장음표시 사용
41쪽
Si qua mihi est virtus, doctrinaque, Marime Caesar, Imponas capiti laurea serta meo. Per Superos ego juro tibi, et per sceptra Tonantis: Cantabo laudes hic et ubique tuas. Poeta, solemni ritu, per manus Regias, creato Chorus actiones gratiarum Regi cantavit, tribus vocibus. Carminis Sapphici hoc est exordium:
Regis aeternas resonemus omnes
Inclyti laudes: nitidae coronae Serta qui docto dederat poetae Silesitano. Aetus quartus. Gye- asello insidens, et eantharum ansa attrita, et contusa περιφεριι extendera vacillante et titubante ingua, et ruribus tremueis, Regem a quitur, elegiaco carmine, quod hac ratione incipit: Clarus Aventino quondam qui sanguine cretus c. Hinc rursus silentium et pocula aurea, et paterae per Regios placemas circumlatae et inter pocula pulsata tympana, et comu inflata. Aetus quintus et ultimus Personae Iudi omnes, in unum horum eo gregatae, gratiarum actiones agunt, Diana loquente et universo choro, quatuor vocum concentu Singula carmina repetente, et Veniam abeundi petente.
Elegidii hujus postrema disticha adducimus: Multiplicem variet sobolem tibi Iam maria:
Et ducibus terras impleat Austriacas. Tardior extremae cum venerit hora senecta:
Collocet omnipotens laetus utrumque pololnaxmiliane vale Valeas jam lanea Marias Iam repeto Sylvas casta Diana meas. Post ludum actum, Divus Maximilia- , altera die, convivio rinio omnes perSona resecit quae erant numero viginti quatuor Actores Regiis mineribus donavit.
42쪽
Epigramma, quod adjungitur Sodalitatis nomine, petit artis poeticae, carminumque osores ConverSo ad maximilianum sermone, sic incipit: Perlege Germanas, ex invictissime, Musas, Auspicio crescunt quae modo in orbe tuo. Has olidi quamvis tetrique odere cuculli, Et quos barbaries, mitraque lata gravati Qui nos mordaci c. Quae ad postremas complendas paginas addita est Ode Sapphica de eorruptis aetatis illius moribus quanquam cum ludo scenico nihil affinitatis habeat, lectu tamen minime indigna est, conscripta auctore Ioanne Salio.
Quo ruit mundi periturus ordo 'Non fidem servant elementa priscam: Non chaos vertunt sociale foedus
Clausu Ia, quae Rus opuscae adjecta est sci, prodit, ubi, quando, per quem publicatum sit typis Ita vero se habet Impressum Nun ergae ab Hiero mo melaesio, iis ure ergens anno IK.ccccc et rimo novi secuti
Editio Itera istius libelli pariter comparuit ori erga sequente mox anno, inserta libris Amorum, cultior, emendatiorque in quibusdam Attamen caret notis musicis, ad quas exigendus est cantus caret quoque carmine Ioannis Stabit. Primam editionem copiose recensuit Hummelius p. 7. seqq. Tomi LNeu Bibl. est Bilcher An opusculi hujus auctor sitie Itis, in dubium revocavit anonymus quidam delitescens sub litteris LX p. 3Ii Litter Angeig. an. 799, menS Febr. ratus, tribue*dum esse Vinceditio Longino, cum euius versiculi magis congruere videatur, quam cum G Itis versibus suave suentibus. Nos vero opinamur, abiudicari Celti foetum hunc litterarium nulla tenus posse. Contrarium certe non evincit ratio, aut conjectura, quam Lipsiensis a nymus attulit Iudice quidem Hum is nitidissimis
43쪽
