De Pindari studio nomine variandi [microform]

51쪽

Haec sero sunt nomina propria, quae Ρindarus artificioso ita variavit, ut praeter pauca, quae supra protulimus, exempla nusquam urbem vel hominem, deum Vel heroa intra idem systema bis eodem nomine appellaret.

Restat, ut perscrutemur, num etiam in nominibus appellativis ot iis vocabulis, quibus res Vol qualitates significantur, eandem dicendi ubertatum et varietatem appetiverit. In quibus quamvis Pindari studium vocabula variandi luculenter appareat, tamen non aequo curioso atquesin nominibus propriis, ne intra unum systema ad eandem appullationem recurreret, caVisso Videtur, id quod acilius intollegetur, si genus uniVersum nominum appullativorum in specios certas dividorimus. Etenim a Vocabula, quae generales hominum rationeso nocessitudines significant, Velut ἀνορ, ανθ ρωπος, Παῖς υιος,

Πατηρ, μιάτηρ et . eum SeXcenties non solum in eodem systemato, sed etiam in eadem stropha repetita sint, prorsus a commentatione nostra secludenda t sunt. Quibus Verbis cnmnon multo maior in enuntiato vis quam pronominibus insuisse vid satur, non habuit indarus, cur ea Variaret. Contra ea Vocabula, qua quia res cum ipsa arte poetica vel cum victoria celobranda coniunctas significabant, graviora Videbantur, Velut υφενος et στεφανος, poeta vix minus diligenter quam nomina propria variare conatus sest. Itaque de his, quae ad apparatum poeticum pertinoni vocibus in ultima huius commentationis parte accuratius disseremus contra ea Oeabula, quae poeta modo repetivit modo variavit, breviculo conspectu comprehendemus. Ac primum quidem quam ampla appellationum copia Pindarus ipsum carmen' suum ornaverit, videamus. Tantum enim aberat, ut modestia simulata, sicuti malum poetam decet, non multum aut nihil carmine suo ad victorem celebrandum conferri profiteretur, ut artem suam quam plurimum

commendaret atque laudaret. Itaque cum ipse facinus egregium, quod poetica laude careret pro insecto haberet, saepissime de carminum suorum dignitate et pretio praedicavit.

52쪽

Si in carminis Isthmici quarti v. 10 11 indarus duabus

tantum robus praetor divitias summam nobis vita solicitatomassorri canit, siquis rebus praeclare gestis λογον ἐσλον κου V. Ubi cum λογον ἐσλον κουειν substitutum videatur pro λογωἐσλος sive ευ κουειν, λογος est ipsum carmen poetae, quo colobrati victoris gloria ad momoriam posteritatemque proditur. Doindo ad Aeacidarum laudem transion numquam se sine his viris hymnos attingere 'μνων γευεσθαι in V. 18 praedicat. In V. 22 auto carmen nova insigniturus appellatione adhortatur, ut Aegina quoque praedicati convenisens αοιδα misceatur. Iam postquam in v. 24, ubi etiam sortes inter horoas bellatores poeticam laudo consecutos esse dicit, Verbum λογον opstivit, in v. 48 carmen suum denuo laudo ornaturus ipsas victorias mellitum δελλίνικον χάομα cupere gloriatur. Scilicet καλλίνικον χαρμα est hymnus iucundus atque Victoriam decorans. Postremo in V. 57 poeta ad appellationem μνος reVertitur. Itaque carmen, quo Victoria celebratur, quattuor divorsis vocabulis insignivit v. 11 λογον, V. 18 3 ινον, . 22 οιθαν V. 48 καλλίνικον χάρμ α Praeterea

in carminis Olympici primi v. 10 coronandum sibi esse Hieronem equestri modo Aiολ ιδι μολπα canit numquamoni soro addit in v. 105, ut hospitem honestarum rerum

peritiorem et potentia praestantiorem κλυταῖσι μνων πτυχαῖς

inclitis hymnorum flexibus exornet. Iam in v. 110 δος

λογων, quam Ova et curuli victoria ab Hieron parta soreperturum esse pserat, materia novi carminis intollegenda est, quam haec ipsa victoria ei prasbitura erat. Atque in v. 112 poeta carmen suum cum telo comparat, cum Musam sibi καρτερωτατον βελος alore praedicet. Hic igitur armon in V. 102 μολπα, v. 10 νι νος V. 110 λογοι V. 112 βελος nominatum St.

