장음표시 사용
861쪽
Ex his jam apparet. Non pertinere hanc Reg. ad pcrpetuam sella, per ici judicatae autoritatem, quae eo tendit, vine legitima iudicia retractentur : de quo sunt infinitar leges : verum copertinere tantum, ut indicetur, rem judicatam interim antequam ea justa ex causa retractetur, uti potest multis ex causis, vel nulla declaretur, accipiendam pro veritate : Ac sic mediorempore gesta rata legiti aquc esse. Quare siccssat hinc prolixus Interpretum tractatus , quando res judicata rite dici debeat: Quam rite cnim,imo & quam male, quam inique, quam incompetenter rcs judicata fuerit, res judicata, ubi deflatu persona agitur, interim pro veritate ab- sola te accipitur. At ut rei judicatae auctoritas in perpetuum v leat, ut aeterna eius autoricas sic, indubitatam sententiam esse oportet,quae nullo remedio adtemptari potest, ut loquitur Vlp. ι eleganter L .g. l. de con .iud. Neque satis est rem judicatam esse,
neque res judicata ideo pro vςritate habetur, nisi rith , nisi secundum jus, nisi ex officio judicis, nisi justis documentis, non per collusionem res judicara fuerit : Nam si quid horum coimita factum sit, non habetur res judic*ta pro veritate , verum retractari ea potest: de quo vide vel titulos peculiares Codicis lib.7.si a von competente ιudue, Scc.de in judicis qui male iudicauit,s ex fusis iηstrumento,uet testimoniis iussicatum sit, item tit. in estic, Coaede coeusione deteg. - ι.I. de iure sumanui. Ergo in sp. huius i. res judicata interim pro veritate habetur , medioque tempore gesta rata sunt.
CC v III. PAvLVs libro tertio ad Legem Iuliam
Non potest videri desiisse habere, qui nunquam
OVaerebatur, utrum praemia seu priuilegia quae parentibus tribuuntur Lege Papia, propter liberos id sceptos,& quidem circa jus decimarum vel solidi capiendi inter coniuges iis
862쪽
iis quoque parentibus &coniugibus competerent,qui aut mo tuos suscepissent, aut portentosos, aut in scruitute, id est, dum in seruitute essent ρ Quod utique dicendum vidcbatur 3 quia praemia quaedam parentibus, lege Papia tributa propter liberos etiam propter cos quos desiissent habere, & amisissent, cotis casibus competebant, de quo v. l. Papiam Z hi id tamen hac R. negatur, scilicet, quia non propric possit videri desisse habe re&amisisse, qui nunquam habuisset: Atqui nec habuisse.videtur, qui portentosum suscepit, l. quaeret I S. ηπ.de HS. couae de ipsi ex Vlpiani libris ad hanc L. Iuliam & Papiam desumpta estJ Item qui mortuum suscepisset, Paul. 4. 1em.ιιt. 8. Denique qui filium in seruitute suscepisset, nisi in potestatem eius bene- ficio Principis redactus fuerit, vis.αν. de adoption. quae & ipsa ex Vlpiani libro concordante desumpta est. J Aliud enim fuerit, si apud hostem captiuus filios suscepisset, .mν.de captiuis, quae ex eodem libro desumpta est, de quo ad i. mox proximam. Ratio huius R. euidens est, neque tamen pendet ex l. 8ysior. k.I. eius enim alia sentcntia est, ut ibi ostendi. De S ERVITUTE.
C CIX. VLPIANV s libro quarto ad Legem Iuliam O Papiam.
Seruitutem mortalitati fere comparamus.