hexametris contextus est Actius primus. Nos vero, Si quid sapimus in oestudiorum genere, idem sere generatim assimandum SSe censemus de e sibus elegiacis, qui in hoc ludo occurrunt. Neque de Musa Longini tam senserunt humiliter viri docti Heuritur l. c. et Bil Pirriseimerus, qui Longinum commendat ab eruditione, studio poeticeS, et ingenio hortatus eundem, ut in pellenda a Germanis barbarie Strenue pergat. Conser ep. Hrcthelm ad Longinum, in operibus Priatiis hist ep. Gaidast. Largiamur autem, quod vult nonymus, esse in eo Dianae Iud plura, quae flendant, jejuna, hiulca aspera. Num propterea Celti adscribi non possunt Dubio caret, multa esse in Celtis carminibus, quae haud satis nitent. Etiam bonus interdum dormitat Homerus reprehensus a delicatioribus, aut rigidioris virgae Aristarchis Permittamus demum, contulisse symbolam Longinum primas tamen potissimasque parte in omni hoc negotio habuisse Celtem, ambigendum non est, quippe cujuS OnSilio, hortatu, opera ludus compositus, actus, typiSque mandatus suerit ut adeo honore, quem suis sibi meritis comparavit, defraudari jure laud possit. Priusquam ludum Dianae dimittamus, praetermittere hoc loco non o sumus, quae Celtis merita attinent in poesin comicam, aut scenicos ludos. Primus, ut tradit de Ce Item ejus vita sodalitas litteraria Rhenana, omoedias et tragoedias in rusticis ulis veterum more egit. Qua de re anno 1502 sol. 58. Actis sc. academiae Vindobonensis Guilhelmus Aelinger, Pataviensis, Artium et Medicinae Doctor, et academiae Rector, postquam felicitatem temporum, ac studiorum sub maximiliano L. reflorescentium progressione praedicaverat,
manu sua haec adscripsit Erat profecto memoria dignissimus actus, antea non visus a me, reque ceteris Comoediae plures in aulainmersitatis, me annuente, et ut plurimum praesente, se pueros recitatae, ac Icenico plausu repraesentatae sunt.
Exhibuit Celtis non comoedias solum, et tragoedias suopte ingenio elaboratas sed veterum etiam probatos ludos ad quos spectatores invitavit assixis epigramnatis. Hanc in rem occurrunt in libris epigrammatum pio grammata duo; quorum altero denuntiabat, exhibendam Sse in aula cademica Aulularium Terentii altero autem comoediam Eunuchi Teremtianam annuntiavit, jussitque Spectatores, ut adsint post meridiem hora prima, in aula
44쪽
o rB AEAP. xv. academica. Neque ob finem alium reor a Celte suisse editas S necae tra medias binas, Her dem nimirum furentem, atque canam Thyratae, quar neditionem ad annum 148 resere licet. Id genus comoediθs, tragoediasve magno ore usu Latinae linguae rectius perdiscendae, nemo nisi rudis, ac imperitus, earum rerum inficiabitur.
Equidem Pormes Ducesimus an. 497 Reidesiergae in aedibus M. Da burgii exhibuit ludum scenicum de quo agens Ce Ilis Lib. III ad Iam
Camion cita canit: Comicas fraudes copiose scribis, Et sonas doctus tragicum cothurnum. Primus et nostras celeres ambos. Ducis in oras. Jacobus etiam Lotareus, cive Philomunis eodem anno 1497 sed mensibus tribus post Auchlinium, Murgi Bingotae, simili spectaculo theatrali ad Iescentes studiosos exercuit quod quidem anno eodem typis vulgatum est Argentorati, insertumque ejus opusculis ante, quam Cumionis ludus typis scriptus apparereti Manet nihilominus verum, certumque Sodalitatis maenam assertum,
quod Celtis primus fuerit, qui apud Germanos tragoedias, comoediasve in aulas publicas, maxime Principum, invexeriti
45쪽
PRIMI INTER GERMANO INPERATORIIS MANIBUS POET AD LAUREAT 3,
Praecipuum hoc est Ce Itis opus, rarum non minus, ac splendidum, Caesareisque excusum sumptibus, non in folio, ut perperam statuit cum tamentio M. Brue erus in Celtis vita, sed in to velut accuratius spectata charta animadvertit M. Denisius P. 24. Bibl. Gareu quo eodem teste, venditus in auctionibus publicis, aut venum expositus est hic ipse Iiber pretio 2 atque etiam 5 florenorum. Operis titulus ligno incisus praeserti margine inferiori hosce versiculos. Cum tot am nutriat tellus Germana poetas: Audent qui cunctis spargere metra plagis. Cur ego ter quinum tacui qui Celtis in annum 8 Non ausim nostros edere in orbe libros Τ
