De conscribenda rerum historia libri duo, quibus continentur totius historiae institutionis breuissima, & absoluta praecepta. Auctore Ioanne Costa ciue Caesaraugustano ac legum doctore. ..

181쪽

38 DE CONS CRIB. HIS T. gna titilia,s sacrificiorum apparatu excipiebat .auibus tamen magnus triumphus ex leguoros. li. triumphalium iure nexabatur de quibus Tau-

a.cap.3. cernebatur minor triumus ouationis,quo letitia tantum publica excipiebatur,qui hostes exigua Romani sanguinis est usione vicisset ordinem autem,mora, oe maiestate triumphantiu Lib.6.ς- olexander ab Alexandro acurate describit: hii ' β' Cafaris vero triumphum τnde alios colligere Cassius licet) depinxit satis practare Dion Cainus: Dei 37' ωtros merro triumpho maiori,s minori late ege Plut . in ruut Plutarchus, Liuius, Dionysius ualicar-Vix- η r nasieus,s Aulus Velius. Qui tame primus triu 'L uiui phauit Dionysius liber fuit,eti Diodorus Siculi. i. ius, s Plinius te litantur ilitibus vero, qui Hille li. 8 4mis di mgesissent, varia corona -

. antiq, rum genera proposita erant; ahaenim erat triu-R' phalis,alia ovalis,alia ciuica,alia cant resis, aliae s. '' Τ naualis,alia donatica,alia muralis,de quibus laDiodo. te Plinius digeruit de omnibus denis his pr/btibi,' mIis multa etia tradidit Tolidorus Virgilius Pli. li. r. in lib.deInuentoribus reru.Praeterea poterit ali P si ouando hi toricus sua libere in historia ferre sera

182쪽

LIBER SECUNDUS 39xυst,eorumi opiniones refutarent eo modo --ritas acerrime distulata clarius innotescat:

quod sepefecisse Plutarchum notum ecthis qui

eii hstoria hedulo percurrerunt.Titus Liuius Graeeo. hoc modo de veriora sententia suum tulit itidi. Lib. ticia:hicLuci, Tarquinis Trisci Tarquinu Regis Alim,neposuὶ fuerit,parsi liquet Plurimis tameauctoriam filium crediderim, fratrem habuisse

rutem Tarquinium mitis ingenu iuuenem. Ea igitur erut vitia narrationis,si aliquid narretur,quod a veritate abhorreat, aut ita turpe, torieo obcenum,ac Hrdidum,eti non sit probismordus consonum,si prater mittatur ahquia magnuma riis ne praeclarum, vel necessariumsinon habeatur O- τὸ iuditio locoru, teporu, aut personars,si caussa,cosilia, - π euetus noprudeter notetur sidenis minuta, abiectis,aut qua nihil intersint fabulosa,porteta, ridiculaue narrentur. In narrandis autem rebus curandum est sedulo,ne aliquo modo ab ordine discedamus, quem in eis gerendis besio mauctores secuti fuerunt, ita ut sevum cuis con- rit' cedamus, ponamus,,quid cu laude dixerint, & quali, aut fecerint Vsi Reges,Duces, misitω, s alia persona. Expediet etia aliquado arbitratu nostro oratio ratiocinari,si de regraui institue sitsermo,qua Vibueda

183쪽

sit in hi- lis esse debeat cuiusii persona oratio, ne quid fomis, h, i, re indecenter, ut quod minus,ad rem imam μνωρ. tineat,in historia dicatur. In quosane excessus vituperandus esset,sic enim oportet cui , persona orationem aptarent cum omnes dilucide distincttas loquantur, alia regibus Iermonem tribuamus,alisi legatissiue externis subditisin etidis recitandis, legationibus,ais mandatis,aliuducibus in excitandis adpralium militum annmis,diuersum denis militibus Aquari Rege, vel quando exercitus Principes,vel quando inter se familiariter, aut dominice allocuntur. Vuod ab hictoricis mutuatum oratius cacinit his carminibus.

