Michaelis Angeli Giacomelli Prologi in Terentium ab Antonio Matanio illustrati

11쪽

VIIl nere summo recte in eo censeas Tuam esse positam voluptatem , si bene de litteris , earumque cultoribus merearis . Cujus rei Giacomellius ipse, nisi acerba fuisset mo te praeventus, testis esset luculentissimus: Efferret namque laudibus amorem in Grae- lcas, Latinasque litteras plane singularem sui ipsius familiaritate Tuo in animo aet

te nondum provecta excitatum . Haud aliuter sentiret qui . jampridem perspexerat praeclarillimum naturam ipsam in Te pa- erasse domicilium scientiarum , quarum s mina ad maturiorem deductus aetatem vi-

disses in uberrimam virtutum omnium meia vsem erumpere. Commendaret ille quidem , si loqui posset, morum suavitatem, lenita- itemque mirificam , ac benevolentiam illam , t qua semper se ipsum , ac relliquos liberalium disciplinarum fautores perhumaniter e X-cipere non es dedignatus. Neque sincoro prorsus exsiliens gaudio diffiteretur Te Christianae religionis , atque scientiarum bono natum per varios sapientiae gradus alacritate mirabili transeuntem, gravissimisque postea muneribus egregie functum dignum

12쪽

fuisse redditum , quem Pius vi. P. M. sacro lPP. Augg. senatui omnium gratulatione sapientum adscriberet. Nec immerito Telaudatum a laudato viro , cujus in aeternitate memoria est , ipse arbitrarer, plano Conscius magnum olim Alexandrum Achillis gloria permotum ejusmodi fortunatum censuisse incomparabilis exempli hominem , qui Homerum scilicet propriae virtutis pra conem invenerit. At severtoreS, quibuS Ornaris, virtutes, & in quibus heroum vestigiis in- Φsistens excellis maxime , nemini dubium Aquin ex avita gloria haereditario veluti ju- Φre profluxerint, atque ab singularibus ani- vmi, ingeniique Tui dotibus morum disci- 3plina, scientiarumque acquisitione nobilia Italis incrementum acceperint. Meministi l profecto quantopere Tuorum gloria majorum qua divinis, qua humanis rebus eXceu lentium , quorum egregias laudes aemula ri non desinis, adaucta fuerit , quantumque BoNCOMPAGNiΑE familiae splendoris , & dignitatis accesserit quando Philippcs iudit , Jacobos , Franciscos, Hieronymos in sacrum Purpuratorum PP. collegium meru

13쪽

X. to CC optatos . Neque ulla unquam oblivione deleri posse cumprimis a pDOscis Cominmunem Italiae nostrae, .ac universi Christiani populi voluptatem ium e XCitatam , cum in lac bilissima , vetustissimaque progenie Tua unus omnium floruit m aYime ,

qui omnes quum verae pietatis, staldaeque sapientiae partes impleverit , relicto tandem Hugonis, inditoque sibi Gregorii xitI. nomine ad summum sacrae dignitatis sa-stigium ascendit . Tanti certo Pontificis auspicio , imperioque sancitum , ut quae

tumultuarie quondam ad communem utilitatem Gratianus Ccllegerat oppCrtunae subiicerentur emendationi , omnis ut deinceps obstrueretur aditus ad errCres , quorum Caligine interpretum antea mentes OLiundebantur . Quin & provido esus dem regimine factum, ut si quid ad promovenda scientiarum artiumque studia ubique ier- rarum esset excogitatum Roma susciperet,& dignitatem pene illam , majestatemque praeseserret , quae latissimum dum haberet imperium a Tulliis, Scipionibus , Caesaribusque prcfluxerat . Atqui prlime a m mul-

