De adiectivis poetarum Latinorum usque ad Catullum compositis [microform]

41쪽

Id vero omnino tenendum osse moneam, ex intellectu solum horum compositorum de eorum ortu iudicari post M. ootas scillest at enim praecipui sunt vocabulorum novatores et ab iis scriptores prosarii plerumque mutuati Sunt Ornatum, rerum notionibus, quae semper quidsm sunt eaedem, atque ab omnibus hominibus sodom modo primitus percipiuntur atque cogitantur, propter lingua egestatem Vocabula raptare sunt coactI ut quae en tirent, cum aliis communicarent. De notionibus igitur primis aerum, qua primum a poetis mento sunt perceptae, nobiscum constare debemus Quae praemittere de re est Visum, maior cum perspicuitato ut eluceat ex intellectu recto probeque percepto aliquid de Vocabulorum origine iudicari posse is vocabuli o. g. multi- genus ortu locis, ubi occurrit, perspectis, omnino du

bitari nequit legitur uor. II 335.

. multigenis quam sint Variata figuris Wie Ver schiodenarii in thron usser Umrbson sie OX di rerum Von inander abWeichen Epicuri eam h l. sen tentiam Lucretius explicat, rerum exordia eam ob cau- sam variis sormis distare debere, quia ex atomorum congestione maxime Varia ac fortuita Varias figuras multi-genas existere necesse est actum vero quen- dam voci multi-genus inesse, quod ab isto statui nec sis

esset, qui posterius huius vocabuli membrum pro edi bali stirpe sumeret, ne in montem quidem Ventro debet Atque χω hoc vocabuli inter viros Hoetos consonsio

42쪽

gege dem inlacten corpus, corporis. Hi dem un- organischon Zusat sine i gelgi sic do Staium gener' genus-gener-is in multi-gener-is. Idem praedicat Bosta

a. c. p. 39 adn. 74. in composito multigenus sane membrum posterius est stirps genus, gener-is' μ. Quod si ' concedimus, do adiectivis alieni-genus i. e. ex lieno genere oriundus), simili-genus i. o. e simili genere oriundus), quinque-genus i. e. res, quae quinquo genora continet, matrungen umfasst privignus i. e. proprio genere oriundus), res iam est in vado. Neque

temere me fecisse, adiectivorum istorum omnium, quae priore loco enumeravi, intellectus clamant. Terri-genus . . Omnino non eam significationem obtinet, ut terras genus', ut quasi terrarum multa genera esse subaudiatur, Vel terrae quoddam animalium genus, sed e terra prognatus, erdgeboren Peranalogiam Vero adiectiva caprigenus, taurigmus, et quaecumque simili quodam modo sunt sormata, eaden, ratione orta esse arbitrer. Verum unde adiectiva benignus, malignus, primigenus caecigenus, sint oriunda, primo obtutu haesitasse me non nego; neque ulla alia cognoscendi nota nisi intellectu quaestio do iis dirimitur. Vo caecigenus . . eam Sine dubio sensum postulat,

ut sit 'lindgeboron, ita quidem, ut post aliquod temporis spatium solis lux dispici possit. Verum si a substantivo genus ortum duceremus Vertendum esset, aussinomalindon Goselilochio eboron, ita ut caeci generis res esset, et numquam videndi facultato praedita fieri posset. Eodem vero modo de ceteris adiectivis, benignus, malignus, primigenus, quae attuli, iudicandum esse mihi videtur. Restat, ut d adiectivo vorsi-pellis nonnulla moneam Bestam enim non recte do hoc nomine disputasse