Illa autem carminis cum telo comparatio, quae a facilitate celeritateque, quacum posita ut sagittam ab arcu, ita

poema X mente sua ad sertam quandam metam omittere

potest, repetita videtur, in carmine Olympico nono diligentius illustrata est. Etenim cum o 'Αρχιλοχου φιελος v. 1 nonnisitum, cum Victor Olympias comissationem celebravit, suffecerit, nunc vero ampliore laude victori opus sit, in V. 5 et seqq.

53쪽

Pindarus o ipsum admonet, ut longo iaculante Musarum ab arcu st Iovem rutila sulgurantem et venerandum Elidis vorticem τοιοῖσδε βελεσσιν impertiat. Sed cum victor celebrandus iam antea in Delphicis certaminibus coronam adeptus asst, poeta carmen suum in hanc quoque Victoriam dirigere voluit,

id quod in v. 1 ita exprimit in urbem Pythonem quoque

πτεροεντα γλυκυν Γστον S missurum esse Verum etiam patria

urbs victoris laude erat ornanda eamque ob rem in V. 21st sqq. ille praedicat ore ut caram urbem μαλεραῖς αοιδαῖς illustrans velocissimo poematis nuntio eius gloriam lato spargat. Nec minus sollerter indarus in carmin Pythico altero vocabulum μέλος variavit. Nam postquam in V. Syracusis, Hieronis regis urbi, se τοδε μελος hebis ex urbe apportaro pronuntiavit, in V. 13 - 14 aliis rogibus ab aliis poetis propter Virtutes ευα α μνον confici ait Nec minus in V. 16 φαμαι Κυπρίων, quae de Cinyra Veneris sacerdoto saepe resonabant, armina intellegenda sunt, quibus Cyprii illius regis laudes celebrabant. Deinde cum in v. 68 ad appellationem μελος redierit, proximo in versu poeta Hieronem

admonet, ut Καστορειον mente spectet benevola, ubi Καστο- ρειον certe carmen est, Sive hoc ipsum, in quo versamur,sivo alterum una cum o Hieroni missum. Καστορειος enim vocabatur certus Domus equester, quem nomen traxisse

a Castor celeberrimo equit ipso Pindarus testatur Isthm. I 14, ubi victoroni curulem Καστορει Ιολαοι υμνι elaturus

causam adicit hanc: κεῖνοι ἀρ ηρω 0ν διφρηλάται - εδαίμονι καὶ Θηβαις δεεκνωθεν κράτιστοι. Itaque etiam ea, quam Hiero

in Pythicis certaminibus curru adeptus erat, Victoria aptissime

Καστορειω celebrabatur.

Item Nomeae carminis quarti in V. - carmina, quae homines laboro fatigatos suavissime deleniunt, αἱ σοφαὶ Μοισῶν γατρες ἀοιδαί nominantur. Nec minus in V. 6 ρῆμα, quod Gratiarum ope excogitatum actis sit superstes, carmen est, quo uno res egregie gestae ad posteros possunt propagari. Sod postquam in V. 1 haec de carminum opiniciorum iucunditato et praestantia dicta pro exordio μνου ara Oblata esse poeta fassus est, in V. 15 optat, ut victoris pater adhuc in vivis sit et τωδε μελε κλιθεὶς i. e. hoc Pindari carmen cantans

