장음표시 사용
831쪽
est, vera n animi impotentia, quantum scilicet interest inter libertatem de licentiam. Porro ut C eteroquin reliquos Iuris articulos haec honestatis ratio permeat, quo pertinent etiam quarundam legum suasiones Zc consilia , ita Vel maxim C in coniunctionibus spcchandam hac R. Modestinus definit. In coniunctionibus , inquam, id est in nuptiis Si connubio : Quam lectionem & interpretationem tum ipsa coniunction vox suggerit fetiam in ipse nuptiarum definitione usurpata) tum huius R. inscriptio : Est enim ea desumpta ex Modestini libro singulari de ritu nupriarum d Taniadem comprobat vel omnium maxim C lex 42.αν. de ritu pl. bihaec R. totidem verbis repetita extat. Quare facessat jam hie Haloandrina lectio in conuentionabm: facessat Decij, in contractiabis. Perinde facessat inanis Interpretum , & in his Bulgari MMartini Cossiae, labor, qui in eam sese quaestionem hic iffundunr, Utrum alterum in pretio circumvenire, uti licet, ita N: honestum sit 3 Quod postremum etiam negare solent: Quorum
uentiae aperte repugnat decantatum illud, licere naturaliter contrahentibus in pretio se circumuenire .m causa II. gles. . . de minorib. Naturaliter, id est, ipsa naturali aequitate, tum etiam quia aliter commercia stare non possunt,l. 8. Coaede rescindυω-dit. unde de id licere dicitur: De quo jam dixi ad aetRefragatur& vel ipsa Iuris Canonici praerogatiua, ubi neque haec circumuentio , vel potius solertia improbatur de
quo jam etiam ad i. I supra in Coniunctionibus igitur,& quidem semper, honestati litandum esse hac R. dc finitur , semper, ait Modestilius: Primo etiam cum deseruili cognatione quaeritur.
quam in rem est lex S.o lex I . f. .. de ritu nupt. Cr g. IO. Ins.eod. Semper rursum ad Conservandos ordines, ne aut da nitatum aut familiarum decus inhonesta coniunctione detur petur : Hac ideo postrema ratione lege tuli a x Papia de m ritandis Ordinibus senatori libertinam ducere fas non fuit ut docet inter alias lex 4 . π. de ritu nupt. Quam speciem Bulgarus hic apponebat. Eadem lege Iuba & Papia connubium interdictum fuit inter ingenuum quemcunque, & eam quae a tem ludicram fecisset, publicove judicio damnatam, vel in adulterio deprehensam, vel lenam, vel a lenone manumissam. Eadern ratione quoque decurioni ancillae alienae connubio a
832쪽
Constantino M. interdictuna fuit : quam honestatis rationem urget eius constitutio posita Codice Theodosiano , l. 6. de deturionib. quae omissa est a Tribon. l. I. C.de inces. Nupt. Tertio, Semper ait Modestinus, non tantum cognationis vel affinitatis ratione, vertim dc cius,quod his proximum est aut ad fine, Contemplatu : Hac ratione Ze uxoris meae filiam solutomatrimonio ex alio susceptam, etsi reuera priuigna non sit, minus honestum fuit ducere , rectiusque & jure facturi dicuntur, qui ab huiusmodi nuptiis abstinerent, β. 9tans.de nuptιὰ, l. 2.
g. . π.de ritu nupt. Hac ratione etiam olim nonnulli matrimonium inter educatorem & alumnam, etsi licitum, tamen velut minus honestum dissuadebant,qubd alumna quodammodo fi- iij loco sit, Sueton. in Clitu cadi. 9. x familia educatoris l. 88. g. s. ηπ.de leg. 1. 6c quaesitum aliquando, an educatores alumnis suis ut filiis succederent, Σ . d. de Epistop .aud.l.nutritorabus C. commvn.de successson. Sed Iustinianus postea hasce nuptias modis omnibus permisit, ι. 26. aede nuptiis. Tandem, semper,ex Iuris Canonici disciplina, si mulier quinquies vel quater nubar, quae nuptiae & ideti non bene dicuntur, e. verrant, cum duob.seqq. .sIM. I.- c. I.9 LexInde secund nuptiis. Graeci speci cm hanc ponunt. Licet duobus fratribus duas consobrinas ducere, sed honestum non est : nam soror uxoris
incae vocat me maritum sororis vel maritum Consobrinae.
