Johannis Raphaelis Moxii ... Methodi medendi per venae sectionem morbos muliebres acutos, libri quatuor. Quibus succedit Spicilegium eorum, quae a variis sunt scripta de curandi ratione per venae sectionem febres, quas humor putrescens accendit .. 1.

발행: 1612년

분량: 533페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

441쪽

Quaeritur itaque an in accisis mensibus liceat ali- quando cubiti venas tundere, iam rursus crurum,' an potius ex cruribus semper hauriendus sit sen- guis. Vtramque difficultatis partem praepotentes' , habet duces, qui & controueriam ampliuk rem, ac dissiciliorem reddunt.Hippocrates,& Galenus,qui . , t in medicina familiam ducunt, ultimam partem. - firmiter astruut, quos lubenter plurimi insequun-- tur classici doctores. alteram mox partem Aetius . . ruetur, vir Graecus,'&inter eos iaec ignobilis, in-' cautus tamen cum pasei manu aduersus illos cla- rissimos Principes bellum ineat,& classis oppositae . dux fiat.Scribit mmque etsi exRufi Galeno cogi ' nes mente plenitudine in corpore adstante prius cubiti, mox crurum secalida vasa. Hunc ex Neo

ricis sequantur plurimi do istores, doctrina celebres, quadam sane apparente ducti probabilitate. . seu si mauis decepti potius. inter i eliquos se ossertΑmprus Lusitanus, Trincauellus insuperi Altim ν . rus, Mercurialis, Riolanus, & ali ii multitudine. copiosa. Hi igitur, hanc lubricam opinionem, M rationibus, & quibusdam veterum auctoritatibus omni arte conantur fulcire,in primis ctiam Sc d ctissimi Galeni,cum lib. io. de comp. med sec. C. ea. Σ.illud Aetij, in curatione ischiadis ςstimandum doceat. cuius auctoritatis momentum , magno quodam armorum quasi strepitu illi celebrant, Maduersarios, eodem perterreri pariter arbitrantur. . Galeni diuina sane verba haec lunt, Tanquam igi- - tar maximam vim ad assectioms curationem habeat irotam corporis vacuatis , ab Use incipiendum est, non, i

stisn a uri ,sed a cubito primum, sanguinis de- i

tractione 4

442쪽

' MENfEs REsTRICTos LIB. IV. IiCIgnet,aut incremetum dabit. Sed venae sectio cubiti retrahir recellitquciab victo multitudinem germinantem,aur augentem obstructionem, tali vcro ad obstructam uteri sedem eandem ducit, ibique aut nouam producit, aut iam factam contumaciorem reddit .Ergo & illa utilis, altera vcib noxia,in accisis vidςlicet mensibus a plenitudine.' Tandem cubiti seistionis praestantiam multis era. perimcntis comprobant; quia haec non deponeresbium :valet ipsam plenitudine, veru illicb Sc con- citare menses. in artis namque operibus postulante morbo venae sectionem eat cubito, di mox praestita etiam & saepe absente periodo menstrua) statim mensurnus languis prosiliit. Caeteriam, ut stet omni ex parte firma eorum opinio, cumque summos Principes Hippocratem , & Galenum aduersarios contemptentur , haudqua-. quam submista signo, veru,non quasi Victores, pace,qua Aetiu inituru proponui, auda ster contEdui: quia testate Tullio li.7. ad Att. epist. I . Tax,vel iniusta utilior iustissimo bello, proinde & hanc exoptant,ut absterso Martio pulvere,quiescat paullulu, sub foelici Mineruae arbore. Sed quamuis varie il- .lud intendant varii,frustia fanaeia,& perperam.

