De Graecorum daemonibus. [microform] : dissertatio inauguralis ...

51쪽

eius notione emper coniuncta est munErum divinorum distributio, qua hominuui sorte continentur, generatim etiam vim Malom in numinis divini voluntate positam, Et per translatiOnom ipsum fatum significare potest in , dummodo teneas, Semper magis respici vim Scientem quam quod ab ea motum sit. Ita ut, si quis de daemone suo conqueratur, non proprie de sorte sua, sed Otiu de numinis divini a vi, quae hanc sorto efficiat, conqueri videatur. Atque in hac notione fieri potest, ut homines, quoniam ex aliqua pari in eorum voluntate ab eaque profectis actionibus situm ost, ut numinis di vini potestate fatorum constituenti aut amica aut adversa utantur, ipsi suum sibi δαίμονα eligere possint, quemadmodum apud Sophoclem chorus hiloctetam pro meliore daemone

deteriorem elegisse dicit .

quomim flensus hi est numen divinum, quale quoque tempore se mihi praestat et sortem meam onstituit, animo pro Viribus olam adisinsque voluntatem totum me applicabo, ita ut, quum parva data fortuna adivum me ηge Voluerit, Roum me Brum, quum Rutem magnis me rebus exomaverit ideoque me voluerit magnum 88B, magnum me praestem consiliis et facinoribus, semper autem sorte ab eo constituta contentussim. Qua sententia Ad universam arminis voluntatem nihil potest esse convenientius. Ne autem δαιμον eredamus genium esse, qui singulis hominibus dux a como additus sit, in euius locum per viem alius succedat, obstat indari usus, qui genium quidem hominum neem agnoscit, neque tamen plures sed unum tantum esse vult of Ρyth. V, 122;0l. XIII, 28 et 105. Atque hae omnium est sententia, qui hominibus daemones comite addunt ostro I. in Iat Alcib. phim. p. 76 ed. Oreu-ger. Eodem sensu, quo apud indarum l. l. daemonem dies vidimus, adhibitus est apud Aesch. Ρers. 804. 827. Roph. U. IB. 1305. I ,, γα δαίμονα καὶ τυρον τα -- βρατοῖ- ἐπτωχMV- Diagoras apud Bergh. I. i. fragm. 2. Cf. Soph. Oed T. 1193. Oed. Ω 6.1337. Aesta Pors. 919. Hue referri etiam potest δαίμων πανός καὶ τυχηἀγαθη. aua. IX, 89 b. De λάμ-ος αγ-- signifieatione uberrime egit Gerhardua in dissertatione: De Agathodaemone et Bona dea. In Disseri Aoad Reg. Berol. 1847. 2 Soph. Philoct. 109s. Loeum huno diffossem nemo anni quidem ingenio plane expeditum esse arbitror Sententiam enim et ex uniVersi

52쪽

In omnibus, quae adhuc disputavimus, ea μίμνος notio, qua Diversum quoddam numen divinum Significat, praevalet. Sed quemadmodum apud Homerum vidimus, ita etiam apudeo Scriptores, de quibus agimus, δαίνυν singulorum deorum admodum frequens appellatio est, cuius rei cauSa et per se patet et Eupra iudicata est. Itaque primum, Si δαίμονες numor plurali positi sunt, aut Si δαιμων adiecta aliqua Oee, Velut τις, accuratiu definitus est, semper significantur dii aut aliquis deorum, utiquam autem genius diis inferior. Praeterea etiam interdum ex Sententiarum perpetuitate apparet, certum aliquem deum illo Domin intelligondum esse.

Tu ipse tibi haec contraxisti et non per alium, qui te superior sit, ii, teneris; siquidem, quum liceret sapere, pro meliore orte deteriorem elegisti. - Omnis autem difficultas sita est in librorum scriptione τυχ τωδε, pro qua alii exhibent Udε, Triclinius βδε quae quum metro non sufficerent, id autem et Ud nimis etiam correctorem saperent, Hermannu8 pr τι δε scripsi ευδε aliis etiam ad antistrophae norinam reficiis. Mihi autem mila, quod veteres libri tuentur, quum qua ratione contra usitatissimas grammatices regulas irrumpere potuerit, non 8Sequar, genuinum Sse, or autem primo ad explicandum τωδε superscriptum, postea in ipsum versum receptum esse videtur. Itaque non dubito, totum O- cum et ad sensum et ad antistropham accommodate sic rescribere:

Consentit antistropha, si lac , quae bis posita riget, semel elicitur:

δυσποτμον αραν in αλλοις.