DE Semitate est haec Reg. vi de seruis quoque sunt tredecim praetere hoc titulo Regulae : puta l. . 18.22. inpune. o g. t.13 1 f 3 . in pranc. 77. ibi semi optio, IO7. I 3. I 6. IST. ITe supra i .vis. infHac Reg. Seruinu seu seruilis conditio mortalitati aequiparari dicitur: . id est, mortis conditioni vel momti,ut l.M2. q. e donat.int.viro Ux. o si condi . se demonstEt in hac quidem specie seu quaestione, utrum ei qui filium sese cepit, filio in seruitutem postea deducto praemia parcntibus L. Papia tributa, decimarum, inquam, inter coniuges vel solidi propter liberos capiendi nihilominus perstent, pariter ut si per mortem amisissent: nam amissi certis casibus , cereoque fine proderant pcr Legem Iuliam & Papiam ZId,inquam in sp. huius
863쪽
I.quaerebatur, argumento legis Io. ηπ.de his qui sivi eguvls...de b
Vlpiani libro ad L. Iul. & Papiam dc sumptae, huic nostiae coniungendae veniunt Et vero id hac Regula a firmatur : nempe hac ratione, quia seruitus mortalitati ferE comparatur, h. l. sh umorti comparatur, vidi. L. g. 6. m. de donat. t. viri se vx. morti
adsimilatur, ut I. . in f απ. de condit. demonser. Quae similes Regulae in altera parte Legis Papiae Caducariae scilicet illis duabus legibus proponuntur , seruique adeo pro mortuis ha
Cur autem I Cons. hic addiderit vocem taxatiuam μνe,' δεν, quaerunt Interpretes Sunt qui censent, noti hoc indicari, quasi seruitus non semper morti compar. tur, st d quod subfreseruitutem prope idem sit ac interire naturaliter. Alij addi- iunctionem luris Naturalis, vocem . H,rcspicero pulant: N-- nulli hac voce censent indicapi seruos non ira pro mortuis haberi, quin utiles sint dominis, tum operis,lum adquisitionibus suis. Verissimum mihi videtur, additam, quia in hac ipsa Lege Papia Caducaria , pararae semitin quae altera seruituti, species est) mortalitati non sempcr comparatur, ut docet collatio legis . f pro sicundo , Codri caduc.tollinae cum l. . f. I. m. de his qua pro non seri .er cra. m. de inresisti. Item quia etiam in hac ipsa L. Papia de maritandis ordinibus, semitin hostilis, quae tertia seruitutis species est mortalitati non adsimilatur,propter spem videlicet pomimuuj, de quo exl. 9. -. de captiuis supra in lege praecedenti: videnda eam in rem quoque lex S. in f απ.de risu ns . quae & ipsa desumpta est ex libro 3. Ulpiani ad L. Iuliam Papiam, ubi definitur,libertam patrono nuptam deducto licet eo in captiuitatem hostilcm, non posse inuito patrono alij nubere: quae tamen nubere possit eo in aliam seruitutem deducto. Adeo quidem, ut hanc l. ad eam spcciem pertinere nonnulli putent,quod non admitto, propter librorum diuersitatem : est enim haec lex e libro 4. des apta,
864쪽
XIX. REGULA UMCollectio, sta Sastema: ubi
De Is V TILI ab initio institutione.
CCX.LIC3NNIvs RVFI NVs libro fecundo Regularum. Quae ab initio inutilis fuit institutio,ex postfacto
Conualescere non potest. D Regulam Catonianam pertinet haec altera iam hoc lat. Reg. pariter ut duae aliae,puta lex M. O lex A xor supra, quae quidem posterior generalior adhuc
est. Et est haec Reg. Licinnij Rufini, qui Pauli M.
coaetaneus fuit, dc cuius unica haec Reg. ex libris eius Regularum desumpta proponitur. Est ea vero nomina tin de Haredis institutione de qua ex professo actum Rufino hoc libro 2. vi pater quoque ex L 4.-. de haereae insis. quae ex e dem libro a. desumpta huic coniungenda est. Imo in genere actum illi eo libro de causa testamentaria quo etiam spectat exinde lex idonei ε. detesώ-. Et quetritur hac l. utrum haeredis institutio Duiis conditi videlicet testamenti tempore) inutilis, ex post facto conualescere possit, vitio forte jam haereditatis adeundae tempore sublato Finge: haeres institutus inanis enim est schol. Bassilicorum sp ies huius Reg. in ipsemet resatore testamenti conditi tempore incapax erat, veluti quia peregrinus erat: postea capax factus est ZAn hoc vitio jam sublato stabit x conualascet eius institutio ξ Et definit Rufinus abii se, conualescere ex postfacto msse : quae formula ut Regulis, quae certum jus .dsfinrupi seu continenr, familiaris est, ut l. 37.
