장음표시 사용
31쪽
modum in extremis digitis acuti limus esi tangendi senis si sita in extrema linguagustaudi, propter subtilitatem Diritus nerui: non tamen per se nam uerus ac certij imus sensiussit in radice linguae, qua palato coniungitur: sed quia quod linguae mucronem attigit, celerrime ad palam tum perfertur. Humor faliuae uelut medium quoddam uia detursensionis, isque a sapore immutatur, ut reliqua mera dia afuis qualitatibus: est enim ex se saporis cuiuscunque expers,ut omnes facile recipiat. idcirco quum lingua est drefacta,nihilgustamus: tum si saliua sapore ullo imbuta fuerit, non recte alios recipiet,ut in febri: quemadmota
dum omnia uidentur cerulea, intuentibus per uitrum ceαruleum. Addunt etiam nonnulli medium alteram paulo
penitius, Cr coniunctius cum ipso fensorio, carnem linriguae: quaesit potius sine organi pars,quam medium. de animata lingua carent , haec ore illo suo gustant aut ea certe parte, quae istis est oris uice, nempe qua alimentum recipiunt. Et quandoquidem faliua, est medium,eo sola gustantur,quae traducere saliuam posunt ad suam qualia talemi me calida atque humida ex resolutione nanque humidi a calido olfapor: Ior enim salivam extenuat, ut ubtilius accipiat humidum rei sipidae. Qua de causa sapidifima fiunt contemperata ex calido Cr humido, Memlat saccarum ex uinum mel ueia, etsi efficacitate absterragit atque arefacit,habet tamen multum humoris in materaria.quae uero plurimum caloris obtinent humoris parum, acutiusgnstantur, propter causam quam modo attigiminiis: elut piperigarioptast cinnamomum, Cr aromatarrae humoris multum, e parum caloris, inlida sunt, bcbetemque reddunt gustum,ut aquosa. incrassitur enim saliua,
32쪽
saliti unde sensiost obtusiyr ut usus in caligine,aut neribula stupa Glignuarefacta non agiciunt gustum, sicuti nec aquas qua modo est purum elamentum ista quod buo
more penitus carean haec quod calore.
ODOR ATV S. λ η Vita sunt in natura,quae uelgustata ingetem prora IV I tinus adferunt perniciem,atque etiam pestcm inraterdum capitulem, sicut uenena praesentanea. ea gratia data est animantitas odorandi facultas,ut quae congruerare,quae fectos uiderentur,praenunciaret gustui ante peritaculum,ne animal a3t edendi auiditate in discrimen ueni iret uit uulsi picione ac metua salutaribus abstineret. I tu hic senses in gnam habet cum gustu non solum confonitatem,sed G congruentiam nam cuique tuae bene faripiunt,bene olent:CT quae male sapiunt,male etiam olent: si non,uice uersa multa enim odoriferagustus auersaritur,neque est hoc in utilitateperpetuum.Sunt enim ingustatuatque odoratu utilitates, uni delectationes, σhae alias utilitatibus conducunt,alias aduersanturrino in morbo tantum ut absinthium Ct aloe, sed in pina etiam uariletudine. In quo educatio σconsuetudo multum detorsit
naturi.Olim nihil habebatur uauius, quam odor megis, odor campi uerni sicuti nunc hominibus rusticanis nihil perinde allubesci Cr fenibus odor panis triticei recens cocti possinodum quaesita sunt ali amaracinus, muscus, nardus,Cr aquae ex floribus dististatae tum artemista Crconfecta,prae quibuι sordent iam naturalia. Eundem admodum in epulis ut quum sit nihil naturae inimicius quam popinaria, multi tamen nequeant iam sine illa uiuere. Qui a dulcibus abhorrent,nec odorum praestantia delea
33쪽
ets Io. LODO VI cI VIVIS.ctant umideo ut non paucis suauisimi s odor grauiter
offendat caput. quod accidit etiam in quibusdam ex imaebecillitate cerebri, aut uiolentia caloris, quo abundant odores excellentes,ut thus,cuprcssus, muscu3. Sensioriκnrest in carunculis narium,aut quod in alijs animantibus uia' cem earum obtinet,unde nerui ad cerebrum pertingunt.
