장음표시 사용
321쪽
IN VERREM AC Τ. II, LIB. IV. 3i I
mano debeantne λ fatebuntur. Debuerintne, praetore C. Verre 3 negabunt. aedificaverintne navem onerariam maximam publice, quam Verri dederunt λ negare non poterunt. Frumentumne ab his sumpserit Verres, quod populo romano mitteret, sicuti superiores p negabunt. Quid militum, aut nautarum per triennium dederint λ nullum datum dicent. Fuisse Messanam omnium istius furtorum ac praedarum P Ceptricem, negare non poterunt. Permulta multis navibus illinc exportata; hanc navem denique maximam a IIamertinis datam, onustam cum istoβ praetore prosectam latebuntur. Quamobrem' tibi habe sane istam laudationem Mamertinam; Syracusanam quidem civitatem, ut abs te assecta est, ita in te esse animatam videmus; apud quos etiam Verrea illa flagitiosa 7 sublata sunt. Etenim minime conveniebat. et deorum honores haberi, qui Simulacra deorum sustulisset. Etiam mehercule illud in Syracusanis merito reprehenderetur, Si, quum diem sestum ludorum de fastis suis sustulissent celeberrimum et sanctissimum, quod eo ipso die Syra Sae a Marcello captae esse dicuntur, iidem diem festum Verris nomine agerent, quum iste Syracusanis, quae ille calamitosus dies reliquerit, ademimet.
3. Goerena. ad Cie. Aeadem. II, 39. - . debecrari, necne ρ Frustra. I V. L. 4. Narem onerariam. beam sci- Iieet, de qiis superius mutua iam Ioeis egit. S. Cum isto μαωre. Graevius Gem Bum priniore tollendam putat tamquam inanem. 6. Quamobrem. Ille mretia in mismertinorum uiam fiagitiosam collaudationem invehitur, qua tamen prae
tor infamia potius quam honore suit affectus. Quid turpius enim et laudantibus et ipsi qui laudaretur, quum uni ex tot urbibus laudatores essent, quod eos in lariorum ae flagitiorum
sint illa Verrea, quae Verres ipse a Syracusania eo tituenda curaumat. Flagitiosa vocat, tum Propter viri naturam in erius honorem suerant iustituta ἔ tum quia Nareellia debitam amdem Verrea hoe pacto uauma erat.
322쪽
At videte hominis impudentiam atque arrogantiam, judices, qui non solum Verrea haec turpia ac.ridicula ex Ileraclii pecunia β constituerit, verum otiam Marcelloa tolli imperarit, ut ei sacra facerent quotannis, cujus opera omnium annorum sacra 9 deosque patrios amiserant; ejus autem familiae dies sestos tollerent, Per quam ceteros quoque festos dies recupe-
8. Ex Heraelii pretinia. Ad sum- Gentem omnem vir Iloriun compi plus sociendos, quos Iudi, epesaeque etitur, quum unus tantum esset no- et cetera poscerent. minandus, at hoe Paeto sibi grat Iam 9. Sacra. Nam quem deum celebrare C. Marcelli et Cn. Lentuli Marcellini possint, quum omnia eormn timulacra conciliat. Non mirandum est, quod Verres per vim abstulerit. oratio illa peroratione non concluda Io. Per quam ceteros quoque festos tur. Omnes enim actiones illae, conlia dies recuperararit. Quum omnia jure nua aerie inter se cohaerenti et Orator.
III, Marcello victore, amisissent, aliud surti et infamiae genus postquam quidquid reliquum habuere quodam- explicuit, ad aliud subito , nullo adbi- modo recuperatum urbi videri potuit . bito artificio, transgreditur.
