C. Sallustii. Crispi Coniuratio Catilinae et bellum Iugurthinum fragmenta eiusdem historiarum, e scriptoribus antiquis ab Aldo Manutio, Pauli f. collecta. Scholia Aldi Manutii index rerum, & uerborum memorabilium

발행: 1563년

분량: 440페이지

출처: archive.org

분류: 로마

271쪽

ORATIO tollunt, quae poli consulatui 1; cum Terentia uxore δε rep. consuluisti: cu legis Planciae iudicia do mifaciebatis: ex coniuratis alios morte, alios pecunia condemnabas: cum tibi alius Tusculata, alius Tompeianam uillam aedificabat,alius δε-um emebat: qui uero nihil poterat,is erat cadumniae pro ximus, is aut domum tuam oppugnatum uener ,

aut insidias sienatui fecerat, denique de eo tibi compertu eras. m ae si tibi alsa objcio; redde rati nem, quantu patriuioiiij acceperis, quid tibi siti bus accreuerit, qua ex pecunia domum paraueris; . Tusculanu O Pompeianum infinito sumptu aedi Maueris. aut, si retices; cui dubium potest Fquin opulentiam istam exsan 'ine, O uisiceribus

ciuiuparaueris ζ Versi,ut opinor,homo nouus pinas,ex Cinartis familia,eius uirtutem imitatur; contemnit simultatem iamnum nobiliu- ; popidi cauram habet; neque terrore, neque Iratia coma mouetur. Illud uero amicitiae tantum, ac uirtutis

est animi ' immo uero homo leuissimus, suppox mimicis , amicis contumeliosius , modo harum, modo illarum partium, fidus nemini,seui1simus senator, mercemarius patronus, cuius nulla pars corporis a ι'. turpitudine vacat: lingua uana, manus rapacismme,gula immensa, pedes fugaces; quae bon nomina ri non possunt, inhoneni sima. Atque cum eiusmodi sit, tamen audet dicere: O fortun tam nata me consile Itymam. Te constule fortuni tm Cicero ἐ im o uero infelice, et mi eram,quis

272쪽

ta in

crudelissima prosicriptionem ciuiumperpessa est scum tu,perturbata rep. metu perculsios omnes bo nos parere crudelitati tuae cogebas; cum omnia iudicia,omnes leges in tua libidine erarit; cum tu, sublata lege Porcia erepta libertate , omnium nonrum uitae, necisq. potestatem ad te unum reu caueras. -que parum est, quod impune fecisti; nerum etiam cammemor do exprobras, neque I cet obliuisici seruitutis suae. Egeris, oro te Cicero,

perfeceris quod libet: satis est perpessos esse: etiane

aures nostras odio tuo onerabis e etiamne molestissimis uerbis infectabere ἰ Cedant arma togae onc dat laurea linguae. QPasi uero togatus,et non remetus ea, quae gloriaris, confeceris, atque inter te, Syllamq. dictatorem,praeter nomen imperii. quidquam interfuerit. Sed quid ego plura de tua insolentia commemorem ἰ quem Minerua omnes artes edocuit,Iuppiter optimus maximus in conmsio deorum admisit, Italia exsulem humeris suis reportauit. Oro te, I 'mule Arpinas, qui egregia tua uirtute omnes Paullos, Fabios, Scipiones superasti, quem tandem locum in hac ciuitate o tines ' quae tibi partes resp. placent ρ quem amiacum, quem inimicum habes ζ cui in ciuitare fecisti insidias, ancillaris. quo iure, cum de exsilio tuo wrrhachio redini, eum sequeris ζ quos Wrannos appellatas, eorum nunc potentiae ἰaues ψ qui tibi ante optimates uidebantur, eosdem nunc dementes , ac furiosos uocas φ Vatini' causam agis: de

273쪽

Sextio male exinimas: Bibulum petu lantissi suerbis laedis: laudas Caesarem: quem maxime disti, ei maxime obsequeris: aliud fas , aliud Aens, de rep. sentis: his maledicis, illos odi Ili Missime transfuga, neque in hac, neque in illa pari iesidem habes.