καὶ γαρ ἐμοὶ τουτο μελει, mi φιχουντ' ἀπώση. Ita metra in stropha et antistropha prorsus consentiunt, excepto utriusque Versu ultimo, qui in stropha prima sede diiambum habet, cui horiambus in antistropha respondet id quod alias etiam invenitur. Vid. Herman ad Soph. Ρhiloct. 1088. Scio quidem, in particula sum θεν non omitti solere nisi in paucis vocibus, Velut in ενερθε, περθε, et non memini me legere avo pro ἄλλοθεν scriptum. Sed non puto hanc licentiam tantam esse, ut Sophocles eam sibi non permittendam esse eensuerit.

53쪽

In re notissima Vix exempli Videtur opus esse Aeschylus saepe OSdem, quo modo θεους Vocavit, paulo post appellat δαίμονας quosque dixit Thebarum ,πολισσουχους θεους et ,Θεους πολλας, OSdem OStea nominat ,πολυουχους δαίμονας; Furiaeque tum γῆς περθε δαμιονες, tum ψ εοὶ κατὰ γας nuncupantur ' apud Sophoclem autem Menelaus Teucro, ne Θεους Conte innat, Onenti Statim, Se δαιμνων leges colere, re Spondet ' et Herodotus in eodem nuntiato Dionysum et Θεου et δαίμονος nomine appellat. Quibus exomplis innumerisque aliis, quae hic afferre non attinet, nifesto demonStratur, agden natura ac per8ona divina δωριον- atque Θεων nomine significari. Deinde etiam nominatim singuli dii, tam superiore quam inferiores δαίωνος appellatione utuntur atque omnium primus ipse deorum princeps dupiter, qui δαίμων πανδαμάτωρ et μεγα δαίμων vocatur ' deinde ceteri dii sere omneS, ut NeptunuS,' Pluto, pollo,' Sol, in ' Mars, Morcurius, y Dionysus, ' tum dii inseri coniunctim , οτιοι δαίμονες Ποί, Γῆ τε καὶ Ἐρμῆ, βασιλευ, μνερων advocan-

1 Aesch. Sept. 93. Ooll. 166. et 193.51 coli. 1b7; 216. coss. 219; Choeph. 208 coli. 210.2 Aesch. Sept. 69 et 276 coli. 802. s. hucyd. IV, 97. 3 Aesch. Choeph. 1l et 469. Eum si et D. os Soph. ed. C. 466 coss. 40 Parcae utroque nomine utuntur apud Aesch. Eum 947 et 48.4 Soph. Ai. 1129 et 1130. 5 Herod. IV, 79. Cf. IV, 9 et 6, ubi Salmoxis tum θεὸς tum δαί-

ρουν Vacatur.

54쪽

tur, 3 et, quae eodem pertinent, arcae et Furiae δαίμονες sunt; postremo monstrum illud diis hominibusque invisum, Typhon, cui θεον quoque nomen non denegatur, ' Θμως

δαί Nos dicitur 'Praeter deos omnes etiam res, in quibus vis quaedam fatalis inesse videtur, in iisque maxime animi humani affectiones, quae plurimum ad vitae sortem aut felicem aut miseram metendam Valent, δα--τος nomine metuntur. Itaque non Solum eSchyliis mortem sic appellat, si sed Simonides etiam diem cra8tinu u τὴν Αὐρι γν), quoniam quid hominibus allaturus sit, ignoratur, δαίμνα vocat.' Aeschylo θράσος Si δαίρα--μαχος, πολεμος, ἀνίερος; apud hoo-gnidem ἐλπίς, quae eidem alio loco θεὰ est,' et κίνωος χαλεποὶ δαίμονες appellantur.' Apud alios κτος, apud alios alia hoc nomine gaudent. λ' Universum autem ingenium humanum hominum δαίμονα ab Heraclito dici, iam supra

indicavimus.

Jam vero Si, quae hucusque fuSius explicata Sunt, mente retractamus et ad eorum indagandum fontem totos nos ad

Graecorum animo applicare Studemua, facile nobi persua- 1 Aesch. Pers. 631. 2 oesta Eum 948. 16 Choeph. 117. Soph. Oed C. 634. saepe.3 Aesch. Sept. 492.4 Aesch. ibid. 503.5 Aesch frag. 168, 4. 6 Simonid frag. 33 apud Bergh. l. L7 Aesch. Agam. 738.

55쪽

debimus, uti re illos melius et apertius intimos sensus ac cogitationes, quas de numine divino in universum et de diis suis et de eorum cum hominibus coniunctione haberent, indicavisse, quam hac ipsa δα--τος et apyellatione et notione.