Et haec quidem do honestate in Nuptiis seruanda,quoad personas, gradusque personarum mam id etiam proprie, ut dixi, indicatur verbo ConiuncZionis. Sunt tamen & aliae honestatis le-gcs in matrimoniis contrahendis : vcluti ratione personarum, quarum consensus etsi non ex praecisa necessitate, ex honestate tamen exquirendus est: item ratione loci, ne temerE in villa
contrahantur, nisi forte suburbana testibusque praesentibus: de quo vide quae apud Apuleium Milesit exta , & in sologia Σ'.
833쪽
GLectio, sim Systema rvti continentur
PRISCI IA VO LEN I, qui Traiani se Hadriani temporibuου in xit Antoninoque Pio coae anem fuit,Sabini successoris,ex Cassian rum seu Sabinriti orum schola , quem Iutι anus praceprorem habuit, λι Idocet lex L.. de manum. vindict.) quisque Regulasequuntur : Et Midem primae omnium Regula inscriptio, id quod dira comprobare via desur,fuisse videliseι Iauolentim ex schola Cassanstrum, quod ORendete iam id quod diram ad i.2o I. Ac xor .infra,Euanquam in ubi a Gaio Casiis dioentis etri l.34...de condition.& dem.l.28.de statvlib.
CXCVIII. I A voLENus libro tertiodecimo ex Cessio. Neque in interdicto, neque in caeteris causis, pupillo nocere oportet dolum tutoris : sue soluendo est,
siue non. E Dolo Tutoris quaeritur hac Reg.utrum is pupillo nocere unquam possit: De quo alioquin peculiaris est titulus; uando ex facto tutoris i & quidem eo tit. lex I. 3. - Nocere, inquam, id est, vitum ex dolo tutoris in pupillum actio detur, vel etiam quae pupillo competit actio, exceptione doli tutorij submoueatur Et quidem id quaeritur, in casu maximEdubitabili, puta ubi tutor soluendo es ρ Quod utique dicendum hoc casu saltem videbatur, tum ob ipsam pupilli utilitatem, nemine alioquin ad negotium gerendum cum tutore acces-
834쪽
suro,nisi ex facto tutoris pupillus teneretur. semper parata est actio in tutorem & quidem ut vide non inanis sed utilis,ubi tutor soluendo est Elia tam abscis E negatur : Vt maxime scilicet soluendo sit tutor , non
ideo tamen dolum tutoris pupillo nocere oportet : Nam ut omittam singularem pupillaris aetatis fauorern, cuius interest magis intacta jura seruari,quam remedium post causam vulneratam, seu negoriu' imperfectum qu eri : Denique minorum interest litibus & sumptibus non vexari, t.5. ιαν de minoia. Quin& generalis Reg. hic pro ratione substernenda venit, quae prinponitur,l. ITI supra Nemo scilicet ideo obligatur,quia recepturin es, ab alio quodpraestiterit. Tum de alterius aequitas, Melias es neu solvere,quamsolutum repetere,i. 3 π.de compensu o. Et quidem eius rei exemplum apponit siue Cassiua ,sine I uolenus in interdictis , cuiusmodi est Interdictum. Euodsi orciam. Finge: tutorem vi aut clam opus aliquod fecisset Aduersus pupillum eo nomine , ut factum videlicet restituat experiundi potestas non est l. v qui inputeum II. g. 6.- quod inauciam ubi obseruandum est hanc ipsam Regulam ex eodem Cas eis, aliis verbis proponi , nempe ex dolo tutoris pupisium non teneri. Idem obtinet in Interdicto unde vi, l. s.Coaevnde vi,o LI. Cod. Th. eoae ubi eleganter Imp. pupistis eatenuου subumiri, is eosdem non alierat damno tu a temeritatis alienae. Idem in Interdicto de Tabulis exhibendis, quae gcnuina huiusce Reg. species est , ut docet lexvlt. quae ceu ex eodem libro desumpta huic coniungenda venit in iuncta l. nuti. ηπ.de tabul. exbib. Finge , Tabulas ad causam testamenti pertinentes apud pupillum fuisse, & dolo tutoriscas desitisse esse ρ In ipsum tutorem competit intcrdictum : quum enim est, ipsum ex delicto suo