Quaestiones in Aristophanis Thesmophoriazusas. [microform]

61쪽

haud minui inepte, quam in vulgata distributione mulieris interrogare solet, nesilochum facit quaerentem τέ- ἱερείας γίννουται

Praetera Beeri sententia nititur opinione, mulierem esse Thesmophororum IaCerdotem, quam falsam esse supra demonstravi

Blaydes denique de interpolatione cogitat vel quoniam altera quoque ratio Sanandi ei semper praesto est, de versuum transpositione

Facilius opinor res Xpediri potest Nihil aliud commutandum est, nisi ut novam mulierem B vulgo C paulo prius, quam fieri solet, inducamus eique tribuamus molesta verba τί τυ ἱερείας γίγν&ται.

Qua levi mutatione quae sere nulla est efficitur ut sententiae optime procedant. Mnesilochus Cum utrem Ahausit pellem vacuam sublevans dicit hae pellis sacerdotis sic Tum noVa mulier adveniens postremis solum affinis verbis auditis, ipsius vero rei inscia interrogat quid sacerdotis est ta Haeccec, inquit nesilochus, saccipe et, pellemque ei obicit Tum vero illa pellem ut reliquias infantis icae agnoscens matrem orbatam deplorare incipit ταώαντάτη Μίκα τίς ξεκορησε σε κτλ. Valde inter se dissentiunt interpretes Thesmophoriaguarum quaerentes, quonam temPore Euripides sub finem Comoediae lenae Personam sumpserit Bergieru a V. 172 adnotat scholi tam λ)secutus sintroducitur hi Euripides tamquam vetula ac lena ut insequentibus patet et . mprobat illam opinionem Fritzsche cum dicat, Euripidem in pulpito tam subito vestem mutare non potuisse e quod autem ipse tragicum iam . II 6 lenae anus habitu in Cenam prodisse statuit, iure displicet Engero quod Euripides V. II 6Osqq. seminas suo nomine alloquitur . Sed Enge quoque sicuti Bergierus in scholiastae adnotatione' acquieSCit, quam perUerSam SS APParet, cum Euripides etiam verba ἐμον ero εστίν Suo nomine pronuntiet.

Indignae sunt quae confutentur ossi ineptiae, qui Euripidem post v. 17 abire et deinde Cum Elaphio et Teredone redire Xistimat. Blaydes denique in locis dilucidis verbosissimus, hanc difficultatem silentio praetermittit. Alium igitur locum investigemus quo Euripidi lenae personam

sumeres liceat primumque Videamus quo tempore Commutationem

62쪽

laCtam SSe oporteat. Certe V. 177 tragicus ut lena Cum barbaro colloquitur. Contra usque ad U. II7 Euripidem suo nomine loqui et agere necesSe est neque inter Ir et III quidquam agi poterat, Cum initium VerSuS I72 ἐμ ὁ ερρον στίν Cum chori verbis artissime Cohaereat. Nullus igitur alius relinquitur locus nisi inter ΙΙ73 et Ι76. Hic Euripides, postquam ministram suam quid faciat docuit, in ipsa scena personam lenae suscipit. Quae Commutatio satis celeriter per novam aliquam Uestem noUumque προσωπον fieri poterat ). Praeterea e v. II 76 νεγεῖρι Scytham dormiSSe efficitur. Donec igitur vestem mutavit Euripides, temporis spatium quod Elaphium saltando, Teredo tibiis canendo implet e poetae arbitrio produci potest. Tum demum Aristophanes fingit Scytham eXpergefactum quae sit strepitus causa interrogantem Euripidemque sub lenae persona respondentem η ταῖς μελλε προμελεταν, ω τοξοτα. VII.

Siquis nostra aetate Thesmophoriagusis traCtandae operam dat, ViX laCere pote t quin Cum Cerrimo fabulae adversario, telinskio, utcumque decertet. Cui si Credimus, Thesmophoriagusae cuius Vim tutem in eis quae antecedunt Compluries comprobantes admirati Sumus, mala Comoedia est eisque quae inter se pugnant reserta. Statuit enim homo doctus sere haeCy): Thesmophoriagusae altera, vulgo per litteram ' signata, Cuius pauca solum fragmenta ad nostram aetatem manserunt, idem Plane habuit argumentum atque Superates eiusdem nominis fabula, de qua nos supra egimus; illam' Recte Wilamowit me monuit Euripidem in ipsa scena vestem mutasse inde effici, quod tragicus V. Iao3 postquam decepto Scytha lenae personam rursus abiecit servum τουτία vestem Icili et qua ad imitandam lenam usus erat, auferre iubet. 8 Die Gieri u er auauischen Momoaete, ripa. ISSI p. 79 sqq.

