장음표시 사용
341쪽
testis, splendidissima civitas Lilybaetana; testis, hone
stissimus maximusque conventus Civium romanorum;
nihil potest β : producotidi sunt. Itaque Producuntur, et ad palum alligantur 7. Etiam nunc mihi exspectare videmini, judices , quid deinde sectum sit; quod isto nihil umquam iacit Sine aliquo quaestu atque praeda. Quid in ejusmodi ' refieri potuit λ quod commodum est 3 Exspectate facinus,
quam vultis improbum : viticam tamen exspeCtR-tionem omnium. Nomine sceleris conjurationisque
damnati, ad supplicium traditi, ad palum alligati,
repente, multis in illibus hominum inspectantibus, Soluti sunt, et Leonidae illi domino redditi. Quid hoc loco potes dicere, homo amentissitne 3 Disi id, quod ego non quaero; quod denique in re tam notaria, tametsi dubitari non potest, tamen, ne, si dubitetur quidem', quaeri oporteat: quid ', aut quantum, aut quomodo acceperis. Remitto tibi hoc totiam, atque ista te cura libero. Noque enim metuo, ne hoc Cui quam Persuadeatur, ut, ad quod facinus nemo, PTM- ter te, ulla pecunia adduci potu orit, id tu gratis susci-Pere Conatus sis . Verum de ista surandi praedandique
ratione nihil dico : de hac imperatoria jam tua laude
s. IVδι potest. Subaussiferi. Nulliis clam subiicit praeter exspectationem. praedandi incus est. s. I si dubitetur qui m. Non du- . Ad passum alligantur. Ut virgis bitatur quin peeuniam acceperis. Sed caesi, in cruce deinde suffigerentur. si dubitetur, id quaeri tamen in re tam II e erat sumere supplicium more nefaria non oportet. Nam ni pecuniam misiorum. Cap. 6. non accepisti, qua alia ratione addu-8. In eissmodi re. Quum res eo eius eos liberasti pProcessisset, ut servi jam essent ad ro. Quiae in Non quaero, inquam.
Palum alligati, quid sieri potuit 3 Quod quid aut quantum . in
praedandi commodum Verri suit Z Vi- ar. Suscipere conatus sis. Non detur orator dicturus Verrem Praeda- modo volueris . cogitaris. tentaria, tum non esse, quum ecce Praedam sa- sed conatus aia.
342쪽
IN VERREM AC Τ. ΙΙ, LIB. V. 333
VΙ. Quid ais, bone custos defensorque provinciae ptu, quoS ServOS arma Caper , ac bellum lacero in Sicilia voluisse cognoras, et de consilii sententia judicaras, hos ad supplicium jam more majorum traditos et ad palum alligatos, eX media morte' eripere ac liberare ausus es P Ut, quam damnatis servis crucem fixeras, hanc indemnatis civibus in romanis reservaros Perottae civitates, desperatis omnibus rebus, hos solent oxitus exitiales habere, ut damnati in integrum restituantur, vincti solvantur, eXSUleS reducantur, ros judicatae rescindantur : quae quum accidunt, nemo est, quin intelligat ruere illam rempublicam, haec ubi eveniunt si nemo est, qui ullam Spem salutis reliquam esse arbitretur. Atque haec sicubi facta sunt, facta sunt, ut homines populares aut nobile S Supplicio aut exsilio levarentur; at non ab his ipsis, qui judicassent; at non statim; at non Eorum facinoriam damnati, quae ad vitam et omnium sortunas Pertinerent. ΙΙΟC vero novum , et ejusmodi eSt, Ut magi S Propter reum', quam propter rem ipsam credibile Videatur; ut homines servos; ut ipse, qui judicarat; ut Statim e medio sum
I. I. More majortιm. Ad supplicium tradebatur cujus nudi cervix inserebatur surcae, et corpus virgis ad necem caedebatur. snet. in Ner. cap.