865쪽
Is 9. supra uia ipsi quoque Rufino, libris Regularum, de rebus vi
qui alias iisdem Regularum libris suspensis verbis nonnunquam utitur: Concordant porro, uti dixi,huic Reg. in sumnaam duae praeterea aliae huius tituli: puta lex 29. quae ad tutesae tractatum pertinet) σ ael. 2o I. supra, quae, Ut dixi, generalior est
hac nostra:concordant'& innumerae aliae leges toto iure. Haec
nominatim Reg. velut Catonianae regulae .st multa , de quo mox est de institutionibus: de quibus est de isi primo 8. m. de liber seposum g. in extraneis 4. Inst.de heredum ques. aess. Idum nihilominus obtinet in omnibus aliis quae ex testamento proficiscuntur, ut dicitur d. l. ΣΟΙ. veluti, in legatis, caeterisque. De quo omni fuit poculiaris Reguia Catoniana de qua mox plura. Est autem haec R. caute accipi cnda, ut in uniuersum Catoniana R. de institutione pura , eaque cilius dies a morte testatoris statim cedit: non vero de ea cuius dies cedit post aduam ium mhereaetatem: Catoniana quippe Rc gula non purtinet ad hereditates & legata quorum dies non mortis tempore, sed post ad tam cedit hereditatem,l. 3.-.de Regul. Caton. quae ita accipienda est & vindicanda ab emcndatione Cui ac ij ibi loco hereditates rescribcbat libertates r uti contrario errore Antonius Faber Ia. Conica. l9. qui in ι. 4. verbum conditionales delebar, quasi ex Glossa imperiti Interpretis in textum irreplerit: ille, quia Regulam Catonianam recte existimabat ad hereditates pertinere: cui obstare haec lex s. visa cst: hic, non pertincre rein gulam Catonianam ad haereditates. Quod Cui ac ij emcnda
tioncm attinci, continuo tamen filo lex s. legenda est ita : R gula Catoniana non pertinet ad haereditates, neque ad ea legata,quoram
ades non mortis tempore , sedpos aditam cerii haereditaι m. Et sic Cui ac ij aestus absoluetur. Quod Fabri emcndationem attine Pest ea nimis quam audax &absurda: etsi non neget is vim huius Reg. ad institutiones quoque pertinere: sed tantum vult Catonianam Reg. non fuisse de haeredis institutione, vci laude lcgatis tantum : satis enim aliis regulis iuris antiqui de institutione cautum fuisse. In quo largiter & subtilitate nimia fallitur: Nam imo Cato quod iam ad Rubricam ct LI. notari innis non jus nouum aliquod constituit, verum per materias juris
diuelsas quae se eodem modo hac parte habubant, sparsa , in
866쪽
nam regulam seu coniectionem cocgit, compulit: via de rurium iuri consulti post Catonem speciales Regulas de hereditatibus & de legatis, velut ex horreo, deripuerunt. Non igitur diuersae sunt aliae Regulae quae de institutionibus agunt, velli mimo regulae Catonianae velut σπλΘκρεe Zc scintillae. Qua de rectiam vide Marsium sordonium I. Praetermiss. 8. Cuius etiam
exemplum extat in sip. l. υn. g.6. Cod de raducti ibis. 2. Item secundo loco non est haec Reg. accipienda de institytione Conditionali. Nam in conditionali satis est conditionis existentis tempore institutionem seu here dcm conditionalem vitio non laborare, quia ibi existentis conditionis tempus spectatur,t. Iulianus 9 .g. l. ηπ.de condit. o demonstr. idque est quod dicitus, R gulam Catonianam ad institusiones conditionales non pertinere , lles. 6. tu de Reg. Caton. Pariter ut in legato conditionali, leatera, g. I. de legat. l.l. I. g. l. de Reg. Cat. 3. Tertio & haec exceptio addenda est : Nisi nouis aliquibus legibus Regulae