63쪽

autem docuit Aristophanes priorem, haec non est nisi comoedia genuina nescio qua de auSa retractata et male retractata. Haec nova sententia debetur eis quae telinski de veteris Comoediae agone quem vocat' repperisse sibi videtur Libenter confiteor Zielinskium mihi quidem multa probasSe neque quemquam negaturum esse arbitror, Aristophanem revera in nonnullis fabulis quandam dramatis partem ad Certas regulas Conformasse. Temere autem homo doctus ea quae in parte fabularum satis diligenter et reCte vidit, omnibus comoedii quasi Communem et sacrosanctam legem statuit Fabula Superstes Caret agone absoluto atque Perfecto, quem Zielinshi in quaque Aristophanis Comoedia aut inesse aut aliquando fuisse vult ergo mutilata est et retraCtata. Non multum Curaremus talem opinionem, nisi Zielinsk ut eam Comprobaret, in SuperStite Comoedia quasdam occurrere re assim masset, quae Cum inter Se Pugnarent neque ullo modo coniungi possent, Clare Thesmophoriagusas retractatam esse demonStrarent. Ab his criminibus fabulam defendere conabor: videbis telinskium nimis libenter ostendisse, nimirum quia comoedia quacumque rationea opinionem eius firmandam in Suspicionem Vocanda erat.

64쪽

kaθen, eriliari, men auch nichi essestim is . Eadem res iam Fritetschio' praebuit offensionem. Is affinem infeliciter personam mulieris egisse existimabat, quam sententiam suo iure Zielinski ut desperatam repudiat. Nam quamquam poetam tali iocandi ratione alicubi lepide uti constat'), tamen non nisi in levioribus rebus δ)Mnesilochum errantem fingere licuit, non tam gravi in re quae, Si modo recte iudicat telinshi, Contra morem indolemque diei estipugnRt. Sed accuratius Xaminemus testimonia quibus homo doctus nititur. Dubito num inde die Nestiae nulla omnino sacra facta esse efficiatur.

Adnotatione scholiastae qui Verba μάλισθ' η ut σχολή Xplicare vult, nisi nimis urgetur, illud solum Comprobatur, mulieres diem Calligeniae totum ad sacrificandum seposuisse minime vero die estiae sacra omnino suisse vetita. Neque tu Valet alterum testimonium, cui Zielinshi maiorem tribuit vim, Contractiore quadam loquendi ratione deceptus; nam hunc sere in modum Promethei verba dilatanda sunt ut Cum OStro dicendi genere Conspirent αλλ' εχ πιπερεὶ Θεσμοφορίοις αἱ γυναῖκες νηστευουσιν νευ σιτίων ουσαι in πως γ μεla νυν νηστευομεν νε γυηλων oντες , vel ut latine dicam ut mulieres Thesmophorii esuriunt cibi abstinentes, ita nos hocce tempore inedia afficimur cum nobis ab hominibus nulla sacra offerantur ε). Itaque ut caute dicam illud Certe Concedendum est, nos istam quoque rem sicut reliquam Thesmophoriorum indolem parum compertam habere. Sed etiamsi die estiae Sacrificatum non esse Certioribus argumenti posset Omprobari. tamen non SSet, Cur Μω-

65쪽

silochus sacrificans quicquam offensionis praeberet. Nam primum sacra illa, id quod supra ostendisse mihi videor, tantummodo finguntur neqUe α ποπαν neque η κιστη revera adsunt; deinde

Aristophanes in comoediae prinCipio aliquod sollemnium specimen spectatoribus praebeat oportet, Cum in reliqua fabula speciem Thesmophoriorum plane neglegi videamus. Usque ad prologi finem ante domum Agathonis agebatur tum ei qui spectant admonendi sunt, non iam urbis neSCio quem locum, quo Agatho habitat, sed sacram Thesmophori regionem SeSe ConSPiCere. Quanam re id melius fieri poterat quam eo quod Mnesilochus mulieris Atticae Personam agens TheSmophoris Sacra facit votaque concipit λItaque hac quidem Zielinskii causa adduci nequimus ut amnem

sacrificantem e superstite fabula Xpul Sum Comoediae perditae tribuamus. Alteram vero difficultatem, quam in V. 29 eiuSdem scenae inesse telinski arbitratur, iamdudum Xpedi Vimu demonstrantes, Thratiam ut fictam personam omnino in Cena non PParere.