Q4' odores alij fuit suaues Cr blandi, alij acres, quemadmoradum in coloribus fiunt grati quidam,ut uiridis alij excet ientes,ut candidistinus er praefulgens. In ratione sensilis
praestas est prior,sicut lux sed in fine sensorijsiuaue,quoαniam ad gusti m refertur. Osod odori congruentiadae versum est, uocatur foetor sicut amarum, quod dulci. σnt arida Cr frigida non gustantur, ita nec olent tametsi olfactus magis ad calida Cr sicca uergit, quam glisctu calida enim euaporatio acerrimum odorem gigni ut in aromatis.Aethiopiae Arabias stirpes omnes odoram
DE SENSIBUS IN GENERE. Cunt ergo perfectorum animalium fensius quinque, via Gndi, audiendi, tangendi, gustandi, odorandi: qui a Deo tributi fiunt animali ad salutem ipsius. Nam quod
corporeum esset omne animans, Cr inter corpora uitam acturum,uoluit ei Deus notitiam quandam indere comporum, ut fulubria appeteret, deuitaret nocitura. Quae intra quanque rem sunt abdita,ea per externa noscuntur. sensius ergo sunt dati, in quibus est omnium exteriorum inhaerentium cognitio nullum enim uidetur exterum adis
34쪽
x uini definitio haec sitsune nostrae coniecturae,curn veneri rationesipientiae ac potentiae Dei, qui solus nouit quid expedia ex quatenus. Sed pergamus infirmis nostris ac tenebrosis uti collectionibus. Ex ut cir qualitatibus qua tuor elementorum,uires quinque scissuum humus fortiti, ut ex proportione quadam acsimilitudine fingula sentiarimus Terreus est tactui uigor pisus uidelicet ex tenax, Drtiusque apprehedens aqueusEuitus.ex crasso aere est odoratus,qualis est fumim: qui quoniam ui caloris ab huismido exhalat, ad partem ignea retulerunt principesschola Peripateticae, Aristoteles Cr Theophrastus funda,
mentum quidem isiud est, quasi origo sed in evaporaestione situs est odor ipsi,qui est uelut aer densior. Auditus
est aereus,uisus igneus.oculi quidem certe corporatio aisquea οξ,uis autem Cr ejicacitus ignea: quaesunt ijs nais ruris consentanea,melius sentiunt.Primus en tuum est ladii Elus,postremus uisun quae prima est colunitio milis inuis dat iis illi materiali,quo ignis Cy terra principes coierret,
reliqua sunt deinceps interiecta Distinctio Cr separatio sensivum ex sensilibiu uidetur fumendaromnis enim fac l* sensuum. tus ed referretur, in quo te exercet ut siseunt sensiliu quaeridum aliquoisensibiis communia,uelut motus, magnitudo,
numerus gura seu forma,CTsitus,aut in loco positio,CTquae sub his clauduntur,quae fere sunt usui et tactui communia, quandoque etiam auditui. Qgae uero ' horum sensuum cognitione facultas interior elicit,nihil adsensius pertinent: cui pulchritudo informa,aut foeditas, imitiis tudo Cr disimilitudo quemadmodum in pomo prius guristato saporem oculus uidetur iudicare,Cτ in igne calore. Sed non est is qui hoc censet,lierum animu3 ex memoria.
ii nisi defit in ori rursum ad experimenti cuiusque
35쪽
IO. LODO VI cI VIVIssensu redibiturrui inpueru, quibusdam anserantium.