Catonianae derogantibus,id nominatim comprehensum sit, ut institutio aliquo casu ex post facto Conualescat: Vt ecce, lex Papia coeli bis institutionem sustinet, regulariter alioquin inutilem, sit modo coe- Iebs institutus intra centum dies legi paruerit, id est, uxorem duxerir: Vlpianus in fragm tit. 17.se 22. Et hoc sensu dicitur,l.vit. α'. de Reg Caton Regulam Catonianam non pertinere ad Nou AsLEGES, id est, ad cas lcges , quae post regulam a Catone concinnatam latae sunt,quibusque jus nouum aliquod seu exceptio Catonianae Rc gulae derogans continetur : Quo numero sano fuit lex Iulia Σ Ρapia. Novae igitur leges, quaecunque ut nouae Tabulae, quibus priores non tantum penitus mutans ur , abrogantur, vel in quibus in partem dercgatur. Et ita quidem etiam occasione huiusce Reg. integram ni fallor sententiam habemus regulae Catonianae, & tituli ferme qui de ea cst in Digcstis si addamus eam ad libertates non per tinere, de quoad ι. 29. σ l. 2Οlsupr. Vndu jam apparet,quam verum sit illud , definitionem omnem in jure periculosam esse: c contra quam verum sit alterum illud, ex iuνe quod est Regulam fieri oportere : absque hoc enim vitiolissima foret haec Regula,nisi ad suum, inquam, ius,su utique genu S CGarctaretur. . Quanquam& justa interpretatione ea juvari potest, ista ncm-yc , IN u TiLEM institutionem hic proprie dici eam quae nulja
867쪽
expressa Testatoris voluntate , vel tegss dispositione sustinetur: contra utilem esse eam, quae Cui momento testamenti condit vel haereditatis aditae utilis esse, dc in ciscctum deduci non potest,attamen eo tempore utilis fatura est, quo eam utilem esse voluit siue lex siue Testitor: Qua unita iam interpretatione integer Catonianae regulae sensus constat. Caetera quae ad hanci tractari possunt, hab es supra ad concordantes,d.l. 29.θ 2CIsup. Illud adhuc adj iciamus : quod hic dicitur ex Pos T FACTO id ita accipiendum, nempe si tacto aliquo itu e naturae, siue hominum postea vitium lublatum fuerit : Lege 29. Ap. dicitur, Τ AC Tu TEMPORIS, quod codem redit. Species& exempla, uno Sc exceptiones jam attulimus ad d.l. am Ab harum ve-rd Regularum definitionc tractatus alienus cil de Nurus sine patris auctoritare contractis , quae etsi vitiose contractae, non ideo tamen solui dicuntur apud Paulum in sententiis, &sic factae tenere. Nempe enim Ibi nupciae non conualescunt proprie ex post facto, vel tractu temporis, vciu n iuxta vulgatum illud multa sacra ιμent. Et sic etsi vitio contract e non soluuntur, non dirimuntur, propter contemplationem publicae utilitaris 'Denique si stamus illi apud Paulum sententiae tum hac parte lex ea minus perfecta erat, quae quid fieri vetabat : neque t men factum seu contractum irritabat: docuiusmodi legibus, vide Vlp infrag. Verum extra hunc unicum& singularem apud
Paulum textum, matrimonium sine parentum consensu contractum, citra dubium per leges ciuiles nullo jure habebatur neque consistere potest, vel iplb Paulo teste. Et certe semperita censui, illud quod in sentcntiis Pauli hodie habetur 1 mala aliqua manu esse Gothorum , qui aliter punivcrint huiusmodi nupDa . Quod de Longobardis docet lex Longobard4 M. n. 'iu. i.ε. H. His adde quae Albericus Gentilis lib. . de nuptiis,cap.
868쪽
Vnica ad xvi. Edictalium partem pertinens de
ExcEPTIONIBUS , quae proinde cohaerem,
imo & praeponi debuit legi IIp.
