Ioannis Ferrarii Montani Ad titulum Pandectarum, de regulis iuris, integer commentarius. Vna cum integra castigatione oculis lynceis reuisa

11쪽

relinqui necessarium esset. Quapropter minus inutilitere jacere arbitror,qui suos non modo legibus ceu iugo aliquo edomare sed etiam optima vitae ratione institu re, cr sic ad societassem illam ciuilem inuitare sit conatus. Quam rem ad componendam ciuitatem magnopere proafuturam ιs certe ignorat, qui in Rep. neutiquam est uera fatus. Uerum cum turn prudentia eam partem prope μα Iam tractet, quae ad iudiciariam, negocior qi ciuili summam pertinet, Cr tamen morum disciplinam adeo noabhorreat,quia ipsam quasi ante cognitam etiam de fideis ret,annitendum erit,cum ei qui rebus gubernandu praeis scitur, quo ciuitas quam optime componatur, tum iuris interpreti, qui per multam rerum cognitionem citius ad

hoc peruenire potest, ut compertum habeat, in quibus uulgo peccetur, ubinam locorum ulcus sit malagmate potius emolliendis,quam sibi ipsi in totius corporis deis trimentum relinquenda .id tamen quod cr philosophi agunt,fed in umbra sedentariaq; opera, tanto nonnuna quam inliticius, quo rem defusius,Cr ad dis erendi conis suetudinem magis relatam discutiunt, Cr quasi inuoluui. Nec obluerit legum illa multitudo atque disticultas, ut quam bonestum uiri institutu acile Cr amputare et uinincere poterit. Quandoquidem ingenium hominis , quod perpetuo querulum est, Cr propiIs rebus minus cotentu, Incit ut sanctionum illarum tot mγriades habere cogatamur, quibus humanae insolentiae Cr technis cotidie quaea sitis,legitime obuietur, r unicuiq; quod suu est recte coistingat,ut sic iam era hominum negocia et cogitat leo a I ges

12쪽

ges quoq; innumeris peperisse uideri debeat. Perinde ex medicorum turba, diuersitatem morborum atq; copiam haud disticulter iudicamus. Quare illis non sentior,qui leges Cr modicus, Cr cuiuis ueluti digitos suos cognitas posse feri contendunt,ne id quis obseruare astringatur, quod aut minus expositum sit,aut per uitam unius hornitanis, quamuis togam, uix comparabile. Domi sane atque inriter parietes baud disticile luerit huiusmodi Reinpu. imariginari, quae ut paucifimis decretis gubernari, ita crcogitationibus illis respondere posit. Sed ubi in publici Vli prodierint, Cr humani ingenij aeinadationem, studio αrum ais contentionis progressum, paululum, Cr quasi per transiennam aspexerint,non dubito quin cr sas tot legum sanctiones, tot commentariorum plaustra ad conis pescendum desideria hominum toties uariantia, necdum sulficere 'tim lat pronunciaturi. Permittant inibi itaq; illi, quaeso,teges pro rerum exigetia paucus esse non possest,proinde ob uarietatem illum atq; aemulationis studium intricatas, Cr quae absq; interpretantis praesidio cuiuis non sint apertae. Quare cum iuris disciplina primas bdis beat inter eas quae in publicam mortalium usum funt exopositae,ut quae urbes collocare docet,bomine homini assoriciat, bonos promouet inprobos coercet, CT unicuique quod suum est tribuit,non pesime de Repu. meritum purato,qui eam siedulitate sua,nis opera qualiquali iuuare sit conatus,quod cum prudentia Cr consilij dexteritve feri constit:qua tu Ficine tantu potes,ut non modo per Gera manum ipsam, ver etiam per utituersam Imperi, orbe curus

