Ioannis Ferrarii Montani Ad titulum Pandectarum, de regulis iuris, integer commentarius. Vna cum integra castigatione oculis lynceis reuisa

51쪽

IO. FER R. MONT. con M. nee rei suae adminhiratio eis committitur, quiuis bene regeretibus,rutore Ulpiano:tantu abest,ut publicis ciuintumuneribus proci uel debeat,uel posuit. Insuper Lace daemon ij adolescetes suos tot disciplinu ab ineuntibus su tini annis instructos,ante trice1imu aeditu annu in kra , ut negocioru omina,progredi nolebat, nedu magistra Lex de mas' turm cis comitillent. Quamobre L. Iulius Trib.plebi , , o ub Q μ' pliseeo oe Milio Acidιno cos.rogotio Πς ή pQ pulsi tulit,qua declarauit,qui,Cr quibu3 annis nati,quora modos magistratu petere cuperenis. Quam er calli stratus intelligere uidetur in I.honor. item lex.f. de muner. CT hora. Ex quo consulatu nulli, nisi exacto x L. cr

rei nutilam disciplina, atq; in toga colicuos inuenerui,

.si. a salta annoru habere arbitrati sunt,ut reliquis utcusae te maioribus antecelleret, Cr operae precisi repub. dignupra stiret. Sic Valerin cominu ii I. Cr X X. statis anno

consulatu asperatu consti t. Sic Mariu iunioreseustium Scipione Asticanu, Pompetu Magni ,Octauiu Augustu, Germanicu Caesar Didiu Iulianu,Cr plerosq; alios prinicipes uiros ad con utatu,magistratusq; ante actarem prommotos legimus. Q niti etia Plinius in X. epist. libro, de magistratibul prouincialiu scriptu reliquit ad Traianu,

c Pompxi . lege Pompeii cautum, Ne quis X X X. istanoruminor magistratum capiat: quod temporis podmodum omnias. Augunus ad uices aenisecundum annum coartarit. ς Annaria, lege quos Amiaria, qui Duodecim tabulis nostri

52쪽

l AD RE IVLAs IVRI s. asmi publicis munijs praeficerentur. Eius uerba itast brabent: Aeuicite id ejisymu annali lege seruanto. Nam CrPlato in γl. de Iegib. no permittit in magistratu permeo

rare LX A. annta maiore. Quasi bonmnes poneam aeta αtem paulatim desipiscere,Cx cu in pueris ineptire soleat,

Sane uir qui senescit iteru puer redditur. Vnde Cr pro μῆμ' uerbio locus ese coepit, Sexagenarios de ponte dei cere. Quasi ab omni suffragiorum iure prouectior illa aetas in perpetuum ocium 1it releganda,ad quam nasionem cum alij citius anhelarent,ali, praeter modii eum protelarent, causam dedit insigni tractaui qui in i . Pando ru libro

est de uacatione CT excusatione muneruam, huiusmodi legem Annarii tametsi ueteres,ut ex Nerbia elud acciperet Annatiani,Cr Festus Popeius monet,eam sola inteuexcrini,qua etiam de min anni magiriratus capiedi finiuntur, recentiores tamen ad

id tempus eam quos restrui,quo per aetate ciuile munus obire est perinthum. Sic Lapridius de comodo Antoniano: Post haec uenia legis Annuriae impetrata co ut est fictus,m in patre Imperator est appellatus. Neq;.id solii Migisti, vina

Romanta obseruatu est, ut uel ante tempus lege definitu, continv odo . uel poct aeuitiae nemo maginratu invaderet,ueru ide magistratus nisi decenio elapso ne resteretur,lege Deceuirali id sanciete in haec uerba: Eunde magistratu ni interfuerint anni,ne quis capito.Et hoc ne repetitis toties honoribus remp.occupidi qs ansam caperet. Ideos Fab. Ha* Fabii Maximi

ximim cu a se qnquies, a patre, proauo, maioribuis saepe φω sit numero collulatu fulbe gestii comreto mos omniμ cosensius usuu cos. creari animaduerteret, apud populi

