Johannis Raphaelis Moxii ... Methodi medendi per venae sectionem morbos muliebres acutos, libri quatuor. Quibus succedit Spicilegium eorum, quae a variis sunt scripta de curandi ratione per venae sectionem febres, quas humor putrescens accendit .. 1.

411쪽

contraxisse foemineiam , Ut omnis in hac metamo phosii tollatur suspicandi occasio: iam rursus virile, una cum virilis temperamenti proprietatibus consequentibus , hirsutie inquam, barba,voce asper . Hanc eandem rem, & cxeptis confirmat Plin. lib. 7.de natur. hist. cap. 4. quatuor enim describit libstorias mulierum in viros versarum, & summa iugiter Romanorum consulum stabiliit auctoritate. Titus Liuius hoc ide testatur de Spoletana foeminaii.belli Punici tempore. A.Gellius porro lib. 9 nodi. 'Atti c. cap. 4. non solum illas amplectitur Plinianas historias,verum ne fabulosum retur , quod de Tibresia in foemina, mox iterum in Viru mutatum,ti de Caeneo in aue conuerso,Vt lib. .& I 2. Metamo phoseos Naso scribit. Hallucinatur tamen cum mnes illae transmutationes iuxta libri illius acutis simum institutum Physicae sint allegoriar. Caeterum hanc eandem metamorphosim usu re- ,

cepit & diuinus Augustinus,lib. 3. de civit. Dei c.3r.& haec ceu historica, haudquaquam fibulosa ex libris Gentium arbitratur recipienda. Post plura s:

cuia,tum Iovianus Pontanus , Vir magnae auctoritati; tu historia Neopolitana alias binas recenset historias , etiam quod magis est, dc mulierum per plurimos annos nuptarum: tum & Torquemada doctissimus Hispanus de altera rustici cuiusdam uxore. idem dc Fulgosius,lib. I.cap. 6. Exemplorum de filia cuiusdam ciuis Salernitani, quae nubilis,viro suo cum nocte prima traderetur, Hymenaeum celebrantes virilia pro manaruiat, maximo cum ni

riti stupore.Phlegon itidem lib.de mirabit. M longaeuis, de quodam Smyrnaea sed mina,tum de altera Lindicea idem litteris mandauit. Antoni posthac Liberi

412쪽

MENfEs REs TR iCTos. LIB. IV. Io Seralis lib.et: ait ratorum Nicandri, tres nihilouis in viros versas dinumerat. andem candem rem insigni approbat historia toetus Amatus Lusitanus centur. 2. cur. 9. quae

itaniae , vltimo huius nostrae Hispaniae regno, tris hisce temporibus contigille retur, nobili, tiam, foeminae,cui iridem nuptae, idem quod Sa- litanae Fulgosius scribit, accidit, exerti, nimiruculinis organis , primo mariti ingressu in to- Iacobus Dalecham pius, vir omnibus doctrinaeneris absblutus in suis annotationibus in nu- citatum Plinij locum, tres eiusdem farinae iam ras historias toto animo amplectitur , ceuissimam , hanc eandem de hac re tenet opinio-a , quam nec respuit Societatis alumnus Marti Del. Rio lib. 2.tomi primi, qu. 22. disquisitio- a Magicarum. Sed quid moramur amabo in rei, cum Hippocrates unus, pro mille sussiciat re..

d ad pensum redacti, cum ex hoc grauissimoplomate morbi exoriantur infensissimi, graues m , d acuti,hinc inde mox funesta succrescant,mmoda, totis viribus incumbendum censeo,nto huic malo avide prouideamus: ne, & obtriam, & affectuum diuturnitatem,insanabiles tantur ipsi,& misere,neglectis cisdem, debitum linae inexorabilibus Parcis reddant tributum.

mos itaque carceres lib. I. de moIb. mul. nu. a.

:x signat sextam lunationem ; si videlicet per

m hoc temopris interstitium muliebria occul-ur. . Verii in haec sententia multoru animos lan- uir, cu & experietiae istud reluctetur,& eide iu- H-ppoc. lib. . Epid.n. .cu Gorgiae uxoris rese-

