장음표시 사용
131쪽
ves symmetriam, vel conuenientiam in ea constitueremus. γη IX Verumenim uerb, quam ipsi sanitatem,ob tantam temperaturae ad pondus excellentiam, a mortali natura excludunt; nos illam quatumuis licet perfectam, ad immortalium hominum temperationcm reuo. can dam, in eaque dum t axat constitue ndam esse censemus. Idque m xime diuina atque orthodoxa fide dictante, cui humana siue natur iis quaevis alia inducta ratio posthabenda est, lupraque hanc illa tuen d a. Nihil enim de humana natura tam absolutum, tamque perfectum animo concipi, aut excogitari potest,quod ipsum post iterum compa. Actam, atque in unum restitutam gloriosiam corporis & animae consectationem, quam vocamus defunctoru resurrectionem, non in ea mulio quidem perfectius, atque absolutiu&contineatur. Quo summo in statu corporati beati vitam vivent, ut omnino incorruptam, ita neque ullius unquam finitatis expertem. Non enim amplius in ea luctus erit, ut Apostolicus propheta ait, nec dolor . quinimmo in tam firmo, a-os b. at deoque perpetuo quodam mentis excessu illi diuina erunt cotemplantes, ut neque ulla pa rtium similarium intemperie, neque praua instrumentorum compositione, neque demum communi utrisque con- ntinui solutione possint impediri, quominus summa atque perfectissima illa sanitate felicissime fruantur. I dque potissimu in caelesti, pate noque Christi regno, ad cuius ut ipse promisit, mensam ijdem beati
omnes accubaturi sunt, atque diuinas aci recreandum spiritum epulas, diuino ipsius gratiae, de gloriae Sale conditas, cum eo comesturi Quas tamen non ad innati humoris instaurationem, qua minime corpora indigebunt i vacabunt enim tunc nativus calor, & humor glorioso
otio sed ad sempiternam felicissimamque glorios status conseruationem regustabunt: ne suus etiam desit gustus lispernae illi beatorum so- Ccietati; neque suus Sal tam opipar ac perquam Saliari mensae caelestiu. XL Ex quibus relinquitur, periectam illam, atque nullius indigentem
sanitatis temperationem ad pondus, alioqui uniuersis mortalibus negatam , solis immortalibus Matis, ad eorum quasi expletionem felicitatis diuinitus fuisse concessam & communicatam. Atque ideo rursum eam tantummodo temperationem &sanitatem ad iustitiam mortalibus esse relictam, quae in ratione, siue proportione potius, quam in i, vera
132쪽
vera, Sc summa elementorum, humorumque, ac partium aequalitate consistit, quamque nihilominus & summam, & perfectam esse,ac di ci debere arbitramur. Quod ut facilius probari, ac persuaderi possit, tria potissmum confirmanda sunt. Primum, humanae temperationi, ut mortali, summam & persectam sanitatem adesse posse. Alterum, caloris , humorisque innati dissipationem Scinstaurationem minimὸ impedire, ut cum temperamento perfecto ad iustjtia coire possit persecta sanitas. Tertium, administro Sale, tum summam sanitatem reia creari, tum huic proximam roborari, tum denique mediocrem refici, ac instaurari me primo igitur,nihil repugnat mortali temperationis a Anitatem summam, & perfectam ad iustitiam adesse. Nam hac quidequamuis ex temperamento, quod ex inaequali elementorum mixtio ne constat deducatur; quia tamen duce iustitia, omnibus corporis sic temperati actionibus perfecte obeundis, atque optime conservandis conuenit, consentaneum est, ut quatenus humana, dari non possit alia mortali in corpore, neque praestantior, neque congruentior, neque demum perfectior. Ea quippe vis est iustitiae in administrando, ut in Π aequales alioqui partes, proportione adhibita, possit ipsa ad aequalitalitatem redigere; alterius videlicet partis exuperantiam, alterius con- B tractione compensando:ita ut meilium ibi fiat extremorum utrinque redactum. Quemadmodum haee omnia diuine praestare solet illa, inmoderandis corporis humoribus,&qui hos sequuntur,animi affectibus. Nam ut in bene morata, atque optime constituta Repub. ubi rectori, ac legibus omnia optemperant, communis inter ciues pax oriatur, ac vita felicitas: ita etiam corpori, cui optimum est temperamentum, atque consentanea partium & humorum ad iustitiam conforma tio, per se quidem inest ipsa perfecta sanitas: qua nisi extrinsecus, in eo imρediri non potest. Fit enim virtute temperamenti, ut corpus non C solum totius aegritudinis sit expers ed illam etiam mediam sanitatem, quam vocant neutram, sic excedat, ut aut perfectam attingat, aut nul lo pacto mediam totius sanitatis terminum sibi constituat. Nam cum sanitas affectio quaedam sit in corpore aegritudini aduersa neque enim mortale corpus vacare potest alterutro) qui quasio media illa sanitas, cum a perfecta deficiat, non impersecta potius, ineoque manca,