54쪽

ipsis filii laudom colebret. Namque pro μνον in V. 16, quamquam omnes codices hanc piaebent lectionem, cum orghio υἱον emendandum Ss censeo, cum repetitio Verbi υμνος intra unam eandemque stropham ab appellationum varietate alibi, ubi do ipso carmino agitur, appetita abhorreat. Accedit, quod non assequor, quid illud sibi velit huic carmini inclinatus carmen Victoriale cantare μὴ nempe ipsum μελος est υμνος καλλίνικος Καλυνικος autem dicitur non minus apto filiusquam hymnus, cum Pyth. 32 legatur Ιερωνος καλλινικου et Pyth. X 46 ἐν αρμασι καλλίνικοι i. e. praeclari inter currus victores. In no huius da easdem carmini appellationes, quas in initio, deprehcndimu8 cons. V. 78 ἐπινικίοισιν αοιδαῖς, V. 83 υμνος V. 94 η ιατα. Multis quidem raster haec exemplis demonstrari potest, quam diligenter poeta nomini carminis variando operam dederit, scd satis orit, si appellationes paullo minus usitatas proferemus. Ita Nom. VI 11 - 12 indarus si quis', inquit, successum habo in robus gerendis, dulce is praebet argumentum ροαῖσι Μοισαν μ', ubi fluenta Musarum carmina intellegenda sunt. Isthm V 23 autem, ubi victor ἰοπλοκοισι Μοίσαις illustratus dicitur, Musa ipsa pro carmine Ope earum consecto subsituta sunt. Audacius etiam Nem. VIII 47 λίθον οισαῖον se victori substruere poeta praedicat comparat carmine cum columna, quales in Victorum honorem erigebantur. Iam ut ad tibiae, cuius ad sonum carmina cantabantur, appellatione considerandas transeamus, carminis Olympici decimi in v. 84 indarus materiam pro materiatis nominans illam dixit καλαι ori eadem in V. 4 est γλυκυς αυλος. Nec sucus in carmine Pythico duodecimo, quo ipsius tibia invontio enarrata est, postquam in V. 19 incepit a vocabulo αυλων, statim in v. 21 tibiam εντεα nominat, quibus Minerva Gorgonum planctus milibatur. Deinde in V. 25, ubi auloticus nomus dicitur λεπτου διανισομενος χαλκου θαμα κα δονάκων, aes et calami, ex quibus tibiae fabricabantur, pro his ipsis substituta sunt. Itaque etiam elegantissimum illud in v. 27, πιστοὶ χορευτα ιιαρτυρες', quamquam generalito de calamis dictum est, tamen tibias significat, quippe quae comites choricis cantoribus adsuerint.

55쪽

Ut hi tibia, qua victoria celebranda parta erat, ita in

carmine Pythico quinto currus, quo Arcesilaus Cyrenes re vicerat, Variis illustratur luminibus. Nam in v. 32 Carrhotus auriga laudatur, quod ἐντεων σθενος minime regit, ubi ἐντεων non de frenis, quorum integritas iam in v. 30 memorata est, sed de curru ipso dictum est. tquo alibi

quoque currum εντεα a Pindaro appellatum esse tostatur schol. l. XXIV 277 καὶ Πίνδαρος τα αρματα εντεά φησιν

carmine fluxisse verisimillimum est. Iam in v. 34 poeta currum post Victoriam pollini suspensum τεκτονιυν δαίδαλα vocavit, quibus verbis pretium eius et praestantia illustrantur, cum praesertim Cyrenaicorum curruum permagna fuerit existimatio. In V. 48 autem denuo Carrhoti laus celebratur, quod quadraginta aurigis superatis δίφρον integrum servaVit. Similitor victoriam ipsam celebrandam carminis Olympici octavi in V. 57 poeta τατταν χαριν dixit, in v. 66 Alcimedontem Victorem praedicat, quod νίκαν τριακοστάνinto Melesias aliptae discipulos consecutus hunc gloria asse-cerit. Cumque Victor sertis cingeretur tamquam praemio victoriae, in V. 6 is, qui sextam iam reportavit gloriam,