Haec uidemseunt germana Cruera sensilia,quae καθ' ablis nominantur,hoc est perse.nam ubjuntia per suum inhaerirens sentitura. ideo aliena sensione, quae magis est mentis quam1ensius e que de causa qui minus ualetinent aegrim penetrant per inhaerentia ad 1peculationem essentiae:ut beluae,. rudes homines ac tardi Nam ista iam in in finiis
tum abeunt,quae coniecturis. ratiocinatione colliguriae: tur. intueri me hominem musicum, regem quidem inis
tueor sed notitia musici aeregis non esὶ oculi, baud marigis quam concentus, etiamsi libros assicium cum notis musicis sed loquendi confiuetudo obtinuit,quam ut in semmone non obseruari abseurdum fuerit, ita in iudicando nihil est necesse ualere pro lege, aut regula:nec finis utimquam esset,si illam adeo uitiosum ubique uellemus distinae
ctiunculis,aut nouitate nominum tueri,ucfulcire. Iam ad
alius transeamus Ioci huius quaestiones. Dubitatum est, anne pecies aliquae a rebus uenirent ad senseria quaestio non tam necessaria,quam rixosa ideόque circulisscholais m,e' loquacitate contentionum mire plausibilis.Sensius nostri omnes itasunt a Deo compositi instrudiis, ut ceu
pceptacula quaedam essent eorum quae foris inciderent:
hauriunt e ita illi manifesto extrinsecus, non emittunt. hoc ostendit forma ipse organorum omnium caua, exciaret dii quaesoris appellerent accommodata.nec aliter ins 'sibus usiuueni quam in animo:qui ipsi nihil foras mi tit edaliunde adse attrahi quod cognoscat, atque in se agat.Facile est hoc animaduertere in ipsissensiorijs:quisiocci pati forte sint extra mittendo, non funguntμr μα ηpone: tgustussi expuat,odoranusi re ire oculus s
Michometur. Enimmo si fensiones extra mittendo φα
36쪽
DE ANIMA LIB. L 29 ven nimis defatigaretur animans actione tam continua..it in ista receptione,delassatio e Monge minoria repari ratio leuioris operae. Quod si in cognitione omni, ut stimatur,cognoscens fit ratione ac modo quodam cogniatum,ut speculum obiectae rei imago,uel figissum caera hoc certe no extra prolatiosed intro receptio praectabit.idstiideo satis couenire,quod fere natura ipsa docet siue cotistitutione fensoribsiue actionibus feni LRestat controuersi an aliquid exstemittat siensilia adsensuit quaeDein An sit sipscies dicuntur.Venire aliquid exsin ilibus adsensoria manifestifimum,m quide cum ipsiis corporibus in quatuor sensioniblis,ad nares fugitum, ad palatum saporem,ad taclum qualitates illas principes, ad aures aerem motum, ad ocudos uero lacesseu lumina,cuiusmodi superius osteaedimus ineρ est di bitandum,quin hae sic pertingant ad puta pilam oculi,quemadmodum a peculum:G uidemus essectum confinitiem. re fiunt species,nec alias esse neee a
rius intelligo Dictu quide mirabile,uenire aliquid a coris pore ad oculum tanta celeritate,ut mometo temporis uia deatur longissima pacia penetrare quae cosideratio mutitos perturbauit sed motus hos pro cuiusque clemeti quais litate ac ingenio oportet existimari.M.aioresὶ inuiden do celeritas,quam in audiendorquia istud est igneum,hoe aereum.ignis aute rapidi'ma Wὶ concitatio:σ quemis admodum colores nominamus laces tenues,ita lucis natuaeram explanabit.lux enim simul ut apparui puncto remis
poris immensa pacia percurrit: tali fiunt ingenio edisseres,quali est Iu fons illorum Cr parens. Quae animat saetia cr pluribus rebus ad se tuendum indigent, ex pluriaei sunt nocumentis obnoxia, plures acceperunt sensu: arii. tanquam instimenta uel quaeredae s lutis,gelpems euia matesquo
37쪽
3o Io. LODO VI cI VIVI standae.Tactus tributus est omnibus,it gustus, quoniam necessaris sunt ad uitam propagandam: ideoque Cn meis
