Ioannis Ferrarii Montani Ad titulum Pandectarum, de regulis iuris, integer commentarius. Vna cum integra castigatione oculis lynceis reuisa

41쪽

. AD REGULA s IVRI s. ratii con ulmus,praesertim cum ex re hoe genimine flores prodisint, quorum austicijs humana societis nonnihil μrefrigerq,etiam inuito genio,non siemel est confiecuta. Et

Mulier proba domus gubernaculum, er uitae salus dictitur. Quamobrem veteres non inconsid te uoluerunt,

ut mulieres in nulla ulla re viris fui quam in his quae ad lanificium poetinent,opream nauarent,eus de via bono oris ergo cederetur,ut autor est Plutarchus. Licet Thuodides existimet eum optimum est side cuius laude quam mi nisus apud exteros sermo habeatur,quasi probae mulieoris nomen haud secus,atque corpus domestico pariete cotines debeat. Gorgiae tamen Leontini sententia praeli tui existimantis non formam mulisis, sed magis σπαgium nomen atque amam apud quamplurimos deb celebrari, factum est, ut pro inflici illa rreum conditiorincetium foeminae habeant unde commendentur. QSemadmodu Sara fidei, Iudith pietatis in patrum ut ex pauris aliquas referam decus praedicatur. sic Hortensia Triumuiros in stuporem uertit. Sic corneliustituum inister matronus Romae merita est, ut Misesiarum, Phocenissam, suguntinarum, atque aliarum obliuiscar, qudorum op Iulum est, ut conditio illa omnium conatemptifima, qua mulisum genus premitur,in clarifiamo r m Ioco aliquando babri eo est, eatenus ut Lacedaemonij bis appellare non buerint.Vnde pavolatim in uiros quoque potestitis nonnihil sibi arrogaere praesumebarit. Quare Themistocles,cum sibi filius matrisint entu pisus iubael:σ uxor inquit Atheniebes,

Graecis

42쪽

AD REGULAS IURIS. δι vati patrimonij res alienares e tutore non permittenda id quod antiquo non, o iure obstruatu quos Boethius in sccundo Topicorum commentario scribi Cr in nonae nullis imperij ciuitatibus obseruari non sine maximo rerusuccessu ipsi videmus Eorum vestigia Romani in annates, licet rei familiam autoritatem seminis in uniuersisne

non ademerin eam tamen ita temperarunt, ut M. Sγli .no Cr Velleio C .senatusconsulto,mulieri pro uiro suo intercedent a ut mutuum dati id succursum inde in reobus dotati s plurimum priuilegis sunt consecuta . Verarum ne rerum publicarum gubernacula penes ignaut , Cr natura formidolosum genus cuius ingenium non sic constitis est siquidem non uult:ubi tu uis,ubi non uus,cuaepit ultro inueniantur, utque in coronrs hominum conratra sexus pudicitiam prostire cogantur, quas domi clauasas latere oportebat:ciuilia officia moribus sunt adempta forminis,atq; vim relicta, quo ut alijs quos imperent,

natura uegetiores produxit. Eadem ratione crediderim Pharamundum quem maritores nostri Salicum cognominarunt fori is quia Francis,quos Ammianus decimoseptimo rerum gestirum libro Salios consuetudine appellatos scribi iussa dedit) adduis ct-,ut legem Irrret a suo nomine salicam,Cr non a s lGaut Salijs sacerdotibus,quemadmod- Drebus opinatur: ne simineus ordo Franci regnum iure haereditata rio consequeretur.

Recte itaq; Vlpianus ait foeminas a ciuilibus seu publicis ossi ijs remotas esse,quae ut a solis uiris geratur publiα ce interest uis agatur ti4sad senatusconsul.Velleia. f.

43쪽

1 IO. FER R. MONT. COMM.c.de arbi. Et maiorem dignitatem in sexu uirili esse non

modo natura,uerum etiam iis nostru constituit.l. in multu.f. stitu bo. π Lj. f. de fenatoribus.Regulam iurecosulis per aliquot exempla diducit. In primis quia iudicium regij plane muneris est apud Platone,er illud ex quo er bona humanaes cietatis pars

depende Cr unusquisque quod suum et' accipit. Id quod

sine iustitiae contemplatione,cui omnia sunt aperta, fieri non potest uxta illud, εs ti Opis, Ah os τὰ πm: oss. eminae n minae iudices esse non posuit non quia iudicium non Rh ν' - ' haberiit,eum nonnullis id pro sexus humanitate acerri in sit dati sed quia consuetudine receptum est, ut ciuilibus non fungantur oscijs. apud Paula in I. gm praeritori non aut .f. de iudi s.Vbi interpres.l. ferum. C. eodem. perpera adducit. Quae vult custruo,uti uel umis re,ues reo iudicissim non esse,ut qui pro nullo in iure habeaturit. quod artinet.ta' Lin personam.j.de reg. iuris. eminae ludi. Sane regulari iure mulieres pro tribunali sedere non aes esse p*gWat permittuntur,ila uero alia quadam ratione hoc fecerint,