teneri, non pupillum, ut disertis verbis traditur ael. penuis. . .de Iab.exhιb. cuius tituli lexuti. ut dixi, huic coniungenda venit una cum ι . - .de aseain Neque in Interdictis tantum, velum & is cateris quoque cau-- huic Reg. locum esse ait siue Iauolenus siue Cassius : velutis tutores scientes calumniosas actiones instituant cum ratio litigandi non esset, neq; enim pupillux hoc casu sumptibuν graμtiatur,l.non es linotum 6.Codde adminiser. tutor Vbi raitio haec et Lante r redditur, ne μι praetextu nominia pupidoram iutores propter . .
835쪽
suas simultares secure lites suas exercere posse existinent, L quotiens P.
f. necvtIque 6. π.eod se l. qui si idum PS. β 2. in. de Ieg. 2. ubi Papinianus: Ignaviam enim praetendertcs audiri non oporrere ait. Item si jus dicenti non obtemperatum fuerit a tu Orc ,l.υI. g. 2. vir si avis ius dic ti. Si dolo quid fecit tutor in re pupillari ven-dencia, ut in sp. l. Iulianus I g.7.in prisc. - . de acte I. Nempe ut dolus tutoris pupillo nunquam noceat: Nam & vice uersa ncccire maentio tutoris sid est dolus ab co admissus) pupillo vn-quani actionem praebet, seu pupillo non prodest, non magis quam alterius alij l. 9J .h.t.quam alioquin logi cum hac perperam nonnulli commiscent. Hinc iam illa bilateris Se rotunda Papiniani desanitio,i.3.π.quando ex facio tui. quae utramque Reg. quae de hac l.&d l. 9. continetur,ambitu suo complectitur. Do-liu tutorem pareo id est, pupillo neque nocere,neque prodesse debes. Et ipse tamen Papinianus eadem ista l. 3. illud quod ut vulgo, ita & hac Reg. dicitur, Tutoris istam pupisio non xocere, saepe fallere ostendit, Λ exempla tria ibidem apponir: Sed & quam plurimae praeterea lcges occurrunt, ubi dolum tutoris pupillo no
in tricata fuit & controuersa haec quaestio inter Iuri consultos. Verum sequent: bus distinctionibus S sententus hodie res ita componi posse videtur: Prima, si tutor extra legitimam gesti nem seu administrationem rei pupillaris, seu extrinsecus sui loquitur Vlpianus ae lege 4. απ.quando exsecto Iulcra dolum asmiserit, dolus hic proculdubio necquicquam pupillo nocet: de qito proprie est haec Reg. nostra : veluti si vim alicui intenta. uit, si quid vi aut clam fecit, si tabulas set nouit, si ius dicenti
non obtemperauit,si calumniosas actiones exercuit, aicIs Dei --: puta Lia. g. 6. . quod vi aut clam, ι.6. Cedunde vi, l.pen .de ιab l. h.b. I. i. g. 2 si quis ius dicenIi non ιke .l.ε. aede ga A. M. 2ecunda sentcntia haec esti: Ex negotio tutoris circa rem
ipsam pupillarem, eamque administrando, gerendo denique negotium pii pilli,unde fraus alteri fiat, dolum tutoris hactenus Pupillo nocero, quate uus exinde locupletior factus est , v. g. sireni pupilli vendendo, rei pupillaris onera Vitiaque emptorem chlauir,l. q. 3 a1 π.de doli except. l. ι, 3. 7. . de action. empsi. i. A q
836쪽
si quis omis cause u . g. i. m. quando exsecto tutor. ubi Papini
nus tribus exemplis id comprobat : Haud al; ter atque si tutor impuberis nomine rem vendidit, eaque euicta sit, ι.istud 4. g.i. m. de euict. Ratio huius sententiae haec redditur, quam dc supra perstrinximus,quia inutile id pupillis foret, si administratio tutorum non seruaretur, nemine alioquin Cum his contracturo, l. 12.g. I.-. de admin. tutor. Idque est, quod Vlpianus ait in Al. trada .quando ex secto, neque enim malc conrrahitur cum tutoribus: quod idem in d. l. 4. g. 2 π.de doli excepi. unica voce perstrinxit. Et ego puto mitiin. Verum ulterior 6c adaequata ratio est, quia pupillum ex dolo tutoris lucrifacere iniquum est.