IN. SALLUSTIVM. ORATIO

, A DEHvri magna uoluptas est , Cria E ste Sallusti, aequalem , μ parem uerbis uitam agere, neque quidquam tam ol scenum dicere, cui non ab initio pueritiae omni . . nere facinoris aetas tua responisat , ut omnis oratio moribus cosionet. neque enim , qui ita uiuit, ut tu, aliter , ac tu, loqui potest: ne' qui tam ill tofermone utitur,uitabonestior est. ium me ue: ta P. C. unde initium suma in maius enim mihi dicendi onus imponitur, quo notior est uterque -- strum. quod si aut de mea uita, atque af Iibus no-i eis. : conuiciat ire Mutatacinuidiagloria e sequetur: aut, si huius fasta, mores, omnem aet tem nudavero; in idem uitium incida procacitatis,

quod huic objcio. id uos si forte offendimini, im lius huic, qua mihi, succensiere debetis, qui in

tium introduxit. ego dato opera,ut re pro me min mo cum fastidio restondea, et in hunc minime mentitus

274쪽

ibil

tius 'le uidere. Scio me P. C. in respondendo non , habere magnam exspectationem; quosnum uos sciatis nouum crimen in Sallustium audituros, sed

omnia uetera recognituros, queis et meae, et uesrae iam, et ipsius aures calent. uerum eo magis

odisse debetis hominem Zqui ne incipiens quidem

peccare minimis rebusposuit rudimentum, sed ita ingressus est, ut neque ab alio uinci possiti, nequei est omnino reliqua aetate praeterire. itaque nia hil aliudstudet, nisi,ut lutulentus sus, cum quouis uolutari. longe uero fallitur Fotione. non enim procacitate linguae uitae fordes eluuntur: sed est in , cluaedam calumnia. qua mutui 3ue nostrum t flante animo io fieri de eo. qui taphin crimen hn-υ innis obiectat. quod si uita istius memoriam uicerite . . aliam P. C. non exoratione eius, sed ex moribuαώ -- 'θectare debetis. iam dabo operam, quam maxime potero , ut breue id faciam. neque haec altercatio nostra uobis inutilis eri P. C. pleroque enim re p. priugiis culcit Ministri σ; ubi nemo clusi, quislli si uir, potest latere. Primum igitur, quoniam omnium maiores Cristus Sallustius ad unum exe-plum, et regulam quaerit, uelim mihi re pondeat, numquid ii, quos protulit, Scipiones, et Metelli ante fuerint aut opinionis, aut gloriae, qsam eos res gestaesiuae,e,' uita innocentissime acta tamen lauit Z quod si hoc fuit illis initium nominis, et dignia ratis ς cur non aeque de nobis existimetur ζ cuius et resgestae illustressunt i vitaintegerrime acta. '

quali

275쪽

quasi uero tu sis ab illis uiris Sallusti ortus: quodsi

esses s nonnullos iam tuae turpitudinis pigeret. ego meis maioribus uirtute meapraeluxi uidipriusnoti no fuerint, a me accipiant initia memoriae suae. tu tuis uita, quam turpiter egisti, magnas o diasti tenebras: ut, etiamsi fuerint egregii ciues, certe uenerint in obliuionem.quare nolimihi antiquis uiros obiectare. satius est enim,me meis rebus ge-sus florere, quam maiorum opinione niti; et ita uia uere, ut ego sim posteris meis nobilitatis initium, et uirtutis exemplά. que me cum iis costrei decet, P. C. qui iam decesserunt, omniq. orio carent, et inuidia, sed cum 's, qui mecum una in rep. - satisiunt. Sed si fuerim aut in honoribus petendis nimis ambitiosius si c non banc dico popularem an bitionem, cuius me principem confiteor, sied illa, perniciosam contra leges, cuius primos ordines Sallustius durio aut ingerendis magistratibus , aut in iudicandis maleficiu tam seuerus , aut iri tuenda rep.tam uigilans; quam tu prosicriptionem uocas :credo quod non omnes tui sentes incolumes in hae urbe uixissent . at quanto meliore loco rest. tuen-dactaret , situ, par ac milis electorum ciuium una cum illis adnumeratus esses' An ego tunc fal fostri LCedant arma togae ; qui togarus arm

toti is pace bellum oppressi ' An illud mentitus

sum, Fortunatam me consule Romam; qui ta tum interimum bellum , Gr domesticum urbis i

