장음표시 사용
11쪽
niis me advertebat, prudenti exordio pricessus DG-
otium, ut refriserat inventionis amore, diligentius re petitos Iibros tanquam Detor perpenderem. Laudabam
viri consilium, moremque gessi optima vicerrime pra cipienti. Nec facile me facti poenitui Nam eoepi di mdere, pensitare, dubitare, mirari omnino, tam impriμdenter me paulo ante tamque confidenter existimasse. Quo fiebat, ut quum non ampΙius faciIis mei operis a dator sed tanquam alieni acerbus judex exstitissem, in invita vitia inciderem, quae fugerant festinantius conmeientem. Post Iiteris ad Geelit , V. CL datis, ' ab humanissimo viro gaotavi, ut sub ingenii acumen Iue brationem meam vocaret. Quamvis aliis districtus negotiis, otium mihi suum Iargitus est, probatisque Hiis, alia correxit, maeta accuratius reddidit investiganda universe gratissimam mihi operam utilissimamque praestitit, quam non minus gratus amosco, quam cI GOMO veri in eadem quaestione judicanda praeclare de me meriti sagacitatem et benivolentiam. Nec vero tu quievisti, a quo siminimum amicitiae d eumentum impetravi. Quamquam ne facilem te habui j dicem, nec temere assentientem. Adeo enim prudenti tua disputatione argumentorum, quibus beatus eram, tentasti fidem et probabilitatem, ut propemodum caus me tecudisse redeundumque mihi ad pristinam eonsilii inopiam existimarem. Non tamen latve tua spectabant. VoΙebas attentum reddere et secundis curis religiosius singuIa
12쪽
pertraetantem videre. Quin ita metoritatem judieii visingviari humanitate Ondiebas, ut, si una essemus, in tuisque sermonibus in rem ipsam inquirere ieeret, antimadversiones tuas non nimis urgendas videri, persuadere conarere. Quibus verbis quum animos dedisses, diΙige tiusque, quae animadvertisses, attendissem, tanto te habui cariorem, quant eandidius mentem mihi tuam significa veras, et omnem dubitationum vim objeceras. PIura autem complexus sum hoc Iibro, qui ex pristina munusculi in praesentem doni formam - utinam praesta tiam, increvit operae enim pretium erat, aliquid momenta addere, quo tutius iter faceret tibique transmarino homini et in Itima fere agri Batavi statione coHocat' novi suisque veΙut partibus expleti peris adspectus no tri memoriam commendare Quam ob causam in media te continuo arma sententiarumque turbam et acrem conte tionem conjeci, ex quo tanquam horridvi mari eIeriter emergentem mansuetiores te Musae excipient. Tradidi
quippe nonnuli de Grammaticis Rhetoricisque studiis apud Romanos, ut proximae de AeIii Lanuvini et Servii claudii vita et doctrina disquisitioni, quae nimiis est
opaca tenebris, aliquid Iucis assunderetur suumque duumviris pretium esset. Hac demum via ad rei caput, quod suavissimi iterarum commercii primam nobis opportunutatem praebuerat, proceSSi.
At maΙe sit mihi, et otio tuo abutenti diutius et Iusquam satis erat, de propriis rebus ad te referenti qua
13쪽
quam, vere ut dieam, non tam propriae quam ommunes videbantur, ad literarum videlicet et ad humanitatis si dia, quae tu Macriter profiteris, ego vero assidue et cum Iuptate OIO, pertinentes. Agebatur de re, quae Omnium quidem, quibus antiquitas ara est, interest, nostra tamen propterea magis, quo conjunctior cum Ciceronis scriptis di ceptatio videbatur. Etenim, quocunque Ioco libri ini Herennio inscripti eruditis et habiti sunt et habendi, non negabitur certe, Ius habituros momenti, si constet ab eo conditos, quem rhetori eae artis magistrita cicero habui Itaque et culpa apud te vacare me inteHigo et vero Iubenter ipse impensi Iaboris reminiscor, quoniam invitabat denuo ad Iegendum Ciceronem. Hunc autem in sinu foveo, in hoc assiduum me osse eupio hunc peregrinationis, rusticationis, vitae denique socium expeto. Quodque sing mis si gulari et cujusque naturae consentaneo modo Aeneca
suasit, id mihi de Cicerone Hebita Certis, ait, ingeniis immorari et innutriri oportet, si velis aliquid trahere, quod in animo Meliter sedeat. Nusquam est qui ubiques In peregrinatione ventibus hoc evenit, ut multa hospitia habeant, nullas amicitias. Idem accidat necesse est iis, qui nullius se ingenio familiariter applicant, Sed omnia cursim et properantes transmittunt.