censeo. dicit p. 39 χρ strictivilla': hoc compositum

43쪽

heso ordini subiungo agit h. l. do adiectivis compositis

possessivis, qua appellation Boppius est usus id cap. I quia si non activum sensum aamusreisserin, eine Michemaare a missio tribuo, si ita intello-gendum foret, in ordinem eorum compositorem determinativorum caderet, quorum membra inversa posita sunt malo nim hoo compositum ita Oxplicari, ut idem sit, quod strictos villos habens' - sine mi ausgerissenen Haaron, velut vorsi-capillus', i. e. q. Versum capillum habens et vorsipollis i. φ versam pollo habens '. Non recte vero Bostam vocabulorum vorsicapillus' et vorsipoliis rationem indicasso opinor. Illius loci enim, quo V6rsi-pollis legitur, Bacch. 65M intellectus . . . Ora pellem sisse homin m conVenit Ρέotus quoi sapit' aperto indicat, activo id non ussivo sensu accipi debere significat, ut opinor, hominem non vorsam pellem habentem, sed hominem, qui pellem Vertere possit, i. o. g. in in derΚuns sic gu verstellon subier Kori. tquo Georges in exico optimo laudat ad . vorsipellis nostrum Wechsolbalg', quod omnino non significat inen ge- mechfelten Balthabendosondor einer dor de Ba nao Belioben echael hanc den ante nach dem Windo hangen hann.

2. indieoliva, quorum in utraque parte adiectivum exstat. PerparVua adiectivorum compositorum huius generis apud omnium aetatum scriptore est numerus. Atque si ex eorum ambitu secludemus ea, quorum Prius membrum ocula semi continetur num prorsus usque ad

1 Recto si sententiam quam Besta confitetur sum amploxus participio vorsus adiectivum magis quam verbalem sensum tribuit, quandoquidem statum quendam perfectum a absolutum minimo autem actum quendam indicari, praedicat.

44쪽

Catulli aetatem adiectiva composita, merorum adiectiVo-

rum conglutinatione orta xstent, dubitari potest. habes, quae huc reserenda videntur. Omni-potens Enn. Ann. 446 multi-potens t. r. 20.

alti-pendulus Nov. 110. . Verbalem enim stirpem in istorum adiectivorum altera parto praevalere sorte aliquis suspicetur resutari tamen Videtur eius sententia Vocula altipendulus' ropugnant quoque, quae sub de vocabulo potons'. monui. Diversitatem deniquo quandam intor tria illa adiectiva exstare, quaerentibus nobis cuinam ordini o socillis a Boppio positis sint tribuenda, saetio orspicitur. Etenim aliud esse sentiendum do multipotens, omnipotens, aliud do altipondulus nemo non videt; hoo scilies compositorum determinativorum harmad arara , illa compositorum regiminis numero tribuam. cf. Parag. Subgequ. .

Schroedero, qui huius modi adiectiva in I. c. p. 330ss enumerat, si fidem habere possumus, praetor crebriores sormationes incipientes vocula semi quattuordecim prorsus exempla adiectivorum compositorum huius generis per totam latinitatem occurrunt. Atque do tribus ex hoc numvro adiectivis ipso Schroedorus dubitationem movit; dico: salsiloquax' mali-loquax' multi-scius', quas interrogationis signo adposito adiectiva synthetica esse iudicat. Vorum tria has omnino ex hoc ambitu secludere nolim, cum et loquax adiectivi vicibus in vetustissimis litterarum Romonarum reliquiis ungatur, et scius apud ipsum acuvium iam V. 31 occurrat. Atque apparet in omnibus adiectivis huius modi priorem compositi partem de altera depondere vel certioribus finibus ea circumscribi. Quae est ratio, cur a Viris doctis, qui Indorum distributionem usurpant, in ordinis determinativorum compositorum ponantur. cf. hdolph. l. c. p. 82).

45쪽

3. Adleoliva quorum prius membrum adiectivum adverbium stirps verbalis aequitur

Cum iam ad huiusmodi adiectiva composita tractanda adgrediar, ea quaesti prae aliis occurrit, quid do iis compositis sit sentiendum, in quibus prior pars adiectivi casum quendam praebet, quidve de eteris, in quibus stirpi verbali in altera parte adverbium quoddam appositionis vi tribuitur. Nequo ita acile est diiudicatu, quae adiectiva in huius quas in istius ordinis ambitum potius sint reserenda. De singulis an quibusdam, ut moro-bibus', multi-bibus', omni-parens', omni-tusna', ' veridicus at . vo contra suavidicus', altitonans', altivolans' l. vix aliquis haesitet. Verum do adiectivorum huius generis longe maiore numero certa praedicare valde Vereor. Quod cum Xtimescam, no omnibus huiusmodi adiectivis bifariam distributis campum pugnae plenum ingrediar, uno conspectu omnia ea complectar, crucia sigio adposit, iis, quorum prius membrum adiectivi vicibus potius fungi mihi videtur.