Immerito igitur illam Thesmophoriagusarum partem a Zielinskio in suspicionem vocari Vides i). Sed novam ' offensionem habet quae Thrattae Cenam excipit Paroclus Chori. Quae cum in quattuor partes sit divisa, bis praeCo Verba facit 295-3 II, 332-33I, bis Chorus ei respondet 3I2-33Ι, 352-37 - Zielinshi illographiam Constituere conatur, ut alteram paroclum Calligeniae Suae Thesm. ' dare possit. Res

parum sententii hominis docti succedit, cis quod ipse fateri

3 Μirum in modum Zielinshi, ut opinionem suam comprobet, illeri sententia vide supra p. 34 adn. I abutitur. Negat enim a grammaticis nomen nesilochi assini additum esse. In priore fabulae recensione revera Euripidis socerum nesilochum causam Euripidis inter mulieres defendisse, in tabula retractata Thesm. α Aristophanem quemlibet Euripidis affinem in nesilochi locum substituisse, quia socer tragici interea obisset. Re ractat h. d. ineptam de Choerila Euripidis uxore, nesilochi filia quaestionem denuo artunii Eur rest. I p. 282 perversam collaudans coniecturam, qua ille vocabulum χοῖρον V. 289 ad Choerilam alludere putavit. Rectissime . de Wilamowit Anal Eurip. p. 49 Euris Herastus I f. 7 adn. Iaevicit Choerilam nil nisi comoediae istum esse. raeterea hoc potissimum loco filia amnis quam incertissima sit oportet, cum Mnesilochus se quamlibet esse mulierem Atticam fingat.

66쪽

cogitur ). Immo nulla parodi pars desiderari potest; omnia suo loco stare atque plane immerito Zielinskium in duplici parodi sorma haesisse' statim videbis, dummodo singula paulo diligentius perlegeris. Priore loco 293-3Io iubetur horus a praecone, qui Certo consilio pedestri sermone utitur, nimirum ut SpeCtatoribus εκκλησιας imago quam maXime expreSSa ante oculos ponatur, universe de contionis suturae bono eventia Vota nunCupare. At in posteriore parte

332-35 ad proprium fabulae argumentum transit Aristophanes. Ne hoc quidem loco formulas quasdam e publica vita repetitas in Comoediae usum convertere omittit δ); sed iam oratione utitur numeris vincta, iam Euripidis v. 337 fit mentio totaque adhortatio quae satis sollemniter incipit ad ludicrum deflectitur, cum domesticae mulierum molestiae et sollicitudines festive Cum publicis curis coniungantur. Vereor ne enustior atque artificiosior transitus ad ipsam contionem fieri non potuerit. Multum igitur abest, ut ullam parocli partem, nam Chori Verba quippe quae duplici praeconis allocutioni respondeant a reliqui Segregari non posse apparet Calligeniae e ConCedamus ). Haec sunt quae telina Thesmophoriagusis, opprobrio dat; vides eum ostendisse in eis quae plana sunt, dummodo diligenter

ein Gebet de SpreMerin, erat in rosa, an in Trimetem voravehi. Dic ei Mist . . . mis i. en nichi sagen ungulassii aber doch rech au alienaee.' Apte comparari possunt Thesm. 335 sqq. cum plebiscito Demophanti, Andoc. περὶ των μυστηρίων 97 ὁ δ ορκος εστ ο δε κτενῶ .... O αν καταλυσθτην δημοκρατίαν τὴν Ἀθηνησιν καί .... ἔαν τις τυραννεῖν ἐπαναστο τ τον τυραννον συγκατασΤη s. ime illud quidem telininio concedo, priori praeconis adhortationi posteriora chori verba. posteriori autem eius allocutioni priores chori preces respondere. Satis aperte, ut gravissimam asseram rem, in chorico posteriore 35 sqq.: Orroσαι δ' ἐξαπαTωσιν παραβαίνουσί τε τους υρκους τους νενομι μιμους ε ψηφίσματα κα νομον ζητosae ἀντιμεθισταναι ad posteriorem praeconis adhortationem, quae illos ipso νενοροσμένους ρκους cf. psephisma Demophanti continet, spectant.

67쪽

expendantur. Neque tamen Nestiam ab iniustis criminibus desendisse satis habere velim quoad inter angustos huius commentationis fines fieri possit, eam quoque quae a Zielinskio de amissae fabulae

argument mira prosertur Sententia, breviter percensere et Consulare liceat.