133쪽
debilitata, atque illi contraria vocabitur Quod enim est non aegrum, ac rursum neque exacte sanum, cur non perfecte sano, tanquam lup riori, ac longe potentiori contrario subi jci cmus ' ne videlicet, perfectum cum imperfecto comparemus Quo fit, ut si pulla omni agrutudine ab humano corpore, tantam hoc ipsum subeat sanitatem,quantam eX perfecto teperamento natum aptumq; est habere,atq; ministra iustitia retinere: profecto necesse erit hanc iplam sanitatem,tametsi ad
iustitiam. & summam &oerfectissimam in eo dari posse fateri: alioqui enim aut dicendum estet opificem humani comoris naturam sibi Aipsam defuisse, quod est infandum non enim aliua est natura, quam
secreta Dei manus) aut necessario concededum ipsummet opificium, cum sit omnium naturae operum perfectissimum, fuisse quidem tamia, atque tam integra sanitate donatum & exornatum, quanta de eo humanitus excogitari potest . ac neque propterea quidem sanitatem ipsam in infinitam, siue in immensam abire; neque non sua latitudine, suisque communis humanitatis terminis esse contentam, dc circun- scriptam.
x Li Quo plane magis nostros demiror Anthalistas,qui ab eisdem Me Bdicis, quos maxime tequuntur, tam scide hac in parte deficiant. Cum enim ab illis humano opificio tantum deferri intelligant, ut ipso neque plenius, neque periectius, neque absolutius quicquam, vel ex toto, vel ex partibus, ab opifice natura esci potuisse fateantur: quid rursum perfectam sanitatem, quae ipsius opifici j praecipuum est fundamentum de nexus, ab eo diuellunt Quod autem idem opificium, de perfectum sit, & omnibus etiam numeris a natura absolutum , adeo vera est a principibus Medicorum viris prolata sententia, ut ea diuinis confirmata oraculis, non modo naturam, sed Deum ipsum naturae, tam opificij, quam insitae in eo perfectionis, unicum auctorem perfe- iactoremq; esse demonstret. Etenim cum diuina scriptura dixerit, Deuin ipso mundi exordio creasse hominem rectum; quidni sub eo recto,& corpore,& animo perfectu intelligemus Quam enim poterat tunc humanus animus rectam naturae expletione subire,quin eande corpus sub illis rectis lineamentis, figura, imagine, statu, compage,propo tione,temperamento demu,atq; salubritate exceperit perfectissimam Aut
134쪽
Aut quid aliud quaeso sonat rectus, quam ut qui nullo prauitatis vutio laborat, totque alioqui absolutissimis naturae dotibus cumulatur,& ad pares, quod aiunt, angulos erigitur, is quadra tus, plenus, omnibusque ex totis atque perfectis, totus atque perfectus habeatur Q dsi perfectus est, adeo lunamum gradum, quo non datur perfectior , ex toto atque ex partibus consequitur,ut summi etiam atque perfecti boni rationes omnes in se contineat . Id enim summum in unoquoque genere est, quod est in eo persectissimum. Si ergo perfectam faunitatem, quam omnes homines summum quoddam naturae bonum esse affirmant, sine qua eiusmodi opificium neque perfecte contineri, one8ue a p propera mortalitate, tanto naturae malo, vindicari potest, ab humana corporis fabrica &compositione seiunxeris, totum profecto opificium, perturbato natura ordine destruxeris: ac non solum naturae,verum summo rerum opifici Deo nefandam prope notam imusisse videbere, quasi insimulans, illum a suomet persecto opere,quod perfectissimum est, tanquam ex inuidentia secreuisse. Quod Deus bone cogitatione persequi tam est omnino impium, quam dimi vehementer execrabile, atque a magnificentissima locupletissimaque diuuna manu perquam alienum. Vtpote cum diuina etiam scriptura prata Bdicet summum rerum opificem propriorum ipsius factorum appro batorem fuisse, dum ait, Vidit Deus cuncta,quae fecerat, Sc erant valde bona,'persecta scilicet, absoluta, plena, quadrata, ac in suo quaeque genere summa.