De forma tamen ompositionis, si quaerimus, s sat magno numero adiectivorum ortam sententiam praedicare est verendum; niuscuiusquo potius arbitri rem Permittendam esse censeo. De liquibus sano adiectivis, ut dulcisor, sollicitus, omniparens, omnituens, Primigenus, Vel largificus, versutiloquus . a. non dubitandum osse videtur. Ista scilicet composita regiminis talpurus Q haeo compos doterminativa esse arbitror dulcifer enim est is, qui res dulees fert, sollieitus is, qui sonus totus os citus, primigenus is, qui primus princeps sat genitus. Sed si sententiam certam Pronuntiare mihi licet, quinque istis adiectivis exeoptis omnia alia huius generis adiecti' compositis do torminativis ascripserint.

. . .

47쪽

Ad singula iam pergamus. - Atque x exemplorum isto congestu sat diluosdo perspici mihi videtur, quo studio singuli poetae nova huiusmodi vocabula captarint. De haud exiguo sane adiactivorum numero certa fido aliquid praedicari posse

negaVerim, si quidem spectamus, o singulis tantum perexiguisque Vestigiis saepe de singulorum poetarum tam arte poetica argumentisque, quam erborum copia dicendique genere perdubia nos coniecturis assequi posse. Hoc ero in dubium non vocaverim vel in hac permagna scriptorum exilitate, do aliquibus adiectivis haud prastor omnem fidem iudicari posse. Singulares dico sormationes, ut alliinvolus', anti-Volans', alti-tonans', quas ab Enni novatas esse veri est simillimum. Idemque constare mihi videtur de adiectivis ori spi-sulcans', sallaci-loquus', suavi-sonus', suavi-loquens', tardi-gradus'. Neque haec res est praetermittenda, lautum prae aliis permulta adiectiva exellatia in locus, s loquentulus), - dicus dicens), noVasse. Illorum undecim, horum octo a Plauto primum usurpata perscripsi. Terentius es his quidem movandis indulsit; unum, saovi-dicus' h. 213, ab eo formatum putandum est. De Luditio haesita iudicium, quando quidem fragmenta saturarum eius nimis sunt oxigua. Nequo eodem studio, quo lautus ad novas Vocuni huiusmodi sormationes serebatur Lucretius est raptus quippe Sarsinas de quadraginta tribus adiectiris huiusmodi triginta tria novavit, verum Lucretius de septendecim octo. De singulis quibusdam adiectivis quam paucissimis

iam disseram.

Atque de disclivis beni-gnus', mali-gnus', caeci- genus', primi-genus videas, quas sub B D monui.

48쪽

Do a Vor quaestione, quam supra iam uno Verbo tetigi, nonnulla quin addam, praetermittere nequeo. Corssonus enim in . Krit Bettr. p. 15' idemquo Ausspr. Vocalism etc. I p. 276' compositorum adiectivorum beni-Volus, mali-Volus, beneficus, maleficus, priorem partem meri adiectivi formam praebere, prorsus non adyerbium praedicavit. Qui isto loco beni-volus' interpretatur Outes Wollend h. l. ita agit: Si sind

positum begeichnet. Composita igitur regiminis sunt ex eius sententia. Quam salsam ess cum Jhdolphio putem, cuius Verba ad eam reserendam adhibeam. Significationes, inquit p. 22 l. e. adiectivorum hoc Corsseni sententiam esse salsam mihi comprobant. Bene-Volus est is, qui bene vult alicui, non qui bona vult. Ea autem ratio dicendi, quam Romani ipsi sumunt, cum separatim ocR-bula ponunt, adhibenda est tamquam obrussa ad no-dRtionem et interpretationem compositorum Significationes illorum adiectivorum e vorbis bene velis', male sacere' etc. ductae sunt in DeriVatione sane Vocis benignus, a Paulo est constituta p. 33: benignus ex bono et gignendo' Corssoni sontentia sulcitur. ilhnerus quoque lat. Gramm. pag. 4 4 cum vocem benignus vertat Von inem Guten gegeugi eandem sententiam profitetur. Atque eadem ista cognoscondi nos: adhibita, adiectiVorum compositorum in se exeuntium, velut dulci-

1 D vocalis i usu in commissura adverbiorum cum stirpe ver

bali pro O cf. Udolphii lib. adn. 22 et quas Brambachius: Latein. Orthograph. p. 17 contulit.

