Ioannis Ferrarii Montani Ad titulum Pandectarum, de regulis iuris, integer commentarius. Vna cum integra castigatione oculis lynceis reuisa

231쪽

α ei Io. . FER R. NON T. co II M. dignantur,consobrinos,dis a latere coniunctos, etiam in quartium gradum copulare prohibemuri quod institi rum publice honotitis gratia in quo a cognato sanguis ne inter tot hominum abstineatur nugn introisductum probarim,quam quod quatuor sunt rumores in corpore humano, quibus coniugia in lari positit,ut Nupsiae inter Innocentius eius nominis iij F. M. gamt. Igitur ex fratris Quibuἴ '' bus pronepotes ab eo lcmpore communi obseruatione matrimonio non dicamussed quotquot post eum cognationis gradum sunt duntaxat admutimu6. xxx . q. t. p. cim igitur.c.non debet.extra de consangui. Nuptias igitur I sitimus dicimus,quae fecundum iam praecepta sunt cor tractae,ex quibus crum negocia ciuilia non semel descenaedunt,ais originem capiunt,oportebat cognoscere , quo pacto nuptias coire,eπ α quo Ionte ipsas derivare debea Nupiit laree mus in eo siquidem ut praecipua parte ius ciuile nuptiaruritus confiderat,ut quibs strat,quatenus aliquid intuitu

nuptiam uel asequi,uel debere posit.Et quoties nupti rum sit mentio per negorium ue hoc ad dandiam , uenon ue ad fricndrum sive non friendium,siue in qua

curis aliam rem concipiatur,non quidem cocubita sed consensium coeuntium perscrumi iubemur, ut eugmsine quo nuptiis non existunt.ιnuptiae.f. de rit.nupae.cium loricu .destonsa. σctuari sponsa. casu LeT cap. in trimonium. ν .q. . Quamobrem probe Vlpianus restonti uptias non . . ... concubitiam,sed conferorum s re,non eorum filum quio . . ' ' coeunt,uer etiam quo in interest nuptias essee: quem lacum A cortice dinoto laturri uelimas,tunc quidem obata tinet,

232쪽

Enetsi quando litigium earum est rerum,quas a concris bitu quorundamsiue fcto siue necdum scio cotrouersis scimus,quasi et u matrimoniu constituere uideri queat, 'quemadmodum liberi ex concubina suscepti, iuncto patre haereditatem petunt a ratione,qu)d combinatus per laus nomen assumpsit, x extra legis poenam estscunis dura Marcellam:quocirca non concubinatum , sed quasi nuptias intelligimus. in liberae. β. de ritu nup. CT Lin concubinata .f. de concubi Quo casu si legum ordine cor templari uelimus ibertam,uci quae obscuro loco nata est, mulierem pro uxore non habemus concubitus enim non scit nuptiis. Sin aula ingenua sit mulier Cr honestae vis Concubinalom ius est habita consuetudo eges quidem uxorem uis h ς use intelligunt,nisi temtione constet extra Iegitimum tori 'rum uise eam consuetudinem.Et sic non Dium concubitatus erit es constissum acce, ille leges praesumunt,sed praganorum id est. Nos,ut Pontificu constitutionium quos

monemur,concubinam habere religiosium ducimus. Adeo oportet quisque uxorem habeat cir vitae comparem, cum qua tantum,non item cum alia consuetudine habere peramittitur,nisi stupro inquinari se patiatur,er in hoc cor tubernio βIam fornicationis labem contrahere. X. q. c interier c.Gd.extra de prae p. Quare matrimoniu Concubiua indici no potest,ubi Dius concubitus adnanicula es,Cr con v u si nsensus desederatur.Vnde bona illa haereditario iure non petuntur. Nec obstit quod in cap.latori extra qui si ij ni legit. refertur ad uerbum probare.Is enim flius creridebatur,praeterea pollisionem rei in paternam eo prcutextu obtrictu. . Praeterea

233쪽

ae4 IO. FER R. MONT. coram Legatum post Praeterea legatum Pamphilo relictum est,si in familia

Σαώ, μ' semiam th id quod Di quotum est,ex quo novis

nupta in cubiculum mariti necdum perueni fed consentasum est ultro citro, in mutuam uitae cosuetudinem dui taxas etiam conditionis euentus exi)tit, ut sic legatum utiliter peti queat.Et magis est,conditionem uideri impletam. Nuptius enim non concubitinsed consensius facit. i. cum fuerit. f.de condi. CT demonstra. quem tunc accipio Consensis de mussi per verba de praesenti interuenisset.sp aliasiquitaprare mi in dem de futuro matrimonio per concubitum perficiuntur, consensum interuenilbe probant. eniens.σ ciis qui