53쪽

α IO. FER R.7MONT. con M. escit,ut aliquido vicatione genti Fabiae daret,ne maxima imperisi in una familia cotinuaretur. superior quos Asticanns ppctuu copulatu, ppetuaq dictatura sibi pleobiscito duri,aut SA. decerni, no est palbus. Unde quoties tale quippiam contigisset Latini scriptores no secus ais

notium aliquo er contra ueterum institutum literia cois gustus hono mendare non erubuerunL suetonius de Augusto: Μααν mhιμ ess honores cr ante tempus,Cr quosdam ηφμi generis, perpetuosi cepit: conpulatum vigesimo aetaris anno inuasit,admotis hostiliter ad urbem legionibus, miss*s qui stibi nomine exercitim deposcerent: cum quidem cunctante senatu cornelius ceturio princeps legationis,

reiecto sagulo, ostendens gladii capulu,non dubiost iui ..i n. J curia dicere:Hic facie si vos no Meritri. Secundu confι

latum post i κ. annos,tertium anno interiecto gesti Nostro quos iure ut instructiorem habeamus rempublicam atque eam perpetuum comparatin est, honores nes temere subeundos,nes admodιι continuandos,nes ultra annoruem vires es fustinendos. Recte itas cuiliis hei tui. 'f'' stratus monet de honoribus siue muneribus gerendi ,cum queritu in primis considerandum es personam eius,cui desertur publici muneris administratio. Item origine n talium,ne e quouis lapide sit emptus,qui alijs anteire tuisbetur, scultates quos si cere iniuncto muneri posint. I tem legem fecundum quam muneribus quis fungi deis

beat. Proinde gerendorum bonorum non pransua βαcultas est, sied certus ordo: Nam nes prius maiorem mari

stratum quifs,nisi minorem susceperit, gerere potest, neq; ab omni uetare,nes ipsos continuare. Igitur

54쪽

AD REGULA s IVRI s. αν Igitur minores uigintiquinq; annis ad rempublicam

adnanistrandam admiti non oportet Iad rempublicam. gistrarum ader L Sextum Decianum. L minoribus. f. de muneriibus. l.non tantum. β.j. f. de decurio. hi qui annum nisuacationemqμinquagesimum ex quintum excesserunt,ad munus pu hyd μὴ blicu uocari debent, nisi cosuetudo cui multum hodie in huiusmodi magistratibus conferentis etia Principum reuscriptu attribuimus aliud introduxerit.in adducta I.non tu .f.de decurionibus Cr eorum filijs. Cr l. manifesti . iuris est. c. qui aetate uel prostfione se excusant.lib. x. Quod accipimus in munere publico iam recens subeunα do. Porro ut susceptum propter aetatis prouectu ablegarare, crsic misionem consequi posit, longe aliud obfς' ,-uamus. Ubi septuaginta annorum aetatem a muneribM issi uacauositi ciuilibus tantum, non item patrimonialibus uacationen rpraestire u ianus scribit,in I sextum decimum. *.numerus liberorum s de uacatione Cr excusatione munera. cr maiores lxx. nis.f. de iure immunitatis. Ex quisbus jacile colligis,eus leges quae etiam senio,cr corporis imbecillitate conjicta uacationem non praestant,ad murinera patrimonialia, honores consequentia, restrendus. ut patrimoniorum commoditates perpetuae elye solentiis honores quos inexcusatos fore oportet. Rursus ne honores continuati ac subinde repetit, in tui. tγrannidio speciem,aut curam non ita assiduam relabantatur,er reipublicae minus sit prostectum,decennium illud quod lex Decemuirala mugirutibus interesse voluit,ad quinquenq intercapedine est coartatu, sanciente Gordiano Imp. Et hoc in isdem honoribus ac muneribus iterua