49쪽

sse itemque singulorum quorundam ut omni-parens', omni-tuens priorem partem pro adiectivo sumendam esse apparet. I equo idem do adiectivo omni-parens' sentiam, quod de Catulliano salsi-parens' huius sensus eum sit - inen erdichteten ater haben - altera para pro substantivo sumenda est. In adiectivo vero omni-parens', quod duobus locis apud Lucretium occurrit, actus pariendi noti . Verbalis cuncta tantopere praeValet, ut, quam quis adhibere malit, Versio all- multer refutetur.

c. Agitur de adleotivis, quorum pars prior stirpe verbali

posterior substantivo vel verbo oontinetur. I. Itirps verbalis eum substantivo eoalescit. Perrara huius generis vocabulorum compositorum sunt exempla prae aliis, eademque non pro propria

linguas latinae indole formata atque percepta, sed per sestivitatem quandam aliquaque iocandi ludificandiquo ratione ficta, prout poetarum facetiae ebulliebant resque privatas publicasque pectebant. Quod ita esso satis ex eo apparere Videtur, quod tria exempla, quae huc pertinoni in lauti sabulis leguntur, unum praeterea ex iis in Lucilii saturis occurrit. Nullum Vero, quod scio, Oxemplum, in Terentii Lucretiique Versibus, quippe

quorum ratio Strenua aliqua atquo moderata severitate sit conspicua, legitur. Nullum quoque huius compositionis exemplum posteriorum aetatum poetae prae-

boni, do quibus stigii libr. comm adire licet. Scriptorum, qui soluta lingua utuntur libros, ut Catonis librum de s sustica et historiographorum priscorem Dagmenta, adhibere huius operis ambitu non sermisit. Sano quidem haud ingratum foret munus, si quis id sibi investigandum sumeret, utrum scriptores prosarii leges

50쪽

vorint an augustioribus finibus cooreuerint, quaeque sint praecipuae diversitates. Aequo dubitaverim, quin compositorum Vocabulorum OVatorum copia, quam eligius in I. c. singulis poetis Vindicavit, ista quaestione instituta aliqua ex parto diminuatur. Id ver mihi videtur tenendum esse, in prosariorum scriptis istorum temporum, licet alterutrum exemplum compositorum huius generis occurrat, eandem eorum esse rationem, qua lautum Luciliumque ea adhibuisse supra

commemora i. Neque de sorma compositionis adiectivorum huius generis haeret iudicium, apparet enim ex iis, quas sub finem εἰ sub Ilit B monui, ompositis possessivis bahuvrthi has adloctiva esse tribuen

Exatant Ver exempla haecce:

stricti-villailaut frg. Nerv. Bacch. 658 homo).op. Gell. 3. . . vorsi-pellic deniquo inpudvorsi-capillus r. 230. Lucilium in v. 30. vorsi-pellis Amph. pr. 123. Do vocabulis vorsi-capillus' vorsi-pellis' s. quae ad 4 1 monui .

Duae stirpes verbale ooalescunt. Eius generis compositorum, in quo prius membrum

verbalem stirpen in posteriore adiectiVum excipiat, cum exemplum exstet nullum, neque exstare possit, de iis compositis iam disserere licet, in quibus ad nomen adiectivum fingendum duae stirpes verbales coalescunt. Verum aeque ac ac Grimmius in grammatica linguae theodisoae loco commemorato es cap. I huius generis composita a nostrae linguae indole nnino abhorrere

Pronuntiavit, Langonus in libro Boitrago gur ritikund rhlarunidos lautus Lipetiae 188 p. 167, 168, a lauti arte componendi vocabula composita linius modi