장음표시 사용
4쪽
de Anima Libri IIII. Ex et stima autorum eorundem rec mone. ,
6쪽
svos LIBROS DE ANIMA ET VI aeta,ad Franci cum ducem I, et aris,comitem Belaicazaris,&c. Psa r. Hio.
Vlla est rei alicuius vel praestabilior cognitio
quam de Anima , vel iuciindior, vel admirabi, lior, quaeque tantum adserat ad res maxima gutilitatis. Nam quod anima excellentissima iit omnium, quae sub coelo sunt condita, atque adeo coelis quoq; ipsis potior atq; excelletior: fit,ut quaecuq; de illa possimus astequi, permagni aestimentur. Accedit tanota in illa varietas,is cocentus ornatusq; , ut nec terrae ipsae, nec
coeli adeo sint depicti&descripti. Eit quoque ipsa tam admirabilium vitae totius operum inuentrix&artifex,ut spectari nec sine ingenti voluptate possit, nec sine grandi admiratione. Iam vero quod illic fons est atque origo bonorum omnium nostrorum ,&malorum , nihil est conducibilius, quam probe nosci: ut purgato fonte, puri dimanent rivuli omnium actionum. Neq; enim poterit animum gubernare,& semetipsum ad recte agedum habere in sua potestate, qui se non explorarit. Artifex videlicet est noscedus ante omnia, ut sciat Pus quae simus ab illo expectaturi opera, quibus rebus siue agendis siue patiendis sit idoneus,quibus contra. Idcirco vetustum illud oraculum toto orbe celebratissimum, in pro'
gressu sapientiae primu poni gradum illum iubebat,ut quitaque sese nosset, haud utique ossa & carnem, & neruos, & sanguinem, quanquam &haec quoque: sed animi naturam, qualitatem, ingeniti, vires, asseistiones praecipiebat in spici, S tam varios & longos recesius ambagesq; , quatum fieri pol sit,explorari Quibus de caulis visum est misit, tanta de re comen tari non milla: atq; eo magis, quod recciates philosophi,ut iacarteris disciplinarum argumentis, ita & in isto segniter sunt versati, contenti iis quae ellent a vetet ibi ς relicta. ipsi verb ne nihil omnino ageret, eas addideriit quaestiones,quas tum ex D licare ellet prope impostibile tui explicatae nihil adferrent Iructus: tanta erat libido in rebus prorium manibus te defatigare. Porro antiqui in rebus tam reconditis statuendis,ma ηgnis se inuoluerunt atque intricarunt absurditatibus. Nec ε α
7쪽
mirandum profeci , est, de anima illos praue sensisse, quae
sub nullum corporis sensum cadit: qui ineptissima de iis rebus affirmarint, quas sensibus usurpamus. Stoici molestissima loquacitate infinita deblaterarunt, dum omnia cupiunt definire,& ad subtiles redigere captiunculas. Aristoteles more suo tectus est,& vafer. Ego, quae sentiam, tradam explicatius, ad norinam non luminis naturalis, quod imperiti somniant: sed veritatis, quae & in natura, &supra naturam unica est, non duae. De quo errore & loquutus sum de Corruptis
artibus disputans dissuse fatis, & loquar in libris de Veritate fidei Christianae. Itaque nec in refellendis falsis de Anima opinationibus,quae plures sunt Mam in alia quacunque quaestione,operam sumata:quod esset laboriosum admodum,&inamentum, plusque adferret spinarum,quam fructus. Cum verbis autem non solum a populo inuentis receptisque, sed usu etiam doctorum tritis, multum fuit nobis negocii: dum parum congruentia, aptare tamen conamur nostrae structurae. Nam ut nihil est magis quam anima reconditum, maragisque ad omnes obscurum atque ignoratum: minime omnium quaeres ad illam pertinerent, accommodis potuerunt vocabulis exprimi,ac consignari. Nos tamen quaedam tolerauimus, alia expoliuimus, & adaptauimus, nonnulla sustulimus, ut maxime discentium videbatur referre. Opus hoc tribus voluminibus explicatum, de Anima brutorum, de
Rationali, & de As ctionibus, nomini tuo dicare constitui FRANCISCE, Dux praeclarissime, non tam 'b tua-n beneficia,magna alioqui,& quod ego pluris facio) plenissi-ma egregiae tuae in me voluntatis: quam quod excellens ingenium tuum huiusmodi tractatione admirabiliter delecta. ri solere noui. Adde, quod est de assinibus speculatio, quae
tertio libro continetur , fundamentum uniuersae moralis disciplinae, siue priuatae, siue publicae. cma tu una disciplina, quod ex te ipso , quum Bruxellae una essemus, intellexi,praeter caeteras caperis, ac teneris: iure id quidem optimo. nam nec alia ulla est aeque viro Principi conueniens, ad se ac suos,
totamque Rempublicam rite gubernandam.