Quae ut omni ex parte notiora sat sacris adhuc ex iis a nobis sunt illustranda ut quibus validissima naturae manum qua Anthali stet quodammodo euertere student, diuinis atq; etia naturae consonis oraculiscofirmemus: qualia no amplius a felicissimis immortali teperametis, sed ab ijsdemu petemus,quae in comuni mortaliustam versantur quo- Crum vita in continua caloris in humore actione sita est,ac nisi utroque simul agete de patiete cdtineri,& permanere no potest Quamobre ante quam ad ipsa exempla veniamus,alterueri explicandum nempe natiui humoris atq; caloris continuam dissipationem, Sc instaurationem minime impedire,ut cu temperamento ad iustitia conuenire possit pe secta sanitas. De quo nullum est dubium, hominis vitam, ut reliqua
135쪽
rum etiam animantium, in calore Sc humore a principio co initui, esseque humorem continuum caloris pabulum, non minus quam ignis est oleu in lucerna quo deficiente, sicut ignis deficit, ac rurtum, si addatur illud reuiuiscit: sic etiam humore languescente, languescit in anum ali calor illoque item augescente maior efficitur. Sed quoniam natura ita constitutum est, ut illius consumpti humoris peraequa vix fiat instauratio, ac neque iusta compensatio:ninc est quod in animantibus tu
pr properus aetatis decursus; tum maxime ingrauescetis senectutis matura in dies acceleratio sequatur. Verumtamen neque obstat, ut cum
ipsa quotidiani humoris dissipatione,aetatisque traductione,salua manere possit sanitas, quae ex optimo persectoque temperamento ad iustitiam deducitur. Cum enim nativus calor congrua sibi humoris portione sussultus per se ad sustent edam vitam sufficiat praesertim corpo re bene disposito Sc ad illam optime salubriterque prosequendam valde praestet; nihil tamen est intrinseclis, quod ipsum corpus a perfecta sanitate retrahat. Nam licet externae eius partes siccitate languescant, quamuis progressu etiam aetatis membra ingrauescant, neq; senili de mum in corpore iuuenilis vigor revirescat: modo tamen propria de B conuenientes cuique aetati actiones neque perturbentur, neque impediantur, neque non libere alacriterque exerceantur,lias summa cum sanitate traduci posse nihil obstat. Etenim nec temperamentum,nec sa nitas perturbantur, quandiu actiones minime impediri sentiuntur. Vnde quotidiana illa humoris detractio, qua una cu ipso opificio ab exordio fieri, atque instaurari coepit, neque aegritudo est, neque huius caus sa appellari debuit. Si enim ita esset, non rectum, sed obliquum; non fanum, sed infirmum; non denique perfectum, sed imperfectissimum
creatum esset humanum opificium. Non enim minus foret monstro- csum, ab ipsomet natiui caloris de humoris fonte, e quo vita fluit, moratem quoque similiter exoriri, quam ab eodem fonte aquae dulcem si mulle amaram emanare. Quod ut est omnino ab num ac perab surdum, ita exemplis euidentissimis falsum, atque reij ciendum esse
monstrabimus . Nam quid quaeso, primis illis parentibus Adae atque,
Euae perfectissima illam tam corporis,qiram animi temperationem ad iustitiam, opifice Deo, consequutis defuit, quominus persectissima e tiam
136쪽
tiam sanitate fruerentur ξ Vtpote qui, si praescribenti, atque ciborum delectum iam tum praecipienti opifici paruissent, haud dubium, quin vitali resecti, atque instaurati pomo, in immortales abiissent. Quod
ita futurum, ex mortifera in eos, ob praeuaricationem, consequuta
