장음표시 사용
11쪽
SEPTENARIA SODALITAS LITTERARIA GERMANIAE.
AUSONII SENTENTIA SEpTEM SAPIENTUM SEPTENIS VERSIBUS EXPLICATAE.EJUSDEM AUSONII AD DREPANUM DE LUDO SEPTEM SAPIENTUM. EPISTOLA SANCTI HIERONIMI AD MAGNUM,
Quid hic Celtis libellus serat, eiusdem inscriptio, quam modo attulismus, satis edoceti I. Priorem quidem locum obtinent Celtis carmina ambica suptenaria sodalitate litteraria Germaniae, a quae ejus potissimum opera in diversis provinciis imperii Germanici coaluiti Fallitur autem, quicunque opinatur, hauriri hinc posse notitiam de origine, incremento legibus, aut sodalibus, eorumve studiis. Reapse enim nihil aliud hic inveneris, nisi universam societatem litterariam, O Ite auctore institutam, in diversos coetus particulares per Germaniae pracsertim ditiones diffiisam fuisse; traximeque distincta nomina a regione aut loco, flumine, silva, ubi sod te litterarii consederant. Recensentur id genus eruditi coetus, in quos disposuit Celtis omnem litteraria Germaniae chorim, numero Septem; hoc ordine: I Septem strensis, Daniariams; a Dantiscamus. Visaulamma P eranus Cod res Ibinus unisurgensisa inus Dravantis;
a In libris Epigrammatum, quos sodaIitatibus litterariis Germaniae dedicat, non commemorat Celtis Lib. I. pigram. I. nisi sodalitates has quatuor Rhmanam, Vistulanam, Danubianam et Codoneam. ιυ In Lib. pod. ubi are eadem camina de sodalitate septenaria litteraria Ge maniae occurrunt, additura et Montanus.
12쪽
litterariae sodalitatis Germanicae inscriptionibus subjunguntur versiculi septem ambici generis, qui Versantur in indicando celebri aliquo numero septenario, velut Septem Sapientum Graeciae, septem collium Romae, septem urbium Germaniae metroI3oliticarum; et sic deinceps. Sit exempli
loe carmen, quod est adjunctum sodalitio umeromo Codoneo. POMERANus KODONEUS.
Metropolitanas ferox Alemannia . ' Urbes habet septem, ut domus Romulea In collibus septena templa condidit , Treveris vetustior, at ditior Colonia, Et Saxonum terris Magdeburgum nobile, Et littorales arcticum prope circulum, Pr eruis, et Rigensis, urbs Sauromatum. Cum hae non sint nisi quinque civitates metropolitieae versicuIus quintus in Li 'oae, ubi idem carmen redit, emendatus, civitatibus u bus additis, Salisburgo nimirum, et Myntia, hunc in modum legitur: Et Salieburgum ma eburg, Moguntia. Erat Ce Itis, bono Germaniae, ac rei litterariae commodo inquietus homo qui omnes et omnia movit, ut barbariem pelleret ex scholis patriis, exulesque ac contemptas Musas in Germanas terras reduceret, redderetque splendori, ac dignitati suae. Qui, cum tanto operi se solum parem haud esse cognosceret, ex omni late Germania sodales conscripsit, ingenio, er ditione, ac multiplici doctrina claros, qui conjunctis secum studiis, junctis viribus, Sociaque opera id negotii susciperent. Unde auctore potimimum ac hortatore Ce Ite, in Germania natae sunt seculo XU. illae litterariae sodalitates, quas inter facile erant celeberrimae, Rhenana, atque Danuhiam. Nulla sere scientia e*t, ars aut disciplina liberalis, quam excolere diligentius, ac nativo restituere nitori non summopere adniterentur litter rum rena Scentium confoederati restauratores. Exorsi a doctarum linguarum ludis, quod cujuscunque doctrinae solidioris landamentum est, atque
13쪽
basis, nihil legendum, nihilque imitandum esse statuerimi, nisi quod apud
veteres, probatosque auctores pure, terse, maleque dictum reperiretur. ab aliis autem omnibus velut a contagione, atque letifera lue abstinendum esse rati Poesin divinam illam artem, quae ad id temporis incomperta sere suerat apud Germanos, induxerunt in gymnasia artisque or