14쪽

XI. to magis instaurare, & longe lateque diffundere divini gregis conatus est disciplinam , quae visa ibi fuerat eo tempore potissimum inclarescere , quo urbem ipsam Christiani orbis Principes Petrus, & Paullus

glorioso sanguine consecrarunt . Taceam vero tot praestantissimos domi, militiaeque viros , az reliquos bene multos, qui doctrinarum gloriae quum magnanimitatem aequaverint, & nihil in summo generis splendore de benignitate sibi propria remiserint , rursusque antiquius nihil habuerint, quam doctos hahere homines in deliciis, ea Celeritate ad honores , dignitatesque progressi

sunt, quae ac litisitionis famam pene praecurreret . Id non satis me confirma ste arbitror si e praegressis retro temporibus ad

nostra haec mentem , animumque ConVer

tens Cajetanum taceam parentem Tuum antiquae prudentiae virum , Tuarumque virtutum artificem, & longaevitate dignis simum, in quo commemorando prae gaudio verba vix suppetunt, quum illustriora, quibus refulget ejus animus, Ornamenta pietate sola superari videantur . Satis sit di-

4. II. xiste

15쪽

κisse eum dignitatibus fulgentem amplissimis , sed tamen vultu, sermone, Consuetudine amabilem, noscere neminem, qui non diligat, neque adire unquam , qui non adire iterum concupiscat, neminem illius e periri mores, qui non admiretur , & pra dicet . Hoc vero vel magnum ,& perquam honorificum familiae Tuae ornamentum silentio nusquam praetereundum, quod propria nimirum in potestate ditiones habeat Aantiquitatis decore , opibusque inde pro- 'fluentibus, ac liberali, iplendidaque rati ne quaesitis valde spectabiles . Verum praecaeteris aliquae multo censentur spectabili quippe quae viris originem , OrtUmq Ue

praebuerint sapientissimis , quos ad praeclara quaedam natura produxerat. Quis rem animo reputans nesciat ex Aquino prodiis se Thomam illum, cujus admiramur ingenium in scriptis, sanctitatem veneramur in templis 8 Soram natalem fuisse Baronii l Cum, ejus nempe Viri, cujus annalibus cedro dignis abditi sacrae historiae recessus mirifice reserantur ' Natum, altumque Vineolae Muratorium tam bene de divinis, pro

fanis. Diqitigoo by Corale

16쪽

l sanisque litteris meritum, egregio ut Cal l mo sapientum rempublicam selectioribus

cognitionibus , rarioribusque ditaverit lQuod si oculos ad tempora vetustiora re torqueamus , ultro fatebimur Ciceronem l ipsum Latinae etcquentiae parentem Arpi-

ni natale solum fuisse nactum; apud Venusinos itidem Horatium lyricorum facile prin-s cipem . Jamque locorum ejusmodi fama per orbem percrebrescit in dies: Erigere nam-2 que incolarum potius animos , quam con- qa citare solet nativae gloriae inter finitimos 44 aemulatio. Eam reapse sibi sortem merito

v gratulantur , Ut non modo BONCOMPAGNIAE vfamiliae aequo possint animo famulari, per ε', quam splendidum pacatumque obtinent dominatum, verum ab summis etiam antiquae , recentiorisque sapientiae portentis magnum sibi dari arbitrentur decus, quo pa-l ternos lares commendationibus debeant efferre luculentissimis. Εjus sane rei gratissima recordatione commCvetur adhuc obsortem memoriae proditam nobilissimae familiae ardor, eaque de se ipsa triumphansi ad fovenda litterarum praeconia , doctio-

rimaque L

17쪽

XIV rumque hominum faustissimis Minervae auspiciis inclarescentium promovendam industriam incitatur alacriter. Quod quidem vel in Te ipso, quippe qui e Bononiensi urbe ,

veluti e musarum gremio, prodieris, earumque aliud Romae sacrarium inveneriS, non modo detexerat olim prae caeteris GlaCo- mellius, verum etiamnUm norUnt omnOS,

qui sapientiae desiderio inflammati, & litteris egregie exculti quum fuerint, non publicae tantum utilitatis assertorem , & Vindicem, sed fautorem in Te liberalem , patronumque conspicuum inveni se laetantur. Quam vellem ut Glacomellii dum prologos sapientissime quidem exaratos excipis perlibenter, illustrationes quoque meas, qUalescumque sint, erepto e summis occupationibus otio legendo percurrens illarum tenui talem aequo animo ferres, nihil ut esset cur me oblati muneris poeniteret i Et si autem majus ingenium, majus eloquentiae flumen desiderant, minime dubito quin siminus fortasse placuerint, ab innata humanitate Tua veniam elicere possint. Quoniam vero ad cuncta haec Tibi libenti animo con-