49; idem in Claudio, eap. 34, illud appellat antiqui moris supplicium. R ete; Tullii regis id iustitutum fuit, lege
horrendi carminis, quam recitat Liv. lib. I, ca P. 26. a. Ex media morte. Medio apparatu supplicit, medio horrore mortis in
3. Indemriatis cisibus. Gavium si gnificat de quo infra s3. 4. Hos solent exstrv. Iterat eamdem sententiam orator Asor. II, 4. his verbis : ω Neque vero illa popularIa sunt aestimanda, iudiciorum Pertur-hationes, remm judicatarum infirmationes , restitutio damnatorum ἔ qui ei vitarum amictarum, Perditis iam rebus, extremi exiliorum solent
5. Bech. et schiit B. Emest. et Wyt- enbach. auctoribus, tria haec verba delent. I. V. L. 6. Propter reum. Id est, Verrem, eritis improbitas nota omnibus iacit, ut tantum scelus ab eo esse commissum eredibile sit.
343쪽
plicio dimiserit; ut ejus lacinoris damnatos servos quod ad omnium liberorum caput et Sanguinem Per
O praeclarum imperatorem, nec jam cum M'. Aquillio , sortissimo viro, sed vero cum Paullis Τ, Scipionibus, Mariis conserendum i Tantumne vidisse β in metu periculoque provinciae λ Quum servitiorum animos in Sicilia suspensos propter bellum Italiae sugitivorum
videret : ne quis Se commovere auderet, quantum
terroris injecit Comprehendi jussit : quis non pertimescat 3 causam diceres dominos : quid servis tam
formidolosum p FΕCiME VIDERI pronuntiaVit: exortam videtur flammam paucorum dolore ac morte restinxisse. Quid deinde sequitur Θ Verbera , atque ignes , et illa extrema ad supplicium damnatorum,
metum Ceterorum, Cruciatus, et crux : hisce omnibus
suppliciis sunt liberati. Quis dubitet, quin servorum
animos summa formidine ' oppresserit, quum vid
r. Paullis. In Paullo disciplinam ,
In superiore Africano celeritatem , in altero consilium, in Mario viis atque virtutem singulariter notat, ut aliquanto posterius constabit. 8. Tantumne vidisse. Subaudi, potuit, sive nonne mirandum est. Forma
orationis de qua Vid. Sanct. Miu. Pag. 6s , admirationi, indignationi, aut
irae; saepe vero, ut hie, ironiae aeruit.- spensos. Incertos an arma caperent. -- mprehendi. Servos qui in suspicionem venerant conjurationis. s. Causam dicere. Pro servia auia nimirum, non pro se; nam servi quum jure civili sint ignoti, et nota sint cives; neque Pro se, neque Pro altero causam dicere queunt. De eis ex Romanomm lege quaestio tantum habetur. I De est quod e1plicat, ad cap. 4 . . Ut adesset dominus . . ro. Fecisse videri. Notanda formulaeondemnationis usitata apud veteres qui numquam faetum quid esse, sed tantum videri faetum modeste Pronuntiatiant. Conser pro Font. Cap. 12, et Aead. II, 47. xx. Verbera atque ignes. A meis. aime in ervos, quippe qui ne hominea quidem ducebantur, saeviebant veteres. Ignes, Para erant tormentorum quae in a ad exprimendam veritatem adhibebantur. Iaritanis ardentibus ad pedum
plantas et latera admotia cruciabantur. Praeterea membra eorum equuleo e tendebantur, serreia unguibua arabantur, nervis sustibusque verberabantur; sed libera in civitate . ad aervos duntaxat reservata sunt haec supplicia. I a. Stimma Iormidine. Haec accipienda sunt a contrario sensu, et ironice. Putat Em. scriptum aeso id ..
344쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. V. 335rent ea facilitato pretetorem, ut ab eo sceleris conjurationisque damnatorum vita, Vel ipso carnifice internuntio δ, redimeretur p Quid λ hoc in Apolloniensi Aristodam op quid p in Leo ute Megarensi si non idem secisti λ
VII. Quid λ iste motus servorum, bellique subita suspicio, utrum tibi tandem diligentiam custodiendae provincipe, an novam rationem improbissimi quaestus attulit Θ Halicyensis Eumenidae, nobilis hominis et honesti, magnae pecuniae , Villicus quum impulsu tuo insimulatus esset, H-S Lx millia' a domino accepisti: quod nuper ε ipse juratus docuit, quemadmodum gestum esset. Ab equite romano, C. Matrinio absente, quum is esset Romae, quod ejus villicos pastoresque tibi in suspicionem venisse dixeras, II-S centum β
millia si abstulisti. Dixit hoc si L. Flavius, qui tibi eam
Pecuniam numeravit , procurator C. Matrinii; dixit ipso C. Matrinius; dicet vir clarissimus Cn. Ι, ritulus Censor, qui Matrinii honoris catim, recenti negotio, ad te literas misit, mittendasque Clararit.