Victor Trincauellus, tum lib. Io. de morb. totius 'corp.hum. curandis,ca. q. rumli. .Consi l. cons . . . pacem hanc facile conciliaturam censet,nec alterutros arbitratur abnuere, si morbum simplicem , vel . conncxum aestimemus. nam si hac ratione, conne- xae prius caussae , plet horae videlicet 'ccurrendii iudicat, secando cubiti venas: mox affectui, tundedo inferiores. sin autem alia ratione, totus tunc ani

443쪽

caussa, maxima inest flatuum copia. Sed ad pensum redeamus. Cum itaque in Medicorum schola flatus . in sua ratione formali illud includat, quod vapor

sit,ex materie eleuatus humid , a calore languido, ceu. efficienti caussa, ut nuper citato loco testatur Galenus: qui status alteri res pondet vapori uniueris,quem itidem Arist. desinit lib. I. meteor. cap. 4. eandem pariter generationis rationem habentem. porrosiastitus, fumus quidam cum sit, ex materie sicca,aromatica praesertim, excitatus, intensa gnis

vi iugiter cremata: proculdubib longe inter se haec ambo distabunt. nam si suffitus fumus , dc fumus

exhalatio coposita ex tenuiori terrae parte rei quae aduritur,& aeris altara quadam portione, scribetate Aristor. lib. 2. de gener.& corrupi. ca. . utraque illa non solum d ssita, verum ἡ dianactro pugilantia.

quid quod de quia distincta , & distinctis pariter

nominibus condonantur etiam, Sc in omni lingua. Hinc dictator summus cum sum per dialexeos, seu sermonis coleret ipse puritatem, hoc loco,libro det Nat. mulieb.quem nos modo interpretandurn proponimus,vocabulo Utitur κωφυ- , quod haudquaquam suffitum , verum flatum proprie significat. etiam ex Erotiano in Onomastico. Suffitus etenim, aut sussilio, aut summenlym ex aromatibi ε, θυμι ser in Graecis dicitur, aut quibus nominibus etiam passim Hippocra es , tum lib. de superstet. δίlib. I. de morb. mul. ad suffitum declarandum utitur, deductis a nomine , ut in Exegesi adnotat Galenus,quod & odores & stissitus significat. Et quamuis odoramentorum formae plures sint,&-in se, ceu genus,& sussitus contineantur; nihilominus de sunΕtus alias sub se amplectuntur ideas. nam aut suffi-

444쪽

. MENfEs RESTRICTos. LIB. IV. Ioysi tuum materies an prunas inaicitur , quod suit antiquis frequentissimum,& in usum sacrum,ac profanum; aut in cocula sitie aenea, siue argentea cu Sex to Pompeio, epdem odorata roponitur materies, liquore soluta, rosacea inquam aqua, aut angelorum Vt vocant,aut altera: aut tandem cum carbone salicis,una de liquore idoneo pastilli confici utur, quos aviculas cyprias vocant, & hi citra flammam, igne concipiunt, & odoratum praestant sussitum. de his lege Ioan .Renodaeum lib.3. Inst. Pharmac. c. 27. Et

cum sui diximus) priorem illam differentiam dignoscerent illi antiqui, hinc Hippocrates sustitum

accipit prosumo aromatum in prunas iniectorum. Insinuat istud palam & lib. s. Aph. scia. 28. cum in

fit, ηεναρκιαπι πυριη quae verba Omnes fere interpre

tantur aromatum lassitus. verum in talix doctus. que ille Germanus, commentario in hanc sentemtiam inquit, Ionico πυρίη, idem quod hoc loco connotare . etsi ad verbum ignitum potius significet, seu ut in onomastico Hippocratis interpretatur Galenus frustum ignitum in vaporarium

ad sudorem ciendum. oraculo autem isto non ad sudorem ciendum. verum ad muliebria quasi frustum ignitum aromatum eliciat leu sussitum; qui sua partium tenuitate, & vasorum osse la, quae in uteri cauitate terminantur aperit,& sanguine ni una fundit; unde muliebria ciuntur. re, quia aromata , dum igni apponuntur, atque cremantur bdera um quendam excitant siissitum ac fumum, proinde eo dicendi genebe in eo oraculo utittir Praeceptor , nullibi , quod est status, pro , seu sussitu recepit. 4aando autem