cendium exstinxiζ Neque te tripiget homo leuiss

276쪽

r i me, eum ea culpas, auae in historiis mihi gloriae ducis e .an turpius est, P. C. scribentem mentiri,' quam illu- palam hoc ordine Acente ἰ 2 am quod

ei meam aetatem increpuisti: tantum me abesse putoah ab impudicitia, quantum tu ales a pudicitia. Sed quid ego de te plura querar/ alid enim metiri turi se duces, qui mihi auctus sis eloquentiam ut uitium j il obiicere in cuius per nocens eguisti patrocinio. an ullum existimas posse fieri ciuem egregia , qui non his artibus edi disciplinis sit eruditus ζ an ulla

alia putas esse rudimenta, et incunabula uirtutis, quibus animi ad gloriae cupiditatem aluntur ἰ Sedio minime mim est, P. C.si homo, qui desidiae, ac lues xuriae plenus sit, haec ut noua, atque inusitata , miratur. Nam quod ista inusitata rabie petulans a ter in uxorem, O in filia meam inuasisti, quae facilius mulieres se a uiris abstinuerunt, quam tu uir a uiris: satis docte ac perite fecisti: no enim meis sperasti mutuam tibi gratiam relaturum , et uiciso sim tuas compellaturum. unus enim fatis es maneis riae habens: neque quiqua turpius est domi tuae, quam tu. Multum te uero opinio fallit, qui mihi

I putastiparare inuidiam ex mea re familiari; quae multo mihi minor est, quam habere dignus sim .

atque utina ne tanta quidem esset, quanta est; ut otius amici mei uiuerent, quam ego testamentis

. eorum locupletior essem. Ego fugax, Crispe Sasi ζ furori tribuni pl. celli: utilius duxi, quam uis fortunam unus experiri, qua uniuerso popula

277쪽

R. ciuillis essem dusensionis causa: γ,postea pa

ille suum annum in rep. perbacchatus est; omni . quae commouerat pace, O otio restiarunt; hoc ordine reuocante, atque ipsa rep. manu reres ememe, reuerti. qui mihi dies, si cum omni reliqua uita conferasur, mimo quidem meo superet, cum uniuersi uos , popuIusq. 6stequens aduentu meo gratulatus est. tanti me fugacem, mercenarium patronum hi aestimauerunt. Neque Hercule mirum est ,si ego siemper iustas omnium amicitias a Rimavi. non enita umipriuatim ancillatus sum,meque me addixi: sed, quatum quisque reip.studuit,t tum mihi fuit aut amicus, aut inimicus. ego nihil plus uolui ualere, quam pacό: multi priuat rum audacias nutriuerunt. ego nihil timui, nisi seges: multi arma sua timeri uoluerunt. ego nu--

quam uolui quidquam posse, nisi pro nobis: multi ex uobis, potentia freti, in uos suis uiribus abusi sunt . itaque non est mim, si nullius areicitia in ssum, qui no perpetuo resp. amicus fuit: neque me paenitet, si aut petenti Varinis reo patrocinium pollicitus sium, aut Sextii insolentiam repressi, aut Bibuli patientiam culpavi, aut uirtutibus Caesi ris favi. hae laudes enim egredi ciuis, es unicae uni. quae si tu mihi ut uitia objcis, temeritas tua

reprehendetur,non mea uitia culpabuntur. Plura

dicerem,si apud alios mihi esset dicedum, P. C. rlim apud uos, quos habui omnium a Itonum mearum monitores. sita ubi rerum testimonia MDnt, quid opus

278쪽

opus in uerbis' nc ad te ut reuertar, Sallust patremq. tuumpraeteream: quisi numquam in uita sua peccauit, taMen maiorem iniuriam resp. facere non potuit, quam quod te talam filium genuit. neque, tu si qua inpueriliapeccasti, exst quar,ne parentem tuu uidear accusare, qui eo tempore summam tuipotestatem habuit; sed qualem adolescentiam egeris. hac enim demonstrata, facile intelligetur, qua petul ntipueritia tam impudiadicus, rocax adoleveris. Posteaquam immenasae gulae impudicissimi corporis quaestus susscere