Quid λ de Apollonio, Dioeli filio Τ, Panormitano,
33. Carnifes internuntio. Agente de pretio Inter Verrem et Leonidam. 34. Redimeretur. Hoe verbo usus est quia Pecuniam praeeipue indicat. x s. Codd. Magarensi, Acta ensi, et Leoni a. Priscian. Machaonsi. Lallem. recta Praetulit mracharensi. I V. L.
m. r. Quid ρ Quid p an in Leonida
conquievit haec tua avaritia p Annon Aristodamtia aervorum suorum vitam eodem modo a te pecunia redemit pS jicitur enumeratio quaestuum, quos Verres ista ratione improbe ferit. a. Magnin pecunire. Pecunila abum dana. Nempe villici dominus. Ua Lx millis. Circ. r2,3 D. 3. Alii multi non amoscunt miAlia. I. V. L. 4. NUM. Priori Actione. quum testes producti arant. - nranss. Ideat, testia Pr uetus. s. Iterum multi, ut solet, non habent millia. I. V. L. 6. Dixit hoc, Pro testimonio, priore Aetione. - Censor. Cum L. Gellio Cn. Lentulus censorium magistratum gessit hoc anno 683.-mnoris causa. m. displicet qui reponendum censet, ω hospitia .. Quare, nescio. Viaga tanstat Wytteub. Bibl. Crit. I, 2 , IS. . moeli filo. sic Virgilius dixit:. immitis UIysatis. Solebant Latini non
raro graeca, aut harbara nomina In es,
345쪽
cui Gemino cognomen est, pira teriri potest P ecquid hoc tota Sicilia clarius p ecquid indignius 3 ecquid manifestius proferri potest 'P Quem is, uti Panormiam venit, ad se Vocari, et de tribunalis citari jussit, cq δε-
cursu magno frequentiaque Convelatus. Homines sta
tim loqui '; mirari, quod Apollonius, homo pecuniosus , tamdiu ab isto maneret integer: excogitavit ;noscio quid attidit; profecto homo divos repente a
Verre Non sine causa Citatur. Exspectatio summa
omnium, quidnam id esset ' ; quum exanimatus subito ipse accurrit cum adolescente fili O : nam pater, grandis natu, jam diu lecto tenebatur. Nominat iste Servum, quem magistrum pecoris esse diceret; eum dicit coniurasse, et alias familias concitasse. Is omnino servus in familia non erat . Eum statim exhibere jubet. Apollonius assirmare, Servum se omnino illo Domine habero neminem. Iste hominem abripi a tribunali, et in carcerem conjici jubet. Clamare illo, quum raperetur, nihil se misertim secisse, nihil com- inlisisse; pecuniam sibi esse in nominibus; numeratam in Praesentia non habere. Η:PC quum maximesie ad Latinorum rationem innectere ingenitivo iuxta terminationem se unis dae. Plurima nunt exempla ex Ciceroneot aliis optimae aetatis auctoribus. id Voss. de Analog. I, 9. 8. Ernest. coni. legendum, Quem iste, ut Panormum 'enit. I. V. L. u. De tribunali. In quo ipso sedebat praetor. - Citrari. Ut coniurationis ac-
usatus , Can atri diceret coram frequente conventu hominum, qui magno concursu ad tribunal rei novitate ex- eitato , accesserant. IO. LMqu . Suharadi, coeperunt. Maneret. Mansisset. - Integer. In tactus , quod plagam nliquam pecuniat iam a Verre non accepisset. I I. Verba sunt rojusdam e conventu dicentis : excogitavit Vedires Crimen aliquod contra Apollo
nium; nescio eluetam causam domo se
cum attulit, ut hune hominem divitem ei aret. Profecto enim homo dives xa. Id esset. Quod Verres excogitam erat; quae causa illa esset, ob quam ei taretur Apralloriius. II. Quem maistram pecoris esse diceret. Enni qni pastoribtis praeficiebatur. Vid. Serv. ad aeneid. lib. VII, vs. 8s. Clamare ille. Id est. Apollonius. - In noministis. Id est, sibi
deberi. - praesentia non habere. Praesentem autem non habere.
346쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. V. 337
summa hominum frequentia testificaretur, ut quivis intelligere posset, eum , quod Pecuniam non dedisset idcirco illa tam acerba injuria assici; quum maxime, Ut dico, hoc de pecunia clamaret, in vincla Conjectu S QSt. VIII. Videte constantiam prictoris, et ejus Pra tΟ-ris, qui nunc reus non ita defendatur, ut mediocris praetor, sed ita laudetur, ut optimus imperator. Quum servorum bellum metueretur, quo supplicio dominos indemnatos afficiebat, hoc servos damnatos liberabat.
Apollonium, locupletissimum hominem, qui, si stigiti vi bellum in Sicilia facerent, amplissimas fortunas
amitterPt, belli sugitivorum nomine', indicta causa, in vincla conjecit : Servos, quoS i PSe cum coii Silio, belli iaciendi causa, consensisse judica Vit, eos sine consilii sententia, sua sponto, omni supplicio liberavit.
Quid Z si ab Apollonio aliquid commisSum est,
quamobrem jure in eum animadverteretur, tamenno hanc rem Sic agemus, ut crimini aut ira vidiae reo pu- temtas esse oportere, si quo de homine severius judicavit λ Non agam tam acerbe AE; non Utar ista accuSatoria consuetudine, si quid est factum Clem Onter, ut
dissoluto factum criminer; si quid vindicatum severe est, ut ex eo crudelitatis invidiam colligam. Non agam
VIII. I. Uidete constantiam. Id est, ni sibi constet praetor. Irotata I nam quae in X commemoravit, summam in illius aetis repugnantiam ostendunt. More suo subjicit orator rei narratae
amplificationem. a. Beliabitioorum nomine. Quasico eius servorum couspirationis ipse fuisset.
tensii , quasi Cicero, a usatorum m - ex eo quod aeverius iudicatum esset, invidiam in reum Concitaret. . m/t agam tam iacerbe . Reselli. Ιl. Cic. pars secundia. ur obieetio. Tota huius Ioci argumentatio ad hoc dileuma a potest reduinei: Aut nocens fuit Apollonius, aut Innocens; si fuit innoceas, in vincuIaeo iei non debuit; si nocens fuit, supplicio ames debuit. Ergo Verres
quinino verterit fle, reprehensionem
non fugiet. - menter. Ut in servis Leonidae, quos absoluto dimisit. Seseere. Ut in Apollonio. -- Quoad tuetustis. I. e. quoad eam tu ipse tuebere. Rescindera. Ut in Apollonio rescidisti, quem post atauum et sex mense earcere liberasti; et aecepta Pecunia, a a
347쪽
ista ratione : tua sequar judicia; tuam defendam auctoritatem, quoad tu Voles. Simul ac tute coeperis tua judicia inescindere, mihi succensere desinito tmeo enim jure β contendam, eum, qui suo judicio condemnatus Sit, juratorum judicum sententiis damnari oportere.
Non defendam Apollonii causam, amici atque hospitis mei, ne tuum judicium videar rescindere; nihil de hominis frugalitate, virtute, diligentia dicam ; praetermittam illud etiam, de quo antea dixi, fortunas
eius ita constitutas suisse, familia, pecore, Villis, pecuniis creditis, ut Demini minus expediret, ollum in Sicilia tumultum aut bellum commoveri; non dicam
ne illud quidem, si maxime in culpa fuerit Apollonius,
tamen in hominem honestissimum, civitatis honesti simae, tam graviter animadverti, causa indicta, non oportuisse. Nullam invidiam in te, ne ex illis quidem rebus' concitabo, quum esset talis vir in carcere, in tenebris, in squalore , in Sordibus, tyrannicis interdictis tuis, patri exacta aetate, et adolescenti filio, adeundi ad illum miserum Potestatem numquam emefactam : etiam illud praeteribo, quotiescumque Panormum veneris illo anno et Sex mensibus f nam tamdiu fuit in carcere Apollonius , toties ad te senatum ει-
Dormitanum adisse supplicem cum magistratibus face
absolutim dimisisti. - simul ae tuto eo peris luα judicia rescindere, mihi succeruere desinito. Sue n-re d sine , at nempe te, et tuam auctorita tem non defendo. S. Meo enim jure. Ad acensatoria Personam me reseram, et Pro meo juraeontendam, damnari OPorrere eum, qui stio iudieio condeminatus sit,ut tuo tule damnasti; nam quum tuum de
Attollonio iudicium reseidisti, imis probam eerte illud judicasti, atque ex
6. meae illis q. reb. Quae a truntur. In quibus notabis assectum commiserationis erga Apollonium exestari per amplificationem, ab adjunctis conis globatis, dignitatis Apollonii, carue ris, erudelitatis Verris, superbiae et impietatis in condemnandia magistra tibiis et Meerdotibus Panormitanis pro Apollonio deprecansibus.