non officit,Cr regula cessabit. Quemadmodu Anglis mori rem ese,ut etiam foemnae regia sceptra straui, adminia strationenis quali per manus regu accipiant. Haud dis similiter Angelus sie Ioanna Siciliae reginam in regali solio sedent sententiamq; pronunciantem uidissee striabit. id quod interdum iure haereditario fieri solet, interdumoribus,atq; ex stituto,er principis indulgetia. Sic abribatissa quos a nistrationem habet iudiciariised diagnitati suae adnexu.c. indemnitatibus. de electio.in vl. Cr

44쪽

AD REGULA s. IURIS. Is arbitris. in adducta l. r. non aute. f. de iudic s. er apud Philippum Decium in praesentem lacum omnia ferme adnotantem praefertim iuxta Speculatorem in titulo, de procurato. Sunt qui id quos ob id procedere non uora sunt in Angoti,Reginis,m comiti's,ut quae in iurisdiactionem iure succestonas perueniunt. Restri Paris Pute M in deondicat de oscis Hudicatorum. . dicitur. Neq; magi bratum femina gerere potest,ut quem se* Mulier magi-xus ei denegat quo minus iniugaturi natura enim ad hoc : Mummo genon babilem produxi ut huiusmodi munera strat,corpore praestinia. Quare ab Ulpiano corporalia dicuntur, ini Cr qui originem. .corporalia f. de munerib. CT honorarib atq; ad publicum regimen pertinent. commentatores dignitatem cum administratione uocant, sed quam prora prire,uiderint ipsZAd adininistrationem enim iuris quos dicundi autorius pertine uti ex Milecti. arbitris, lita quido patet. Sed VIpianus ubi a iudicijs mulieres adcmis; Μagistratus esse etiam magistraturm nega quasi aliud sit iudicem esse, 2 Udic t aliud magi bratum gerere. Unde magi atu pro sisnctiorine accipere videtur,quam publice quid geri citra tamen iurisdicundi autoritatem. Quemadmodum in I. obstruari. c. de decurionibus. libro decimo. Sunt enim uariae magia

stratus steries unctionu osciis distinctae,sicuti ex j. Coα

dicis Iustiniani libro apparebi et L.Fenestella integro libro prosecutus est,nisi Pomponio Laeto eum librum adta scribere malis quorum alii ordinarium iurisdictionem babebant,ut praetores:alij I imitatam,puta Caesarii procuraritor, qui inter caesarem Cr priuatas personus ivdcxconstituebatur. Item si iumentam morbosum aut uitiora

45쪽

16 Io. FER R. ΜΟNΤ. co M M. suam pro integro sano ue diuendi m esset,edicto Aediliusuccurrebatur. Nonnulli magist,ratuum publica quidem

oscia sustinent, sed absque iurisdictione, iusmodi sunt

quaestores,aediles ciuintium,praficti annonae,decuriones, er id genus alij pro reipub.conseruatione instituti. Et ab hoc magi' utu foeminae quos arcentur. Functionem 'quidem hulet,quam corpore exerceri opus est. Nes r refragatur Ij.. c de mulieribis in quo loco inu.sexui coit Sexus mulie- gru.uel bono. agnoscant.De ijs nans muneribus intelliis munita eapiae gitur,qμorum id sexus capax esse potest, i maritor eontemplatione,quomm dignitate,ta' uxores refulgenta mulieres. c. dignita.Iibro duodecimo LM.c.de nuptier Auten. cons. . sinaut .colla.iiij. Ex quibus apparet foeminam ex dignitate munus gerere possinon autem magistratumsic apud nonnullos moris Gut uxores eoaerium qui primi fiunt decurionum,praeter hoc quod reliquis feminis dignitate antecellunt,etiam autoritatem sibi uendicent purius castitatem puraem prouide construanubim,

peplum transmittendi,quo capta contegant,er se propitulisse pulum testentur. eminae non ς postsitire forminae possunt, m butis fictus pudiis

postulant. citiae pariam congruat alienus causisse immiscere. Postuis

Iare autem uaria significatsed ut nobis accipitur,est deis ' 'sideriium seu vi,uel amici sucin iure apud eum qui iurisdictioni praeest exponere, uel alterius desiderio cotradiceae res.j.s postula. Pedianus de An. Milone: Postulatus autem erat,er defodalit si Cr de ambitu.Item: Quotia die Milo ad Domitii tribunal uenit, ad Torquati amiscos misit ibi postulante pro eo M. Marcesso, obtinuit, ne prius