dium eis astructum est intestinum gustatu enim utile a que inutile nutrimentum discernitur, tactu uero perimes G innoxirem. qua de causa non uno aliquo in loco tactis est a natura collocatus,ut caeterised 1parsus per corpus uniuersium,ut partes singulae ad fui construationem tunaequum iustatione excubarent Gustui odoratus est utilis, idcirco π illum antecedi ut quid cognouerit renunciet, alliciens eum,uel auertens. non erat admodum neces disrius inscientia rerum dcirco homini hebetigimus conis tingit pro quo est notitia epularum. quin acile in noae bis tum obstupescit singivi bi fluxu humoris era igetiam corrumpitur penitus. itaque multi eo carent, haud parua fune molestia liberi,praesertim ut nunc sunt mores priuati er publici. Quae animalia procul erant uictum petitur astraec auditu Cr uisum acceperant:qui sensus alias quoque utilitates praebent complures.Vibus monstrat fataciem ipsam uniuersitatis ac natura dux σ magistersuus euique domesticus ideo praestaut imus habetur. quod testatur lacus in capite cessimus,lήnquam in 1pecula:
er eburisium cuique,qu)d ex eo ad uitam omnem ingemtes commoditates capiuntur.hic autor atq; inuentorfuit omnium fere disciplinarum Cr artium:cuius demonstra otione cognoscimus corporum Crin proximo, Cr procul digitorum lucem, colorem, magnitudinem, figuram, uuae merumstum,motum. Auditus ad transfundendam ab a
by ad alios peritiam aptifimus,ldeὀque sensius disic Iiis
nae nominatur,quo quae animantes carent, nec doctrinae intelligendaefiunt idoneae, ut ucrines. Quibis sensium ali
quin natura detraxit, dissu incredibile quam sedula sit
38쪽
DE A N IMA' LIB. I. 3il in rempensandripartim in aliorum sensiurem uigore,parael tim in cognitione interna ut caecis ac surdis dedit acuael men tacti celerem ac firmem memoriam, intelligentis subtilitatem.accedit etiam nec itus,cμω stimκlo inge αnium expergiscitur. Et quoniam usus σ auditus cogniationi feruiunt interiori,non est eos in omni animali repe αrire,ut reliquos tres,qui corpori. Magnam habent usus σtactus communionem,quasique amicitiam, ut alterius errores ulter corriga infensili utique ambobus commutant.ut in pictura oculus fibi eminentias quasdam uideturcon picere:tactuT uero accedens,qui est sensus in bomine certiginia errorem hunc eximiis odo oculorum est ca Ati hos, hestaus,CT non animi.Nam Cristud a Philosophis deputa lensui fautur,posintne sensius fusti.uetus quae Ho,iam inde ab Stoia cis,Epicureis,er Academicis tractata. Sed inibi non uia
detur sensus possur erct pygunt fugerefugitur enim,
quifalsum recipit pro uero,aut e contrario. uerum porrero G falsium in compositione sunt ac diuisione, quae iusin με no cadunt qui sensus sensilia sua simpliciter cognoscunt,absque adiectione ulla, quod hoc aut laud fit tale,
aut non tale isthuc enim cogitationis est.Qua mente exiis
stimo dictum illud esse olim,abiti abentium non esse mei tirisensuum uero notitia, receptio tantum est quaedam, ac uelat imaginis impresiosicut annuli incaera,aut Drae imae in speculo. Sed reliqua est iam ista d bitatio, an exsatiane. sensuum nunciatione posit animus decipi. In sensione inae junt,fensorium,fensile,er mediumfallit fensorium,prau; asitum ut lippus,aut lusciosius oculus fallit obiectulonae ginquum,uelagitatum,uei repente oblatum fallit mediu,
otus,uitrgin colore infestum. Quod β omni regionat
39쪽
32 IO. LODOVICI VIVI snaturae constent habitu,sensorum bene , affectum, sensile
commode oblatum,tempore ac loco medium congruens: nonsa et animum attendentem,suod in reliquis omnibMeontingit,ut quae integrainsequuntur naturam,minimum, aberrent. Additum es animum attendere oportere. nam i
is I alio fit intentus,recte quidem fungetur sensim suo mu
nere,animus tamen ipsi praue statuet scuti quum nuncius uerum refert non audienti. ita existimamus non uidissenos,qitae uidimus,aut aliter uidisse.Ηoc esse in animo fuiscile intelligitur.nam quidam audientes quae non animadα verterunt,sine intelligentia dicti tacent paula post uelut . asomno experrecti, repetunt illud idem a memoria, σdeclaransse audiuisse atque intelligere. DE coGNIΤIONE I 'TERIORE.