13쪽

clarus haberris: etiam scripto, er legitimis enarranaedi modis. Quod quam laboriosum periculis sit planu,

sciunt uitilitigatores illi, cr bonarum literarum colemaeptores,quibus nulla opera tam candida olbertur,quin stinfre eam collocent,qui nullius laborem,nutilius uigilias

iuuandis aliorum studi s impensas boni consulunt. Qui cum ipsi prodege aut no posint,aut strie recusent, at squos ne id scerent,impedimento non illibenter es nolint. Ex quorum numero utinam non sint scioli illi, qui nullius eruditionis existimatioe ducti, solum pestiarum adorirationem ob oculos habent cir fusticiu sola diploamata quibus unice supiunt,orbis fucum scientes sibi

ad blandiuntur,nobis occinunt,quasi uero ignor κε,no semel etiam ex eo gγmnusio quod antiquitate sua laboαrat,immo ex Italia ipsa omnis eruditionis er parente Crdelicio,pleros' stlendidis titulis oneratos prodijsse, qui animi hebetudine dis pudore sibi ipsis di licere possent. inuod cx Neapolitana schola quondam aduertens, eos qui agnitae suae pronioni secundum insignia recopia satis secere non poterant,repetito examine,absq; vlla diplomatum aliarum ue Iudificationum respectu uel adormittebat,uci ut ineptos doctorii numero eximebat,quasi hoc album non personatos, sed doctrina, cr eruditione

insignes continere debeat. sed mittamus o Hus ἀρ miss

idq; Epicteti illius uerbo, αμu φ snsv mχι φ λε is Nobta fulta fuerit illud tendisse, quodsi tFrones ciuilis disciplinae non plane promouerentur, eis tamen etiam non incommodaret:ubi nos bdud remoratur grauisimos

14쪽

uiros Accursim, Dγnum,Brreolum,Philippum Deciu, I oannem PFrrbum,atq; alios iuru primarios idem iuniolim praestitisse, ut quibus in hac re nihil detrahimus:at sicubi loci scopum mihi recta tetigilbe minus uidentur, aut carptim tractare,quod iusto ordine fuerat prosequend-,nostram sentetiam lectori exponimus, Cr quantum per occupationes bice integrum tractatum exponimus: tantum abest,ut hoc nosti o disentire,quod uerintn qua

in protundum sepultam esse serunt inquiret: dae gratia βαcimus,alterius existimationem eleuare in animum duxeririmus. Multum siquidem maioribus nostris, praesertint ijs,per quos profecimus,tribuendum esse cr ipsi scimus: sed non tantum, quin veritatis amore ab ipsorum sentenatis,etiam ex consisso discedere sit permisym quando abisiecti ingens et, qui in eo sim; εφα tam consisteret,ut urgente ratione ab autoris dormitantis opinione,uel pertransuersum digitu deflectere,Cr cum Arcesilao Solensi, eἴ om ut γέ trimu etduτοι; ὁ .hio, semel dicere non ausit, praesertim in eo prostylonis genere, quod ob rerum diauerisitarem utili actibus plenum est, σ citra coniecturum non sic pastinuis omnibus comparabile:cuius licet ipse

pro singulari tuo iudicio quo nihil non in hae studii parte rimaris,er inuelligas,tellis satis locuples elye possis:eruditifimus tamen, ex idem ad iuri s scientiam quasi

natus,Ioannes Valiberus V. I. docto ut utris nonrumst ma liaritare coniunctus,tam olim me eius non μαlum monuit,ueri etiam interpretes in nonnullis subinis de caecutire per singulares Iuris intellectus,quemadmoridum

15쪽

dum est, uetv vvs Db. 'ioreἡs, palam ostendit. Proinde non ignoramus pre,quibus haec commentandi ratio eam ob causam di licere poterit, quod interim glossemata aut omnino praeterimus, aut more aliorum ultro citros uentilata non expendimus,id quod subtile fori is habe, rem eda nostro instituto,qui leges enarrandas in insanus sumpsimus, alienum: cum quod hoe immensi laesboris opus foret, er nostris viribus praeter hoc quod subcijAu tantum horis,atq; ijs quas subfurari nos oporatebat istbaee commentati fumus,ualde impari. tum quia hoc scribendi genus tortuosi ,σ didacticae rationi non admodum respondere nobis est usum,maxime in ks reis bus,quibus adolescentem reipub. parare,atque exemplotarum compendio recta inducere oportebat. Etenim si quem cognitionis profictgs, ex temporn ocium eiusmodi farinae centonibus pro animi voluptate uacare pernabeari uos autores inueniet,quibus hoc unum accepto frore potest,ut quam latifime expatiari per eos liceat, Crsoritibus illis necdum finitis egregie indulgere. Interim illud nos iter in publicum progressuris ostendere patiano tu quod uti fientibus deuijsq; minus impeditur,ita rectius uiatorem ad locum optatum perducere non desinit. Hubes optime mi cancellarie,quidnam ut eam opera