statim deprecatione omnino conij cimus . Quid insuper de Elia, de Enocho, hactenus ab eis tot annorum nonnaodo centurijs , sed chi-liadibus actis, atque in posterum ad finem usque mundi exigendis an perennem ipsorum vitae longitudinem huius perfectae san itatis expertatem proferemus Cumque diuini sit priuilegij, ac fauoris, eos praeceteris mortalibus tot seculis vivere, manereque sanos& incorruptos; ideone humanum illorum temperamentum in diuinum pertransisse affirmabimus; ut quos mortales esse scimus , perfecta tamen sanitate fruentes, non homines, sed Deos reputemus Iam ut reliquos sic sanos homines, unico,omniumque persectissimo, atque summe sano dato praetereamus: quid tandem deseruatore
Christo quoto ipsum sanitatis gradu a summo discriminabimus f Vt
qui humana assumpta natura, ut Deus homo feret, ex ipsismet naturalibus corporis facultatibus, naturali quidem ordine atque ratione congruentibus, persectissimam supra quam excogitari potest sanitatem ex temperamento ad iustii iam,mortali etiam in corpore obtinuit
Quin de immortalis ipse iam factus, nonne Se diuinis , dc perfectissimis temperamento, δc sanitate ad pondus decoratus est; & ad dexteram summi patris in caelis residet fulgentissimus Qua duplici sanitate illa, ut verus homo, non inquam ut Deus perfructus est.Deum enim, ut Deus est, vel hac summa sanitate ad pondus appellare sanum, non modo ineptum, sed perquam insulsum, atque iniuriosum profecto esset. Denique post Chri um, quid ni almam eius genitricem, int
merato alioqui animo cum praecellenti corporis strustura constatem, in horum sic sanorum numero reponemus Quae enim a communi
necessarioque foeminarum dolore, qui fit in puerperio, immunis esse potuit; an ita magnum suit, a reliquis naturae sauciae langoribus eaniadem non modo eripi ; sed etiam persectissimis interina naturae dotibus praesertim summa sanitate cumulari Atque ut exemplis finem iam faciamus, num ut reliquos ad unum homines diuina scripta pec
137쪽
cato obnoxios esse concludunt: itane eosdem vehemens Antha listarum opinio sub imminuta sanitate comprehendet; aut ipsis omnes sanitatis terminos circunscribetξ Quasi vero omnibus, omnique aetati, Sc loco frequentes iam fuerint Anthalistae qui Medicorum more manum cunctis admouerint mortalibus: quin etiam omnium qualitates , temperationes, victusque rationes ac differentias, cum diligentissima siderum,& regionum obseruatione perscrutati fuerint: iamque ut egregius vir ille,hominem probum, ita hi rursum sanum quaerentes, neminem inuenerint. Sed his intermissis, cum perfectum sc consonet perfecto, sicuti diuinum diuino; ita decuit summopere, ut qui fuit unius persectionis,& quasi diuinitatis capax homo, esset etia alterius. Si ergo immortalitatem,inter summa naturae humanae a Deo concessa munera omnium longe praestantissimum, homo excipere, eandemque continere potest; quidni perfectam sanitatem, praecipuum im inmortalitatis vehiculum, de suscipiet, de semel susceptam habere poterit ' quid repugnat Quid enim prohibet hominem persecto enatum
