장음표시 사용
251쪽
discedentem, ac fugientem sis imploraturus.
Ea uero conquerentem tu paucis pro re subsic tus, Aquilam argenteam proferri continuo ius
sti , praeclaram auspicem, ac gubernatricem fumroris tui futuram. tector noctem ipsam, impi
rum molitionum tuarum consciam, ac testem, nihil ex iis me fugisse , quae clandestini uestri consetus agitauerunt. perpauca satis attigisse fuerit , ne Ritudine in ipsa latibulorum tuoru- , cum o rauulgi plane deuitauisses , fefellisse te crederes dilia
gentiam pariter, atque in nriam constularem. Linquo telorum innumerabilem, atque inexcogitatam copiam , quam in isdem furialibus antris e sipandam, atque occultandam fore curauisti mitto litteras manu tua scriptas, diuersis municiapi s reddendas, quo furori tuo succurrere , atque opitulari uellent: transso rem illam simillimam prodigio , cum mane, icto iam coacto sietratu, r dumiantibusq subsisti s, ferius in senatum praeter consuetudinem ueni ses: quod nulli non oculi te se natorum fiatim consignarat ingredientem, demis-ρ uultu, pallore terribili, luminibus errantibus , ac facie praestferente nescio quid inusitatae crudelitaris.praeterea Saturnalibus proxime futuris Madoriri placuit, quo die ciuitas omnis feriata publico emo conferre sese in montem Aventinum , ac rusticari quodam modo solita est: cum tu m num furoris tui diligenter amatam, atque inserur Iamprimum ad caedem senatμs , avi consuum, deinde
252쪽
dehide ad occupandam Capitolii arcem muniti mam fueras immissurus: atque his perfectis . d. turus operam cum direptioni publicae, tum in lammandis aedibus, atque iis truciitidis, qui remp. destudere uoluissent. Videtis, iudices,lucem clarissimam rationum: qum ego pro e to censeo nullis inuolucris tenebrarum suarum obruturos esse, nec M.Laeca, praeclaram sedem, atque oscina taeterrimae coniurationis, nec ipsum detestabile caput, atque obsienum artificem Catilinam. Cum. haec omnia constent; animaduertendum est, pariter se 1 o maleficij genere Catilinam non modo deos, ac patriam, uerum etiam mores , leges', consuetudianem urbis, atque instituta maiorum uiolasse. Priamum XII t ulis cautum esse cognosiimus, nequis in urbe coetus no turnos agitaret: deinde lege Gabiniapromulgatum, qui coitiones ullas clandestinas in urbe collauisset, more maiorum, capitali supplicio multaretur . de te itaque, Catilina, sciscitor, tuU coetus istos comilitonum tuorum contrapraecepta x II tabularo, contra leges nostras, cointra uero sienatus, ac plebis auctoritate noctu
cogendos esse putauisti in deinde quaero, si quando
in lucem sepulcrales istae concumculae tuae prodi
hlent, quid responsurus fuisses senatui e quid con
sulibus e aut quid uiris optimis, atque amantis anis patriae ψ quid leges igitur nostras uiolas Catilina λ quidsenatus au toritati cotradicis / aequum Utim est instituta magorum, alii'e edicta grauiF
253쪽
smi, sanctissim'. ordinis , quia perstringere uat
stata tua non es ueritus, ea restiuas, ac sarcias
supplicii tui memorabili animaduersione. Mamlius Torquatus filium suum summa est singulari
uirtute adolestentem , quod is in ho lem contra mandatum parria 'dimicasset , uictorem acriter percuti securi iussit: nos uero te tam temerario ausu tendentem contra mandata senatus, contra seniuersae s manae resp.maiestatem,Catilina, per
fere us in maiores olim miri, sapientissimi se nec et sine dubio grauissimi, num leges e Graecia per legatos suos accersiendas esseputauerunt, quibus hanc imperii mainitudinem perpetuo stabit
rent, ut tu, homo recens. seueritate illarum cum
barba tulis tuis abutereris ζ non ita uisum Carthaginiensibus,accepimus, in Hannone suo morti consede nando, fortissimo, ac triumphali uiro , quod is edicto sienatus minus obtemperauilfeputaretur. novi ita placuit Atheniensibus, urbi sine dubio do ctissimae, at ue eruditissimae, cum e Sicilia, M-Dq.grauissimo reuoccndum esse Alcibiadem Ratuerunt, siun um O singularem imperatorem. quem iuberent expiare supplicio suo leges uiolatae religionis . non ita denique a maiorisus noctrix iudicatumen, cohortibus exoletorum tumrum sententia mea longe anteponedis, cum L. Sulpicium, con*lari familia summoq. ingenio uirum, pr in ster exigua notam libidinosae sulpicionis censuerunt remouendum Genatu, utosq. dies in umculis
254쪽
IN . CATIL,: DECLAM Hseulis habendum esse putauerunt. Vos uero , iudices, Catilinam non modo leges nostras, atque aurictoritatem senatus crudeliter labefactantem, um. rum etiam uniuersos ciues adperniciem ferro, ammaq. uocantem, impune perferetis uacet homo proriratus euentu maximarum molitionum,
ut qui conatus suos conficientia uestra patefactos atque illustratos cernas, neque contentos fuisse seu superstitione cruentisacramenti, seu tenebris noctumis , seu solitudine locorum maxima, et tam lari. Contundite igitur, contundite iudices , genus istud inauditi furoris: comprimite M linem g sentem effrenata temeritate , flagrantem inustitis cupiditatibus, furentem incredibili su sebia , spe novandarum rerum mirabiliter insani matuU. quin etiam rem ipsam publicam non modo euentu crudelissimae calamitatis, uerum etiam metu , ac suspicione liberate. Diximus quidem suffiscienter de senatoria simultate L. Catilinae , c pite ac fonte siceseratae coniurationis: resq. omnes complexi sumus , quas aluisse furorem illum, ac primum excitauisse iudicauimus: nunc uidendum est de ratione ambitionis taeterrima,atque exitiabili, qua deflagrauisse perpetuo Catilinam superiori diuisione dem strauimus. Cupiditates equi dem plurimas in illo monstro calamimos, ac nefarias omnes persaepe,iudices, animaduerti: tibi stunam perniciosi aminprimis conlicere uisus f temerariae cuiusdam atque inconsideratae am, P 3 bitionis:
255쪽
bitionis: qua duceproperasse, nec ullastudis umquam conscisicendarum opum, nec ullo desiderioῶ-gnitatum abstinuisse reputatus s. putilat enim se frustra nobilissimo genere natum, frustra ui
tutes eximias corporis, atque mimi consiculum suisse , ni omnia diuina, atque humana truculentissimo genere cupiditatis inquinauisset : quosq.