445쪽

ipsi cordi fruit de flatibus orationem texere , Opus inscripsit, uta φυ-ς,de flatibus. . Caeterum istud Mercato condonvidum est, λει- . tus hos aromatum crematorum desci ipsisse aliqua- do Hippocratem, ut nuper citatis libris videre es1, ad os uteri, & eius stumachi reserationem: quia cacalida, & tenuium partium, exa ste hos usus prae- . Mnt. non tamen proinde admittendum eosdem, a vapores esse, tum neque in uterr cauitate inclus0s 'vapores,pondus illud omenti,uteri os comprimentis sursum attollere, ac aptum reddere. eundem ad virilis seminis receptioncm, & inde sterilitate fa-gandam.cum hςc cuncta commentitia sane,& merae nugae. dissitum enim, meatus & cauitates recludere conniventes, citra ponderosi corporis copres , sonem, ac ipsam rem comprimentem atollexe, dc , eleuatam pariter seruare. Sed de his fatis. Tertio tandem Mercatus, ut obiectam sibi contrarietatem exolueret,carminantia illa, inquit, in- terius assumpta,non quatenus flatus absumunt co-' sulere, sed quia calida eadem dc sicca, vim iugiter , siccandi habentia flatus autem illi,seu suditus quς

inter se confundit ipse) ad oris uteri apertionem .. Haec quamuis acuta videantur dicteria , longe r 'imen ab Hippocratis mente: & quod magis est, eti & ab ipso met Mercato, si eius capitis verba attente perpendantur. 'talo huiusmodi est Plurimorum i .: genium,Vt que ipsi enarrant,aut apparentis Eibtili ratis quodam velo obnubant, adi veiborum suco G . adulteram,in scena reprςsentent. quae mox singula, si sensim & attente explorentur, illico claudicare inueniuntiir, plurimisque simul erroribus scateresi . quisquilias igitur nobis obtrudunt -

446쪽

-- -

MENfEs REsTRic Tos. LIB. IIII. a I Quamobrem concludamus, hanc non esse Hippocratis mentem in hoc videsicet affectu compressionis uteria cias o omento fanando,qubd sint adhibenda auxilia , aut alimenta flatus' inducentia: quia haec humida cum sint,omnia Sc crassitiem, &obesitatem potius augebunt. na haec,ex Galeno lib.

2.de temperament. c. 6.calida modice sunt,&humida per e ccessirin.tum si cxtra uterum fuerint flatus, hunc potius compriment:sin autem intra eius cauitatem, aut ipsam no valebui ampliorem reddere aut non sinent amplius comprimi, ut semen am

plectatur.Haec igitur negligenda,id ad sterilit temvitanda, tum ad muliebria concitanda. Recte qui dem ad utrumque sussitus valet aromatum,ut alibi demonstrauit Hippocrates, haudquaquam eo mOdo,quo deceptus haerat Mercatus.neque fit probabile hunc spiritum subtilem ac tenue,omenti corpus graue, sua vi posse in altum attollere. elumbis itaque Opinio. Vsus suffituum eleganter declarat Praeceptor citato oraculo lib. . Aph. sen. 23.dum ait,Subsitus aro matu- muliebria educit. Ad alia multa utilis esset, nisi cultis ingeneraret prauitatem. Interpres clari D simus Galenus, qua solet dexteritate, in commen ' tario doceriqua ratione lassitus hi aromatum istud

praestent,& inquit, Eas oer , quae sine eiusnodi aliquo incitu parcim purgantur , iis sis qua nunc ab 'O doc 'tur odorum si mentiae curandi esse. In huenim vel sanguinis crassitudo,vel Majorum ad uterum pertinentium obstructio, vel eorundem ranniuentia, i st occlusio , vel totiu*ιbHantiae .uteri de atibe - rum'retentionis caus ex tit. suicqvid voro