348쪽
IX VERREM AC T. II, LIB. V. 339
clo tibiisque publicis 7, orantem atque obSecrantem. utuli quando ille miser atque innocens calamitate illa libera rotur: relinquam ha C omnia, quar si velim persequi, facile ostendam, tua crudelitate in alios,
omnes tibi aditus misericordiar judicum jam pridem
IX. Omnia igitur ista concedam, et romittam : pra video enim, quid sit de sensurus Hortensius : fatebitur , apud istum neque Senectutem Patris, neque adolescentiam filii, Deque lucrymus utriusque plus valuisse, quam utilitatem sultatemque provinciae; dicet, rempublicam administrari sine metu ac severitate non POSSe; quaeret, quamobrem fasces' praetoribus praeserantur, Cur Secti reS datae, cur Carcer aedificatus , cur tot supplieia sint in improbos more majorum Constituta 3 Quae quum omnia graviter Severeque dixerit, quaeram, cur in hunc eumdem Apollonium Verres idem, repente, nulla nova re allata, nulla defensiorio, sine Causa, de Carcere emitti jusserit 3 tantumque in hoc
crimitae suspicionis esse affirmabo, ut jam ipsis judicibus sine mea argumentatione Conjecturam sacere
. Sacerdotibusqtie piablicis. Sacerdotes publici, nulli templo Praeci Puo, nulli privato numini praest..bant munus , sed publice litat aut in sanis a
magistratu designati . IX. I. occupatio Vereis defensionum. - Proseinci.P. Cujus tu terest malos puniri, ut ceterorum im- Probitan metu contineatur. a. Quamobrem fasces. Propraetoribus in Provincia sex lictores totidem Praeserebatit fasces virgarum, e quibus se uren eminebant ad terrorem im- Proborum et supplicium nocentium. Lictorum munus erat triplex. Ibant ante magistratum non gregatim aut temere, sed singuli, Ordine ita ut lineam diuerent ; et qui magistratui proximus esset, Ploximus appellaretur. Populum Autimis etiant venienti magistratui. Sontes Virgis caedebaut , et securi seriebant. Liv. lib. I. 3. Qtineram ctir. Subjecti . Reselis litur uoi telisius ab ipsa Verris cum Ap aliouio ratione. - ntumgiae in
hoc erimine suspicionis. Nempe datae Verri et Apollonio Pecuniae. Cur tam longa de Apollonio et tam brevis de Ari Modamo et Leonte fit mentio 3 Quia Istis pecuniam duntaxat subripuerat Verres, tu Apollouium autem atroci imae crudelitati et avaritiae turpissimae habenas laxa vetat ille
349쪽
permittam, quod hoc genus praesandi, quam improbum, quam indignum, quamque ad magnitudinem
quaestus immensum ita finitumque esse videatur.