18쪽

secranda meipsum jamdili sentiebam impel- il

li, ad confugiendum modo in clientelam , fidemque I uam me valde excitatum agnosco , quo serjucunda, atque tantopere eXOptata declarandi obsequii in Te mei non praetervolet opportunitas . Ceterum illud

tantum, ne multus videar, curandum su

perest, ut quae faustissimis EGNATI BONCOMPAGNI auspiciis icctantur in vulgus benignitate, atque beneficentia CARDiNALis AM- l PLissiMi, atque optime de re litteraria meri- 24 ri tueri glorientur .. Mihi vero optandum . maxime, ut Te splendidioribus auctum digni- v tatibus, atque adhuc aetate florentem ita fortunet Deus, suoque numine Tuis praesit laboribus, incolumis ut diu serVeris, atque superstes ad perenne Christianae reipublieae emolumentum , ad praesidium , & dulce decus scientiarum , atque ad Veram sapientum selicitatem. Te interim obseCro, obtestorque, ut me non vulgarem TuaTum virtutum,& dignitarum aestimatorem ea, qua soles, benevolentia prosequaris.

19쪽

Α Erate hae nostra si non tam multi in studio litterarum versantur, certe qui ei se penitus dediderunt parem cum veteribus , aut etiam supelliorem facultatem sunt consequuti. Quo in genere Michaesi Angelo Giacomellio Primae mea sententia deferri debent. Cui quidem ego homini minuS , quam sim , amicus haberi vellem , quo magis testimonium hoc de illius egcellenti facultate meum non a benevolentia , sed ab iudicio profectum videretur; rursusque magis, quam sim , eruditus , ac talium rerum intelligens existimari percuperem , quo minus errare me in iudicando posse homines arbitrarentur . Sed de viri clarissimi Praestantia non ex cujusquam testificatione, sed ex illius scriptis, quicumque recte , ac vere judicare poterunt , ipsi per se semper ampliosi me judicabunt.

20쪽

BENEVOLO LECTORI. ANTONIUS MATA NIVS s. r erentii comoedias, lector benevole , eum obse- lectiores , quibus scatent , sententias , tuma ob eximiam , qua pollent , elegantiam verbo rum , neminem latet tanto semper in pretio fusse habitas , ut per illos, qui earumdem utilitatem , vis oremque calluerint , nullo nou tempore illustratae , atque ad Latinae linguae addiscendae rationem accommodatae videantur . stuum vero iis , qui scriptorem Dusmodi Hurimi semper fecerunt , GParomettius quoque sit accensendus, quippe quι elo Iu tras ab reliquis aureae , ut vocant , aetatis scriptoribus sibi uberrιme comparatae dignitatem amplis mam , venustatemque mirificam alanxerit ex Terentii fabulis depromptam, mirum videri nou debet si eas dum impensius evolverit nonnihiI Pere in animum induxerit suum , quod ad eas max, me pertineret . stuare ad ejus comici normam versicu- ο V los condidit amoenitatis plenos, atque leporis , quibus qui mirum cultiorem alliceret populum ut ad Latinas spectandas fabulas, quae Romae, ubi vitam leue omnem His traduxit suam, agebantur , certatim conqueret . Atque idipsum uel imprimis fuit causae cur aliquos iis etiam advecerit prologos , partim ut fabulae exponeret argumentum , partim ut juvenes discendi cupidos ad perjectioris incitaret sudium latinitatis , partim ut Terentii instar invidam malevolorum astutiam venusta scriptione leniret . At quoniam tam versicuti , quam prologi ea potissisum tempore , quo fabulae agebantur , modo ad mavum , ut inquiunt , conscripti , vel typis

excusi sejunct s distribui foliolis consueverant , modo in et fronte