447쪽

. . . to ῖ DE. CVR. RAT. PER VEN: SECT. - '. horum in mussa fuerit aromatum suffitio assectionem ; rato quippe,qua sua vi vasorum extrema conniven- ria recludere, humorum crassistem extenuare , ct obstructisnes incindendo liberare ρὐyit. Ide in retiar doctissimus eius allecta Oribasius lib. 0. synops. R. 43. Verum, hoc Gale tu loco , per conniusntiam Mocclusiotiem uteri,ne illa cenienda, quae ab omen- . ti fit compressione: nequeunt erum sussitus illi taram attollere molem, nec absumere; verum conni- ὰ uentia, quae fit ex concidentia partium ; uti densa- . tionem aliquam uteri emendare queunt, reduced Ohunc in meliorem statum, & tollendo eiusde caus-

sam frigidam, a qua ipse fit densus.Neque alij usus,

quos promittit Hippocrates ab iis, hanc continerivpartium comprimentium eleuationem , aut earudo. absumptionem, verum , ut Galenus, in comment.

interpretatur insinuat,quod suffitus,non solum V . lentes sint suam exercere vim in ipsum uterum,Cor quo digum qst modo, sed & in aliis etiam corporis partibus, nisi hanc contraxis set noxam, capitis in- . ducere grauitates. Haec igitur huius loci interpro-eirio, hic sensius. Ad diuerticulum nuper redeamu De scopo quantitatisfectionis ven in rastris , . ' ctis mensibus.

CAp. XIII. SYmploma hoc raro acutum sevii tui morbum, fere semper magnum. quid quod , & actio haec 'laesia, ad quam consequitur, maximi momenti cum natura functione toto genere secundum naturaria, plurimos,atque praestantes amplectente usus orbetur,destituatur, morbis itidem a ssicia uir gi aut bu S,

448쪽

MENfEs RESTIGCΤos. LIB. IV. Ic99 ac acutis sep c.Quare summo studio,nec minori solertia Huic occurrendum. Et cum methodica curatim quatuor per fuciatur remediorum scopis,inuenta qualitate , quam ex hypothesi venae sectionem declaramus, de qua nuper iam diximus,de eiusdem remedi j quantitate mox dissercre,eadem iam postulat methoduS. Quantitas haec cuius cognitio coniectanea, Galeno testante & lib.3. methodi c. v. ib. 2.de rat.Viet.*n.37 lib.de ven et seq.aduers. Erasistrataeos, c. g. Iib de cur.rat. per venς scet.c. I . ex qhlatuor dimanat fontibuῖ,ex nathra vel totius corporis,vel alterius partis,ex affectu quem sanandum intcndimus, ex eiusdem affectus caussa, tum tandem ex viribus.

Haec igitur cuncta nihilominus constuenda in deliberatione quacitatis sanguinis per venae sectione detrahendς in accisione mensium. In primis itaque

natura aestimauda, seu mulieris temperam Clatum,

an istud calidum, vel frigidum,an eiusdem habitus cppioso redudet sanguine,anceus. Sub natura c6suetudinem amplectimur quae nihilominus obseruanda, an scilicet co sueta illa fuerit multam imi nare sanguini copia per typicas singulas periodos,

an Vero mediocre,an .m in ima potius:vti & aetas,&vitae institutum, quae; & sub hoc naturae scopo Vna continetur,pe Mndendum . namque an mulier sub adolescentia sit,an sub iuuentute, an potius ad primam iam accessorit senectam quam semicanam &crudam vocat Galenus lib. 2 P.sen.69. Rursus Vitae institutu an sobriu ,an vero immiodicu. Tade abies explorandu, quod & sub hac definiunt scopi parte,vit eu sub abiete tepusani,caeli statu,& resione:

qst uti inter se distictissimiΣ, & singula sigillati

449쪽

I i manda. verum haec cuncta an calida ,' vel fiigida, Vel temperatas portus lint,serso replicadiam. His igitur accuratὰ perpensis, si initiei ex Galeno lib. d

cur.rat.per Venae sect.cap.9.calida fuerit, multo tu

giter repleta sanguine, habitus itidem boni, eus arca inquam , venas simul latas habuerit, assileta co- piosum reddere sanguinem, sub ambiente vixerit,

regione, ac anni rempore pariter temperato, coeli statu clementi,ultra exortum alicuius muni syde- ris,qui exortus in nostro corpores,' etiam ex dicta rore lib.de aer.aq.& loc. maximas pariunt permise

rationes,sanguinem Apiosum huic detrahendum, coindicanMa suadent concordia.quae, scopos simul Vocat Galenus liK. 9. meth. cap. i7. in quintum in metirem artificis proponuntur,&ad absolutam auxilii deliberationem ς stimantur. idem enim perdistinctas rationes formales Indicans vocatur,&χO- , pus verum inter Ue, quam maxime rimabimunnaturae con siuetud m. , in ipso retribuendo mensurno sanguine,hinae sena per ob oculos, ceu st . na regula,proponAssa. - . Scopus alter, qui ex asinu petitur, non soli1

qualitatem indicat remedij, verum & ciuidem in . sinuat quantitatem. . cum omnis recessiis a natur; lex Galeno lib. Art. Med.cap. 89.adaequatam,tain δ'

star propolitonis illius auxilij indicet quantit 'i'tem. Esquamuis istud auxilium caussa D proximε. 'respectet, priino tamen morbum . cum huius tollendi caussa aggrediamur curationem, ceu methodi finiem. re quanto maior,& acutior moIbu SP. tanto magis sanguis auferendus, etiam aliquis do ad typothrmiam; ut cum Hippocrate docuerat Gaia ' len lib. t Aph .sen. 23: quod in uteri maximis in-

450쪽

ammationibus & licere,& expedire credimus. Tertius Ropus ex affectus f aussa exigitur quae . proprie quantitatem huius a iiij insinuat. nam si haec , humor videlicet, in quo sanguis adhuc suam

seruat ideam, contumax ac multa, ex Galeno lib. de comp. sec.loc.c. I. contumaciter iugiter, fic multum vacuandum : uti s maxima fuerit plenitudo. ipsa obstruens vasa, nec ex praescripto naturae muliebria respondcant, multum Vacuandum cite . ad caussae adaequatam proportionem , methodus ipsa

docet.

Ultimus scopus, qui a viribus, maxime in usu huius auxilii consulendus. Vires autem, etsi per se nihil praeter conteruationem indicent: tamen per accidens,quatenus consent ientes, vel dissuadentes auxilium, maximopere ail eius quantitatis exacta deliberatione conserui. QVmuis enim morbus sumagnus,magnu exigens auxiliu, haudquaqua illud adhibendum, si vires ob earum langorem disIti deant.Morbo igitur debet auxilium adaequari,iuxta virium statum, & quantum ipsae ferant. harum enim indicatio dignitate cunctis praestantior: cum vires seruare, sit vitam seruare, qua nihil in homine dignius, aut charius. Quare haec singula affabre aestimanda sunt, &mutuo inter se combinada rursius, ut artificiosa coaiectura,eumethodo inquam , exacte in circuncisis p mensibus valeamus de venae sectione deliberare. Verum inter l, c,illud unum memoria tenendum,

Gquoad huius auxilii usum , in hoc sanando affectu,

eam omnem non tollamus quantitatem,quam foemina secundum naturam retribuisset, nisi filissEt ipsi, ab aliqua praeter naturam cauisa, per tacta ses

SEARCH

MENU NAVIGATION