323쪽
324쪽
me liber quintus Accusationis in C. Verrem, et ultimus, est omnium, mea quidem sententia, longe pulcherrimus. Quoties animo mecum retracto tot elegantes libri quarti narrati es de signis ablatis; de pollutis religionibus, violatisque Siciliae monumentis; quoties venit in mentem quanto animi dolore. quanto impetu orationis explicentur libris superioribus, vel Sthenii calamitas et fuga, vel Philodamorium casus et supplicium ; nihil addi jam posse videtur ad illam dicendi elegantiam,
et ubertatem, aut ad hane eloquentiae vim, et gravitatem. At ubi reieci oculos ad hunc librum, vere dicam, tunc Videtur mihi Tullius consulto et cogitato cetera Verris flagitia tantum attigisse, ut ad hanc ejus in cives romanos crudelitatem sortior accederet; et eam viribus quam integerrimis agitaret. Audacius dicam. Paene crediderim Tullium in illis exponendis et deplorandis sumpsisse de rivulo, ut in hanc partem de navarchorum et Gavii suppliciis eloquentiae suae flumen totum profunderet, ni que in rem tam atrocem quidquid in seipso esset oratoriae lacultatis, consumeret; si non cogitarem novas semper orationis. Virtutes ex seipso esserre immortalis ingenii beatissima ubertate. virum, α dono quodam providentiae genitum, in quo totas vires suas eloquentia experiretur . . Nemini dubium erat, quin Verres apertissime versatus esset in omni genere surandi atque praedandi; et quin homo flagiti sissimus et libidinosissimus in manifestis criminibus ita teneretur, ut jam illi nullus defensioni, nullus etiam deprecationi locus relictus esse videretur. At quia provinciale munus magistratuum erat duplex, nempe jurisdictio, et belli administrandi ratio; huc Poterat Hortensius defensionem suam convertere, et avaritiae crimina virtutis imperatoriae laudibus deprecari. Ergo hanc Tullius arcem adversarii, disjectis ceteris et eversis, hoc libro jam aggreditur: et ut libris superioribus affinxit Verri defensiones, α Quod nempe reipublicae utilitatis gratia tam magno decumas vendidisset; quod signa, tabulas et cetera Siciliae monumenta emisset, non eripuisset , quas statim convellit : istum eodem artificio hic impugnat. Fingit causam ita constitui, Pt ab
325쪽
Hortensio virtus istius bellica jactetur; et contendatur ab eodem istum, hoc uno nomine, a quod honus sit imperator. , iudicum sententiis eripi oportere. Assic tam hanc adversario defensionem Tullius refellit non argumentando, sed longius ducta ironia; ac nihil ei aequo opponit, quam laetissimam illam, et aequabiliter in omni narratione susam, sacete dicendi venustatem, qua Verris illa defensio tota risu dissolvitur.
Haec est prima pars contentionis. At ubi navaretiis orator, quae para est altera, et civibus romanis, in quos cruciatus serviles admoti sunt, suas lacrymas dat; in ea narratione omnes
movet indignationis assectus, odii, invidiae, misericordiae, non solum conditione ipsorum; loco injuriae; genere suppliciorum;
sed animi quoque commendation . t itaque tota oratio quadripartita. Primum enim agitur de bello fugitivorum ex Spartaci reliquiis conflato; tum de maritimo bello, quod contra praedones agebatur. qui tum siculum mare in stabant; dein de miserrimo nauarchorum supplicio, ac tandem de injusta ac crudelissima civium romanorum nece: Diab hac ultima parto oratio haec vulgo inscribitur de Suppliciis. Ergo genus hujusce orationis i Hud est, quod maxime teneat eos qui legunt; et quod maxime sensus nostros impellat et ace Time commoveat; quod non solum deicet et, sed etiam horrore persundat. Hoc et illud esticiunt tum narrationis suppliciorum gravitas et dolor; tum facetae et salium copia conspersae irrisionis mira jucunditas, quam adjuvant descriptioncs et layPuty- ses, quae hoc in libro crehrae sunt; et quarum ea vis Pst, ut
a sensus intimos acutissime percellant, rem anto oculos Ponendo; ita ut geri coram, spectarique potius, quam audiri, videatur . Enimvero quis tam austerus est, ut eum mire non assiciat