temperamento, amoenissimo in loco degentem, temperatissimisque tum auris, tum alimentis cnutritum, necnon ab omnibus . bi noxiis Babstinentem; hunc aut perpetuo vita cui siu, aut plurimo saltem interia uallo temporis, in tanta posse perstare sanitate, eaque perfrui felicisii iam e3 Cuiusmodi fuisse credimus Mathusalemum cum plerisque alijs consecratis patribus, qui primae illius stirpis Adae, eiusque vitalis humoris fuerunt uberrimi ad propagandam vitam traduces Quos tametsi in secunda sanorum classe collocamus; quali tamen humorum compositione ac symmetria, membrorum robore, innati copia calo. ris, atque constanti demum sanitate eos viguisse putamus, cum ci citer millenos annos attigisse nec ue ullo vitae suae tempore a gro . Crasse comperiamus Non ergo inni mς, impotentisve naturae culpa fieri dicendum est, quo minus nomo in praecipua dc summa, qua conditus est sanitate persistat. sed potius vitio intemperati siue loci, siue aeris, in quo vivimus, siue alimenti , siue nostri denique soluti vivendi
oris censendum est euenire. ΣL Quamquam hac nostra tempellate, tum ex adductis supra caussis, tum maxime ob debilitatum alimentorum succum, atque intempera-
138쪽
tum mortalium vivendi usum, magna ex parte vera esse cepit obiecta Anchalistarum opinio. Tam misera quippe, adeoque calamitosa co- sequuta est rerum inter mortales inuexsio, ut facile consenterim, raram illam, atque supremam, quam expressimus, sanitatem ad iusti tiam, olim quidem dc inuentam, bc in aliquibus,aut perpetuo vitae suae tempore, aut ad tempus aliquod integram, atque absolutam fuisse: at ver6 nostro tempore, raro,:ac dissiculter, atque in paucis inueniri ιδ ubinam ea sit nobis haud facile imotescere. Vt tandem cum ipsa A thaliliarum opinione hoc uno conueniamus: si modo hanc lanita tem quam nos vix nunc, vel in paucissimis, reperiri eis damus: rursum eandem illi nob s, datam fuisse, d dari posse consentiant. Tam etsi asserere ausim , vel hae nostra aetate inter tot hominum myriadas dari
aliquos. qui ad hanc summam ianitatem prope accedant ' Quales in ueniri crediderim apud occidetales Indos iub Aequinoctio prope Synarum regionem; voi insulas esse serunt, quarum incolas fama est treacemos fere annos areingere , paucissimisque vexari morbis, ac neque grauioribus , quam esse ih erirema aetate, radereque ipsos tam longae vix o Atque post hos in regionibus temperatis, vela temperie frigore labentibus praecipue montanis, actu tamare sitis, non paucos inuenire est tam robusto enatos temperamento, ut vitam ducentes saluberrimam,annum tricesimum supra centessimum agant, dextraqucivi dicitur,tam annos computent. Quique toto etiam tuae vitae tempore,stupentibus Medicis perpetuam sanitatem agam . nulla prorsus alia medicina, nequestequentiori pharmaco usi , quam optima tempera menti, atque boni laetique genii accurata conseruatione: summam, ut solent,appellantes medicinam, nulla uti medicina. Hoc ipsum ut iam tertium colligamus Arsalso debentes mari, ex assueta potissimum ab infantia marina mersione, qua duriora, ac veluti cornea, qualia pisca torum esse videmus, corpora redduntur: cutis enim dc spissior, &s
lidior salitura efficitur. Nam die ipsa usos suisse antiquos ad roboaxanda corpora, dc moa natos infantes salire consueuisse,n6n ex Ga leno, aliisve Medicis solummodo , verum ex sacris etiam Ezechielis prophetae vaticiniis liquido deprehendimus. Nam is ub translatione ampla ab inueterata Hebraoraco'suetudine de saliendis mox nati,
139쪽
paruulis, in hac verba prorumpit. Et quando nata es, in die ortus tui non est praecissus umbilicus tuus, de aqua non es lota in salutem nec Sale salita, nec inuoluta pannis. Quae prophetae verba postea,vbi .de Mystico Sale agetur, latissime explanabuntur. ..