Intererit multu Dauurne loquatur anHeros Maturvae ne senemo adhuc forete iuuenta, Feruidus an matronaeotes ansedula nutrix, Mercator ne vagus,cultor ne virentis agelli,

Cristus an Mirius rabebis nutritus an Argis

Loquentis igitur persona decorum maxime obseruare oportet huc pertinent conciones,qua ad suadenta, veldissuadendu in consultationibus proponuntur,vel adsententia dicenda ; litera,

184쪽

LIBER SECUNDUS qua ad alios mittuntur, qua incidunt se in ipse narrationum progressu. Nam si duces βιοι

milites admirtutes cohortentur,raui oratione opus est dehortentur timida, pericula ex L caurire animos adimenteJuvabit ad lac rem nosse loquentium naturam,mores,ingenium,neris diuersum , amista postulentsermonem tribuaminsed regi ου magnificam re imperante; ducibus prudentem regrauem militibus humilem oe tenuem orationem impartiamur. saterum cum nihil in historiis ne, urbanius, neq. frequentius videamus, quam in i o narrationis cursu a persent ape auctoritate grauibus uberes ac congruentes conciones re orationes haberi quasne hictoria plerunqAtinitatem,non raro ornatum, spe venustatem impartiunturi,afferam hoc loco ex maria Liud historia selectarualiquot orationu exempla, cum magistratuum, tum aliarum personarum, sua cum graui maabseluti m/q.extiterint juturi historici ad

imitandum tanqua potiora exempla propona , est enim in concionibus orationibusq. referendis Liuius iucundus,dulcis,grandilocus,candiduae,

effulsui upra quam dici possit, eloquenti m

mus:quo nullus melius comendauit mitiores af

185쪽

fectus,omnias cum rebus, tum persenis melius accommodauit cuius lactea ubertas lecto=em detinet, recreat,pascit,omnibus, assectibin commouet, ita ut qui eius facundiae aliquid addat, aut demat,id omne non magis ab ea,quam ab ipsamet elegantia detraxisse videatur.Js igitur Regia orationis exemplum tale proponit Philippi acedonia Regis, qui filio Perseo patricida exheredato, libere ontigono regi Macedonicum suum Regnum steri, eum, hoc modo Livi lib. alloquitur: uuando in ea ortunam veni, in-'' quit, Antigone,eti orbitas mihi,quam alij det orat ' nantur parentes,optabilis esse debeat, Regnum, ni ς ς quod'patruo tuo forti, non solum fideli tutelayφ' eius custoditum oe auctum etiam accepi, id tibi tradere in animo est.2e unum habeo, quem disgnum 'gno iudicem, si neminem haberem,perire& extingulid malum,quamTerse celsa fraudi ramium esse. Demetrium excitatu ab inferis,restitutumi credam mihisete,qui morii innocentis, qui meo infelici errori unus inimchrimisHi,in locum eius sumitutum relinqua. Idem Tullum hostilium Romanorum Regem deploditione Metis Albavorum ducis cum Romanis oe Albanis ita loquentem inIroducit: Tum

186쪽

LIBER SECUNDUS 3 ita Tullus inquit, 'mani, si qua ante alias etllo in bello fuit,quodprimum diis immortalybus gratias ageretis, dei e et baei orum virtuti, hesternum idpralis uis: dimicatum eis enim non magis cum hostibus, quam qua dimiacatio maior acpericulosior e cum proditioneae perfidia sociorum.Nam ne πωfalsa opinio teneat niussu meo Albanisubiere ad montes; nec imperium illud meums consilium oe imperdsimulati uis; ut nec nobis ignorantibus deseri

uos,auerteretur a certamine animus,shostibin circumueniris a tergo ratis terror ac fuga iniice= etur. Nec ea culpa,quam arguo , omnium

Albanorum est; ducem secuti siunt, ut oe vos, si quo ego inde agmen declinare voluissemfecissetis.U Gius Uti e ductor itineris huiuου; H-tius idem huius machinator belli ; HMelius sederis Romani e banti ruptor. udeat deinde talia alius, nisi in hunc insigne iam δε-

cumentum mortalibus dedero. Centuriones armati e Metium circunsi tant , rex cater aut orsus erat peragit et ud bonum , faustum,

Dora sic populo Romano,ac mihi vobiss MAbaui , populum omnem Glbanum Romam traducere in animo est; riuitatem dare plebi, pri-

187쪽

DE CONSCRIB. HIs T. primores in patres legere, vΠam urbem, unam R empsacere;ut ex uno quoudam in duos popules inibana diuisa res est,sic nunc in unum redeat. d hac,oAlbanapubes inermis ab arm sis septa in mari, moluntatibus ommuni tamemetu cogente silentium tenet.Tum Tulgus, e

ii Suffeti,inquit se ipse discererisse fidem aes

dera struare,viso tibi ea disciplina a me adhibita esset: nunc quoniam tuum infanabile ingenia tu tuo suplicis doce humanum genus eas-cta credere,qua a te violata sunt:vt igiturpauia ante animum inter fidenatem Romanam' rem ancipitemgsisti ta iam corpus passim dia Prahendum dabis.Efl etiam apua eundem elogans uuis. Fabij Dictatoris exemplum,quibreui cratione adirumpendum in hostes, ου mirifcendam ciuium Romanorum necem, ac recuperandam a Samnitibin coloniam milites Romanos hoc modo hortatus est:Locis inquit angustis, milites,deprehensin quam victoria patefecerimus, viam nullam habemus. Statiua nos

munimenta satis tutasunt sed inopia eadem infestarnam oe circa omnia defecerunt, τnde his uehi commentus poterant: si homines tau re velint iniqua si sunt; itaq. non frustrabor