Erimus igitur υ τῶν ἐμουντων, αλλα των ἀκριβουντων, ουδῶτων ἐπιδημουντων, ἄλλα των ἐνοικουντων ora ἐμφυτευθέντων. Hic
autem praestantissimus erit perceptae disciplinae fructus, non ut cum vitis confundi nos patiamur, qui scire ve-
14쪽
Iint, sed ut eum meis exeipi turemus, qui sciant esse. Hac Iege ex communibus studiis illam veram deIibabimus humanitatem, quam ut pariant sui studiosis, ipsae iteraeeoIi et tractari assoIent. Haec quum cogito a mente mihi informo praeterita recordor. AEam ad hoc Iiterarum si dium, quod nobis Iurimis vitae humanam curriculis solum, ipsius amore ducti et imbuti, expetivimus, memin me a te adoΙescentulum institui et excitari, quum nos urbis Trajectinae moenia continerent, senior autem me juniorem exempI adverteres, Verbis incenderes, consilio discipIinaque adjuvares Haec tu, quae tua modestia, negare οIes, eris Ieriora ducere, quae tamen Navissima mihi fuerunt et acceptissima:
'Huisti igitur, intactis iliis, quae pratus animus L ferre uberet, in eo me versari, ut amicitiam nostram, studiorum similitudine animorumque conjunetisne partam, tum vero excellentissimae viscipIinae conlinunionem aecuperent quam Iurimi Age ero, hane omni deinceps tem
ribus ex ejusdem Viri ore percepimus, quorumque audie dorum, Iato ait, μέτρον λος ὁ βίος νουν ἔχουσιν, custodi
mus ac curemus amicitiam autem nostram colendis bonis artibus communicandisque sensibus ac cogitationibus com firmemus perpetuo et stabiΙiamus. He. Servis Trajeeu ad Rh. m. Sept. MDs X HII.
15쪽
quaestio de opere Herminiano. causa cur toties tamque vehementer agitata sit. CAPUT X. virorum doctorum variis temporibus de incerto auctore sententiae P. s
Grammatices et Rhetorices studia apud Romanos usque ad Ciceronis tempora IT
L. Aesius, operis Herenniani, ut videtur, auctor P. MI.' Instituit Ciceronem. 2. Potuit seribere de Rhetorica, a re vera scripsisse videtur.3. Opus Herennianum primum fuit, quod Latine conderetur. Aesius primus et grammaticus et rhetor. 4. Similitudo in moribus et doctrinae ratione. 5. Negotiorum familiarium mentio in Aelium pro sus congruit. s. Vocabula noDissima et norissime, ab Aesio damnata, in libris ad Herennium frustra quaeruntur. 7. Stoicae philosophiae similitudo. S.'mentio in Iibris ad Herennium fit orationis, quam
verisimiliter Aelius composuit. quaeritur 1. quid de uelliano versu existimandum
2. quare non absolverit cicero Rhetorica
de Inventione. 3. Quare Quinti ianus AeIium non nominaverit auctorem.
17쪽
variis seriptis, quae ex antiquitate servata aetatem tu erimi, nuIIum aeue est, quod a renatis inde iteris eum in Iliata, tum in Germania tantopere doctissimorum virorum ingenia adverterit atque exercuerit, quantopere Rhetorici libri ad Herennium ' seripti Ineredibu fuit eorum studium, qui varia aetate de ineerto inius operis auctore commentati sunt. Discesserunt a se invicem et a semetipsis subinde dissenserunt, qui primi in contrave fiam rem adhuc indubitatam adducerent. Nihi quidquam Videbatur gravius, quam posse proferre, quod ad superiorum diligentiam adderetur, sive id ad confirmandam receptam fidem Heret, sive ad impugnandam. Ierique partium studio incendebantur, ut Hi quid vel dubii moverent, e certi contenderent paveos judicii aequitas a temeritate Hienos et ad prudentem disquisitionem eo positos habui Fiebat ita, ut Ius certaminis honos, quam Veri causa Heret, ut Ius moveretur, quam promo eretur denique ut postquam Iurimis maximeque prοΙixis disputationibus controyersia penitus progigata videretur,
qui tandem Meederent judicaturi, suspenso judicio haererenti
18쪽
Sed tuus gravissimae e nitentionis, quae magis Mversariorinn, quam vera quaerenum fuit, neque unam critieae diIigentiae Iaudem habuit, quiae causam fuisse dicamus ' o prolaeto aut in operis Herenniani e cenentia. Manutius quidem Iibros Hellantissimos et O tissimos appenat ' Emestus autem graviter aetatem suam queritur, usum illorum turpiter negligentem ); mrum tamen a ceteris vix tantam audis praedicationem nacti sunt, ut comparandi cum Ciceronis rhetoricis libris viderentur. Neque etiam in succincta a concisa pra ceptorum expositione, aut in ipsius praeceptionis novitate, utilitate similive eontinendationis avde quaerenda est; nemini enim, si a medii aevi ingentesis, victriora fastudientibus, discedas ' sic Iacuerunt Iibri, ut quisquam
admiratione eommotus, eorum patrocinium putetur suscepisse rivit magis eam ob causam triti tot manibus, tot subjecti judiciis, tantarum dissensionum ac discordiarum auctores fuisse videntur, quoniam titae ac specie Ciceronis famulam Me redulis imperitisque hominibus me Praes Comment in hos libros Venet. 1583 cf. Men.