Statuit Zielinshi natura rerum postulari ut eae comoediae quae diverso instructae sint, argumento, divers1 quoque titulis inscribantur. Valde dubito, num recte id sibi sumpserit nomina et comoediae et tragoediae plerumque a Choro desumi neque multum ad ipsum fabulae argumentum Constituendum valere nemo ignorat ineptum igitur esset, e paribus titulis argumenta quoque eadem fuisse colligere. Utraque de qua agimus comoedia TheSmophoriagusae nominata est nimirum quod utriusque fabulae Chorus e mulieribus Thesmophoria agentibus consistebat Argumenta utriusque fabulae diversissima esse OterAnt. Triginta sere amissae comoediae fragmenta Supersunt, e quibus qui ante Zielinskii aetatem de Calligenia egerunt x non ausi sunt efficere, utramque Thesmophoriagusas idem argumentum habuisse. Zielinskio melius contigit, ut reliquias fabulae amissae Cum argumento superstitis comoediae Conspirare intellegeret 'in . Sed ea qua ad hanc cognationem comprobandam utitur ratione facile posset demonstrare, Calligeniae fragmenta Cum quavis Comoedia antiqua concinere. Unius enim vocabuli similitudine movetur ut totos locos eosdem suisse Contendat. Quid quod ad tantam licentiam procedit, ut Pro Certo affirmet a Durra 'a'. III αγων προφασιν οὐδέχεται sinis mi unsem Agon in der,unschens eri te mise testulltc.. Quasi nullo loco vocabulum ἄγων stare Pomet, niSi revera agon Zielinskianus sequeretur R). -

Berg apulieinin fragm. com graec. II p. I 75 Fritzsche Arist. Thesm. P. 575 sqq. Kock com attic fragm. I 47 sq. Q. a. 9 Sqq. Eadem egreo ratione, quae vix indiget refutatione, in superstite fabula reliquias agonis mutilati repperisse sibi videtur. In posteriore parodi chorico occurrit v. 356 vocabulum νικῶν. De illo iesinski p. 7: Das νικανα, inquit, Unde ati die mmodis, o mi si uns vortiere, eine nisen ungo es serae einen Agon oratis, de in fir niche w de isse. Sed minime opus est Zielinskii agone, ut illud νικα intellegatur; optime cum ratione contionis conspirat, in qua

68쪽

mentum habuerunt ita tamen ut fabula amissa superstitem Comoediam multo Superaret virtute. Nam cum comico agone Calligenia esset instructa tum chorus illius comoediae longe alio magisque egregri Colore imbutus erat quam ieiunae superstitis fabulae mulieres. Dignum est illud Zielinskii somnium quod Consideretur, quia Thesmophoriagusis a nititur. V. 96 sqq. Agatho CCXClemate pro ectu SpeCtatoribus Pecimen artis suae dat sunt verba actori alicuius cum Chori responsis PermiXta. . H. Vos et R. Engeri olim statuerunt illum horum e usis consistere, quae in domo Agathonis versari Censendae essent. Quae mira opinio solum nititur U. I Sqq. ε πιδημεῖ γαρ θίασος Μουσῶν ενδον μελαθρων

Quae verba quid aliud significant nisi tumidiorem servi dictionem, qui sermonem domini imitatus graviter dicit , Μusae in aede herili

versanture, cum illud solum Xprimere velit: Dominu meus tragoediam scribere parat et Recte Bahhuygen ηὶ Famulum Agathonis ampullari ut in Acharnensibus Cephisopho nemo non animadvertit h). Sed ipse Enger tali occurrit dubitationi: quod servi C. Verba non esse Poeticum figmentum inde apparet quod postea musae reVera introducuntur Canentes . Non licuit Engero ipsa Agathonis Verba sententiae Suae Comprobandae adhibere, quoniam in vulgari requiescebat lectione γε - ολβιζε Μουσα. Quomodo Agatho si Musarum horum appellaret singulari forma uti poterat ξ Sed recte sortasse hanc difficultatem expedivit . de Wilamowitzελ αγετ' covere is qui ceteris sententiam suam probat νικq. cf. Os sqq. καὶ τὴν δρωσαν την τ' αγορευουσαν τα βέλτιστα περὶ το δῆμον τον των γυναικῶν να υ νη νικαν. l. l. p. 24 Sq. I. a. P. II a. η Eadem deceptus re salso Schoenbor vocabulo θριγκους V. 57 ad cenae conspectum definiendum usus est contra quem recte mysen p. 7 affirmat Aristophanem illud verbum pro θυρα servo dedisse, ut exprimeret, poetica heri vi servum infectum Me . ε BFllos on Epidaurus, relin ISSO p. II sq.