Omnino enim iis erat persuaSum, naturam humanam, Per Se

indigentem ac debilem, non propria sed aliena vi sustentaria Vivere, neque bona neque mala a semet ipsis sed a numine divino repetenda esse. O fatorum Supremam causam et fontem esse, hoc Omnium rerum siue continere Olebant. Sed quodnam tandem hoc numen poterat eSSe, quo non aliud esset superius Graecorum enim dii pro ea opinione, quae in Omnium animi Vigebat, non suapte vi ac nutu consistebant, sed a principio antiquiore ideoque potentiore et originem et naturam habebant et propterea ab illo toti pendebant. Deinde, quoniam multi erant dii, uniuscuiuSque poteSta ceterorum Omnium potestatibua terminab

tur; et quia Suam quiSque certam ac definitam agebat e sonam ad hominum Similitudinem conformatam, suae ipsius naturae finibus circumscripti erant. Itaque neque singuli neque uniVerSi, quamVi eorum magnitudine et maiestate animi pleni essent, insitae cuidam mentia humanae neceSSitati, qua ad unius ac summi numini quandam Suspicionem duci apparet, Sati8facere poterant; sed excitabatur semper in mentibus bacura quaedam cogitatio infiniti cuiusdam numinis, quod a singulorum deorum finibus solutum eorumque numina quasi amplexum in constituendis ac moderandis rebus suprema et incomprehensa ratione Versaretur. Atque hoc infinitum numen a munere praestantissimo clauuis appellabatur. IIuius igitur voluntate a designatione singulorum etiam hominum fata ac sortes continebantur quo quisque lo O natu esset, quibus corporis et animi facultatibus uteretur, quali esset ingenio, quibus studiis, quantae ei divitiae earumque tum accessiones tum amissiones contingerent, quae ei adeunda essent pericula, qui sustinendi labores, uniVersam

56쪽

deliique vitae fortunam a conditionem δαί τος vi et aucto ritate constitutam esse putabant. . Neque tamen hic, quemadmodum singuli Graecorum dii,

ad dilucidam certae personae Speciem consormatum erat . in qua more human Clara Omnia ae persi icua AESSent; meque etiam, tamquam universa quaedam lex naturalis in ipsis rebus insita, propria sua vi et natura omnino carebat, in qua numinis divini interpretatione, quippe Omnium maxime rR-tioni humanae contraria, Sanum ac sapiens Graecorum iudicium ante philosophorum tempora omnino aberat; sed infinitum quoddam numen erat, motione obscura conceptum, in quo magis divini imperii incomprehensa neceSsita quam perspicua sapientia agnoscebatur Quum sententiam praeclare expre8Sit Aristoteles, quum naturam propter miram eius it arcanam fabricationem, non sapienti deliberatione, quae certos fines sequitur sed insita quadam necessitates directam μιμιονίαν, non θείαν esse diceret. Itaque δαίμωo notio, etsi Omnium deorum numina complectebatur, tamen non usque ad vim liberae mentis, quae sapienti ratione ac conassi omnium rerum sine conStitueret, exculta erat. Quam ob rem homines, quum in eo certa rationes ac causas, quibus instituta et facta eius ῬO88ent explicari, non invenirent, quia mens hamana nihil omnino intelligit, nisi quod ad mentis rationem et legem referri iotest, ab eius cogitatione plerumque uelabebantur in notas singulorum deorum personas, et horum voluntatibus et legibus et muneribus illius vim definiobant. Volui in Aoschyli

Agamemnone, postquam Clytaemnestra perfidam mariti caedem ad Tantalidarum δαίμονα retulit auctorem, chorus, infinitam hanc vim quasi interpretans, JOVem παναίτιον, πανεργε et ariν, Sine quo nihil hominibus accideret. facinoris

lx aristot de Divin. in somn. c. 2. s. Part. n. I b.

