De quaestionum per tormenta apud Romanos historia commentatio [microform]

81쪽

quaestiona habita ex Scio Silaniano n.

g. 15. Haud dubie Jam Telpublieae tempore φε , ut

supra moniti mos inValuit, familiam necatorum toris quendi dominorum, quae inter necem Prope dominum erat versata. Cujus quaestionis causa erat, ne dominorum mors impunita maneret, quoniam ipsi dominis servi custodiam praestare debuissent. Quamobrem et de s torquebantur, quasi ipsi eriminis suspecti, et in aliorum aput, si nonnisi testes eaedis fuerant. Ceterum, domino propter servorum eustodiae de sensionisque desectum ocelso, haud dubie Jani illo tempore gravia negligentilms inertibusque imminebant servis supplieia 'φ Veterem autem hunc morem ah Augusti Imp. tempore accuratius definitum, latius extensum et auctum Me PR-tet ex pluribus Ctis, de quibus jam singulis est disputandum: e primum quidem anno V. 763, Chr. 0. P. Cornelio DolaheIIa et C. Iunio SiIano

Coss. factum est C tum Si Ianianum, de quaestion propter necem domini de familia ante Pertas testamenti tabulas habenda. -- Cujus qua stionis causa Plane AEadem erat quam rim priore IIIa 104 is tit. D. De SCto Sil. XXIX. S., ti C. De iis quib. ut indign. R. 35. Paul. s. r. IV. 5. Igne Comm. ad SCt. Sit sol Lugd. 1539. 105 Cie. p. a. d. IV. 12. l. 25. pr. D. h. t. s. supra D,

82쪽

Pr. . . .. Quum aliter nua domus tuta esse possit, nisi perieulo capitis sui custodiam dominis, tam a domestieis, quam ab extraneis, Praestare servi eo-gantur, ideo Cta introdueta sunt de publiea quaestione a familia ne eatorum habenda, Domini appellatione non patresfamilias tantum, sed onines quoque ejus Iiberi, et naturales, et adoptivi, et filiisamilias, et emancipati continentur '' . Servorum Ioeo sunt etiam ii, qui in testumento puro Iegati sunt aut manumissi ' si ante aditam hereditatem heres occisus est, nam quum decesserit, egata et manumissiones extineta sunt praeterea etiam, qui sub eonditione legatus aut manumissus est, herede ante impletam conditionem ne eat torqueri potest, quia interim ipsius est '' , cui autem pure Iibertas delsetur sive ex fidei commisso, sive ex testamento, is tum tantum torquendus est, si se Ieris auctor aut Particepserat δ' ' . Ceterum praeter domini necati semos, filii etiam ex peculio castrensi manet pia torqueri Iicebat si quidem in eadem forte domo eum

patres filius habitabat. In univor um hoc ex icto 107)Ct. l. 1. I 7 4 9. D. h. t.

83쪽

servi e de se et in extraneos torquebantur, atque uno tantum casu in doinini caput, si se ilicet heres ipse aedis erat auctor. Ceterum quamqvan Percussor certus erat, quaestio tamen habenda erat,

ut inquiratur, quo ille mandante sagitium perpetraverit 3 3. Attamen, ut euique quaestioni, ita ui quoque conditiones erant praescriptae, quibus nisi impletis oeus tormentis non erat. Ac Primum constare oportuit, oininum esse necatum δ' , et quidem per i in neque enim, si veneno vel alio modo Iam interseetus erat, servi ad tormenta erant trahendi, quum hoc in casu auxilium domino ferre non saeile potuissent. Praeterea ii tantum servi quaestioni erant obnoxii, qui eum domino inter necem sub eodem te et suerant, quae tamen verba non nimis triete interpretanda sunt, immo ad eos quoque extendenda casus, si in quocunque loco, e ruri, vel domi, vel in itinere eum domino servi fuerunt, ita ut auxilium ei defensionemque praestare potuissent Iain quod attinet ad personas, eadem huc reserenda sunt, quae supra iuuniversum de Personis exposui, quas torqueri non112 l. 6. r. l. 17. D. Od.