toriae institutiones haustas ex limpidis optimorum rhetorum sontibus, propinare studiosa juventuti allaborarunti Quoniam vero poeta aut orator insantis in morem balbutit, nisi solidioris philosophiae praeceptis fuerit probe imbutus, ut missis inanibus tricis, melior philosophandi ratio ad
mentem Platonis potissmum efforesceret, toto pectore incubuerunti Quanquam vero sodalium litterariorum studia divere generis silerint, in eo tamen conspu abant, quod eundem sibi omnes habuerint praefixum scopum, emendationem videlicet artium et scientiarum. Alii disciplinis mathematicis applicuerunt animum, dabant operam geometriae potissimum, atque astronomiae, ad ductum Euclidis, et Claudii Prolemaei Tentabant tabulas peculiares fluviorum, montium, Singularumque regionum delineare. Varii generis nova instrumenta inveniebant ipsi, manibusque suis elabor bant; habebantque curam accuratiorem in observando siderum cursu. Unde factum, ut Germani, Viennenses potissmum, in eo studiorum genere Italis, alusque nationibus praeValerent. Alii ad studium, et cognitionem antiquitatum se totos contulerunti Peragrabant omnem late regionem, ut quid investigarent, quod votis suis responderet. Adibant ac superabant montes, lustrabant valles, excussis aggeribus, tumulis bustis, ac cineribus defunctorum, ut invenirent, colligerentque ratas, enses, tela, annulos, nummos aliasque reliquias veteriunsive Germanorum, sive Romanorum, qui illas terras aliquando tenuerunt . Scrutabantur lapides, quos barbarorum incursiones, aut temporum longinquitas injuriaque indigenarum intactos reliquerunt, ut inscriptiones veteres, aut notatu dignam figuram quampiam invenirent, quae ad illustrandas res patrias aliqua ratione videretur pertinere. Ut rei litterariae in Germania cursus procederet felicius, aliorum
vigilaverat cura, qui ex bibliothecis tabulariis, abditisque coenobiorum
14쪽
angulis veteres codices protrahebant in lucem, qui diu sepulti, cum situ tineis, vermibus dimicaverant. Indigne serebant hasce opes litterarias negligi a Germanis cum Itali ex nostris bibliothecis abstulerint codices plures, quos typis impreSSerunt. Rem hanc tanquam indignam Germano nomine, his verbis eloquitur Ce Itis: , Quo circa cum vidissem multari praeclara, et illustria exemplaria, tanquam egregia, et optima quaedam is de nobis spolia, ab Italis e Germania in Italiam delata, ibique impressa, cogitabam et ego, ad me hominem in media Germania et Hercinia natum, successionis et hereditatis jure spectare debere, ut latentes in obscium codices, velut venator egregius, elicerem, Gemmisque meis, typis proc a traderem. Neque praetermittendam sibi putarunt sodales litterarii Musicam, velut artem, quae mentium humanarum est dominatris ut patet ex opere Iopoeae, quod ediderunti Idem conficitur ex conventiculis, in quibus jucunditati se dabat litterata cohors ad relaxandos animos. Inter concentus musicos, atque pocula disputabant de philologia Latini, Graeci, et Hebraici sermonis, de jure pontificum, et imperatorum, de curru siderum, de fluxu et refluxu maris, origine sontium, coloribus indis, vento, aere nebula, aliisque meteoris, et quatuor anni tempestatibus, rebusque ceteris, quas complectitur haec naturae universitas. Hae quidem, et alia sodalium litterariorum studia nobis innotescunt tum ex scriptis G Itieis, tum ex amicorum ad GItem epistolis in nostro cod. M.; quae distinctius alias proseremus. Nunc solum generatim adnotamus de hisce sodalitatibus pauca rem quae nobis satis constent. Nihil sane certum, Xploratumque habemus, de tempore, quo praecise coaluerint haec sodalitia, nihil de legibus, statutis eorum ad nos pervenit Memnae et Danaianae societatis quosdam sodales ex Ros thae et hiarii operibus a Celte editis cognovimus. Aliorum coetuum vix unius alteriusve socii nomen nobis cognitum est; multo minus, quinam fuerint eorum contubemiorum principes. o. Dalburgium principem suisse sodalitatis Rhenanae, et o Hiezium Danubianae, dubio care At