188쪽

LIBER SECUNDVs Iego vos castra his relinquendo,in qua infecta victoria, sicut priatino dicivos recipiatis, armis

munimenta,non munimentis arma tuta esse debent. Castra habeant,repetati quibus vera extrahere bellum nos omnium rerum respectum, praterquam victoria nobis abscindamus : perte signa in hostem, τbi extra vallum agmen excesserit,cantra quibus imperatum ect,incendant: mala vestra milites omnium circa ,qui defecerunt, populorumpra sarcientur. oratione Dictatoris,qua necessitatis vltima index erat,militesae censi vadunt in hostem; re respectus ipse ardetium castrorum; quamquam proximis tantum

ita enim iusserat Dictator ignis est subditus,

haudparuumfuit irritamentum. Vuibus quidem verbis,cum iam nulla esset spes lutis rolicta tantopere admindictam animor militum

im mmauit, ut incredibili Marti tirore in- si Samnites aggrederentur,eossoe vicerint, re eorum castra prorsus diripuerint. Legatus Exepla Tusculanorum a Patribus sonscriptis apud eu 'γ ' dem huiusmodi in Senato habita oratione pace Legui ct ciuitatem uIimpetrauit: Quibin,inquit, i h si belsum indixistis, intub si T. C sicut nune videtis nos flantes in vestibulo curia vectrae,isa armati

189쪽

M DE CONSCRIBMIs T. maiiparatis obuia imperatoribus, legionibuQvestris processimus, hic noster . hic plebis nostra habitus fuit,eriis semper,misisti quando. a molis

pros vobis arma acceperimus. UraIias agimus s ducibus vestris γ' exercitibus, quod oculis magis quam auribus crediderunt , oe vibi nullhostile erat, ne ipsi quidem fecerunt, pacem, quam nos praestitimus,eam a etobispetimus; beLiam eosic ubi est, auertatis precamur. In nos quid arma polleant vestras patiendo experiundum est, inter nos experiemur;haec mens nostra est, ij immortales faciant,tam felix,quam pia. Vuod ad crimina attinet, quibus moti besta indixistis;Nsi re micta rebus verbis cc utare, nihil attinet, tamen etiamsi etera sint, vel fateri

nobis ea,cum tam euidenterpanituerit, tutum

--u censimus , peccetur in vos, dum dignissis,qti oratio. bus itastisfiat inpud eundem eleganter exculnis Leg ta oratione legati Locrensium in Senatu de eiasium' . Fleminio praefecto militum Romanorum commemoratis atrocissimis cladibus,quas

Abisuisus militibus intulisset) ad fune modum

Libr.29. coram s. c. conqueruntur omnes deinde inquit Liuius alias curas una occupauit,postquaLocrensium clades,que ignota ad eam diem'e

190쪽

UBER SECUNDUS Urant,legatorum aduentu vulgatasunt;nec tam Plemini celus,quam Scipionis in eo aut ambitio, aut negligentia iras hominum irritavit. Decem Legati Locrensium obsiti qualore ssordibus,in comitiosie dentibus sonsutibus, telamenta supplicum ramos olea tut Gracis mos UT porragentes ante tribunal cum flebili morifera. rione humi procubuerunt quaerentibus consul btis Locrenoes se dixerunt esst,ea possis a Tleminio Legato Romaniss militibus, quaepati ne Carthaginenses quidem vellit populus Romauus orare ut sibi patres adeundi, deploran- dii arumnas suas pote tem facerent. Senatu dato, maior natu ex 's: Scio, inquit, quanti astimentur nostra apud vos quereti. T. C. plurimum in eo momenti essesei propematis,' quo-- modo proditi Locri aAnnibali sint, quomodo pulso Annibalispraesidio restituti in di tione me

stram uesnesio culpa defectionis procul apu

blico consilio absit, oe reditum in mestram diationem a pareat, non voluntate solium ,sed opeetia ac virtute nostra, mogis indignemini, bonis ac fidelibus Jcise tam atroces, atq. indignas iniurias ab legato vestro militibwq.ferinSedera