Et generaliter ii quid tutor dolo malo gesserit, SI exinde res rationesque pupilli auctae fuerint, pupillum hactenus teneri oportet quatenus ad eum peruenit, leu locupletior factus est l. sed cr i in prin. v. de dolo,ael. qucndo ex secto tui.l. . g. 2Lαν de dessexcept.l.II de dolo, ι. LI.*.I.de peculio. Neque hac R. a Iauoleno vel Cassio distinctio illa admittitur, imo rejicitur, tutor soluendo sis nec neb Quomodo de aliis legibus non distinguitur, veluti l. is β. 7.ιπ.de act. empti. quando exsecto tuι. Et occurrunt tamen quin que textus , ubi dolus tutoris pupillo nocere dicitur , si tutor soluendo 1it: Tres Pomponij,duo Vlpiant,illius post Aristonem
I. de peculio. Et quidem in ipsa Interdictorum materia, ael. I. g.6. Et id tamen ita limitatur ut pupillus hactenus actiones suas praestet seu cedat aduersus tutorem,quae sententia fuit Pomponit, ι.vis. vers. de possessore, π.de admini'. tutor. & Vlpiani post Pomponium in d.l. g.I.inf. m. de tribui.act. vcrum de hac quaestione vide quae nuper Merillius, in variat.Cuiac. lib. .c. 4. dc Osius Aurelius pro Culacio dis unct. Is Nonnulli tum pupillum ex dolo tutoris teneri, si soluendo sit tutor, volunt, cum pupillus locupletiar factus est,ael. M. S.I.depeculIo.
837쪽
CXCIX. IDEM flauuenmJ librosexto Epist clarum. Non potest dolo carere, qui Imperio Magistratus
non paruit. DE Imperio seu jussu Magistratus de quo est praeterea t. --I67.f. l.*p. deque Contumacra aduersias id, est. haec Iauoleni
Reg.qua definitur, Contumaciam aduerius Magistratus imp rium, seu delictum impetij deserti contemptique , ut loquitur Augustinus I de Civit. Dei,cap. 6. in simili specie, dolo carere aeon posse, nullo satis colore vel obtentu velari, excusariue posse: sicut viceversa, Iussus Iudicis doli suspicionem & culpam omnem eluit, bonamque fidem inducit ael. I67. g. I. supra. h.1. pMriter ut authoritas Iudicis, t. I 37supra.Haec quidem aperta sunt. Verum de duobus hic videndum adhuc est: Primb,quidnam sit illud quod dicitur, Nin posse dolo carere r id enim nescio quid amplius innuere M importare videtur, quare si dixisset simpliciter I Cons dolum admittere o Et vero id hac formula indicatur, esim caeteroquin in caeteris causis poenalibus dolus imprudentia,aut rusticitate ferme velari posui, Lao8supra, ubi scilicol de priuati interessbagitur: Attamen ubi contempta Praetoris m, testas dicitur, nullo satis ignoranti emantelio,nullo imprudentiae velamento excusari quem posse. Nempe quia ipsa rerum natura dictar, innatumque Unicuique esse debet Imperio MMgistratus parendum esse: Qua ratione ,etiam ubi de priuari tantum interesse agitur,imprudentiae& rustiditati non ignoscitur,' ubi laesa scilicet pietas naturalis