15쪽
sEPTENARIA ODALITAM E Te , is successisse inbuit equidem sodalitas Misinia, quae etiam altis appellatur lacultatem censuram serendi de operibus, studio sodalium elaboratis, imprimendisve gavisa pariter fiat privilegio, a statibus imperii impertito, quo cavetire, nequis illa recudere ausit. At nulla dote satis iuerat cautiun, ut diu, aut perpetuo durarent, hujusmodi sodalitates. Quam ob rem intelligimus, variis intervenientibus causis, uti colverunt, ita dissiluisse; sodalibus aliis alio minantibus, aut morte ereptis, cum G Ite an. 508; ita quidem, ut maximiliano Imp., e vivis sublato n. 5l8, pleraque id genus sodalitia finem habuisse videantur, cujusmodi sunt Usselectergensis, Eoiana, Colimitiana, Argentoratensis, aut Selenadiensis, Vis sis, Bavmea, Augustam, atque aliae id genus coloniae, aut filiae, aut aemuIae. II. Septenariae sodalitrii litterariae in hoc libello succedunt Ausonii senistentiae septem sapieneram, septenis versibus explicatae. Cujusmodi fuerit
exemplar, utrum typis excusum, an Xaratum calamo, quo usus est Ce Meis in recudendis hisce sententiis, non indicavit. Neque constat, qualis ille Moesi codex fuerit, quem Celtis ab Auguriis moram commodato acceperat velut intellimur ex Augustini ad GItem epistola an. 498 in sc nostro codice epistolari. Opinatur Denisius p. a. miens uias. hausisse Ce Item sua vel ex sc codice, vel ex Ausonii editione Piam rian. 1499, quae prima fuerit complexa illos septem Sapientum aut sententias, aut ludos quibus quidem caruerint hae, quae praecesserant, Veneta anno 1472, medies. 1490, Venet. 1494, 6, 98. Unde textum earumce sente tiarum ueritie Itis mutuatus, apertum est, codice usum suisse non optima notae Punus exempli loco sententias Biantis, qui in numero Sapie tum primus ponitur, explicares ah Ausonio septenis versibuS; sed non elegi eis; quemadmodum perperam loquitur in praes ad editionem ad usum D
Quaenam summa boni mens quae si conscia recti Pernicies homi mo quae maxima solus homo alter. Quis dives qui nil cupiet Quis pauper avarus. Quae dos matronis a pulcherrima vita pudica.
Lectiones viae exedit ad inum Delphini Paris. 1730. ymmini a iustat 3 Matronaν.
16쪽
ro LIB. II. CAP. XII. Quae asta est de qua mentiri fama vereturi Quod prudentis opus cum possit, nolle nocere.
Quid stulti proprium ' non posse, et velle nocere In sequentibus varietas deprelienditur longe major. In Chilone mutili currunt versus Versiculus integer desideratur. Alii ita propositi, ut sanus inde sensus haud redeat. Quae nos in eam cogitationem adducunt, ut arbitremur, e codice negligentius scripto Ce Item delibasse. Non enim existimandum est, horrere Parmensem editionem tot tamque foedis maculis; evi emendandae operam dedit Thadiam Moletus, socia studia eodem com serentibus missae Bosso, et Mela Alitiam. III. Adjungitur radus reptem Sapientum ab Ausonio e graeco translatus, ad Drepanium Aearum, Proconsulem. Quo se modo habeant isti ludi, adducto in medium exemplo, ostendimus. Seligimus rursus Biantem, qui in Sapie tum choro, nunc inter ludentes quarto loco comparet huncque in modum
Latine dictum suspicor: a Plures mali. . Dixisse nollem Veritas odium parit. Malos et imperitos disci et barbaros, Qui jus, is aequum, Dactos mores negligunt. Nam populus iste, quo lieatrum cingitur, Totus beatorum 4 est Hostium tellus habet. Dixisse quos me reditera plures malos. Sed nemo quisquam tam malus judex fuit, Qui non ambomιma partibus se copulet: Sive ille vere bonus est: seu dici studet: Iam fugit sium invisum nomen mali.
Abeo. Valete, et plauditet Prure boni.