69쪽

- χω - κλή, τε mina Scribendo Concedamus igitur revera usas Agathoni respondentes fingi. Altera oritur quaestio utrum omnino horus aliquis chorica illa canat an solus Agatho et chori et actoris partes agere Putandus sit hac enim ratione antiquitus scholiastae locum interpretati sunt: υγαθοὸν ποκριτι κα μελη τινα ποιεῖ αμφοτερα δε αντος ἡ ποκρινααι - μονωδεῖ ὁ Ἀγαθων ως προς χορον in υς ἐπὶ σκηνῆς αα ως ποιηματα συντιθείς, διὸ καὶ χορικα λεγει μελη, αντος προ αυτον, ως χορικα δεδ). Omnes sere' hanc interpretationem ut ineptam repudiaverunt mihi quidem rectissima videtur esse et plane necessaria, si modo id quaerimus, quid naturae Comoediaeque magis sit conveniens et Aristophane dignum. Agatho in Thesmophoriagusis tantummodo ad eum finem ut illudatur inducitur. Qua ratione id melius poterat fieri, quam ut Aristophanes tragiCum Spectatoribu ante oculos poneret, neSCio quam novae tragoediae partem mente concipientem' atque ridicule et histrionis partes et chori agentem ε). Hunc commenticium Agathonis horum telinski quasi ra. mentum fabulae amissae in Thesmophoriagusis, restare arbitratur. Nam multo graviores partes in Calligenia istemusarum chorus

egit Chorus Thesmophoriagusarum ' telinskii sententia in duo

hemichoria erat divisus, quorum alterum sicut in superstite fabula feminae mortales, alterum Uero novem Musae et ore Gratiae, nam numerus duodecim Choreularum aliquo modo Xplendus est,

efficiebant. Mirum Calligeniae chorum, qui in tot varietur formast Duodecim muliere mortales, novem usae, tres Gratiae de Euripide decertant. Qua de Causa famulus Agathonis, siquidem eius verbis Musas debemus, de Gratiis tacuerit parum video. Dubito num Zielinshi ullo alio eXemplo tale chori monstrum probare possit.

' Praeter Wilamowiigium l. l. p. 55 sq. et Anderssonem, Quaestiones scenicae diss Lundae 878 P. .

imitatur.

70쪽

vissimis nitatur λAlteram affert telinshi ex insigni Thesmophoriagusarum 'fragmento i) μφε Μουσας ανακαλεῖν λικοβοστρυχους μηνὶ τε αριτας oci εἰς χορον 'Oλυμπίας 'ενθαδε γαρ εἰσιν, φησιν ὁ διδάσ)καλος. smere, inquit Ziel inski, , sin die Musen unae Chariten, meis derchor, Ao aus de Orchestra, unier en Choreuun Dibhasim nichie a VHic εἰ Valde a veritate aberravit homo doctuS. De recta fragmenti interpretatione nullo modo potest dubitari, dummodo accuratius quam Zielinski quem in amissa fabula habuerit locumqURerHmUS. Prae Ceteri autem suprema verba L ιν σιν ὁ διδάσ-πιχλος fragmentum X epirrhemate repetitum SSe aperte Stendunt. Poeta ut saepius eodem loco de poesi sua verba facit negat Musas et Gratias e more Communi arcessi oportere. Cum in Suo Carmine, in eis quae spectatorum oculis subiciat eas Versari glorietur. Si

recte Zielinski locum intellexisset, quid sibi vellent verba, φησιν ὁ διδάσκαλος Si spectatores usas Gratiasque in orCheStra tanquam Chori partem conspiciunt, quid opus est propria illa poetae affirmationes Vides praeclarum fragmentum nil aliud esse nisi iacete quoddam atque superbe Aristophanis dictum. Sed nisi alia, inquit Zielinsi id in eis verbis sententia lateret inepta essent quaeque de quavis fabula haud minus apte dici potuerint . Certe Cuivis Musarum sacerdoti idem pronuntiare licuit, sed uni primo dicendum erat Aristophani laudi tribuitur, quod princeps Praeclare dictum quasi forma signaUit. Restat ut alteram Zielinskii causam Consulemus, qua omnem dubitationem amovisse sibi videtur. Ad Euripidis vitam Compilandam grammaticus nescio quis Thesmophoriagusis hoc modo abutitur ') λέγουσι δε καὶ τι αι γυναῖκες διὰ τους ψογους Ους ποίει, εἰς αυτὰς διὰ των ποιημάτων ταις Θεσμοφορίοις πέστησαν ais p βου-

x Kock om. Ait fragm. 344. ' Euripidis fabulae rec. irchhoff, Berolini I 86 p. IX.