46쪽

AD REGULAS IVRI. s. ne prius causam de ambitu diceret, quam de ui iudiciam esset permum. Huic iunctioni qui uacare praetendissere, Possulare unde reuerenter Cr quasi supplex id ficeret oportebat, unde em uerbi usum promanasse non aegre crediderim. Aborieatu autem attribuitur,qui uri ius suggerunt,uel praesentiam suam amico commodantiis ij. codicis libro, de poα .stulando. Et apud Vlpianum ait Praetor, si non habe bunt aduocatu ,ego dabo. Li.s de postuι ubi er alleugare in ea significatione protulit.us igitur personis,quae non uirtutis causa cum bellijs pugnauerunt, pro β Pr tor permittit Aegare,pro alio prohibet. . Hoc autem vicium cum sit uirile, Praetor edicto proapollio inhibuit, ne foeminae postularent, uel pro alijs iii iure patrocinium sustinerent, cui causam dedisci Ulpi nis scribit, culphuratam improbfimam seminam, quae Caiphurnia. eontra sexus pudicitiam inuerecunde postulans, Cr m gistratum inquietaris, scit, ut quas naturae conditis, Cruerecundiae stola a iudicijs non detinerent,edictum comapesceret. Tu uide menda ne sit apud Iureconsultum, ut pro Ca burnia,c. Afrania sit legendum, quae fuit Licis c. Astanti. nij Bructionis uxor, de qua Apud Valeria legimus,quoα modo coram Praetore pro se dicendo, atq; inusitatu perfrum latratibus Vidue tribunalia exercendo, ad mulie bris calumniae notifimu exemplum euaserit:adeo, ut pro erimine improbis heminarum moribus c. Astaniae nome: ob ceretur. Ubi ignominiae non accedit, quod profecto xit, sed quia lites pro impudentia sua corradere solebat: cum mulieribus solum pro alijs postulare ex ij. edicti cataplusit interdictu. m. Et hoc uuli Iureconsultus, quicquid

b sentiat

47쪽

sentia PFrebus, quando in huiusmodi casu non sit opus Deminam expresso iure admitti ad postulandum pro se,

quandoquide pro alijs non admittitur. Unde pro se alleis gare no prohibetur,iuxta reguli: Quod no e t prohibita uidetur iure permissum. l. praecipimus. in s. c. de appel. Mulieres non Iroeminae pro Mijs quos no interueniuod est,intercerin ς,μh R ' dunt,uel sideiubent,ut quarum consilium aut institui contra propriam commoditatem nitis fime habeatur compertum. Quapropter non modo in ijs, quae operant

nudumq; ministerium desiderunt ed etiam quae in rei mmiliaris periculam vergere possent,mulieribus est succursu in i si pater. c. deston ait si stipulata.f. de dona. inter

virum Cr u . Cr ij. fisad senatusconsultum Velle. Qua prouisione infirmitas flaminarum,non calliditas auxilium sumit. Egregium enim est rescriptum, autore Vlpiano, seueri er Antonini: Decipientibus mulieribus S. c. non opitulari. Porro mulier,quae siexus stragilitate adducta uel se uel sua asteri fideiubendo obligarit,cum exceptione S. c. tum multorum Principum constitutionibus tuta atque

indemnis erit.

Et quod foeminis intercedendi Acultus est adempti, iaquod sui. Paulus singulari libro dicitur profecutus,putoyctis partim ob fidem quam in hoc sexu ob unimi inmbecillitate desideramus: in hoc enim si iussoria ratio coparata est,ut creditoribus magis sit cautu,modo ille pari rura rebus furi proh exili et, qui relicto uiro ad foeminam conjugeret, cui nec morienti quidem sidendum, uerbuem

illud Graecum monet, ori ista

Partim quiusdeiussor tacitura mandatum habere intellitagitur

48쪽

AD RE G VLAs I VRI s. rygitur soluendi, id pro quo intercedit. I. indebitum. f. de

condist indis. quod mulieri minus attribuimus. In μ α ν. - .nia, quia intercesse raro sine rerin periculo fit, iuxta illud Thaletu Milas1: sponde noxa preno est: rectista

me costituitur mulieres ab buiusmodi pericula,quae alias incile impingunt,debere esse alienis. Postremo foeminae procuratrices existere non permitae r minae non tuntur, cim er id munum sit ciuili ab Me sexu ademptu. is' ' 'ς Porro usias procuratoris in hoc perquam necessarius sse coepit,ut qui ob morbum,aetarem,necessarium peregria nationeminiam ue causam rebus suis ipsi adesse uel noolunt,uel non usent, sestem per alios vel agere, uel litem