413쪽

rens historiam, scribat, hanc per annorum tetradό menses habitisse accisos, iam deinceps redditos,p periise,dc post multos labores, denique pristinae fanitati fuisse restitutam. quid quod & hoc idem,altera stabiliit historia lib. Epidem . num. 2I. ancillae cuiusdam , cui per septennium mensurnus sangui, cum fuisset restitus , mox codem excluso,& lurimis nihilominus per uictis incommodis, deni b integra perfluita est valetudine. Perdoctus Hieron mus Mercurialis lib. q. ca. i. gynaecion hunc noduine uoluere conatur,dum dicat, Hippocratem lib.ulo I .de morb. mul. tantum de tribus illis a me stibus,qui

in uteri accidunt figura nisse loquutum , quos ibidem omni cur 1 a Medico obseruandos censet, reliquis occultationis mensium, aut puerperio caussis Omnino neglectis. cum igitur inter illos stomachi uteri recenseatur in uersio,quae si breui non curetur, sexto mense incurabilis fiet: hinc retur, exorta

opinionem de caussis mensium supprest brum , ex uteri praesertim stomachi in uersione. quam inter pretationem licet nobis Imodb & altera Hippocratis auctoritare ex , ex lib. de sterilibus desti mpta,num. 4. simul comprobare. sed perpendamus vel bx Et si mulier natu ra multos menses demitrit, perinlis fir si vero non natura , fed ab aliqua ex rei iis , assectione breui curata , fecunda erit , Sc. Quare cum tres illae relatae caussae , tres illae sint nuper ab eodem Hippocrate relatae affectiones,

inter quas haud dubie uteri stomachi peruerso recensetui : hinc si breui curata fuerit , infefoecundam fieri, aliter si oecultentur, & in Io gum tempus sanatio differatur s de incurabialis, affectio, di sterilis simul tamina fiet. adiecitia

414쪽

hiuo igitur illo breui, connotat dilucide' si l idem tempus lupra signatum , sex videlicet iasium , quali dicat, si post illos multos menses,

inquam , aut septem accitionis mensium praenatu Iam, mox, quamprimum , breui tempo- interuallo morbum nos accisionis caussam exinacrimus,foecunda reddetur foemina. 'Ludovicus Mercat is lib. I. gynaecion c. 9. negan-

difficultatem dissipat, & Hippocratis sententiari mentitiam retur. conuincitur ab eisdem illis,obis nuper citatis Hippocratis historiis, forsan haudquaquam perspectis , oppressus itidem 'busdam experimentis. Verum si rem ipse exme aestimasset, nec sententiam uniuersalem, nec illas omnes menses circuncidetes in se contine

i quidb aduertisset, sed illas solum; quae ab ipso

itae fuere. Qictor Trincauellus lib.Ii .de cur .rat. lium. corp. Ol. statim primis 4. cap. verbis hanc refert Hip- ratis sententiam , & eandem simul interpreta- dicens, eam , seu ut plurimum Grecipiendam, haudquaquam ut semper, quasi nequeat aliterat ingere. unde, cum in citatis historiis demon-t, post sex menses, muliebria restricta, iterit in im suisse illis foeminis reuocata, quasi continis raro illud proponit Praeceptor. .ec Trincauelli interpretatio vulgaris, & com- ιiae satae refugium ad omnia Hippocratis oracu-xponenda,cu apposite adaptetur cunctis; proin-Ios accuratiorem multo Mercurialis altera iu-amus, cum dc altero Hippocratis oraculo eande; confirmauerimus. nec fas arbitramur cu Mer-

415쪽

io78 DE CVR. RAT. PER VEN. SECT.cato huius tanti viri lententias ablegare, eum non eas solum , ceu sacra oracula, Verum & earumdem Voculas etiam omnes , cordate aestimandas cen

causiis menses occultantibus f s

venas tundere.

CAP. XI.

ΕXplorato affectu, innotescente eius idea, illiebeiusdem occurrit curatio: & haec nobis,cat tis praescripto , per vcnae sectionem : alterum sane din actuosa Medicina, praestans auxilium. Huius i-ti itaque cum unicus sit postulans scopus , magnitudo flinquam,vel pr sentis morbi, vel imminentis , vet quam primum ac cerio futuri, in hoc alsumpto - fectu, tum ratione laesae actionis , tum aliorum P, t Iriter affectuum,quorum ipse ferax est, nihilominus & huiusmodi aderit scopus. verum nec vires negligainus, alter & consentiens. statis igitur viritque ii accedat method is , quae remedii qualitatem proprias & curatrices indicationes illam dc fini: quarum alteram, & praecipua, quae a morbi natura pctitiir, & eiusdem caussa. quid quod M supposita auxilium,proxime caussam respectat, quae in cur tione itidem primo se offert. causIa autem haec, aqlia de auxisto isto delibς ramus , uti & aliquando depurgatione , non solum aestimatur ut efiiciens vis,verum ut materia dc subiectum eiusde vis: quia aa blationem subiecti, una & vis inhaerens apposi- . te expungitur. Vnde dc haec causia per hanc rationem formalem, vacuatione ni indicat, hanc magnana