8쪽
Vae nee fiunt adhaerentia cognitioni fen E in exposita, neque tu ipsis adhaerentiabG teguntur, cognosci a nobis possunt exfolis operationibus. Cernere est in rerum natura quaedam torpida, motus sivi peni Etus experti non alcaut crescere, non loco sua ponte cetadere,fed perpetuum in uo uestigio fixa,quomodo a priama sua origine fiunt ab autore suo condita: nisi quod existrinsecus uel accestone aliorum sunt maiora, uel detra Ectione minuuntur, sicuti est a nobis in Prima philosophia
explicatum.Alia uidemus nutriri, augeri, decrescere in trinsecus. Sunt quae ui sua atq; impete mouentur uni quae praeter haecfensus habent externos σinternos postremo quaeratione utuntur,ac mente valent. Prima illa, quia uim uigore prorsum carent, non dicuntur uiuere. reliquapropter internam illam uim censentur uissere: quorum gradus quatuor annotantur. Nam quae solum nutrimenestum recipiunt, idque ad gitam propagandam Cr augenaedam molem in corpus diffundunt, uitam siue facultatem altricem nutrientemque dicuntκr fortita: quo in genere stirpes omnes continentur. Quae uero praeter eamfensus
quoque fiunt nacta, haec ad uitam referuntur sensilem siue sentientem. huiu modisiunt spongiὶ marinae, conchae, σ
9쪽
IO. LODOVICI VIVI squaestirpanimantia dicuntur,Graece ζ φυτα. Alia porarb uitam cogitatinam habent,quae praeter externossensusui quadam animi sunt praedita ad memoriam Cr cogitatatione,isicut aves Cy quadrupedes. Vita rationalis scubuismana, summa est inter uitas, media inter Dirituales na e turd3 CT corporales, quas olim est donatuου homo. quo a tem nomine insignitur uita,eodem er anima, ut sit in alijs anima alens, in alijssentiens, in alijs cogitans, in homine. rationabilis. Dicamus sigillatim de unaquaque. Nutritio est conuersio nutrimeti, qua est potessate corpus animaritum, in corpus iam re ipsa animatum. Potestas haec facialis Cr propinqua debet intelligi, quae ex effectione erqualitatibus consideratur materiae: quae aptaesunt,ut ad eam mutationem utatur illis facultas ea, quae est uiuenti indita ad se alendum. nes enim aridum lignum uel cineres eius sunt rationis,tametsi per transitus actionum Nataturae aliquando in herbam fruges positiit conuerti sed eiu modi potestas procule sita,e iam aliae prorsum res essent,quam prius. Vitae huius seu animae altricis duo sunt. instrumenta praecipua in corpore, calor et humor: tamae etsi ex bis duobus calor proprie ad uim altricem pertiane humor ad calorem. Anima omnis construatur in coraepore per calorem: hoc est istius instrumentum pol itanium. sicut uita nostrorum animorum calore quos prompagatur,nempe charitate Dei. Torpentscilicet omnia, emoriuntur, calore semoto.QT quoniam hic uelut alimentato quopiam indue ne evanescat subit) , restringuaritur,idcirco additus est humor uiuentibus corporibus, uelut faenum caloris,ad prorogationem uitae. Arripit hurimorem calorim exugit uic im humor resi serat calorirem, rapiditatem eiu3 retardat,ac cohibet.nec alia est
10쪽
D E A NI M A L IB. I. 3 reductio a quae ad frigiditatem , quam Philo ophi aliqui comminiscuntur, qua dicunt aquam excalfanam referre sensi se ad qualitatem uae naturae, hoc est ad frigorem. utique non magis aquas ab igne separetur, ad frigus fefel recipi quam uinum Cr oleum, CT quicunq; humor alius. humidum enim ui naturae suae calorem refraenat primum: hinc inimius est, cosumit unde humiduomne qualibet Di cultate calidsi, amoto extrinsecus calfaciete, refrigescit. Sed redeamus ad corpus animatis. Si in eo inualescat caesi lor, nasciturillis, quae est humidi erfrigidi appetcntia, i contrar scilicet: tum cUmidus est humor, ad te ludosi ardores.S in calor in humorem, Gn hic in illum agens deae lassentur, refociratione utris est opus, ei umministra αtione uirium. ea Diues nominatur, appetitus calidi atque humiduus quod humorique sitis expetit,tenuior est, quῶquem fames. sin uero immodice austus fit humor acceri scit calor, Cr desiderium alimeti languet, reparandus est fomentis: tametsi nutrimentu omne quodamodo fotio est, ac medicina sed nutrimentum reparat animans,medicina autem inesstrumenta facultatis,quae fiunt ulterioris cotem αplationis. Appetitus aute inditus est uiuetibus ad conferae uationem fui, epe ut sequatur utilia, fugiat a norijs. itasis in libramento humidi Cr calidi coli eruatur, dum uel aequalitatem obtinent, uel eam i nequalitatem quae facile posit aequari cibo indito aut potu quae profecto inaequa αlitas gratifima est, quippe naturalium uoluptatum, e
incitamentum ad eas expetendas, Cr condimentum,ut ui
deantur suauisimae. Ex his, quae diximus,pers micuumst, familiaribus nos Cy milibus nutriri, contra*s curari. nam si quod potestate est hoc acile transit in reipse hoc, i quo potestas erit propinquior, co etiam expeditior mor