pulchritudo colorum et varietas, quibus delicatuli imperatorigaut itinera, aut castra stativa depinguntur λ GP. Io, II. Qui Stam procul ost a concipiendis rerum imaginibus, ut, quum illa legit,u stetit Soleatus Praetor populi romani, ciC. . non Solum
ipsum os intueri videatur, et locum, et habitum; sed quaedani etiam cx iis quae dicta non sunt sibi ipsc astruat Θ Quintil. VIII,
Cap. 3. Ruraum quem non comm OVcat praetor a veniens in foro inflammatus scoloro ct furore, etc.. Cap. 62. Quem non horrore
persundat suppliciorum in tot inti culos atrocitas, aut indigni-
326쪽
ins, ot illa Sestii lictoris manus, quae consuetudine iam sponto ad civium corpora scrobatur λ Cap. 53. Nonne quum quis ista
legit, animum eius imago quaedam et sonus Verborum Et vocum, et Hulationum circumplectitur 3 NOranc ex iis affectus sequitur,iton aliter quam si rebus ipsis interessemus 3 A. Gell. X, 3. Sed quum voluptatibus maximis fastidium finitimum sit, et quum
ornata sine intermissione oratio, quamvis claris sit coloribus picta, non possit in dolectatioue osse diuturna; summae ariis suit, ut haberet illa in dicendo admiratio, ac Summa laus, umbram interdum, et intervalla reccssus, quibus, variata oratione, seret, ut ornatus Perpetui fastidio occurrerotur; et id, quod est illuminatum , exstare magis, et ominore Vid rotur. Partes hujus orationis sunt, exordium, ad cap. 2; contentio,
quae caput habet duplex; i' ostendit orator ad cap. 38, neque in hello fugitivorum, neque in bello praedoniim tillam Verris virtutem impcratoriam enituisse; contra in utroque bello istum ignave, avare, et libidinoso esse Versatum; α' Verris crudelitas in navarchos, et in cives romanos declaratur, ad 68. Huic capiti subjicitur apostropha ad Hortensium et ad judices, Ia. Peroratio hujus libri et totius in Verrem accuSationis, cap. 72, fit renovatione criminum Verris, per obtestationem Iovis, deci-rumque ac dearum omnium, ut pro bello sacrilego, quod eis isto indixit, ipsi poenas a conSculerato homine repetant, Panaque dent mentem judicibus, ut, quae Ciceronis fides in agenda Verris causa fuit, eadem illorum in judicanda sit. In superioribus narrationibus ita profecto summum apicem duorum assectuum, misericordiae et odii, magnus Orator attigisSe videbatur, ut jam assectus, quo progrederctur, ultra non haberet, et in epilogo Crescere non posset oratio. Λt immortalis ingenii vir humano quiddam odio majus reperit; deos ipsos in partem vindictamque vocat; oos nefarium in Verrem suscitat, OOs sigillatim obtestatur, ut istum ipsi praecipitem impellant et perditum landitus
evertant. Unde non mirum hac perlecta exclamasse doctissimum virum : . Utinam hanc hujusce orationis partem viva voce mihi
audire vel a Cicerone. vel a Ciceronis simili licereti a Illam Gavii suppliciorum descriptionem, quae initium ducit a cap. 58, Λ. Gellius impense admiratur, et confert cum locis
duobus Summorum superioris artatis oratorum, in argumento
327쪽
versantium, M. Catonis et C. Gracchi. Hunc locum ex Gellio descriptum hujusce orationis argumento subjecimus, ut ciuaerendi labor rerum istarum studiosis minueretur. α Fortis ac vehemens orator existimatur esse C. Gracchris: nemo id negat. Sed quod nonnullis videtur severior, acrior, ampliorque esse M. Tullio; serri id qui potest 3 Legebamus adeo nuper orationem Gracchi de legibus promulgatis, in qua Μ. Marium et quosdam ex municipiis italicis honestos viros, virgis per iniuriam caesos a magistratibus populi romani, quanta maxima invidia test, conqueritur. Verba haec sunt, quae super ea re socii: . Nuper Teanum Sidicinum consul venit; uxor edixit se in balneis virilibus lavari velle et quaestori Sidicino a M. Mario datum est negotium, uti balneis exigerentur, qui lavabantur e uxor renuntiat viro, parum cito sibi balneas traditas esse, et parum lautas fuisse: idcirco palus destitutus est in foro, eoque adductus suae civitatis nobilissimus homo M. Marius. Vestimenta detracta sunt, virgis caesus est. Caleni, ubi id audierunt, edixerunt nequis in balneis lavisse vellet, quum magistratus romanus ibi esset. Ferentini ob eamdem causam praetor nosior quaestores a ripi jussit r alter se de muro dejecit: alter prehensus et virgis caesus est.. In tam atroci re, ac tam misera atque moesta iniuriae publicae contestatione, quid est quod aut ampliter insigniterque , aut lacrymose atque miseranter, aut multa copiosaque invidia, gravique et penetrabili querimonia dixerit 3 Brevitas sane et venustas et mundities orationis est, qualis haberi serme in comoediarum sestivitatibus solet. Item Gracchus alio in loco ita dicit: α Quanta libido quantaque intemperantia sit hominum adolescentium, unum exemplum vobis ostendam. His annis paucis ex Asias l. in Asiam J missus est, qui per id tempus magistratum non