416쪽

am in morbo magno. re supposito morbo gno , scopo altero, & una indicante magnum cilium, qualitas huius dccernetur, non 1olum efficienti cauisa ut efficit,uerum quatenus illius uecta materies, vel huius, vel alterius erit natu-Hanc methodum deliberandi auxilia, aliorum ii dicantium absoluit cxacta aestimatio. Sed haec do omittamus, priori illo, ac praestantiori conti indicante. Si igitur magnum istud auxiliumicans, actu efficit, praecauendum sedulb:praeca-,itur, si in motu fuerit, hunc compescendo , si euerit, & ut efficiens conseruans se habuerit vando.An vero venae sectione istud, vel purgationatura potissimum subiectae materiei,in qua vis lit essiciens, insinuabit. nam' si sanguis haec, aut

nor quispiam in quo adhuc sanguinis seruaturi, de venae sectione, ceu adaequata auxilii mate-zonsultb deliberabimus, ad cuncta illa priora 'unda' munera compescationis, ac vacuationiso sita. Sin autem segregatus, aut cacochymus ille sit, aut corruptus omnino ac putridus, nulla-as in ipso sanguinis seruata specie , tunc de puri one potius deliberandum ratio docet. Ieque excludimus utriusque auxili j promiscuum,etiam in utraque materiei natura propter Va-

aliquas,ac saepe discordes indicationes; quibus

sensis, acaestimatis conuincimur ad hoc, vel a-

i indicatum auxilium recte, in specie deliberan-Mo itaque omni mesium accisione ius suusxer- lectio venae:cum haec,& suos fines habeat, quos; redi fas no est. testatur hoc sum' Praeceptor du Iph. sen. 36.purgationi etia ius suu administrare . 'ttic , cum infit, Mulieri menses decolores purg - . i VII

417쪽

tione indigere significant. Menses namque decolos ires humo ceg dcclarant redundare in muliere aguine maxime alienos , quos cathartico potius, quam venae sectione vacuare lubet. Praetexmiti nunc caussas reliquas mentium abditorum , Obg ni j quacunque ratione fiat defraudationem. nai cum absit indicans humorum materies,ii, qua est ciens suppressionis caussa existat, abest indicatu auxilium eandem vacuans. Nobis bitur m 'db mens est, methodum exercere venas Gandi in cisis mensibus, ex suis petitam adaequatis caussis, auxilium illud postulantibus, siue primariae fuerint ac proximae, siue secundariae ac . rem C Caussam primariam vocamus nunc morbum, vi, cum eius efficienti caulla, secundariam voro qui quid consequitur morbum , praeterque naturam fit. Exemplo rem lustremus . Conniventia uteri morbus, & primaria & proxima caussa est huiui symptomatis in mensibus retentis: menses autem hi retenti ab eadem conniventia morbum con quuntur: cum & haec retentio praeter naturam& aliorum affectuum pariter sit efficiens caussi cum utrique caussae aliquando venae sectio sit ex isu, etiam methodum circa utramque nos exeres

mus oportet.

In affectuum itaque connexu , cum doceat ratio. ab affectu , qui rationem habet caullae curationem exordiendam , haudquaquam urgentia adstante: proinde, cum in nostra hypothesi huiusmodi idciconnexus, ab affectu pariter caullae rationem obti nente curationem aggredi, impellimur. Aestimata dus igitur hic, an venae se stionem postulet: sitiit e- lnim plerique hanc qmnino re aetates. aut

carent

418쪽

MENfEs REsTRICTO S. LIB. IIII. log at materie, vacuationem hanc postulante, aut

omni ex parte ea defraudantur. Huius sarinae morbi potissimum omnes,qui in nuda intem- ': Consistunt:morbi praeterea in situ,figura,& inero aucto. cum situs, dc figura uteri vitietur a-xcido ab aliqua violentia laboriosi cuiusque IS, Vel abortus, tum 1 formatione, dum stricta 'int efformata vasa, vel cauitas occlusa , ab ob liacentibus partibus, comprimentibus iugiter: Vti dc numerus, adnascente membrana uterillum occludente. Praeterea & illud idem auxia a morbi avectantur, in quibus natura suo ge- defraudatur, aut quia fame, aut morbo aliquo ii corpus inanitum apparet, suove nectare pri-rm. In cunctis his igitur affectibus venae sectio in amittit imperium: sicuti in his, in quibus suem ) humor, quamuis coaceruatus adsit, ait ', tamen iuris; qualis inter reliquos obstructio assis& viscidis humoribus, nullo in contento uine altero existete vitio. quid quod nec qua-us facta, hoc admittit auxilium, ut apud Gai n videre est tum libia Io. Meth. cap. 2.tum libr. a. I . Hoc tamen perpetub habendum , quod e uius primarij affectus caussae rationem haben-