' Praes di p. 6. In iis, inquit p. 5, tota ars rhetorica ad ustis discentium breviter et ribtilite descripta est,
suntque praeterea ad ocendum quidem et ad artem universam unoscendam, ceteris accommodatiores CL
Wolge Cic. Rhett. inn. Vol. I. p. 16 17. magnum horum librorum medio aevo usum ac celebritatem fuisse testatur tum immensa exemplorum man scriptorum copia, tum inficeta interpolatio. Qua de ro Nic. Aue Bucinensis Comm. in Cici de arte rhet libri Basil. 154I Librariorum qiadem de rana ne et temporum nitio Cicero in hisce Rhetoricorum ad Herem rium libris a se ipso hactenus per mendas ita sensim abiit in deformitatem, vis jam ut suorum plerisque v- noscatur. Do interpolatione vid. elae Ci Rhetti Ninn. I. p. 3. qui Schulatum plura resecantem notati
19쪽
tiebantur. Iebratissinim autem cieeronis Imien, ins nescit quam sanete a superstitiose in renaseentium Iiterarum aetate evieretur, ut inauditum atque inexpi bH seelus existimaretur committere, quicunque e in ejus verba jurare nosset, ve audacia tanta exsisteret, ut submovere quidquam familia ejus impune sibi licere a
bitraretur 9. Ex hae opinione, quae sponte inviaverat in animis hominum, iteratos IIud odium infecit, quod clarissimos viros, Laurentium Vanam et omium, S ILgerum et Erasmum in magnas et immanes inimicitias Pertraxiti
mrorian Metorum variis temporibus de ineret auctore sementiae. Quum antiquitus nemo praeter uintilianum IIam, et hic quidem admodum dubiam Rhetoricorum ad Here nium mentionem fecerit ' ex iis autem, qui post floruere, grammaticis, nullus Ciceroni opus abjudicaverit ), accedimus continuo ad recentiora tempora. Ac renatis quid- inestina bonarum artium studiis, antiquitus propagatum de Cicerone auctore errorem a vitis accipimus prob
Ciceronem auctorem laudant Hieronymus, Priscianus, Rufinus, Fortunatianus, Servatus Lupus Cetori Rhetorica ad
Herennium non videntur respexisse. Vid. Bumanni censura opinn do aue Her M. Schula pag. 6 sqq. Causa, cur
Prisciani jam aetate Ciceronia opus haberetur, manifesta es Nam praeter magnam locorum similitudinem, quae
illis libris eum motorici do Invention intercedi Tullii, Terentiae et Tusculani mentio vix ullum dubitationi locum iaciebati
20쪽
ttinum inquam in controversiam auctoritas in venerat; quare de ea tanquam vetustate eonfirmata, eur sonicite quaereretur, nuIIa ausa videbatur. Fuerunt in iis e
vindieat ciceroni quamquam quae Iaudat verba ex quarto Iibro ad Herennium, in secundo Rhetoricorum de lavemtione reperiuntur, quae vero e seeundo ad Herennium,
optime conmunt ' Hic errorae sit ora ii, ancilio usus sit odice, qui duos de Inventione ibros prioribus aeposterioribus ad Herennium interiectos haberet, non Ileet
affirmare, quandoquidem saepius eos memorare non
Iet ' Primus autem quem constat novas res moIiri a gressum, et in se studia hominum eon ovisse, fuit mphae Remu reΙiquorum omnium, quotquot novas identudem de vero auctore dubitationes afferrent, princeps. Hic in Ommentario, quo vinuIiani Institutiones iIIu travit ' dubitare coepit de Herenniani operis auctoriatate, et, quoniam Quintilianum nusquam disertis verbis Ciceroni tribuentem cognoverat. Ciceroni abjudicaviL DCi nov. α 56. Rhetor. l. I.
vertit, quod ex faciat libros ad Herennium, cum qu tuor inti memorat Bumannus Cons. l. p. 3 Codices, quibus in Eo libros hoe opus divisum exstet unde probabile est, Poggium ita distributum opus cognovisse, ut ex ipsi vorbis oriscimus. Ceterum libri do Invention vulgo ars s. Rhetorica verus, libri ad Heri nota voeati sun CL este ann Rom. Beredis. q. 65. . .