84쪽

licuerit, atqtie inprimis quaestioni Iocus non est, si quidem crimen ipsum aut neg Iigentia in eustodiendo domino imputari servis non poterat, aut ipsam quaestionem Propter corporis deralitatem salva Va- Ietudine perlaturi esse servi non videbantur δ' . Ad quaestionem ipsam h res erat obligatus et obstrictus '). Sed . . distinguendum est, num testatus decesserat dominus, an intestatus. Quod si testamentum adest, testatore per Vim necato, heredi neque tabulas aperire, neque adire hereditatem, neque tonorum possession m PostuIare ieetante quaestionem de servis habitam, quod quidem si dolo negligit et migrat, proditas ejus fisco Pu-Mieatur, ipseque mulctam solver cogitur ex Edieto Prastoris constitutam ' , quaestio ipsa autem et vindicatio mortis publice a magistratu habetur. Ηeredis appeIIatione proximus egitimus heres continetur, quoniam is, qui in testamento erat institutus, adhue esset incognitus. Ut autem diligenter et accurate e equatur quaestionem, neque suo Privato heres serria compendio, psi et omnibus omnino Hiis tabularum inperito interdicta est; quodsi

eod. Paul. l. i. g 7.117 l. 21. D. De his q. ut ind. 34. s. si Omnes enim heredes vel eos, qui loco heredis sunt, ossiciose agere cire defuncti vindictam convenit.

85쪽

enim sciebat heres, ram esses heredem institutiim, sane vero aem inlaeriter et diligenter eum esse acturum, non est verisimile, quia tormenta et suppliei servos mutilantia ipsi domino damnum infero-hant δ' Adiro praeterea hereditatem non te bat quia In testamento pure manumissi aditione Ipso Jure Iiberi fiebant, atque ita a tormentis liberabantur. Attamen testatore Iam necato, semorum non Praesumebatur euIPa, neque heredem quidquam impediebat, quominus aperiret tabuIas, adiretquo hereditatem δ' , postea vero testatoris mortem 1ei- se eum necesse erat, sin minus faciebat, hereditas

publieahatur Domino intestato necato, heres proximus degitimus inim aditanc hereditatem volante honorum Possessionis leti ionem suaestionem habere debebat, cujus rei eadem subest causa, quam supra, ne propter comPendium suum familiae e-

eultare saeinus Hoc autem casu sui quoque

heredes et necessarii ohIigati erant ad mortis vindictam, antequam immiscebant ses hereditati γδ . Quot innum migrahant, aereditas insem addicta, ipsisquo poena Ediet irrogata. Haec quidem Poena, quam PauIus entum millia Sestertiorum fuisse om- 119 I. 34. 29. D. eod. 120 l. 1. g 18.4 21. D. eod. l. s. C. eod. 121 l. 1. β 21 eod. I. . . eod. 122 l. 3. 49. D. eod.

86쪽

memorat a Tribuniano in centum aureorum summam immutata est, atque, quod jam supra monui, non heredibus tantum, sed omnibus imposita qui Edictum negligebant, i. e. ahulas aut odi-eillos aperiebant, . Cur autem heredes Praeter hereditatis publieationem hanc Edieti poenam sustinere trauere debebant Certe hoc casu supplendi ausa dictum a Praetore propositum erat. Quodsi enim egitimus heres peccaverat contrRSCtum, neque vero heres erat institutus, aut exheredatus, nullam ob egem vioIatam Passus esset Poenam ex Cto Silan. quamobrem ex diei tenebatur Praeterea autem poenam illam raetor ad omnes extendit, sive hereditas ad eos pertinebat, sive non Actio adversus Violatores popularis quidem erat, sed extraneo accusatore existente, quinquennii praescriptione excludebatur δ' , si vero cognati usque ad sobrinos necusabant, perpetua erat ). 124 Paul. I. l.4 10, amplius his in centum millia sestertiorum poena irrogatur; M. 25. 4. D. eo si cuius poena in centum aureos ex bonis damnati extenditur.

125 CL loe in not. 118 alleg. 126 I. 25. β 2 l. 13. D. Od. 127 I. 13. Iaud sequi parricidii poena teneri possunt. Cuius

quidem rei causa est institutum sanguinis vindictae Elutraehe apud Romanos, quam iis competiisse cognatis et amnibus legimus, inter quos ex pro parricidio

87쪽

S inter fures heredes Hii indignos es. --diderant propter negleetam mortis Vindicationem, alii vero innoeentes erant, hi quidem suas nanciseehantur portiones, Itomun Vero Partes ad fiseum transgrediebantur Supplietum noxiorum servorum mors erat, innocentes autem inter tormenta reperti, absclvehantur.