non potuit , et aetas tua iam Ueapatienda, quae alteri facere collibuisset, exoleverat e cupiditatibus infinitis esserebaris, ut, quae ipse corpori tuo tum pia no duxisses, in asi s experireris. ita no est facile reputar P. C. uim inhoneritoribus corporis par tibus rem quaesierit, an araserit. Do mum pate nam uiuo patre turpissime uenalem habuit, uendi dii. O cui dubiumpoten esse, quin mori coegerit eum,quo hic nondum mortuo pro heredegesserit mnia' equepudet a me eum s aerere,quis in P. crassi domo habitet; cum ipse restodere non queat, quis in ipsius habitet paterna domo. At Hercule lassius aetatis tirocinio,postea se correxit. no ita inr

sed abiit in Olatium sacrilegii Nigidiani: bis iudicis

ad subsellia attractus, extrema fortuna stetit et ita discessit, ut non hic innocens eqs, sed iudicespei rasse exinimarentur. Primum honorem in qua sura adeptus, hunc locum, ordinem destectu,

279쪽

reddidit, cuius aditus sibi quoque, sordidissimo bo-mini, patuisset . itaque timens, ne facinora eius vinos essent, cum omnibus matribus familias προ brio esset, confessus en, uobis auctentibus, adultorium ; neque erubuit ora uestra. Vixeris, ut libet, Sallusti: egeris, quae uolueris: satis sit, unum te tuoru steterum conficiu esse: noli nobis languorem, et sopore nimium exprobrare. sumus diligentes intuenda pudicitia uxorum nostrarum : sed ita experrecti non sumus, ut a te cauere phsimus. aud cia tua uincit studis nostra. Ecquod hunc mouerem sit , P. C. factum ac dictum turpe, quem non puduit palam, uobis audientibus, adulterium confieri ἰ sQuod si nihil pro me tibi retondere imitiis

sem; sed illud censorium elogium Ap. Claudis,et L. Tisionis, integer imoru uirorum, quo uctus est quis

que eorum ,pro lege Aalam uniuersis recitarem: nonne tibi uiderer aeternas inurere maculas, quas

veliqua uita tua eluere non post ἰ neque post illum delectum senatus, te umquam uidi us . nisi forte in ea te castra coiecisti, quo omnis sentina resp. confluxerat. - idem Sallustius,qui in pace nefenator quidem manserat,posteaquam resp.armis oppressa es, et idem uictores,qui exsules, reduxit, in sim tum post quaesturam redubius m. quem honorem Dage si,ut nihil non uenale in eo habuerit, cuius aliquis emptor fuerit. Ita igitur egit, ut nihil maequum, ac uerum duxerit, quod ipsi facere re

libuisset: ne pre aliter ue uti, ac debuit, s quis

280쪽

ρ raedae loco accepisset magistratu. Teracta qua sura, posteaquam magina penora eis declarat, cum quibus similitudine uitaesie colunxerat, unusiam ex illo grege uidebatur. eius enim partis exemplam erat Sallustius, quo ta qua- in ima uor ginem coetus omnium uitioru- excesserat: quidquid impudicorum tonum ,poricidam,sacrilegorum, debitorum fuit in urbe, municipiis, coloniis, Italia tota, sicut in fretis, subsiderat, nominis periti, ac notissmi, nulla in parete castris apti, nisi licentia uitioru, et cupiditate rerum nouanum.

postea quam praetor factus est, modeste segessi, et abninenter. nonne itaprouinciam uastauit, ut nihil neque passi sint , neque e pectarint granulasfoci, nostriis bella,quam experti sunt in pace,

hoc Africam interiorem obtinente ἰ unde tantum hic exhausit, quantum potuit aut fide nominu- transi ci, aut in naues contrudi. t tum, inqua P. C. exhausit,quotu uoluit: ne caussam dic . re fenertio duodecies cum Caesare pacificitur.

ubi si quippiam eorum falseum est; hic palam refelle; unde tu,qui modo ne paterna- quide domum redimere potueris ,repente tamqua somnio beatus, hortos pretiosi mos, uilia Tiburti C. Caesamis,reliquaspossessiones paraueris. Neque piguit quera re, cur ego P.Crassi domum emissem: cum tu uete ris uillae dominus sis,cuius paullo ante fuerat Caesari modo,inquam, tr onio non comesio , sed deuorato, quibus rationibus repente factus es tam adiurass

SEARCH

MENU NAVIGATION