Iccursu venas tundere sit nefas: licet tamen, obl nexum afletium, coaceruatum videlicet a nem, praeter naturam retentum,grauissimorum iter anectuum auctorem, sua iugiter seruata i-.tuc eἡim etsi hoc auxilium primarius ille ais s non postulet) ut illam redund nteiis copiam

χonamus , vel si mauis plenitudinem , mo

n scindere licet. ex qua sellitone hauddubiὸ plu-

419쪽

Io82 DE v R. RAT. PER VEN. SECΤ. imae consequuntur utilitates, commoda non mim . Dima. hac artectenim , ἐκ futuros aliquos morbos

' lana imminentcs praecavemus, tu factos nihilomi-3lus minuimus materiem retrahendo valentem illos augere, aut fallem fouere: Oportet itaq; prima' . 1ium illum alfictum cauli e simul rationem naberi zm prius amovete, alioquin imperfecta esset sanario,ac anilis sane. Dignoscctur hic affectus, GR- , leni explorata methodo, quam lib. 7. in I h. I a. pCL-bcile exercet, dum , an ea quae inice se coniuncta .i sunt, augere ille valeat, vel reliqua gignere docet.'rursus,& quae ab ipso gignuntur, vel accipiunt in- crementum scrio contempletur. Exemplo fient hςC dilucidiora. Ponamus menses ab uteri oris coniuC- ria occultari, quae , seu reclusione, indicar, quam venae sectio parere ne potis est.Sola enim ea, etiam facta, obstructionis species, quae a multitia-' c d me finguinis fit, hoc tollitur auxilio. Caeterum sanguis, quem natura solita erat per singulas perio, d OS Uxpurgare,cu conniuetia illa excidatur proculdubid ab eius multitudine, uteri ore compresse,n qtiit amplius hoc coliniuere, im balterum ac no- 'uuin germinabit morbum , obstructionem videli- cer,in uteri vatis, aut inflammationem. In hoc itaque complexu affectuum a conuiuentia, quae RiCrorum habet rationum caussae , inchoanda cti ratio. Hanc igitur conniventiam recludemus ea methodo,quani supra ex Galeno lib. 6. de loc affcch. cap. 3 descripsimuS, manu inquam chirurgi, immissa, aut . obstetricis: vel vi alibi litas. Apho. sen. 18.docci ide, dc suffumigiis ex aromatis eleuatis. Declusa iam coalii0eiuia, si sorte sanguis non adhuc prosiliae,. hunc

420쪽

MENfEs RESTRICTos .Li B. IV Iosue huc excitere vel se stione venae, vel altera telabiivira iarte.Hqc igitur exadha methodus eliminadi sanguinem menturnum'n connexu affectuum: qua prae- ,

uia, si nos haudquaquam ducamur, tantum abest mulieri menses mouere, quod potius eidem plurima succrescamus.mala. ,

Porro ad absolutam hanc methodum,horum a fectuum principii, seu habentium rationem cauli e F 'singulas differentias sedulb obseruare licet, cui-

que mox iuxta peculiarem eius natiuam,peculiari ipariter auxilio indicato occurrendum. nam testan . 'te Galeno niaper citato loco lib. 3. Aph. sen. 23. nec aliter sanari quit affectus,quispiam , quam ea prius percurata affectione, cuius sy mplomata mensium suppressio . uti si intemperies accisionis mensium,ac affectuum reliquorum auehor fuerit, opposita qualitate in naturalem statum reducenda est. siuverb vitium in figura,ac situ,affecta pars quampri mum in naturalem figura , ac situm reuocabimus, sin occlusio, vel obstructio,eandem & nos statim . recludendam cent)mus. & sic de caeteris,suo con

trario opitulantes. , '

Ablata iam hac prima origine mali, si natu-

ra adhuc non respondeat, omni arte muliebria excienda , siue interius , siue externis auxiliis: chirurgicis inquam, venae sectione, scarificationibus, cucurbitulis, ligaturis, Lictionibus, fo-- mentis praeterea, balneis, atomatum sussitu, balanis, & iniectis. 'Inter rcliqua hercle venae sectio primas tenet , uti, praestans & efficax auxilium . . quam , proinde passim.& commendat , ac contulIc

tum dictator summus , tum & diuini simia.