Habes quomodo consensus nuptias facit,sita quoniam eorum quos consensium exigimus, in quorum potestae sunt qui coeunt.in iij f de rit. nup. f.Instit. de nup.l. i.

nunquid matrimonium sillya sine patris confessu coitum valea Et certum est iure ciuili ratum non ese iret in pontificim id recipiat,quod consensium paternam non rasu, .eon honestitii ergo D siderat. Annotuvr in ca .xxxij. q. sensu patrian .c.j.de deponsa. pub.Cr cfficiat xxxij. q. . qia sic P tentiam hactenus approbamus tametsi no i seculi the Legis sequum logis, tycns δα δὲ γν praeceptu aduersa; on arrideat 'tur iacios cano nes enim in ip quae causas nuptiarum quos resticiunt,' ' leges sacros canones siqui dedignaturiij. q. iij. c. hunc Uis Filius sine eo, ruriCr cf. tra de secund.nκpt. Deinde subiungunt:Ex sensu p in ma quo seges patris consensum exigunt, solum ius ponti ridita. frium coniugia citra paternam consensum ruta esse nust,

nunt

234쪽

AD REGULA s IVRI s. num filius qui suo dumat uoto,no patre asentiente inoarem duxit, propterea queat ex redari s Et mula fiunt

prolecto quibus id fieri posse licet coniecturari:manis lu

dimen est,ex hoc solam ex redationi non esse lacu,ci quia inter huiusmodi causas no numeratur um quia iure pontificis,cui in hac re primas damus,cosensus paternus non desideratur.Adco ut etiam filia patre non assentientat si nuptum sit accep dotem petere non prohibeatur. Est annomu in αβxxxij. q.q.σ side raptoribus. xvi. sea propter noc)tituto caueri potest, ne id permittaritur,quod toties iure in nuptiam comodiditem est conces . vii Iocupletifime Philipp.Decius eum Iocum cotra multorum sententiam exponit.

Lex XXXII. Vlpianus.

Vcrum est,nem pacta,nem stipulationes sactum possa tollere. Quod enim impossis bile est, net pacto, neq; stipulatione potest

comprehendi, ut utilem actionem, aut fitactum efficere possit. VULGATVM est uerbum apud Terentium in Phoranone,Quod Actum est, inmum fieri non posse:

adeo ut etiam deo,qui solus omnipotentia emine id dea negatu esse uelint. Quod er Aristotcles tradit in quinisto aiatu libro,citans illud ex tragoedi' Agathonis,μονκ

. siquide hoc unium a deo alienum est, inlina reddere, quae sunt faran quum sententiam er Phoolidis illud

Fula dotem petit citra consenium patris umefacta. Factum non fit insectum.

235쪽

dum,quum quod semel ictum est,infictum no queat fori.Hoc er Vlpianus considerat sed alia ratione,hoc est, ' quatenm ad ciuilia negotia pertinet. Philosophus enim ' in eo confictit, ut liqueat Actum,infictum no reddi. Iur icthsuiu, οβlim Astra progreditur inuestigans nunquid Actum qualen: mpos pactionibus queat tolli,ut obligationi fiat locus. Et cum sibile si - neq. pactione,nes stipulatione ad imposibile quis o lsegeturil. imposibilium.j. eod. er c. nemo potes'. de reniun, in vi.' ut nec Actum,nec utilis actio per hoe pactioni genus inducatur,cum de eo sit conuentu quod Am s Vlimposibile. 's inu, M ei. Vt D qiii promittit stipulanti seruum furem non esciuio. vestertilionem,id est,errone,ceu qui noctu disicurrere ρη ileat aut alias Amaris naturae habeatur,non es cum imo usit 'risit uestertilio,ex eo quod promisit non obligati , ' eum in hac causa imposibilesit quod promittituris isquis stipulanti. f.de euict.