Nam quae iste in Apollonio fecit, ea primum bre
viter cognoscite, quot et quanta sint; deinde haec expendite atque aestimate pecunia- : reperietis idcirco haec in uno homirae pecunioso tot constituta, ut ceteris formidines similium incommodorum, atque exempla periculorum proponerentur. Primum insimulatio β est repentina, capitalis, atque invidiosi criminis. Statuito, quanti hoc putetis, et quam multos redemisse. Deinde crimensi sine accusatore, sententia sine consilio, damnatio sine defensione. aestimate harum rerum omnium Pretia; et cogitate, in his iniquitatibus unum haesisse7 Apollonium, Ceteros prosecto multos ex his incommodis pecunia se liberasse. Postremo te nebrae, Vincula, Carcer, inclusum supplicium', atque a conspectu parentum ac liberum, denique a liberope Aia. Pensate qua D tam pecuniam dare quivis velis, ut ne eadem Pacatur. - Rversetis. Argumentum a causa snali. Ut ceteris pecuniosis hominibus sorinido simi- Iitim incommodorum Proponeretur, quorum metu perculsi , ea statim, data Pretinia, redimerent. 5. Primum insimtilatio. Brevia et pathesea descriptio rerum quas erre in Apollonium fecit. Inoidiosi .id enim odiosius. quam dominum insimulari eum servis conspirasse R demisse. Dedisse lincuniam, ut ne istiusmodi criminia accusarentur. 6. Deinde crimen. Sulmudi, affingi tiar. sine consilio. sine eouxiliari
mesisse. Tra latio sumpta deseris quae in laqueos Incidunt, atque in iis adhaerescunt; quaai laqueos eius modi Verres per totam provinciam pecuniosia hominibus Posuisset , quoaceteri, Praeter solum Apollonium, pecunia vitasseu 3. Inclusum sumtisium Ulud est quod patiantur homines ab omni comis mercio in carcere semoti, quod nos vocamus au secret. Haec duo verba dolenda esse putant Gruter. et Grajout inepte hic assuta ; sed non video quomodo sine his cetera stare possitat, quibus soblatis . aut thetorum eoncinnitas periret. Est enim . ni notat Em. Idem quod in odium inclusum is ad Div. I. 9. similiter Iudit in inclusus et exclusus, Brul. 96. - Liber viritus. rit aer quem communiter omnes et libere spiritu ducimus.
350쪽
IN VERREM AC Τ. II, LIB. V. MD
spiritu, et communi luce seclusum. Haec veros, quae vel vita redimi recte possunt, aestimare pecunia non queo. Haec omnia sero redemit Apollonius, jam moerore ac mi Seriis perditus; sed tamen ceteros docuit, ante istius avaritiae ac sceleri occurrere. Nisi vero . existimatis, hominem pecuniosissimum Sine aliqua causa qliaestus electum ad tam incredibilo crimen, aut
Sine eadem causa repente e carcere emissum, aut hoc
praedandi genus ab isto in illo uno adhibitum ac tentatum, et non per illum omnibus pecuniosis se Siculis metum propositum et injectum.
X. Cupio mihi . judices, ab illo subjici, quoniam de militari ejus gloria dico, si quid sorte praetereo. Nam mihi videor de omnibus jam rebus ejus gestis dixisse, quae quidem ad belli fugitivorum pertineretit
suspicionem : certe nihil sciens praetermisi. Habetis hominis consilia, diligentiam, vigilantiam, custodiam defensionemque provinciae. Summa' illuc pertinet, ut sciatis, quoniam plura genera sunt imperatoriam, ex quo genere iste sit. Ne diutius in tanta pentiria virorum fortium talem imperatorem ignorare possitis :
non ad Q. Maximi δ sapientiam, neque ad illius supe-
9. Hoc vero. Flam hic non est adis emauuum, sed asseverantia, et idem est ac sarie profecto visa redimi. Quae tam gravia atque acerba sunt, ut vel etiam mori satius sit, quam ea Pasi. Eine omnia. Ab his omnibus se redemit pecunia.-Occvrrere. Μature nu- metata Meunia. I . Omnibus pecuniosis. Nempe essi unius calamitate existimandum similem alio m eomplurium fortunam condi. ioriemque suisse.
x x. Cuis mihi. Digressio longa
quae ad totum genua imperatorium Verris attinet. Etenim tum ad Hortensii prolepaim, quod Verres sit bonus imperatrari funditus evertendam, tum ad exhilarandum iudicium, festiva deseribit orator istius luxuriam, molis litiem et inertiam. at intelligatur uiliit minus ad talis praetoris defensionem
pertinere, quam rei militaria comm morationem. a. Summa. II o rei CBPnt est.
Θoniam ρmra. Adde , et quoniam alius alia virtute claruit. 3. Non ad Q. Maximi. Hujus loel
hie sensus est. Genus Verria non Pe
tinet ad Q. Maximi sapientiam. neque ad Africani leritatem. Ille observare