Benedicti Pererii Valentini e Societate Iesu Commentariorum in Danielem prophetam, libri sexdecim. Adiecti sunt quatuor indices, vnus quaestionum; alter eorum quae pertinent ad doctrinam moralem, & vsum concionantium; tertius locorum sacrae scriptura

4쪽

VALENTINI

E SOCIETATE

Commentariorum in Danielem Prophetam,

LIBRI S E x D E C I M. Adiecti sunt quatuor indices , unus Quaestionum; alter eorum quae pertinent ad doctrinam moralem,& vsum concionantium;tertius locorum Sacrae scripturae, quartus generalis,&alphabeticiis: quorum duo posteriores in hac secunda editione copiosiores plenioresve facti sunt.

EX OFFICINA IVNTARUM

6쪽

ANTONIO CA

CARDINALI

PERE RIVS E SOCIETATE

ARvA ingenia,& modicis doctrinarum Iubus a -vis aliquid mediocri laude dignum, nec sine magno SI diuturno labore,enituntur. Et ego; A N T O N IC A R A F Α, princeps illustrissime,sexdecim libros commentariorum in Danie Iem prophetam, decennali cura elaboratos,etiamnum cumctabundus,nec nisi,ut manum aliquando de tabula,pudore simul taedio morae victus, sub tui nominis tutela S prae- sidio,in se blicum emitto.Nec sum nescius,in his commentariis licet tam trilio studio compositis, dc Dequenti retr Ebitione,velut iri 'adi su inde redditis, plurima tamen destitatum iri,etiata a non doctissimis. Facit nimirum, mul-

7쪽

c es ingEnsque libri Danielis obscuri , , de communis

mortalium, ad res arduas cognitu effectuque, superandas infirmitas , atque in primis, conscientia propriae tenuitatis& imbecillitatis, ut multa his meis scriptis adiici, non pauca detrahi, omnia fieri posse meliora non dubitem. Sed mihi animum fecit ad aggrediendum, deditque ad perseuerandum constantiam , quin dc spem aliquam inieci z, nonnullum finiti operis seu tum consequendi, eorum maXir e au- ritas, in quorum arbitrio & potestate studi . mea sunt: quoru ego voluntati non obsequi, aut iudicio Aon acquiescere,nefas putaui. Opus igitur, licet naseus viribus nostris

sentiremus,magno tame animo coepimus, Coeptumq; , per

tinaci studio prosequuti sumus. Quod si ad caetremum non perduXimus, aliquatenus cert) promouimus: id nempe profecimus,ut alij praepollentes ingenio, S: doctrina oti6 abundates , incoeptis nostris vel adiuti vel incitati,efficiant ipsi,quod nos tentavimus, quodque inchoauimus, absoluant,denique,quo nos intendimus,ipsi perueniant. p 'ρρ ita Ac nobis quidem, in molitione huius operis, illud sem- ante oculos filii, ut quae obscura sunt apud ἡ sunt autem quam plurima sic nostra interpretatione illii . iis sis si renaus,ut ea lector i ctiam non admodum crudito, clara, elis libra. M intelligendum tacilia redderemus. Multa Daniel te- cte, abstruse,ac more prophetico, dissi utilium rerum imam ginibus adumbrata edidit: quae nos propheticis illis figurarum integumentis claudata, qualia ipsa per se sunt, expresse cognoscenda, vellit sub legentium oculos subieci

mus. In tractandis porro maximarum rerum arcanis, tam

presse ac praecise scripsit Daniel,ut aeq3r et verba sententiis, plusque interdum significet,quam dicat 'aucissimis verbis angustissima coarctans mysteria. Hici se bis ciendum filii plenioribus commentariis, utprophetia breuitas, latitudi

8쪽

ne interprctat ionis,ouasi laxata apertior esset ad intelligen obscurim dum: ne scilicet, angiastiat dictionis propheticae, impenetra-ρ hct ηbilem redderent prophestiarum intelligentiam. id ego

dicam de tam variis,miriisque tot regum, regnorumque cδ' quant.. sibus desubitis amplissi inorum orbis tcrrae imperiorum conuersior ii, is cle obscurissimis totius penὸ mundi chro-

nologiis & historiisΘHas, ut passim lector in libro Danieliscabo obuias ita quasdam offendet propemodum inexplicabiles quoa ... .nPe, ut in Gordio nodo Alexader Magnus fecisse dicitur,a umpere facilius sit, quam rite dissoluere. Ad tantam igitur difficultatum molem exuperandam, vix credibile dictu est, quam crebro monumenta veterum Mrecentiorum,Graecorum Sc Latinorum, Poetarum,Philosophorum, Chronologorum, Historicorum, Theologorum, denique cuiusque generis Scriptorum,volutanda,& excutienda nobis fuerint.Quam subtiliter,&curiose omnes antiquitatis anguli,latebraeque identidem fuerint perscrutandae. nam cepe ad veri testificationem& confirmationem, confutationem, grauissimos testes producere oportue ut, ex Graecia Herodotum,Thucydidem, Ctesiam Gnidium,Xenophontem, Polybium,Diodorum Siculum,stra' ρ fati tui bonem, ionysiu Halicarnasseum, Plutarchum, Pausaniam pra diu, Dionem, & Appianum Alexandrinum : ex Latio, Liuium, quoram Curtium,utrunque Plinium,Tacitum, Florum, Iustinum e ni Iudaea Philonem,&Iosephum,atque Hebraeoru Rabbinos: ex nostra, id est Christianorum sicliola, Iustinum martyrem,Irenaeum,Clementem Alexandrinum, Iulium Asticanum, Originem , Vertullianum, Eusebium, Lactantium, utrumque Cyrillum, Hieronymum, Seuerum Sulpitium, Augustinare Isid m, & Bedam, ut his posteriores, usque