similiter stituto cautum est,ut inor marito in omnis bus bonis quae mobilia senis credat: L.Titius ante iblud stitutum decedens,reliquit uxorem,quae bona inobistia caeteris paribus,ad de*ncti mariti haeredes uenire peramisit,eas ex ut stituti iam reposcit,sed ex quo ante 'Dtutum est fictum quod haeredes bona acquisierint,periti de ais pacto, stipulatione,irines lege aut stituto sic ri potest inmum,quod Actum est. Quare lagum er 'i'

tutorum rationes ad βturos casus restrantur,no eos q*i praeterie

236쪽

promulgaret, ut dotes s propter nuptias donationes ci zomodanti

bent aequales,de futuris pactionibus intelligi uoluitinum qiii prius essent constitutae dotes,sive aequales donationiabus orent, ue inaequales ut morim obseruare iusit: quod enim Actuum esset timum manere imposibile Itaret qua igitur.in Auremde aequalita.dotis Cr propter nuptias do .colla. Nis. Proinde calvi dum struitutem aquaeductus Uuc eure incepisset,apud hostem captus,a posse ione deficit,4 inde reuersus possionem iane postlinavis continuatam existimans seruitutem fe Uuce Re contendit: sita quia sciae cause iistra nulla constitutione fieri possunt, 'M Postliminia infra implorat postlinanium quasi interruptionem silam x x Prionem quae en Acta,propter desium posse, Sionei popit re1 is non rei inuram raruin bello. g. Actae autem causae. f. de cap. Accepissi quomodo conuentiones mssim non toti Iant, neque utili actioni laciam sciunt: inutile siquis dem est, promittere seruum non furem, qui fur est Eon erronem,qui erro est uirginem,quae corrupo est:κ m,qui uita excesit cum natura id ese non queat, unde 'nec action sis parere est concessum:quod uerum est,si promittes ignoret iurem esse gnoret item corraptam,e mortuum,quem sibi dari quis est stipulatus. sin autem Quando ad iis sciat qui promittit, non inutilis prosus erit stipulatio, quam hoc continere V ianus putat,quod interest q id uoue tenetur. forum uri esse,uel non esse.iuxta l. i ita quis stipidanti

237쪽

aos Io. FER R. MONT. COMM. Cr ea quae anno tur.s de euictionibus. Postremo quod eium iambictione nonnulli pu nam nobis esse uolunt,non obsti quamuis enim ius ciuile αptiuae aut eo die quo ad hostem perueni mortuum,aut

postliminio reuersum stata redigIUngat:ut alias ficti num modos praetermittam, de quibus Psrbus singulari tractatu agit:ad iuris ase m magis,quam rei ueritarem spectu.Placuit et enim euam qui raptium apud honem periit titim ubi captus esse mortuium baber propter femuitutem qua mortalitati similis jicimus:rursus qui παῶjt ab hoste,non fiasse captivi asta perinde habendum iuris posuimini, beneficio quasi ab hoste non fuisset de

dia ..iabi totis . in autem m ipsim ueritatem contemplari detur, neq; iusfingere potest,quod uelm uel natura est inm sibile,puta mortuum esse uiuum,corrupim,uirginem, interruptionem usucapionis,non esse interruptione. qui ad certum.f. heuribsc.de raptoriλvirgis .Bart. in L non dubium.c.de legib.cr est glossa in clementi.sde is munireris.

Quod attinet ad ius ciuile,serui pro nullis habentur:non tamen iure naturali.Quia quod ad ius naturale pertinet, nes homines aequales sunt. Eandini aptu EXIs TIMAVERIT qui iam in hae lege si inbi .ha iis caucri,quod superius in s. in personam seruilem. e dem tra' ,sed Uritur. Nam hoc rhapsod se nostri iurim unice studio fuit, ne eundem lacum repetita sectione iterum mia et ra is et G

238쪽

AD R E GULAs IVRI s. aesi erum inculcarent,quando superuacaneu visum est,e αdem rem plaribus legibus comprehendere.Ea propter Cr

marentinus scripsit, uidetur, Iustinum probe fuisse

potum, si quando l. f. C. in quib.c .restit. in integ. non est nec . promuliaret, qua praescriptiones imperialis aduersum minores non currere sanciuit: quasi melius sit intacta eoruam iuraseruari, quam post causam uulnerata remediam quaerere. Cum idem iam olim per Gordianum quos Imperi esset constitutum in I i. c. si quis ignoriremini esse sine decreto comparaue.ut sic obliuione ductus, rem antea proditam,ipsie rursus ut importunam obtruderet. Proinde si hoc passim feret us ciuile cr nunc in imanaen iam excresceret,atq; ut antea romini non sic comparabile relinqueretur. In superiori iras lege exposuit sera uiam esse i--οl ti: hoc est,qui ciuili couentione oblita gare non potest: sed cum id generali nimiam Ioco scisisse puta in seruilem personam nullum cadere obligatioαnem ne quis per omnia id uertam esse-contendat, in pro Intellectus legissentia hoc moderamine temperat, quasi in ciuili obligaistione tantum ueniat intelligenduis: ceterum in ijs obligationibus,quae ex iure naturali proficiscuntur, inter moristules disicrimen non essesed omnes ex aequo censeri.Unde cr obligatione naturali ferussim Cr teneri, Cr aliam obra

noxiam habere potest. Finge igitur Stichum struium, e peculio, ius liberum administrationem habebat x. sotivisse,Cr quid serui pro nuru habentur, vult eam obligautionem irritam spe, pecunianis per indebiti coditionem repetere : sed cum indebiti soluti conditio naturalis sit, restodet Vlpianus,quod attinet ad ius ciuile, struos quiαo dem