ceperat, homo adolescens, Pro legato. Is in lectica serebatur: ei obviam bubuleus de plebst Venusina advenit : et per jocum , quum ignoraret qui serretur, rogavit, num mortuum ferrent .. Ubi id audivit, . lecticam jussit deponi: struppis, quibus lectica deligata erat, usque adeo verberari iussit, dum animam efflavit..Haec quidem oratio super tam violento atque crudeli facinore nihil profecto abest a quotidianis sermonibus. At quum in simili causa, apud M. Tullium Cives romani, innocontes viri, contra
328쪽
jus, contraque leges, virgis caeduntur, aut supplicio extremo necantur, quae ibi tunc miseratio 3 quae comploratio 3 quae totius rei sub oculos subjectio Z quod ot quale invidiae atque acerbitatis fretum esservescit animum hercle meum, quum illa M. Ciceroniis
lego, imago quaedam et sonus verberum, et vocum, et Hul tionum, circumplectitur. Velut sunt ista quae de C. Verre dicit: quae nos, ut in Praesens potuimus, quantum memoria suppeditat, adscripsimus. Ipse inflammatus scelere et furore in larum venit. Ardebant oculi. Toto ex ore crudelitas eminebat. Exspectabant omnes, quo tandem progressurus, aut quidnam acturus esset et quum repente hominem proripi, atque sero medio nudari, ac deligari, et virgas expediri jubet . Iam haec mediusfidius sola verba, unudari, ac deligari, et virgas expediri jubet .,
tanti motus horrorisque sunt, ut non narrari quae gesta sunt, sed rem geri prorsus videas. Gracchus autem non querentis neque implorantis, sed nuntiantis vicem : α palus, inquit, in sorodestitutus est: vestimenta detracta sunt e virgis caesus est .. Sed enim M. Cicero praeclare, cum diutina repraesentatione, non a me Sus esto, sed, α caedebatur, inquit, virgis in medio soro Messanae civis romanus; quum interea nullus gemitus, nulla vox illius miseri inter dolorem crepitumque plagarum audiebatur, nisi haec: civis romanus sum. Hac commemoratione civitatis omnia verbera depulsurum, cruciatumque a corpore dejecturum arbitrabatur,. Complorationem deinde tam acerbae rei, et odium in Verrem, detestationemque apud cives romanos incense, atque acriter,
atque inflammanter facit, quum haec dicit: a nomen dulce libe tatis i Ο jus eximium nostrae civitatist o lex Porcia, legesque Semproniael o graviter desiderata, et alici iando reddita plebi romanae tribunitia potestast huccine tandem haec omnia reciderunt , ut civis romanus in provincia populi romani, in oppido foederatorum, ab eo qui beneficio populi romani fasces ac secures haberet, deligatus in foro virgis caederetur Quid quum ignes a
dentesque laminae ceterique cruciatus admovebantur Si te acerba illius imploratio, et vox miserabilis non leniebat, ne civium quidem romanorum, qui tum aderant, fletu gemituque maximo commovebare λ . Haee M. Tullius atrociter, graviter, copiose, apteque miseratus est. Sed si quis est tam agresti aure, ae tam hispida , quem lux ista et amoenitas orationis , verborumque modificatio
329쪽
parum delectat; amat autem priora idcirco, quod incompta, ct
brevis, et non operosa, Sed nativa quadam Suavitate sunt, quodque iii his umbra et color quasi opacae vetustatis est: is , si quid judicii habet, consideret in causa pari M. Catonis, hominis antiquioris , orationem : ad cujus vim et copiam Gracchus nec aspiravit: intelliget, opinor, Catonem contentum eloquentia aetatis suae non fuisse; et id jam tum sacere voluisse, quod Cicero postea perfecit. In eo namque libro, qui de falsis pugnis inscriptus est. ita de Q. Thermo conquestus est : . Dixit a decemviris parum si hi bene cibaria curata esse : jussit vestimenta detrahi, atque flagro caedi r decemviros Bruttiani verbera vore r videre multi mortales. Quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc
servitutem serre potest nemo hoc rex ausus est sacere e eane
fieri honis bono genere gnatis boni consulitis 3 ubi societas p ubi fides maiorum p insignitas injurias, plagas, verbera, vibicos, eos
dolores atque carnificinas, per dedecus atque maximam contumeliam , inspectantibus popularibus suis atque multis morialibus , te sacere ausum csso p sed quantum luctum , quantum gemitum , quid lacrymarum, quantum fletum factum audivi p Servi injurias nimis aegre serunt. Quid illos bono genere gnatos, magna virtute praeditos, opinamini animi habuisse atque habituros dum viverent p . Quod Cato dixit. Bruttiani verberao re : ne qui fortasse do Bruttianis requirat : id significat. Quum Hannibal Poenus cum exorcitu in Italia esset, et aliquot pugnas Populus romanus ad-Versas pugnavisset; primi totius Italiae Bruttii ad Hannibalem desciverunt. Id Romani aegro passi, postquam Hannibal Italia
decessit, sit peratique Poeni sunt, Bruttios ignominiae causa non milites scribebant, Doc pro sociis hahebant; sed magistrat thus in provincias euntibus par re et praeministraro, sorvorum viCem, jusserunt. Itaque hi sequebantur magistratus, tamquam in scenicis sabulis qui dicebantur innarii; et, quos erant jussi, Vinci bant , aut verberabant. Quod autem ex Bruttiis erant, appellati sunt Bruttiani. Noct. Att. X, 3.
Post exordium quod sit per insinuation ira et totum constat ironia. qua utitur orator, et ad fiduciam suae Cau Sar ostendendam, ut
330쪽
ad debilitandum adversarium : docetur nullam suisse Verris operam in bello fugitivorum e Spartaci reliquiis. Nam lier totum Verris triennium in Sicilia bellum servile haud fuisse; quum
D que ex Italia servi in Siciliam transire potu rint, nec in ipsa insula servis cum toto osse licuerit, Omninoque ea suerint supcriorum Praetorum instituta, eaque negotiatorum romanor im Ptsiculorum Concordia, ut nullum in ipsa provincia malum domesticum nasci potuerit, cap. Itaque nihil uniquam Verrem de motibus in Sicilia servorum Romam publice conscripSisse. Ilio ibi tamen coeptum esse in Sicilia moveri servitium suspicatur; quibus ex motibus Vorres quaestum captaverit. Ita Leonidae servos in suspicionem conjurationis vocatos damnavit, damnatos
et jam ad palum alligatos grandi pocunia redomptos domino
reddidit. 5. Idem fecit in aliis aliorum scrvis ot villicis, T. APOllonium Panormitanum, cujus sorvum conjurasse et alias familias, i. c. alia servitia concitasse dicebat, per octodecim menses in vinculis detinuit, nec nisi grandi pecunia accepta dimisit, 8, 9.
Tantum vero ab suit ut Verres providere potuerit, ne bellum in Sicilia oriretur, ut potius in eo omnes imperatoriae virtutes desiderentur ; quod ex ejus vitae ratione in Sicilia demonstratur,xo- 3, cui suam in quaestura siciliensi vitam opponit, I 4-I6. Secundo loco quum dici posset Verrona eontra hellum Praedonum classem habuisse ornatam, in coque diligentiam diis singularem fuisse, ostenditur in hoc uno sonere omnos inesse culpas ejus maximas avaritiae, majestatis, libidinis, crudelitatis.
Primum enim rem navalem sic administrasse, non uti provincia defenderetur, sed ut classis nomino pecunia quaereretur. Itaque locupletissimae civitati IIamertinae nec navem , nec Certum n Umerum nautarum militumque imperasse; pecuniam vero ab iis
accepisse ; Praeterea navem maximam, Cybeam , sibi aedificari ac donari jussisse, qua praedam ex Sicilia deportaret, I -23. Dein loquum lioc esset in Sicilia institutum, ut sumptum Omnem in
classem frumento , stipendio ceterisque rebus suo quaeque navarcho civitas daret, qui civibus suis rationem referre deberet, Verrem imperasse, ut ea pecunia omnis, a civitatibus sibi adnumeraretur, Et ut is eam pecuniam tractaret, quem ipse praesecisset, a 4. Unam piratarum navom non captam, sed inventam eve Prope Syracusas, ex qua Verres omnem praedam sibi serva-