dicitur,t. Σ. d.de in i- e. de quo ad ZLio8.supra. Vnde jam apparer, perperam ad hanc legem tractari de poenis ipsis imperium Magistratus detrectantium : quo alioquin numero sunt litis damno, vel pignoribus capris coerceri, multari,vinciri. Id enim hactenus hic quinritur, Num venia aliquando danda sit imperium Magistratus detrectanti;Quod hac Reg. absolute & abscise negatur. NOMPOTEST, inquit, dolo carere, id est, nulla ratione potest, quae sermula eodem sensu frequenter effertur in his Regulis : ut L
838쪽
I l. 9. inprisc.l. 29. I. 99.UI.h.t. Alterum superest, quisnam diacatur Imperio Magistraim non parere Z Non utique is qui ad Iudicem seu in jus ab aduersario vocatus non ierit, maxime si certum sit,vocatum ad Iurisdictionem eius non pertinere, ι.υυ.-. de Iurisdict. contumacia Sue. e..dere iudic. Nam etsi in jus vocatus ab aduersario ire debeat, adeo quidem ut etsi dubitetur, num ad Iurisdictionem eius pertineat qui vocavit, semper eundum sit, attamen hac parte rusticitati hominis parcitur, ι. 2. g. l. ἄν siquis inius vocat. non ieris. Quid igitur Imperio Magistratus non paret,qui ipse a Magistratu vocatus non comparet, vocati onim est non contemnere autoritatem Praetoris .sm'. de iudiciis,quae ita separanda est a d.l. L. quas alioquin Interpretes confundunt.
Item imperium Magistratus detrectat, qui quod extremum est Iurisdictionis, non facit, id est, si rem mobilem abduci vel auferri passus non fuerit,i.υn. αν si qaιs ius dicenti.Si missum in possessionem ex primo decreto non admiserit, tis. Ne vis t ei quiiη possess. qui trino Edicto, vel uno peremptorio Citatus praesemtiam sui facere contempserir, litem ve deseruerit,d L 3. 'r.dere a iussit. Denique qui decreto Praetoris non obtemperat, t. il. 3. L. π.de iniunqui imperio Magistratus non paruit h. l. Et hactenus
quidem in priuatis negotiis imperio Magistratus quis non parere dicitur. Neque enim haec Reg. proprie pertinet ad Imperium Magistratus,quod publica negotia spectat,etsi eb accommodari quoque possit. Quaenam autem species,quodnam domicilium huic Reg. aptandum sit,liquid θ sciri non potest,cum ea desumpta sit ex libris Epistolarum lavolent, in quos nullo satis certo ordine, verum pro re nata, Responsa eius per Epistolam relata fuerunt: neque ulla earum regularum,quae ex eodem ἰώκουε. desumptae sunt, quidquam cum hac commune habent. Contumaciae certe species aliae variaeque aduersus Iuris & Iu diciorum ordinem ab hac nostra distinguendae sunt,quae co
pillum S . in prine. ct de re iudic. quas tamen similesque P. Fabernuc congessit. Tandem ab hac Reg. aliena sunt quae hic Glosside Syndici universitatis dolo & contumacia.
839쪽
q De eo quod Mi NIMUM habet iniquitatis eligendo.