I Ad reum misimilianum Imperatorem Praefatio et Panegyrici pars prima. α miseentii Longini Eleutherii in Conradi OItis Novenarium Lyrica.3 Liset IV Amorum, secundum quatuor Germaniae latera venibus elegiacis. 4 Generalis Germaniae deseriptio, emco Versuum genere. 5 Liber de origine, situ, moribus atque institutis Oritiaeetae. 6 De vita S. Sebridi, Mimbergensis civitatis patroni; de Sapphica. I
46쪽
et Lutas Dianae, coram maximiliano imp., per sodalitatem litter Danubi
s Copia nillae Regiae erectionis collegii poeta um, et mathematicorum; cum lacultate insigniendi poetas. O Panegyricus Vincentii Longini, carmine heroico dictus maximiliano pro erecto dicto collegio. to Epistolae duae: altera Sebaidi Clamon alterata It is, qua Clamoso respondetiri Imagines XL auctore Alberto Durero. 1 a Clausula operis; et insigne adjunctum.
Ex opusculis, quae modo indicavimus, alia jam ante erant vulgata typis, atque f. s. praecedentibus a nobis recenSita alia nunc primum comparenti Prioribus missis, de his duntaxat nunc reseremus, de quibus nondum fecimus
I. Priorem itaque hoc in syntagmate locum obtinet Praefatio ad maximilianum Imperatorem sive Panegyrici Pura prima Assirmat Celtis hos
quatuor Amorum libros , decennali peregrinatione a se conscriptos SSe; nuncupandos non alii, quam maximiliano Imperatori, a cujus Parente ornatus Herit laurea Apollinari Laudat maximilianum, quod colligero exules et errantes Musas, easdemque Vindicaret a contemtu, o calumniis. Praedicat collegium poetarum, et mathematicorum, nuperrime institutum, ac dotatum munificentia singulari, concessa sibi, suisque eo in contubernio succeSSoribus poetas aureandi facultate. Excusat postea, ac tueri nititur, tum adductis in medium ratiunculis, tum exemplo RomHae inamo auctoritate sacrarum litterarum, suum de amoribus scribendi itistitutum. Subdit, pauca esse lasciva, quae inseruisset Pollicetur, adolescentes, qui ea de amoribus legerint, tot tantisque malis, quae indomitus ardor procreat, deterritum iri; lareque, ut meliora edocti, rectius uiant, Seque latra temperantiae fines,
ut par est, diligentius contineant. In fine demum indicat, hanc praelationem a Se Seriptam esse, tanquam Pan gyrici de laudibus maximiliani primam partem secundam suis dis, tertiam epigrammatis a se publicandis praefigen-
47쪽
him spondet. Exarata est haec praelatio, ut in fine dicitur semisgae maedibus Bilibaldi Arctheimeri, quas Ce Itis vocat diversorium suum litterarium. Nos Praefationem hanc integram exhibituri sumus in Anpendice, una cum aliis ingenii Celti ei monumentis litterariis. LI. Succedunt Praefationi Vincentii Lonomi artium e philosophiae dotioris et poetae laureati in Conradi Celtis Noverarium Lyrica quae quidem non implent nisi unam, dimidiamque paginam Lusit Celtis, ut patet ex ic nibus, quas singulis Amorum libris, praefixit, in numero potissimum quat aris
et novenario, quem novem Musis Sacrum voluit. Huc revocavit . hominum
aetates 4 anni tempora; 4 mundi plagas etc. Singulis attexuit Longinarquatuor versiculos Sit exempli loco tetrastichon
In qua or anni tempora. . Ver aperit terram . Zephyrisque inspirat amorem: Spici seram Cererem metit aenaLVitiser autumnus turgentes exprimit uvas. Claudit hyems pia viscera terrae.