ad nostrum aeuum, quam plurimos,ut minoris nominis ,prae-t mixtam. isti s horum sententias, in iudicitiam Moa-

9쪽

cuius i irum instinctu; ductuque regebantur; qui diuinorum scriptorum monumenta condiderunt S P i R i T v, , enims necto in pirati,ut ait B Petrus: loquvnsunt sancti Dei h=.mines.Omnia igitur; quae legimus in sacris libris : Dei verba sun9ab ipso nompe D E o,velut dictata; de per sanctos viros

exarata; litterisque consignatλ Trimipium verborum tuorum

G Vi David inquit ipsum Deum alloques j veru, Quapropter, nulla cuiquam falsitatis quae illis scriptoribus; vel per libidinem mentiendi ; vel p*r obliuionem, seu incogitantiam acciderit suspicio osse potest. rem Quis porro huius . Scripturae dignitatem enarret' - Haec in humanis disciplinis; exauctoris; materiae; finisque

praestantia ex rationum item quibus quaeque scientia nititur,atque utitur,vi ac robore spectari aestimarique solet. At diuinae Scripturae conditor, D E v s cst materia D E v s est. finis, D E v s est: veritatis,& auctoritatis eius fundamentum atque firmamentum: idem D E V s est. Denique, nihil illa,cum sit usquequaque diuina nisi coeleste , &diuinum cedeset ac spirati QSemadmodum igitur in sole diu mul tumque lices animi tantum gratia deambulantes,calestem tamen. dc colorari videmus, ita diuinas litteras assidue studi' seque legentium atque tractantium , etiam mentes, sensias consilia. vota, moresque,velut quodam diuinitatis, colore tingi,& assicii*lcnt.

re vero dc 'nstipue Eui coelestis doctrinae, superuasanctitate. cane in οβ dicere. Et quo P ni,ait David,clop ra cada, ar at ii, gentum igne exam Mumjprobatum e , 3μrgatum septuplum, ira similit dine signi ucare ille voluit, rba Dei,sacris literis prodita,ab or ni esse falsitatis Az turpitudinis labe purissima, ide6que simillima esse argento , quod artiseri, nonrςm i modo. tque i erum i ,sed summa diligentia sepius i- '- oepurgauit. Hachi' cadoctrina, qu, ramul-

initamque

10쪽

ta tamque mira & salutaria, diuinae,angelicae, humanaeque sanctitatis, exempla S documenta continctΘHaec praeterea tres primos omnis sanctimoniae sontes aperit, exhibetque mortalibus, castissimum dico, sanctissimumque veri Dei

cultum ac religionem,tum mentis integritatem,animi in o. deratione, prauarumque omnium cupiditatum , sub ratio. nis imperium stabiectione perfectam, lenique,aduersus ceteros nomines,non ciusdem disciplinae ac legis tantum professione nobiscum consociatos, sed vel solius naturae similitudine colunctos, iustitiae ac misericordiae studium,atque obseruantiam. Ex his fontibus,vclut riui cunctarum Virtutum profluunt, x ad omnia vitae humanae officia rite suscipienda tractandaque derivantur.Nec ipsa tantum Scriptura per se sancta est,uerum, sui amatores , etiam sanctos esse vult, Equidem puto,sacram doctrinam, non inepte comparari posse monti Sina,in quo D E V s,magnis quondam prodigiis praesentiam suam declarans, bene vivendi praecepta, suique numinis colendi caeremonias hominibus tradidit.

Ad hunc igitur coelestis disciplinae montem, si quis belluan animum,vitamque gerens,aut vulgi erroribus vitiisque intactus, accesserit,lapidibus interficietur, id est,unde salutem,ac beatam vitam capere debebat,inde perniciem, certumque animi sui exitium reseret. Ceterum, quae vis ingenij, quae ubertas eloquentiae con- QMnto exsequi possit,inaestimabiles diuitias,& incomparabiles diui- utilitate. narum litterarum utilitates,ad omnes humanae vitae partes, omneque genus hominum, tam priuatim, quam publicupertinentes Θῆgo sand de studioso,Massiduo, pi6que sacrarum liti erarum cultore, vere dixerim illud Dauidis. Et erit tanquam lignum , tu plintatum es secus decursus Gorct, quod