suscipere posset. l. 13.ψμs. f. de procur. Insit. de is per quos agere pos. g. Cr quia. cui functioni mulieres prarum funt aptae,cum ob mandatum quod susinere no possunt,tum ob satisdationes, quibus cauere minus pertilitα tuntur. Fit tamen ut pro parentibus ueI morbo uel aetate Molims quanimpeditis, Alagmsue idoneum non basentibus ceu coniun tu agunt '' 'ctae personae. Aut si in rem suam alas ad priuataem comαmoduum mandatas habeat actiones, extra regulam intera tam audiantur.t seminis. f. de procur. σι. quia ab enm te. C. . Reliqua speculator habet in titulo de procur. . f. citantur ad hoc I. alienam. c. procur. Cr l. neque

semina. f.eo. sed minus sobriae. Destnsionis siquide mentionem duntaxat faciunt. Modo certum discrimen est inoter procuratorem Cr desensiorem: porro ille ex mandarito,bic uero absis mandato alterius negocium suscipi est in l. minori Cr l.j.f. de procura. Habes exempla illa quia sus vjunus ostendere uoluit a quibusnam muneribus

49쪽

LO IO. FER R. ΜΟNT. cora M. Idem esse riui' Deminae sunt arcendae, puta a ciuilibus uel publicis. Vbiis M P ki rionendi sumus, Decium uelle discrimen Acere inter ciμι

le Cr publicum,quasi ciuile ut genus se habeat,er publia cum ut stecies. Quae distinctio subtilisfrsan erit, sed in

loco non item. Etenim Iure: n ultus nullum discrimen

scit, sed magis declarandi eae a cit, foeminas ab omnia bus Osfrijs ciuilibus, nempe ijs quae er publica fiunt, remotu:quod restitur etiam Aurelius Arcadius in l. f. t

de muner. Cr honor.inquiens: Haec omnia munera,quae

tristiani divisimus,una significatione compreheduntur: num er personalia er patrimoniarum,Cr mihi munera, ciuilia fieti publica appellantur. Nes illud scrupulum inaehciat, quod munus procuratorium exempli loco adduis minon est publicum,sed priuatum,quare minus appor tum uideri posit,cum idem queamus obJcere de eo,qui postulat, aut intercedit pro aliquo. Non enim praesenti laco publicum officium id solum accipimus,quod in administratione reipublicae solum consistit, iuxta g. munus puPublicum, blicum. l. honor municipalis. is de munerib, Cr in pria uatum usum non cadit, uti est magistratus, er id genus aliae functiones: verum etiam quod propter publicum Procuratori utilitatem est introductum. sic publice interest inueniri,

piant: ut quibus modis communis hominum societas,hoc est,ciuilis uita oppido iuuatur. Vnde Pomponius in L

pupillus. g. munus. f. de uerb. signis scribit Munus publicum esse officium priuati hominis,ex quo commodum ad singulos,uniuersosq; ciues perueniat. Rursius in I. inriter publica. eiusdem tituli: Peculia seruorum etiam pumr blica

50쪽

AD REGULAS IURI s. allblica ciuitarum bona appellantur,quibus cr publica utilitas nonihil promoueri queat. Nec inscite Tutilias in III. Ossic singulorum scultates Cr copias,diuitias quos ciruuitatis essee colligi quasi in rebus,quae neq; contra moresneq; legis instituta conquiruntur, etia reipublicae comodemus. Possem per mille ut cin Ausonio loquar ex lacurrere,quibus publicu dicimusquod licet priuati homiis iussit,publice tamen interest ut habeatur, queadmotam Plato, Aristoteles, Cicero,Cr quotquot ciuitates format, sic quemvis rebum suis prosticere monent, ne alteri ostiscia cr sic ultro citros societas,re .uinculu,coferuetur. Et non existimes haec dinxa quae in lege nostra rem runtur,officia elye a quibus mulieres remouentur, sed ab 'omnibus ciuilibus esse alienas. cuiusmodi est officiu πα- bim,ruteu,executori bais id genus alia viris fotu expo taurini psit , de quibus apud spec. Er Philip .Decium etia ad satu bus abstinentiristem est uidere,Cr hoc secundum ius regulare. caeterusifoemina huiusmodi officium quod uirile est,habere inueniatur, siue hoc sit ex iure scripto, siue ex consuetudine, siue ex Principis beneficio,id citra regulum sit,ais exceptionibus comodabit,ex quibus man strum est, qui faminam ciuile osticiam exercere posse uoluerit, oportere id probet iam regulum habeat dic diametro pugnantem.

Item impuberes ab omnibus ossiciis clauilibus debent abstinere. P v E RILIs aetatis consilium fragile esse ais se Furii

'inwm, nec ante X X v. anniam uirile illam vigore compleri, certis rem argu mentis constat, intra quod tempus b s nec