III. Opus ipsum sistitur, unde haec collectio nomen habet nimirum Libri IV Aninum quibus describendam sibi sumpsit Celti Germaniam; relate ad quatuor mundi plagas Eam in rem statuit urbes quatuor quas tetragonas appellat ab Oriente raemiam hanc urbem illa tempestate ad Germaniam reserebant geographi a Meridie alisbonam ab Occidente Monoetiam a Septentrione Lubeeum. In urbibus hisce sibi finxit vitae humanaequatuor circulos, una cum quatuor anni tempestatibus : ut Cra via reberret adolescentiam et tempus vernum Racispona juventutem, atque aestatem; mguntia virilem aetatem et autumnum Laeeum denique senectutem ac
hyemem Libros singulos inscripsit uni amicarum, quas in civitatibus illis coluit Librum itaque primum dicavit Hasilinae Sarmatae secundum Hsulae inae sive Noricae tertium insulae Gallae, seu Rhenanae quartam tandem Barbaraeimbricae aut Codoneae dedicatum esse voluit Describit itaque poeta noster in hisce libris, occasione data, terrae, coelique situm, anni
48쪽
tempestates, aetates hominum Germaniae flumina, montes sylvas, dorem rum hominum patrias geSta principum, bella praelia, busta est. Nimius hic ibi in exaggerandis hominum ecclesiasticorum vitiis. Neque reticet amores, quibus in civitatibus tetragonis sui irretitus Librum quartum finit cum exhortatione ad juventutem Germanicam monetque, ut melioribus studiis, ac sanctitati vitae in primis studeati uncque tandem in modum
perorat: Omnia terra suis sepelit, conditque cavemis: Et toto, certum est, constat in orbe nihil.
Sola immortalis probitas, virtusque sub orbe est: Et quae posteritas carmina docta probat. Exemplum vobis imitabile sumite, quaeso, Continuus vobis quo sit in orbe labor, Nil superest de me, quando omnia terra dehiscit Quam quae nunc vobis mortuus ipse loquor.
Mortuus et vivus vates aeternus in orbe est: Et qui virtutis stemmata clara colunt.
Non opinor, Xspectabit a nobis, neque flagitabit aequus Iector, ut demus excerpta plura ex elegiaco hoc Celtis opere si quidem ea, quae ad herois nostri illustrandam rographiam quidquam sacere videbantur, hinc delibata suis quaeque locis intulerimus. Solum adnotamus, carmina omnia elegiaci esse generis, exceptis duobus Lib. I. num VIII et XIV. quae sunt Iiexametri duittaxat versibus contexta. Complectitur Lib. I. poemata 5. II. 13. I. 4. IT 15. Alia quidem ex hisce elegiis, ante jam fuerant edita, excusaque seorsim velut Lib. III. eleg X., quae incipit: Quam variis fatis coelestia sydera mentes in Alia post hanc Norimbergensem editionem iteratis typis divulgata comparuerunt. Sic Ambrosius Bero rursus publicavit anno
1507 superstite adhuc Ce Ite elegiam X. Lib. I. Iames Hornburg eandem iteravit, una cum alia ejus elegia ex Lib. t V eleg IV. Lipsiae Sao. 4. Alias tandem e Itis elegias recudendas ctu avit, inseruitque Fabriciis Raaec furti Deliciis poetarum Gemcn.