239쪽

xio IO. FER R. MONT. cOMM. dein pro nullis haberi,id est,no obligari, secus esse in qς, quae ex iure naturali descedret,in ijs enim oes hoιes aequa Fideiussor pro les esse,π seruos non secus dis liberos obligari. Quam strvo xςΠς μx' pecuniam illam solutum,non posse codictione re peti, eade ratione ersideiussor pro seruo datus tenetur,er pignus pro eodem constitutum tenebitur. l. naturalitater. I si id quod dominus seruo. er ibi Bur. f. de conis dict. indeb. l. feruus inficio domino.Cr l. haeres a debitore,

cum similibus. f. de fideiussoribus.

Item qui Dauo seruo libertatem post quinquennium dedit,rogat haeredem donec ad libertatem peruenerit, ei Alimenta sex' cibaria dare, quia testitoris uolimstri obtemperandκ cisse, Mi ςb xyx , severa, ct Antonitu rescripserunt, compe ζη si uenit haeres relicta praestare,id quod praecipue in cibari satqin alimentis legatis,quae natura debentur, locum habent. I. seruo alieno. g. si qui s. f. de lega. f. Cr I. seruos. f. de alimentis er cibarijs legatis. Regula ad de iisionis quos beneficium extendi materit,cuiu modi sunt exceptiones per naturam compar Seruis defensio desensio corporalis,quae omnibus hominibus aeque ' p ' μ' o repositi. Nam uim ui repellere natura etiam permit tit,autore casio. l. ut vim. f. de iν i. π iur. l. i. g. uim vi. f. de ui Cr vi armata. reliqua sunt nota. sunt qui legem in delictis quos publicam uindi lam. exigentibus cum interprete intelligunt,ut ex quibus stris

qH obuoYij sunt ex poenis subiacet. Proinde in qμ si Iissis,utisi deiecit et,uel esudilbet, unde similiter serui obligantur,cr poenam iuxta,atq; alios ciuiles homines exaepectarexoguntur. l. i. g. cm strum. f. de hs qui deieci uel effud

ctis tenemur.

240쪽

ra ο

AD REGULAS IURIS. pud. I seruis de ast Cr oblig. l. si unus. cum seruus. fde iniuri L uix certis ex causis. f. de iudici thos accusare. . omnibus. f de accusa. CT .l. I tisti. de noxa. actio. quarem nos in commodiorem Cr magis appositu in locu mrestruandam duximus,ne rebus minus distincte tractatis, ordo promiscuus fui.

Lex X X X IIII. Pomponius.

In eo quod uel is qui petit, uel is a quo petitur,lucri potiturus est, durior causa in

petitoris. HALOANDER, qui iuris ciuilis restitutionem ad Arctetdipaeni pollicetur, Lucri causa facturus est, legit,pro eo quod est, Lucri potiturus est: sed possim apte. Quare induci non possim,ut eum cotigationem genuinam existimem, ais ex omni parte Arachetγpo restondentC.quod non modo ex hac lectione est deprehedere, vera etiam ex plerisq; iuris lacu,quos ueli Guel is cuius codicem imitatus est,pro fiducia sua,nutilius libri fide praeeunte,iminutasse uidetur. Ad Pomponiuquod attinet,elegarit imo, Cr plane significanti uerbo exprefit rem argu menti appositi. In eo uidelicet quod lucri potiturus est,hoc est,in potestite suam conrodi loco redacturus, siue sit is qui petit, fue a quo petitur,durioα rem esse causam petitori :id quod ad possi ionis commodum interpretes re runt, cuiu modi in rius exponitur. I in pari eo. tit.Sed generalior locus est, quam ut ad posse ionem ueniat restringedus. Potest enim feri, ut cr is, a quo petitur ucri potiri uelit,cr interim actoris parti,

O a. bus

Lucii potiturus significans uer huma cus etiam es ira possessionis utilitatcm accipitur.