55쪽

impuberes abstinent

is IO. FER R. MONT. cOMM. dis. sin autem ad alios honores astitare uoles, trienni; spatia obstruare debes interiectum:6l ini. s. et Iab hono. c. de munerib. π honorib. non continuandri. lib. x. Sed cr illud modo consuetudo locorum, Cr hominam M.ti solitudo ais penuria cum multarum ciuitatu summo discrimine aliquantulum commutauit: de ut quis'; per ambitum,aut quorundam coempta etiam magno. sufraugia poterit,magistratus obire,non prohibetur. Verum hcc distinctio quum in ciuilibus o*cijs obeundis adhibuimus,adulta praescripta est . sed Vlpiunus imo praesientiarum regulam esse ait et Impuberes ab omnibus viciis ciuilibus abstinere: tenus,ut etia si penuria boananum sit,ad honores tamen,alia ite ciuilia oscia,fecuridum rescriptum Alexadri Imp . ad Rufum. Siciliae legaratum, non sint ad tendi. in l. hi qui cata conditione f. impuberes quL iure immκnit. innuitur in I. Lucius Titius. φ pro in

Ante lilio f ad municipales. Accipimus autem impub

res eos,qui annum xii . necdum repleuerant. Inflis. qvi. modιs tutela ideo. π l. f. C.quando tuto. uti cura. esse dest. l. f. C. de t6tim. nalitis. er l. videamus.f. de in litem iurido. Qui propter aetatio imbecillitatem rerum bene gerendarum minu3 capaces existimantur. Et licet ante xxv. stulta annum publicae admininrationi fetam ' . scere nemo debeat con uetudo tamen, ex intedum principum indulgentia illud permittit. Quod in alijs quoq; tempora ob eruationibusferi potest. Sed quod pupilla aut

impuberibus sit conces ,regula turn uetat. ε ω , liues Vti ζ qμωic prisscipuam constitutiones ad aetatis iumna impetiit. petrandam ueniam queinpii admittunt id quod diuus Maxim

56쪽

d. gulares iam animi dotes, iste neutiquam Albus,concesti Qxβ Pxin p . d post vigesimum tandem aetatu annum ad paternam autia auram gubernationem subeundam ex priuilegio, illud leto Iacere consueverunt.l. omnes adolescentes. c. de ijs qui ue et niam aetatu impetra. tantum abest ut principalis indulge i, tu publicita rebus obtrudere uelit, qui ut necdum pubes, ita consilis plane expertes essent, Cr pro in antibus iurem taberentur.ι cum praetor. 6. non autem.f. de iudicijs.l. i. impuberes. c. de salsa moneta. g. praeterea. I nni quibM 9 non eri permissac.te1bm.

, sin autem ea sit dignitas, quam adminiit ratio initim :: is hiatilά, comitatur,ab impube non arcetur. Sentuit interpretes in centur.

γ ιβ c. de testi militis. Nec pugnat nobiscum, quiuis sint i qui exceptionis loco id adsciscit Cr hoc ob defcientem i, causam. Neq; idud regulae admota oscitiquod iuris bo, redit istu successensi beneflcio etiam in antes dignis .

a. tale cu adnunqtratione cosequuntur,uti patet inflijs re= g;-Cr principum, qui Cy ipsi ab obscys ciuilibus iii. ii terim allinent folo succe, ionis aliquando Cr electionisi, ilire cotenti. Etenim omnia per it torcs cim g i tu g mi Vi,di iis, ja n rari patiuntur. Quemadmodu Vladistarum Albertis vrido uta, tum ais Sigismunti imp. nepotem,ubi in Ungurorum r hi regem impubes creatus esset, Ioannem Hundi ad tutore ii regnis moderatore accepisse historia prodit. Apud OL ii Dudum Laudensem consilio I . Cr interpretes in c.gria .de suppleti. neglig. praelati xj. reliqua Decius colligit. , Neque morem illum ueterum nobii quistiqm phi prictis iis pubi rit, quo senatores Romae in curiam in praetextatu 'hi rei iustituis.