49쪽
' Eo quidem et into opere tantam nominis gloriam consecutus est Celtis, ut in numero Germanorum poetarum prim poneretur. tiam laudem Cum Celti abjudicare, sibique attribuere praesumeret Risiardus Bari Inius Lib. XII. suae Austriados circa finem ita canens: Primus ego ingredior Germana per oppida vates;
Hominis Itali hanc arrogantiam ut retunderet Iacobus siegesius, qui
Bartholini Austriaden scholiis illustratam edidit Argent. 53 I. sol. respondit p. 333. Elegos noster Celtes primus apud Germanos scripsit heroico carmine primus G sint herus, auctorLigurini, idem, ut putant, Germanus. Ut nostris suus quoque honor remetur Recte id quidem: Cuique in .
IV. Quae quarto loco occurrit Generali Germaniae descriptio, heroicis versibus cum jam ante viderit lucem, adjuncta Comeli Taciti Germariae. quam me mae anno 1500, velut supra indicavimus, typis mandavit O It in non est, quod diu nos moretur; ibi sere per omnia similis editio utraque. Haec tamen Norimbergensis paulo auctior praelatione nimirum ad maximilianum imp., quae absolvitur hoc octosticho: Rex, cui sceptra dedit Latialia conditor orbis, Imperiumque tuo subdiis arbitrio: Accipe Germanam pinyentia carmina terram
In genere, et totam cem superficiem: Aequora cum Sylyis, populos, montes, juga, gentes; Et quantum sylva extenditur Hercynia. Haec, rogo, pauca legas: donec Germani tota,
Illustrata tibi, Maxmiliarie, detur. Accesserunt quoque ad g. IR de uatuor lateribus Geminiae postremihi duo versiculi: Et strumulos sicco quos mittit corpore Medus, struma qui nomen habent, gluvieque patente.
50쪽
Demum incrementum cepit unius Versiculi paragraphus VI de traeis
Qua Lisyus Savusque vagum exonerentur in Istrum
V. et VI. Quae sequuntur opuscula Norimberga nimirum, atque vita S. Sebaldi, quantum satis est, superioribus .f. a nobis commemorata sunt; ut nihil sere sit, quod adjiciamus, nisi hasce elucubratiunculas, quae combiantur libros Amorum, a Celte seorsim suisse distributas inter amicos, absque aliis Charitati Pire hamerae oblatam fuisse an. 1502 historiam Nor-- perga et vitium S. Sualdi, absque libris amorum, nobis persuasissimum est;
tum quia Charitas in epistola, qua Celti egit gratias pro munere illo litterario, tantum mentionem lacit ori erga et vitae divi Sebridi tum quia Certi suisset indecorum, carmina istiusmodi sacrae Virgini offerre. lade actum esse opinamur, quod cum libris Amorum desierint numeri paginarum ut videlicet ea, quae succedunt opuscula, a libris Amorum facilius sejungi, separatimque distribui possetit, quasi scripta peculiaria.. Simile exemplar videtur Celtis tradidisse Muria de Hasumstrin, qui pariter per litteras donatori egit gratias pro Nori emensi historia quinde libris Amorum quidquam adderet. Hinc non minus factum esse reor, ut in quibusdam bibliothecarum catalogis Norimberga Ce Itis solitarie legatur. Quid discriminis sit inter libellum demorimberga, quem an 149 Senatui Norico obtulit, atque inter eum, quem poS Secundis curis emendavit, adjunxitque libris Amorum haud liquet. Illud apertum est, accessisse in emendatione hac ori regens editione censoribus reliquis nomen Bilibaldi Pire heimeri, utrilii e Senatorii ordinis viri integerrimi philosophia ue, et mistraque lingua, Graeca et Romana, Πιditissimi; Undoquidem in libello anno 149 Senatui exhibito tantum legantur censores Subscripti Ioannes gurgius. Imrmat. 13. et Ioannes Cocles, Senator Ducalis.
VII. Ludus Dianae, qui adnectitur, sere se habet, ut prima illius
editio de qua supra egimus Versiculis Septem, quantum ad Vocabula
quaedam, in melius emendatis. Deest autem hac in editione Ludi prolixior titulus. Desunt pariter notulae hamonicae, ad quas Aigendus St