CC. IDEM LI OlenusJ libroseptimo Epistolarum. Quotiens nihil sine captione inuestigari potest, eligendum est quod minimum habeat
iniquitatis. DE Pugna seu commissione duarum Interpretationum seu
sententiarum, quae in quamcunque partem accipiantur
iniquitatis seu mali speciem aliquam in se continent, est haec Iauoleni Reg. qua quaeritur, quidnam Iudicitum in hoc concursu seu conflictu facto opus sit 3 Et definitur, consiliumque seu cautela talis suggeritur, eam sententiam seu interpretationem praeferendam, Iudicique eligendam , quae minimum habeat iniquitatis. Quod planum habet sensum:& eo in summam pertinet,quod vulgo dici selet: Minimum de malis, de quo CD Cero 3. de Offciis: Ex duobus malis minus eligendum esse. Deniquo
ριάος μείζον : de quo Aristoteles & Cicero. Ut eo melius tamen adhuc huius Reg. sensum assequi speciemque genuisnam ponere, alienas contra quam plurimas profligare possimus, tria perpendenda sunt. Primum,captionis voce hae l. intelligendam iniquitatem, ut mox in fine l. dicitur, & nominatim damnu& iniuriam , dc ut Basilica & Harmenopulus re die transtulit,cλAE . Quo ipso sensu captionis vox accipitur & ι. 22.6. vlt. .. mandati, l.6. g.vit. α'.qua in fravdcred. Error enim est Interpretum nonnullorum , qui capιionis voce dolum hic εe vel sutiam interpretantur: Vt proinde inanis sit eorundem labor, cum ad hanc l. agunt de captionibus de fraudibus seu versutia ludicum ad veritatem eruendam: Inanis item est eorundem labor cum agunt de captionibus & ausu piis veterum formularum. Secundd , inusigandi voce hac l. status Iudicialis & coniecturalis indicatur : Nempe ubi in re Dubia de coniectura voluntatis agitur, seu in obscura legis aut hominis voluntate, in
dubia denique Iuris quaestione,eligendum est quod minimum habct captionis seu iniquitatis, id est, ea coniectura adhibenda CC ccc
840쪽
est ea sententia sequenda, Id scilicet est eligere quae etsi iniqui
aliquid habeat, minimum tamen habet. inare tertius est error Interpretuin, qui in statu deliberativo speciem huius I. constituunt, num Videlicet in Rc pubi. quid mali tolerandum inuehendu .rave sit; eat Sc ibi quoque verum sit, id quod minimum habeat iniquitatis,eligendum esse. Tandem ait lex, uod minimum habet iniquitatis eligendum es Nempe praesupponendum est inter se collidi committique duas interpretationes seu sententias in aliqua quaestione dubia proposita, aliquam iniquitatis speciem prae se ferentes. Quare septem sequentes Interpretum species hinc submouendae sunt.
Primum non hic quaeritur, utrum sententiae mentique magis adhaerendum sit, quam saeua verborum praerogatiua Sc figura sequenda,quam speciem Raeuardus hic constitu Ebat arg. l. II 6.-.de 'S. quae ex eodem alioquin lavo leni libro desumpta est: Nam in ea specie non est concursus aut confiictus duarum interpretationum iniqui aliquid in se continentium : vetum de voluntatis coniectura agitur, quae nihil puto habet iniquitatis. Non est etiam admittenda secunda speci cs legis g. l. -.d deic.liberi. quia in eius specie ratio haec vertitur, quod Ic-gatarius agnouisset legatum, ut proinde nihil iniqui ibi contineatur. Non admittenda tertia in condictione ob turpem causam, de spasi procurator 9 . de excepi .doli: ubi sane si utriusque turpitudo versetur,condictio cessar: non quia id minimum habeat iniquitatis, sed quia in pari causa po sie ssor potior est seu haberi debet, ut expresse dicitur l. si ob turpem 8. π.de condict. obrum. caus. Sc jult tu, penes eum est accepta pecunia, d. l.9. Be sic fauor posscssionis in ea specie militat, de quo sunt aliquot huius tituli Regulae. Non admitto etiam quartam speciem in in Caiboniano Edicto,& quidem in sp. l. g. 9..eodiis. quia legis illius longe alia ratio est, nempe quod id quod in fauorem
alicuius introductum est, in eius odium retorquere non oporteat, ut ibi aperte dicitur. Non admitto quintam speciem Restitutione Minoris etiam aduersus ignorantem, ι in cause II. f.υ9..de minorib quia ibi fauor aetatis vertitur. Non admitto sextam in ventre cxhaeredato, mox nato,interim alendo, LI g.