Hactenus de Scio Silaniano. Iam quae sequuntur SCta in univereum publi-

eam ex Cto Silan habendam quaestionem sanxerunt, finibus autem Praeterea extensis atque rebusaeeuratius definitis et dispositis. Ac primum quidem huc pertinet: SCtum δ' 764 a. U. 11. p. M. T. Statilio Tauro et M. Aemilio Lepido Coss. faetum, ex quo quinquennii ina instituta est praescriptio, de qua supra jam exposui. Praeterea Ct. Claudianum faetum esse Iegimus in rubr. it. D. 29 5, de quo

tarmen, num quid immutaverit, et singulare quid jusserit, nihil eonstat. Ceterum s. quae supra g. 7.disserui. δ' Porro erone imperatore et L. Pisone Coss. ann. 10 Chr. 57, Ctum eronianum sive isonianum editum est, quo servomamillae quaestiones magis extensae aecuratiusque de-128 l. 27. D. Od. 129 l. 13. D. eod. 130 C P. Fabri Semestria. I. M. Hae Obs. I. 18.

88쪽

finitae e constituta esso videntur. Cujus quidem triplex in sontibus exstat argumentum t1 ut, si quis a suis servis intex rectus sit, ii quoque, qui testamento manumissi sub eodem te et mansissent, Inter servos supplicia patiantur Neque hoc tamen ad eos quoque Pertinebat, qui vivo manumissi erant testatore. δ' IIIo quidem anto hoc Ctum tum tantum torqueri licebat, si ipsicis sceleris auetores aut Participes, consciique fuerant, neque vero Propter negligentiam in desendendo domino. 2. ut occisa uxore etiam de viri familia quaestio haheatur, idemque ut in uxo-xis familia observetur, si vix dicaturo Celsus. . . Quamquam enim neque Viri Servi proprie uxoris dieantur, neque uxoris Proprie Viri, tamen, quia eommixta sumilia sit, atque una domus, ita vindicandum, atque in Propriis Servis, Senatus ensuit. δε)3 ut, si Poenae obnoxius servus venis Ast, quandoque animadversum in eum

131 Tae. Ann. XIII. 32, Paul. s. r. l. l. I. 6. I. 3. S. 16.

132 Τae. Annal XIV. c. 2. 5.133 Paul. I. I. g. 5 l. l. q. 15. D. eod. 134 l. 1. f. 11 D. Od.

89쪽

-- Πν -- esset, venditor Pretitam Taestaret, ne injuriam omtori feeisse videatur Senatus Postremo sub Hadriano constitutum est δ' , ut do his lihortis, quo sciam vivus an umisera dominus necatus, quaestio haberetur idque esse Scio metum, ex Plinio didicimus. 3. 3Causa hujus SCti minimo injusta esse videtur, nam eo sane magis sunt puniendi, quo gravius ii detinquunt, qui sumnio omnium inartatis accepto munere, Patronum vitai privare studuerunt, e eert debitum ei non tulerunt auxilium. His ergo Cus, si omparaveri ea eum priore

Scio Silaniano, quaestionis fines vald sunt prolati

atque extensi. Iam vero, hoe de singulari servorum propter domini necem habita quaestione capite abso uto, ad Aeeundam pervenimus ommentationis partem, quae quidem agit de servorum estium quaestione.

136 1. 10. g. 1. D. B d. . 137 ilia. p. VIII. 14.

90쪽

I. De servorum tormentis.

g. 16.

Servorum testium quaestiones, quum magni sane fuerint momenti, quoniam dominorum aliorumve ingenuorum salus exinde penderet, certis satisqu angustis finibus ireumferimae sunt atque Eoercitae. Attamen hic quoque erudelissimi quidam imperatores, nulli obtemperantes legi, ex ipsorum arbitrio ad testimonia servos illegitima rapuerunt. Quamobrem ab omnibus sere melioribus imperatoribus Te- scripta, decreta, epistolae exstant muItae, quihus ratio tormentorum et modus praescriptus est et de

finitus. . . .

Iam supra monui, hane servorum quaestionem medium fuisse potius eruendi Veri, quam eonfirmandi testinionii, quum servi testes esse Proprie non potuissent. Itaque hujus quoque quaestionis usus subsidiarius tantum erat, aliis Probandi generibus done leniihus δ' , atque eonditiones Praeterea, quae reorum omnenta moderabantur, eaedem 1 quoque in universum valebant, et quidem erimen ipsum vere factum esse debebat, meque fictum, suspieio 138 Paul. V. 16. . . Iudex tutelaris, itemque Centumviri, si aliter de rebus hereditariis vel de fide generis instrui

non possunt, poterunt habere quaestionem de servia hereditariis ; . . D. De est. 22. 1. I. 8 9. D. De Q.