PRaeterhn rerum praesentium exteriorem notitiam, aliam intus esse rerum absentium manifesto deprehetaditur.num G dormientes multa cernimus, Cr vigilantes ab omni prorsum functionesensuum abducti eogitatione uoluimus,quae uidimuGaudiuimu tetigima gustauimu olfecimus:quaesunt uel inmutis ad animaduersionem eo
posita expersticita Et quemadmodum in altrice facuntate videre est inesse uim quandam, quae cibum recipiat, aliam quae contineat,alia ae conficia quaeq; distribuat .er dipenset:ita in animis Cr hominum Cr brutorum est functio,quae imagines sensibus impressus recipi quae inde imaginatiua dicitur est quae continet,haec memoriarquae conficit phantasia:quae distribuit ad agensium aut dissenis sum,extimatrix.Sunt enim spiritalia imagines Dei,corae
poralia sero spiritalium quaedam ueluti simulachra ut
40쪽
amirandum nonsit,ex corporalibM1piritalia colligi,ceu ab umbris aut picturis corpora expressa. Imaginatiuae Imagin-- actio est in animo,quae oculi in corpore,recipere imagimnes intuendo: sq, uelut orificium quoddam uafis, quod est memoria. Phantasia uero coniungit G di ungit ea Phanx
quaesingula er simplicia imaginatio acceperat. Equide haud sum nescius,confundi duo haec aplaribs,ut magia
nationem phantasiam, en uice uersa hanc imaginatiotanem nominen Cr eandem esse functionem quidam arbitatrentur. Sed nobis tum ad rem aptius,tum ad docendum
Wccommodatius uictum est ita partiri: propterea quod actiones videmus distinctus, unde facultates censentur. tames niihil erit quandos periculi,si istis utamur prommiscue. Accedit his sensus, qui ab Aristotele communis dicitur, quo iudicantursensilia absentia, Cr disternunα eo nu-tur es quae uariorum fiunt sensuum .hicsub imaginatioin nem phantasiam uenire potest. Phantasia est miriosce expedita σlibera: quicquid collibitum est , fingit,nfingi componit, leuincit,dissolui res disiunctifimas connectit, coniunctifimas autem longi'me separat.
Itaquens regatur Cr cohibeatur aratione,baud secus animum percessit ac perturbat, quam procella mare. Administratio haec a sensibus mouetur, tum a corporaris affectione, qua uia1piritales essentiae, ut angeli bonier mali, insinuant sese ad uim illum concitandam, effeta spirinis ctibus rerum naturalium subtilistae, quique facile sensuum: iudicij nostri cognitionem fustrentur, a bibitis. Habent quoque mentes illae actiones quasdam
nobis incognitas , ut homines inter se, νώ bruta non capiunt. nam quemadmodum homines alij aliorum Crphantasiam commouent, CT mentem,uerbis,nutibus,gera