Lectiones variae ex eodie Parisiensi ad usum Delphini 1 Desunt graeca: ό πλει κακοί, 2 et 3 et O bonorum. O reditis. Q fuat. Disonorum. M illud
17쪽
sEPTENARIA SODALITAM ETc. εIV. Quae attexitur Ausoniam caminibus epistola rarita nemum, inscripta est magno oratori urbis Roman Quaesiverat πω ut videtur monente Ru , cur in operibus suis saecularium litterarum exempla poneret, et testimonia ethnicorumque sorssibus pollueret candorem ecclesiae. Reposuit beatus Hieronymus, apud Moysen, Salomonem et propheta occurrere loca, gentilium delibata libris Sanctum Aulam provocasse ad testimonia paganorum poetarum Epimexudis, mandri, et Arati Patres ecclesiae Christianae se antiquiores, Iustinum methodium, timentem Alexandriniam raebium, Apollinarem, aliosque non paucos usos esse sententiis et aure ritate gentilium scriptorum multo liberalius. Addit, Se sperare veniamsi horum exemplo, spolia Aegypti ad rem Christianam transferre adnitatur.
Quibus adductus causis adjunxerit Celtis Stridoniensis presbyteri hane epistolam facile conjectabit, quicunque temporum illorum habuerit rationem.
Qui ea tempestate valebant litteris, easdemque propagare latius, atque animis adolescentium, de quitas bona spes erat, instillare constituerant, duce potissimum Celte inierant inter se sodalitium. Qui in eum coetum adscribebantur, abdicato plerique gentilitio nomine, nomen novum sibi inponebant sive Latinum, sive Graecum, quod blandius quodammodo, jucundi quo in aures influeret, quo excitarentur ad aemulationem veterum, Latinorum, Graecorumve. His accessit, quod, qui informandae ad humanutatis studia juventuti dabant operam, nihil magis habuerint in ore, nihil
impensius commendaverint, quam lectionem et imitationem profanorum auctorum, in quibus plena omnia, diis deabusque gentilium, et idolatrica superstitione. Hinc quasi occultae conspirationis rei, adversus rem Christianam, malevolorum tum invidia, tum ignorantia imperitorum, proditae religionis suspecti habebantur. Ut hanc criminationem a se, suisque sodalibus depelleret, atque disciplinas liberales, potissimumque artem poeticam ab impactis oblatrantium calumniis tueretur, sancti Hieronymi proposuit exemplum, ejusdemque epistolam, qua semetipsum in simili accusatione defendit, gentiliumque philosophorum, et poetarum causam egit, publici juris secit Pari serme inductus ratione eandem epistolam suo Antiba rarum libro inseruit Erasmus. De epistola eadem legi meretur Commercium
18쪽
Rusdem sere argumenti est oratio S. Basilii M. de studiis poetarum et oratorum, seorsim non Semel edita, ad eandem retundendam expostulationem. Apud Theophilam incerum p. o. P. III. Notit hist crit longa recensetur series eorum, qui exposuerunt, qua ratione liceat, ex gentilium librorum lectione prosectum capere. Huc revocantur tollius, Dieterieus, Sineremus, retardus, audius E encaeus, Aretius, Rhodiginus, Henelius, Ia Galensis Anglus etc. V. Opusculi clausula Impressum Viennae uetu Conradi Celtis inis Imillesimo quingentesimo seculari. Denisitu addit: Miste urgeri ypographictaracteribus formae minoris. Post Staterium adnotavit Denisius minatrii, bibliographi Galli lapsum repetitum , qui in eundem impingens lapidem, semel iterumque assirmaverit, e Item fuisse typographim. Cui quidem hallucinationi ansam praebuit illa phrasis, quae in ausula mox allegata occurrit Ductis Ce Itis. Constat autem inter litteratos, quod pluribus comprobare facile foret, ea loquendi formula non innui typographum; Sed designari auctorem editorem, aut etiam redemptorem libri, id est, eum, qui suis vinptibus opus publicavit. Aeque est a vero alienum, habuisse Ce Item ori erga propriam typographiam , propriumque bibliopolium; quemadmodum perperam scribit Georg. Matia Staniareus P. 4. Angei gessi. de Lirin. Bibl. Eu eustad an de Ais rh.