maiori princto solicitudine quam successu,atq; ita par

rem,me impulit,cui cum patronum aliquem,d quo ueluati in portum reciperetur, conquirerem,te inter paucos reperi uirum omnibus modis integerrimum, qui non mori

do hoc gγmnasiis bonam studiorum nostrorum paro

16쪽

diligenti ime promouere non dea sinu, uerum etiam omnes eruditos ea humanitate comae plecteris, ea animi dexteritate tibi concilias, ut etiamsi grauitatem,uigilantiam,prudentiam,Cr summati dem, quibus tanta negocia ex maximi PrincipMGr totius Rciae pubasidue tueris cr sustines, taceam, hac una tamen beaneuolentia Acιs,ut etiam apud posteritatem tui commeradatio perpetuum tibi nomen sit paritura uapropter non dubitamu3,quin Cr bus lucubratiunculus pro autoritante tua qua uales plurimum de sus, unquam ficis, dulitatu nostrae aliquod strecimen ,eo animicandore sis acceptum, quo tibi optiume de literis merito,a nobis deis

dicuntur. Bene vale. Maria

purgi Calend. Septemb. M. D. XXXVI.

19쪽

IO ANNIS

FERRARII MONTANI ad regulis iuris classis commetis .

EGULA EST, quae re,quae ess,breuiter enarrat. No ut ex regula ius sumatur sed ex tuore,quod est,regula fiat.Per res gulam igitur breuis reris narra

ratio traditur,ec ut ait Sabinus quasi caussae coitinctio est.Quae simul cum in aliquo uitiata est,perdit ossicium suum.

Μ Aximam regulata iuris ciuilis utilitatem ese etia 'hinc perstectum habemus. Quod cum memoria hominis non' perpetuasit,ut excepta stilis fuggerere, ais exigentibus nobis reddere queat: usum est Tribooniano aeques idustribus uiris digesto iam Pandectariἱ tuis re etiam earum rerum quae hactenus diffusius expositae ess reguluK quasdam,Cr quasi communes, dis subinde RigyiδG mcommodantes Iocos in ordinem cogere, er nobis ob ora '''φ ' 'ios ponere. si praegustita ad quemvis casu in non' occurrerent,perinde atq; ex communi quadam siupe Octile acciperemus, quorum maior usus suppeditaret, Crq o iuris est,quodam modo ex tempore reston remugis a Id

20쪽

α Io. FER R. MONT. cOMM. I demiansidium Merunt serbidius Scaevola,Sextus Pontaponius,ΤGaius,Domitius Ulpianus, Iulius Paulus, A lius Martianus,Herennius Modestinus,Cr Licinius Rκα'M:qui omnes de regulis iuris diserentes,legitima scientiam iuuare,atque, ut homines immodicam illum ueteris

iuris perplexitatem quasi compendio adnuerentur, eseere fiunt conati. Siquide regularis illa docendi ratio quaati prosictus si prascrtim in ijs, quae confusanee tractam, ingeniuem humanum prae multitudim sua quod alias tam vastae, s uaria scientis desteratione moueri solet aut penitus ablarrent,aut si ueliponte progredi uellet, non stitis admittunt. Sciunt qui uel praecipiendo uti discendo aliquam operam in simpserunt. Regula uarix Verum ad institutum nostrum quod pertinet: Regula εῖδε si mugiiseria accipitur, modo enim ut aliquas eius species restram quassum oleariu dicimus, seu uas illud vimineu, quod torculari impositum prohibet, ne stuces cum oleo in lacu in defluant.Budaeus etiam sis vi dici putat. colura mella Itb.xij. .lij. uidetur discriminarchis uerbis:Deinride suspensa moti,oliuam stangito, raris uel in regulus, uel in nouo co adijcito, subiectanis praelo sic premito, ne uasa intorqueas,sita tantum ipsius praeli pondcre quavtulancunque exprimi patiari Eius Vlpianus quos in minit in I.sed addes.ls.locati cr conducti. in haec uerba Niseratius scribit: Quodsi regulis oIea prematur,et prae; tu Cr suculam,er regulus, inparisi, ex trocleus, quiabus releuatur praelum,dominum praestire oportere. Vbi interpres regulas pro tabulis, er suculam pro torculari