. introire

57쪽

IO. FER R. ΜΟNT. coram introire solebant. Vnde er Papγrij praetextati historia profm est,apud Getaib. i. cap.xi .er Macrobi Sara urnalal. s.cap. v. Non enim ut ad iiij trarent ipsi, sed magis ut patribus de grauioribus rebus deberentibus uisenatu auscultarentur a febat.

Eius est non uelle, qui potest ec uelle.

L O cvs ille ut breuis,in obscurus, er apophiberima prae se serens. Tametsi hoc iurisconfulto non quaesitu ut ab alijs minus intelligatur: id quod Minandi apud Fabium solent acere: sed magis suo more restodisse a ci edim est praesertim ijs,qui huius scientiae cognitione

L Uxibiabul. sunt adfecuti. solebat enim leges Decemuirales brevisitavxς uerbis,adeoq; obscurim promullgari:eatenum,ut ipsos autores interpretationem facere necesseri sit usum. Prudentium re Ad quarum imitationem etiam tur prudentes succin pons obscv - resipddere coeperui, uti ex eo flcile colligitκr,quod

Seruius sulpitius quo uix alter plus studi ad dicenis d her ad omnes bonarum rerim disciplinax adhibuit io Diui 'la Q . Mutium iterum de iure resipondentem parin intelis lex pe fertur: idcirco a Mutio his verbis obiurgatum: Turpe esse patritio, Cr nobili uiro, er causis oranti, ius in quo uersaretur ignorare. Scribit Poponius in l.q. post bos. f. de origine iuris. Etenim si ius ciuile miri nug intricatum, sita omnibus peruium esset, seruius Sutipitius, qui in yrosubinde causas orando perstrepebat, er secundas post ciceroncm in dicendo habebat, illud, me hercle, aut ipse sciribet, aut in. Natum restonαiuentem

58쪽

AD RE GVL As IVRI s. α' dentem,cum primis intellexisset. Sed cum Mutuos suo mo Iulius bre-re,atqge At prudentibus receptum erat, breuibuι uectis PQRdit restondisset, eum etiam Sulpitium, qui toties Romam ipsam in se couenit, iam quasi oscitante si pedit,sciis, ut cr patritius homo,Cr nobilis, Cr in iure uersatus,cuisivi id maxime intererat,intelligat se modica iuris cogniationem babere.' Recte M. Tullius ad c. Trebatium feribi .ilis G : Σηρ qis rite ex libris quasi e I δα quanqua plurimi sint cognosci haud posse,sed doctore aut interpretem,ceu lavimen aliquod desiderare. mo sit,ut nemo exinimare deis beatast iuris cognitionem in imbus atq; sed diaeria opora assequi posse,nisi er in harena uersatus Uvim sibi coisparauerit, id quod bona hominis uitae partem desiderat. apropter cr in sepulchrum usq; discere Cr prudenatiores fer apud saluium Iulianum monemariqui subinde dicere solebat: γ οβ ποδα ψ τη σωG εχω, In sepulchriunc stiast vi IrMisor. Huiusmodi autem iuris distitastas μ P ψέ ηψψ nec αδέσποτμ, necsine ratione est. Legibus enini resturiblica formatur,in quibus promulgata cum difficiliniumst omnibus per omnia placere, conueniebat reipubli dutaxat ratione habere, Cr non priuatora hominu cupiaditatibus indulgere:qui si omnes aequalem legum cogniationem accepissent,singuli ut multora multae funt fientera . . . Nilae pro libidine sua modo detrahere,modo addere conarentur. Quo pacto uestram, vel nunqua cocors reipublicae status esset *turus. Qi uobrem Solon ille cu plurimi ex Atheniensibus lega eius sententiam declarationesis Solon nviviii expostularent,ne id cum inuidiosum, tum minus comoda