vocatur cuius crinibus κro στεφανος circumiacet frondiforis de ortaminibus μ. Nec minoribus usus ambagibus in v. 82 83 victoriam Olympiae reportatam λιπαρον κοσμον 'Oλυsint appellavit indaruS. Item coronarum, quae Victoriae signa erant, Variae

appellationestindaro placuerunt. Etenim in carmine Olympico

tertio postquam in V. 6 στέφανοι ipsi memorati sunt, in V. 13Ηollanodica, qui Victorem coronabat, dicitur comi γλαυκόχροα κοσριον λαίας ingen8μ. In V. 18 autem poeta cum a novo systemate inceperit, ad appellationem στεφανος reVertitur. Praetore in carmino Nemeaeo quarto victor, qui in V. 17, Cleonae ex certamine ορμον στεφανων deducens dictus est,

in v. 21 laudatur, quod Thebani quoquo non inviti sum

ανθεσι coronaverunt. Deinde in V. 77 quidem verbum στεφανος repetitur, sed in v. 88 ita circumscribitur, ut coronas Isthmicis in certaminibus acceptae Κορίνθια σελινα vocentur, cum Nemeorum et Isthmiorum coronae ex apio,

56쪽

Olympiorum ex oleastro, Pythiorum ex lauro noxa fuerint testant scholiasta cf. Boockhium p. 5). Similiter in carminis Nomeaei sexti V. 18 poeta coronam, quam Olympicus Victor

adeptus erat, ρνε απ' 'Aλφεου nominaVit, et postquam in v. 26gontem illius victoriarum multitudine insignem ταμίαν στεφανων dixit, in v. 42 vocabulum στεφανος artificiosissime ita Variatum est, ut corona Nemeae in ludis parta βοτανα α λεοντος appellaretur, cum post leonem Nemeaeum ab Hercule stratum apium ibi crescens coronis victorum consecratum esse sabulis esso traditum. Oleastri autem nomen, quem quomodo Herculos ab Hyperboreis Olympiam ad Iovis lucum ornandum attulerit, in carmine Olympico tertio enarratur, poeta ne appollationem ἐλαίας, quae in v. 13 legitur, repeteret, in v. 18 artificio quodam σκιαρον φυτευμα ξυνον ανθ ρω Ποις vocavit. Omnibus enim Iovis Olympici lucum petontibus oliva umbram praebebant. Nec minus in V. 32 δενδρεα, quae Herculem ad striam prosectum admiratum esse indarus narrat, oliVae intellegenda sunt. Quid Θ cum non solum unam Victoriam, a qua OceaSionem carminis sumpserat, celebrare, sed etiam omnium antea ab eodem Viro partarum victoriarum memoriam redintegrare

soleret, quam egregio et sollerter indarus rom dictu simplicissimam victoriam adipisci variavit Veluti in carmino Olympico nono a versu 84 usquo ad 9 Epharmost Opuntii

victoriae hoc pacto numerata sunt in certaminibus Isthmicis κρατησεν εργον, Corinthi ei δυο γενοντο χαρμαι, Argi σχεθε κυδο ανδρων, παις Vor Athenis, Marathones ενε αγωνα πρεσβυτερων, arrhasiae in urbe Arcadica populo

laenam φερε praemium victoriae, Thebae et Eleusis si συνδικος γλαιαισιν Iam carminis proximi a V. 64 usque ad 72, qui primi victorias in variis ludorum o prased bellica ab Herculo institutorum genseribus reportaverint, Xponitur:

Quae dicendi varietas cum ubique sero, sed nusquam

57쪽

nimia morositato se insolitorum verborum affectations appotita apud indarum occurrat, adeo naturalis et quasi necessaria esse videtur, ut plerisque legentium admirationem vix moveat. Atquo tiamsi in omni sermone composito, ne ad easdem semper locutiones recurrant, homines docti Vitare soleant, nescio tamen an ex nullo alio poeta similia exempla aeque Variarum

appellationum afferri possint. Nonnullis oro locis indari studium cuiusvis generis nomina docto variandi luculentius apparet, quam ut casu tanta appellationum varietas effecta osso possit. Ita in carmin Olympico tertio decimo abona aurea, quam Minerva Bellerophonti ad egasum domandum dodorat, quinquies diversis inter se locutionibus sollertissimo significata est. Quam postquam in V. 63 χρυσαμπυκα χαλινον appellavit, in V. 65 indarus Minervam Bellorophonti dormienti imperantem fecit, ut φίλτρον 7ππειον acceptum immolato

tauro Neptuno offerret. Bellerophon autem e somno X-

pergefactus παρκεὐιενον τερας v. 70 deprehendit et, quemadmodum dea δαμασίφρονα χρυσον v. 75 attulisset, Polyido vati narravit. Quo auctore cum Minervae iussis obtemperasset, φάρριακον Πρα V. 82 Pegas iniecit et acinora ab Iobato

Lyciorum rege mandata perfecit. Minus certum est, num indarua etiam cetera verba consulto variare studuerit, cum non raro eadem repetantur. Variata videntur vocabula haec: do Ol. I 35 αιρεόν υν V. 39 θ εο ῖσι, V. 52 μακάρων, V. 54 υλυι που κοποί, V. 60 θανάτευν, 64 Θεόν, 5 ἀθάνατοι, ubi nomon ἀθάνατοι intra unam eandemque Stropham repetitum est solicitas l. ΙΙ 18 ποτμω εὐδαίμονι, 22 ολβον 33 ἀτειρεῖ ἀγαθω, 36 ολβω, et Pyth. III 84 ευδαιιιονίας, χ αἰων ἀσφαλης, 89 ολβον,98 ε προσυνας 10 ολβος, et Nom. VI 56 ευδαιμονίαν, 58 ολβου; misoria Ol. I l πῆμα, 23 πενθος, 4 πόνων, 37 πῆμ' 52 ἀφροσυνῶν, et Isthm VII 5 πενγων κάδεα, ' πόνον, 11 μόχθον,

13 μεριμνανς

58쪽

36 ολει Οι νεῖ, ος 39 χει/μυνος. Contra notabiles eorundem substantivorum repetitiones

has congessi ex Pindari carminibus: Ol. Ι 30 χρονον 37 χρονως

Priusquam nom iaciamus huius commentationis, quaerendum nobis est, utrum nomina variandi studio unus Pindarus insignis suorit, an alii quoque poetae Graeci eandem appellationum ubertatem et Varietatem appetiverint. Quae quaestio, cum e plerisque ceterorum lyricorum carminibus tenues reliquiae nobis servatae sint, difficillima est ad solvendum.

Sed elogiae quido poetas si iambographi artificio illo con-

59쪽

sulto usi essi non videntur, cum in fragmentis saepius idem nomen perpaucis tantum versibus intoriacontibus repetitum

sit. Ita legitur apud Tyrtacum Dagmonti quarti sed Borgh in v. 1Φοιβου V. 10 Φοῖβος et fragmenti quinti decim paro emiacis compositi in V. Γ Σπαρτας, . 6 τα Σπαρτα; apud Mimnermum fragmenti duodecimi in v. 3 me, v. 10 m ς; in hoognideis v. 11 Κλεάριστε, v. 14 Κλεάρισθ'; v. 702 Σισυφου Αἰολιδεω, V. 711 Σίσυφος ηρως V. 1275 φως, v. 1277 Ἐρως; apud Critiam fragmenti primi in v. 1 Σικελῆς V. Σικελός; apud Platonem fragmenti septimi in V. 3 ιων V. 6 1ων. In uno illo Mimnormi fragmento duodecimo Solis nomen

ita variatum est, ut in V. Ηελιος, in v. 11 Yπεριονος υἱος diceretur.