CCXI. PAvLus libro 69. ad Edictum. Servus Reipublicae causa abesse non potest.
ΒεsT ferme haec lex ab Archetypo Florentino , ut' by indicauit jam Antonius Augustinus, Emendat. lib. I. c. I .s lib. k.c. l. Ibi quippe nil compare , praeterquam baiΓ pals issa inscriptionis nutu libro sexag/simonono ad Edct. Caetera excisa esse ait, quae lupplerunt vere ics libri MF. de vulgatae editioncs habent, & hanc l. totam Basilica, sic ut de ultimam huius tituli esse docent. Est autem haec Reg. de SE R-Vo Ide quo sunt tredecim praeterea hoc titulo Regulae, i. .i8. .in princ.o p c.77. ibi serui optic ioT. m. s. ly7. Π .in pranc. a O9. Cuius rci tractatus, etsi si rui inter Ciri stianos ferme esse desierint, non adco inutilis est , cum jutis studiosum vel Proscssorim totius luris Ciuilis peritum e sse oporteat , tum quia quae de se tuis di finiuntur alio trahi possvnr, ratiocinatione & argumcntatione. Quaeritur h.l. virum is qui . seruum iudicio si i promisit, si eum non sistat , propterea quod dicat eum Reipubl. causa abesse , a poena deserta vadimoni j lideo excusetur Abesse, inquam, Reipublica cara se, id est, munici--
869쪽
palia muneris crgo, Vel utilitatis publicae alibi locorIm prociserandae causa Z ita enim Reipsblicae vox hic cu l. i o. sep. & alibi passim accipienda est : non, q Od Ρct. Faber volebat, pro Repubi. O ibis Romani uniuersi totiusque Imperatorum ditionis' Et definitur a Paulo in i si quis seruum, caesii quis cautionibus svnde haec Reg. descripta est. Abscntiam equidem Reipubl. causa justam esse vadimoni j dc serendi causam , desertique exculationem. Atenim,id fingi in seruo non posse, ut is vides icet Reipubl. causa abesse dicatur. Non potes, inqirit, ac si diceret, lus Ciuilo huic rei aduersari: eo enim portinet haec formula: quippe cum nullae scruorum in ciuitate seu Republ. partes sint, xl. pote extra Rempubl. constitutorum , Iurique Civili in cogat. torum, lJ2. vnha. Seruus e1tra rem publicam est, Seneca Is. Controu. Quare, quae propria huius Reg. species est, si seruus iaministerio alicuius absentis Reipubl. causa sit , necquicquam fideiussor qui eum iudicio sisti promisit,excusabitur: cum aliis
Comites absentium Reipubl. causa exceptis tamen adhuc nomnullis aliis) excusentur,id 24S.-.exquib.cau aiores. Eo inquam
pertinet haec Reg. quae desumpta est ex libro 69. Pauli ad fidictum : quo libro pariter ut septuagesimo vnde desumpta est lex I Usupra, cui hanc seruato ordine praemissam oportuiti de Exceptionibuου egit, ac nominatim de Exceptione deserti vadimonij : ut videre est ex l.3.f. drael.7. unde haec descripta esti
squae ex eodem Pauli libro 69. ad Edictum desumptae huic coniungendae sunt.)IN DEI
870쪽
DE DIVERSIS REGULIS IURI santiqui.
Bhorrens exceptis ab M quitate naturali , non
plerumque proinde in eo flatu siunt,atques non essent eius cod tionis νt abire possent, L 2CF. Q Absente, o Abseneia Reipub. cosa tres Regula, HLI3ε. s. l. I m ct FP. νθ Latitare. Absentia eius qui Reipub. causa abest,n qae eι, neque ali, damnosa esse debet, LIA' Furiosius absintis laco est, Lis 4. f. I. Serνα Reipub. causa abes non potest, I.
Nemo us condemnare potest, absilrereno potest, Π.Abstinere essu, l. 2. s. t. Absurdum est, I 6o 3. 2. Abundantia, ν c Dubit. tol L OSuperuacua, inst. t. 26. Non solent qua abundant, νisiare scripturas l. 9 4. Accedere, v. ct J. Accessoria. Seque-la. accedente pretio, imaginaria renis ditio non est. l. 6.
Aecepta Femel 3usicia dicauim cstm In contestatas II 64. Accepti latio, de ea I. T. ad eanrim referenda quoque i. cf. V adlia Iestim in lDiem ct conditionem non recipit expresia, fita tacite, it. 7. Accestoria, ν.I. IT 8.o J. Consequeri tia. Sequentia. Aecidere, cum principala causa non con it, μι- rvmque ne ea νιdem qua flequuntur.
Iocum habent, I. 29. FI. 78. qua Rarὸ accidunt non temere in age dis negotiis computantur, I. 66. Qua Casa accidunt a nemme prassa ruri 23.ino.
Accipere, ν ori. Caper Cepisse. ct atae ein, I. I is, 3. I. Is P .inpr. de Actionibus, v. o 3.Judicia, Actos, Reus, Causae actionum, Obligatio , Conuentio, Condemnatio. Condictio, Petere, Circumve tio, Repetitio, Contestatio litis.
SInonyma actionum. Intentio, Petitio, Persecutio, v. suis locis. Ordinaria actιo, Liss., I. Datio. deiugatio actionu: de eo siex Reis gula I. 4. 8. IO 2. g. l. IOI. 117. ' Eodem pertinet lex s . Pretor dat actionem, l. I 27. Formula actionis. Judex eum eo demna. Ad Mur ιnterpretationem pertinu lo 37.