xcv Quinetiam in hisce maritimis locis, praesertim montanis, propterea sillo ex mari augescit sanitas; quod frequenti, continuaque undarum in prominentes scopulos iactatione feruens spuma circunfusum aerem expurgat, & reddit puriorem; calore, ac siccitate Salis crassioresterrae vapores combibente, atque attenuante. Quo fit,ut hoc ipso aere Eutates, non minus puris, ac latis spiritibus, quam optime concretis, acroaboratis corporibus costent, atque diuturniorem quam alibi vitam traducant. Iuuat enim eos quammaxime perpetua hilaritas, quam ex cotinuo ab alto prospectu,& contemplati onesmaris percipiunt,quodsua
varia motione, atque glauco congruente oculis colore, aspectui, antimoque spectaculum praebet iuvidissimum. Quae plane Liguribus manifesto usu veniunt, qui similem locorum situm incolunt, atque est lentis salsis non mediocriter assuefiunt. Vnde quanta, quamque integra sanitate sint, facile est colligere ex pereleganti, qua praestant,corpo vris habitudine, exileno membroru robore, ex roseo setasoque splendore oris, tum selliua foeminarum venustate, ac pulchritudine, tum demum ex admirabili utriusque sexus foecunditate. Neque enim haruterum, praesertim nativa pulchritudinis, tam similis, per genituram, a parentibus in filios fieri posset traductio,ac etiam conformatio ni tam firma plenaque illi sanitate constarent. Siquidem venustas,& corporis pulchritudo nequaquam secerni possunt a valetudine. Verum hac omnia, propter loci positionem, multo excellentius consequuntur Veneti, qui feliciore quam Xerxis loro mare stringentes. incredi- bili arti , atque naturae miraculo, per annos fere mille de amplius fio. Urentissimam, ac omnium saluberrimam urbem medio in mari incolunt: eodem pacatissimo mari, non solum tranquillam, atque pedestri aditu prohibita stationem ut inexpugnabilem obvallante verumetia firmissima sanitatem a purissimo, ac veluti per angiportus efflato aere, cunctis exhibente. Qu's ea etiam de caussa in tam frequenti mortalium ab uniuerso confluentium urbe pestis, seu alij grauissimi morbi
140쪽
perraro solent inuadere: ac si inuaserint , facile est uniuersos propelle. re. Sunt etiam pleraeque aliae insulares regiones, quae modo peculiari alicui syderis, aut loci infelicitati non subsint, a maris vicinia non minus, quam & congruentem aeris salubritatem, uberem sub ea fertialitatem agri consequuntur. xLVi colligitur, Anthali stas, neq; Salem a commerito de alubritate naturae recte exclusisse: neque vere proprijs,siue oratorijs adiutos ideis perfectam sanitatem ab humana seiunxisse. Quinimmo cona flat, Salem cuiuis mortalium summa illa sanitate subiuis ea detur per- α
fruenti, non modo fore voluptarium,ac persuaue mi verum etiam mediocri temperatura praeditis mire salutarem ac pernecessarium. Hoc enim praecipuum est Sal is munus, integram, vel mediocriter sanam naturam nostram sano in statu,quantum in ipso est, tueri, suoque condimento recreare, purgare. ab omnique quod saepe diximus in puritate, ac corruptione vendicare. Q md si ut ad id tandem, unde nostra fluxit oratio redeamus decumbente, per febrim maxime,lemperatione nostra, a Medicis vesci salsis prohibemur; minime quidem I mirandum: cum ea ipsa de causia vino etiam, alijsque salutaribus alio qui alimentis,aegrotatibus interdicatur. Non enim Salis vitio quin po ptius debilitate languentis naturae robustam Salis salubritatem minimὸ capientis id fieri necesse est . Vnde falsorum, ut reliquarum rerum exuperantiam in aegrotis damnabunt Medici: at vero mediocrita iatem , quae dc congruo Salis condimento constat; &a smo gustu defianitur, qui quaeso, poterunt non laudare, atque aegrotis etiam suadere maxime vero cum a vino, alijsque cibis, dum febri corripimur, facilὸ quidem abstineamus: a Salis autem iusto condimento funditus cohi-
. bet neque libenter, neque sine stomachi,atque gustatus iniuria possi- Vmus Nam vel ipsi aegrotantes, qui apud Socratem Platonis sensibus
tantopere vigere dicuntur, iurulenta quaecunque gustaverint, tum salsa nimis, amaraue iudicantes: tum rursum,quae millo Sale condita sue rint penitus fastidientes; nonne ipsam falsorum mediocritatem nobis a natura insitam esse indicant . Tunc enim vere sanitatem nos obtineare putamus; quandiu a congruo Sale minime abhorremus. Habemus ergo ex his Salem vim omnem atque facultatem sibi a natura tributa,