57쪽

effectorem appellavit, et Clytaemnestra ipsa alio loco Parcam,' egisthus deorum iustitiam et Furias' causam fuisse dixerunt. Simili ratione mutuam Eteoclis et Polynicis caedem, quam chorus δαίμονος vi effectam esse Sentiebat, Antigone eiusmene a arca infesta et atra Furia repetierunt; et Oedipus impietatis vindictam, quam δαίμονα

a Polynice filio repetiturum sperabat, ad Jovis iustitiam revocavit ' Res sane memoratu dignissima, quia aperte Stendit, rationem humanam ad explicanda rerum principia et

causas in infinita aliqua nutura acquiescere non OSSe, Sed postulari ab ea, ergoque etiam esse, Vim mente cratione praeditam, cuius sapienti onsilio a voluntate tam rerum omnium quam ipsius infinitae illius naturae constitutio et comparatio contineatur. Itaque δαίμ ω, quamvis universi numinis infinitam pote- Statem cohiberet, tamen, quia haec potestas mentis lumine non collustrata et quasi distincta erat, ideoque in se erat abscondita et obscura, a singulorum deorum perSoni et mentibus quasi lucem et explanationem et agendi rationes no

fines accipiebat. Quare, quum potestatis infinitate singulis diis,

quippe qui finita tantum potestate uterentur, re Vera ESSet Superior, eosque tamquam partes infra se haberet, simul iisdem, quia eorum mentibus ac rationibus infinita ipsius natura definiebatur et regebatur, inferior erat ac sub eorum Voluntate ac consilia subiectus. Quo fiebat, ut ne δαίμων quidem univerSam naturae divinae vim continere videretur neque unquam ad de summi, quippe a quo libera mentis vis abesse non posset, dignitatem ac significationem perveniret. 1 Aesch. Agam. 1444 Oll. 1453 et 1530.

58쪽

Haec enim magis cernebatur in Jove cuiua ratio omnium rerum Summa lex esse putabatur; qui terminis isti ac finibus, quibus a theogoniarum et Ogmogoniarum conditoribu Sae-Iὶtu erat, neglectis, re Vera Summu et perfectu erat deus.

Jam igitur, quoniam universa δα--τος potestas Singulorum deorum mentibus ac rationibus ad certos fines dirigi videbatur, primum hi ipsi illius munera in se quasi recipientes eaque exsequentes, δαίμοτες erant et Jupiter hinis μεροντος καὶ πανδαι-τωρ. Quum ero ex alia ratione, de qua deinde agetur, δαί τος vis ac potestas inter plure naturas

divinas a diis diversas distributa esset, qui ipsi etiam δαί τε appellabantur, hi sub deorum imperium subiecti et

eorum Voluntatis ministri a perfectores erant. Atquo ita iam res eo redierat, unde erat exorsa. Namque quum Primo initio δαί- summi dei fuisset cognomen, et univerSae eius potestatis unam aliquam partem expressisset Voluntate eius ac consilio directam tunc iterum μίμνες, a diis quidem seiuncti et diversi, at sub voluntatem eorum subiecti, eorum iussa a mandata perficiebant. Atque de hoc das- monum genere in altera nostrae disputationis parte agemus.

59쪽

1 Tantum scimuS, quRutum SumuS 2 Summum philosophiae principium necesssario in menti8 humanae natura OAitum St

3 Nihil credit philosophia philosophus multa.

4 Libertas ot necessitas toto genere diverS Sunt. 5 Non is, qui contemnit res humanas, sed qui recte de iis iudicat, sapiens habendus e St. 6 Αrtium oritas veritate rerum non satis definitur. 7 Aristoteles religionis vim ac naturam non recte videtur intolloxiSSB.

gitur: ,εστι - τί ην isa εκαστον ο λεγεται καθ' avm. 12 Apud latononi in hilobo p. 66 A- bonorum gradus ita constituendi sunt: 1. . Sunιννια boni dea, ab omni concretione Ortali segregata, per Se OnSiSten8.2. B. Sum num bonuιν humanu u ad ideas similitudinem expreSSum το γενος μεμιγμενον), quod emcitur:

60쪽

3. R. mente ac ratione humana, quae boni ideam inlusens, eam in vita humana imitari studotb amos; e 4. b. cientia et artibu8, qua Veritatem et O- dum et pulchritudinem in rebus indagantes, ea ad vitam humanam insormandam adhibono τὼ πέρας ',5. e. voluptatibu puris, quae, ut a scientiis et artibus proficiscuntur, ita ab iis definiuntur τ απειρον .13 Platonis deus non idea est, Sed dearum pater.

14. lato materiam per se consiStentem non agnOSCit.

15. Falsum est Ciceronis Ost. I, 22. do victoria Salaminia iudicium.16 Apud indarum Pyth. VII, 6 cum libris scribendum

eSt: ,ναίων - ξομι. 17 Αoschylus Ius errores ita descrip ait, ut nunquam retro acta per Orientem in Aegyptum perveniret. 18 In Hesiodi Thoogoni versus 743-745 a Gosetilingio sine causa habentur spurii. Ibid. versus 73l post versum 733. tranSpOnθndu e St.