19쪽
PROPOSITIONES DOMINI CARDINALIS USAE DE LIL NON ALIUD.
Anno 1500 luci expositum fuisse hoc opusculum, ex Celtis adjuncto carmine seculari conjicimus, in cujus initio ita canit Orti emteno modo solis axis currit Amisisset certe novitatis gratiam, serius si comparuimet. Viennae ex typographeo omnis Histe urgeri prodiisse infert omisitis exsormulis litterarum, queis Viennensis ille typographus uti consueverit. Eam in rem refertur, quod littera i non puncto superius addito, sed lineola, sinistram spectante notata conspiciatur. Relinquamus ista his, qui ea in re acutius vident. Praeter Demisium nullum reperi bibΙiographorum, qui do antiquo hoc, minimaeque molis monumento litterario secerit mentionem aliquam. I. Priorem in hoc libello locum tenent Propositiones reverendissimi Domini Nicolai Cardinalis de virtute ipsius: Non alitiae Sunt id genus propositiones numero viginti quarum altera alteram subtilitate, et obscuritate superare videtur. Sint Xempli loco propoSitiones duae: I43. Quisquisse videt verissimum esse, quod definitio est non aliud, quam definitio: Mis etiam videt, ipsum non aliud definitionis esse definitionem. IIIlia. Qui se videt, quod non aliud est non aliud, quam non aliud videt, non aliud se definitionis esse definitionem se definientem. Atque hoc pacto, quasi per gradus quospiam subtilitates continuantur, et creScunt, usque ad propositionem vigesimam, quae ita incipit: Quando mens considerat, non calidum
eatefieri, et frigidum caleferi se indisiectum attingit non calidum per nnsum frigidum ri
20쪽
videt, non esse idem, etc. Desino, ne abutar otio, aut patientia lectorum. Quemadmodum observat Demsius, silent de his Cardinalis usani propositi nibus inhemius ejus conterraneus, et alii. Verum teStatur, commemorari ab Honthemio rariorum Cusani, de non aliud Romae compositum. Unde suspicatur, excerptas esse has viginti propoSitiones. Mirari subit, quo consilio, aut cui bono Celtis, quo nemo magis abhorruit ab id genus dialecticorum spinosis subtilitatibus, insitum propositiones typis Vulgandas susceperit; si tamen suscepiti Etsi vero negandum non sit, Cardinali Cusam doctam quandam tam in verbis quam in sententiis familiarem ac miram fuisse obscuritatem velut de eo scribit Sixtus Senensis in Bibl. sancta ita quidem, ut rectissime pronum tiaverit Denisius, vix misse ex ulla natione alia quemquam doctum, qui subtilitate eum superaverit dubium tamen non est, omni sere alio disciplinarum utilium genere fuisse eum apprime excultum. Quis, quamque eruditus is cardinalis fuerit, refert testis coaevus, vir doctissimus, Andreas Alanensis episcopus. Is in epistola ad Paulum Secundum, Pont. m. pra fixa Dino, anno 1469, Romae edito, haec habet de Nicola Curanor Tanta, is inquit, doctrinarum omnium ubertate Nicolaus Cusensis, cardinalis, quod est dictu mirabile, stat, ut, quidquic ex tempore dicendum incidisset, is tali id semper ille copia edissereret, ut ei solum acultati censeretur studuisse. Vir ipse, quod rarum est in Germanis, supra opinionem
eloquens, et Latinus historias idem omnes, non priscas modo sed mediae tempestatis tum veteres, tum recentiores, usque ad nostra remis Iora memoria retinebat. Gesta praecipue conciliorum omnium, ecclesia se sticam scilicet historiam, non summatim, sed per capita singula, et velutiis diarias ipsas actiones, examussim crebro reserebat. Rerum origines,
is quasi Christianus Cato, et facti cujusque ordinem explicabat ut vel unica se ista re videri facile quiret admirabilis. Quae tamen majoribus ceterisse comparata, inter illius laudes locum sibi minimum vindicabit. Poetas,
is et oratores dissimulabat sane; verum, ut erat ingenio peramoeno,
nequaquam ignorabat. In disciplinis mathematicis suo tempore
,, Nicola doctior fuit nemo. Quod quidem viri illius testantur scriptiones.