turum

59쪽

ΙO.1FERR. MONT. con M.turam mere cogeretur,nauigandi occasione sortitus,in Aegγptum appulit,quo leges suae,in ques iuratum erat, interim robur obtinerent,Cr usu magis arriderent. Us adeo Legu coditoribus in hoc creditu,quo no secus prostecturas,atq; e commi ciuium utilitate fore,esset uis . O into ad Qtu rursus ad deorum alique legum originem retuleψ runt. sic Lγcurgus Lacedaemoniorum ciuitatem res mistum, cam praeclaram legum in itutione e Delphis es, fugitaret, oracussi accepit,Deum Cr dare illam, er ananuere, quae longe aliarum rerum publicarum optima fret. Numa Pompilius ad Aegeriam deum sues leges, Plato omnes in uniuersum ad Iouem retulit, ut sic retiagione potius a morditibus, perinde atq; dij ipsi,d quibos

promanassent, ceptae no temere invulgaretur, aut pro

cuiusq; libidine abrogationis periculo essent expositae. mare Pausantu no inscite dicere solebat, Legibus in homines autoritatenisse,no hominibus in leges. Proindem Romanis placuit, ut nulla lex esset, quae non seipsam abrogationis discultate sepiat. Quoties igitur lex abis roguda erat Tullio ad Atticum teste illud inum prius

rogabatur,quomodo ea abrogari deberet. Idcirco iactum existimarim, ut iuris restosa dicamus non fecus ais oracula deorum. Nam uti in maximus rem Res uinde. rum humanarum discultatibus modo Delphicus Apolle,

modo Ammonius, modo alii gentium dij oonsiuiti restose dabant,fed ea subobscura: ita prudeles quos de iure ininterrogati,quasi diuinitus restondere sunt exictimati. In

sestiis Nasita. u'm P. Scipio Nasica, optimus a Senatu appellatus,domum publice cepit,quo commodius Cr consuli, de iure

60쪽

An REGULAS IURIS.,η de iure restondere possiet.

t, Et ne perpetuo σατί atq; imbricosa huiusmodi reisl3 stonsa manerent,illust, an sunt per 'N erutia Pristu, AG D e responsis ara nullum Papinianu, Vlpiam Marcessu se idiam Seaeuoti 'PRxis. Iair Iulium Paus, Domitium V ianuam, Hereniam no at des'im , Iulum Aquila,atque alios proceres, qui multis . 'mi atq; integras uolt inibus editis, restonsoru disticultates, i noris comparabiles sacere fiunt conati. Qitibus,alijsq; coiAd tu, esultam mentarioru libris iani enim ius ciuile interpretationem cQmmentarii.

iri habere coepit,b in multos uariosq; libros dilbergi ' ctum est,ut postremo no de iuris breuitate, sed potius de

immensi eius prolixitate uel eruditi conquererentur. 3 cui rei Iustinianus utcuns αναλφὰcio, obviare μ' η δη .pi vellet,in compendium ius ciuile redegit, in hoc laudauisu dus princeps,quod inter tot bellorum tumultus, tot homi a pum in fultus, etiam domi reipublicae commodare nonia si oblitus, percepit immodicam illum opinionum multia a tudinem iuris Onceritati oscere, quare id conatus est, praestire,quo ius ciuile Cr repurgatum, qreantum bura a manu rebus fusceret, expositam haberemus. Ne ue deis inceps opinionum inuolucris ut antea nodosum atq;

is anceps redderetur, tituit,ue commentarijs prster ris p sis M. ο τιτλα immensaem redderetur. Magis interim Rom. prinis socordiam.' ηἱ4 cipes incessendi freni modo etiam cum principum m. . nibus luctari uelis qui Cr Romanam illam ex sacrosaniso, ellam scientiam in communem reipublicae usum exposiali tam,non modo noy excepti Mnt,vcrlim etiam commet

b rijs tam barbaris,ia illepidιε,ti nullo nomine dignis cotra