Multo magis in dubium onit, utrum poeta chorici sandem in nominibus propriis variandis rationem set viam, atque indarus, senuerint necno. tquo antiquioribus quidem poetis choricis, si ex perpaucis fragmentis concluderetiost, illud indari artificium ignotum fuisse consentaneum est. Sane Alcman in fragmento illo carminis Parthonii ex Aegyptiac sepulero nuper in lucem protracto 23 apud Borgicium virgines, ex quibus chorus constabat, semper eodem nomine proprio app0llavit, cum nomen Ἀγιδω v. 40, 2, 58, 80 et nomen 'Aγησιχορα V. 53, 57, 77, 9, 9 inveniatur. Neo minus tosichorus fragmonti vigesimi Oxti in v. 1 et 3, ubi in elonas satis enarrandis patris quoque mentionem facit, eadem appellatione υνδαρεος usus est. Cuius generis repetitionum exempla cum apud indarum desint, constat illos poeta non eadem constantia, qua hunc nomina propria

Itaque posteriore domum stolato, dum Simonides indarus Bacchylidos florent, curta illa regula, secundum quam ropetitio iusdem appollationi non solum intra unam stropham, sed etiam in uno eodemque systemate Vitanda erat, statuta

Fidetur esse. Et quamquam ex Simonidis it Bacchylidis

60쪽

fragmentis, si ab epigrammatis recesserimus, exempla nominum Variatorum non magis quam repetitorum afferri possunt, tamen conseam hos quoque poetas illo artificio usos esse. Hoc enim verisimillimum est, choricos poetas studio nomina propria artificios variandi primos se dedisse; nam in ceteris praeter choricum et picum poesis generibus ante tragicae poesis primordia oorum virorumque sortium tacta et sata copioso non Oxplicantur. Atque illud artificium quoniam epicis poetis ignotum fuisso constat, tum demum nasci potuit, postquam poesis chorica ab epica, quae aiundem locutionum repetitione non modo non aspernabatur, sed etiam appetebat, prorsus erat seiuncta. taque cum Stesichori ars lyrica cum poesi opica tam arte cohaereret, ut ip8 a Longino μηomo curo dictus a nonnullis hominibus doctis poetis picis adnumeraretur, ei demum, qui post Stesichorum exstiterunt, poetae chorici illam appellationum varietatem appetivisse Videntur eo consilio, ut eam

epicis repetitionibus opponerent. Cuius dicendi ubertatis ot varistatis exempla nobi apud unum indarum servata sunt. Ad scaenica poesis genera illud artificium in lyrica possiinventum pertinuisse non videtur. In canticis quidem Aoschyli tragoediarum, quae multa habent communia cum carminibus Pindari, nonnulli loci insunt, ubi non parvum studium nomina propria Variandi conspicitur. Nonno aptissime cum illo indarico artificio congruit, quod Menelaus et Agamemnon in Agam. V. 42 nominibus propriis appellantur, in v. 44 ὀχυρὸν ζευγος Ἀτρειδαιν, cum in v. 60 poeta eos Ars&0ς παῖδας dixerit Eosdem in v. 108 non minus docte Ἀχαιων δίθρονον κρατος nominatos, postquam in v. 114 appellatione βασιλευσι νεῶν insigniti sunt, in v. 122-l23 Aeschylus nomine Variato δισσους Ἀτρεῖδας vocavit. Illud quoque a Pindari arto derivatum videtur, quod Calchas vates in V. 122 locutione κεδνος στρατόφιαντις introductus, in V. 156

demum suo nomine Vocatur. Attamen numerus repetitionum eiusdem appellationis multo maior est. Ita legitur, ut luculentissima asseram exempla, nam illa repetitionus inversu intercalari, quem nos hodie Resrain dicimus, ut Eumen. in . 331 et 345 φινυων, huc non spectant, cum consulto

appetitae in t