cernebat excellere Rcomae praestantia quadam d
gnitatis , beat simos eos esse , es sine dubio diis
aequiparandos fore arbitrabatur. id genus ures: nae cogitationis hominem suapte natura praecipiatem, atque inconsideratum compulit in abominatidas, ac nefarias uitae cupiditates. isq. nuper comiti s consularibus , quandoquidem suffragia curiae propter impendentem metum Parthici beludiligenter enucleata sunt, quas non adiit senato rum uoces t aut quos ciuium cosissus partim pecunia,partim obstruationibus non obeundos suppliariter, ac contaminandos esse iudicauit/ nulli ta1nenia dignitatem gradus neque insanienti, neque anhelanti bono candidato patuerunt. Eadem ratio sceleratae libidinis illum ad maiorem uim sic
serum paullo ante concitauerat. Pisonem memianistis, egregia uirtute adolescentem, nisi O idem cupiditatibus obtemperare consueui spei, calantialsim sibi , ac multis in urbe seditionem excit uiser cuius insigni familiaritate, atque amicitia Catilinam usum fuisse, nemo est qui nesciat: nec modo coniunxissest temerario iuuen uerum etiam illum
256쪽
illum, de successu rerum suarum non mediscriter trepidantem , in audacia simia, ac sententia com- firmasse, cum sie illi uigilantissimum socium, aefatellitem fidesqsimum rege e , gubernandaeq. coniurationis fore polliceretur. quod si uotis scelerator hominum successus ad pirassent; quanta Brage ciuium creditis , aut quanto diluuiosa- cultatum urbanarum ruituram fuisse detestabialam borum atque exsecrandam impietatem ἰ u . rum vj caelites, quorum auisticηs princeps, ac parens hui's urbis mulus pulcherrimi imperi mani fundamenta iecit , tristissimam cladem , ac conatus perditos nece adolescentis interceperunt. ii ne mortuo conquieuisse Catilinam dicemus, aut incepti temerarii paenitui spe ρ non modo non paenituit, nec requiescendum fuisse arbitratus es; sed rursus alio furori accessit. non consueuerat animus perpetuis cupiditatum 'agitiis exercitatus , prima destitutione fortunae refrigescere , ac con sereari: sed uixsepulta memoria Pisonianae coniurationis , L. Sidicinum adeptus est, potentii mum quidem hominem, ac tunc furentem sing larisudio rerum novandarum. ureum ea fax incendui rursum benignitate deorum immortalium, summaq. uirtute consulum restincta est. non obdormisicit tamen Catilina , his destitutus euentis uigiliarum suarum; sed rursus saeuit immanior ;quam remp. seruitio non potuerat obruere, δε- frangulandam penitus , ac tollendam cogita; ';
257쪽
sceleratus in omnem urbem, quam toties insidiis appetiuisset; sceleratissimus uero in patriam, cuius exstant in illum summa, O commemoranda monumeta beneficiorum. A, mirificere, quaeso,Catilina, reministere ferrum illud scelestum, atque illas nefarias faces, quas sis sanolissimis penatiabus atque isti pulcherrimae patriae minitaris, non
ad oppugnandam urbem, neque ad eam cocremodam tibi datas fuisse sed potius ad salute ciuium , dignitatem imperii , libertatissim rae defensi nem. Ter deos immorta*s orote, at illi , si pitria tecum bis uocibus uterytur,quid esses illi quaeso,ressponsiuru ἰ Ego teparuulu Catilina, cum in nimis ornatissimo genere gentis nasci uoluissem, dein, summis dotibus exornassem, tum corporis,himan is tum duabus rebus in timendum imui, ferro , ac flamma it quibus esset Irarata sibi a cultas tum amplificandi imperj mei, tum defendendae publicae libertatis .quid eam mmarmor in uisicera nostra torques ἰ aut quid conuertis in exi tium ciuium meorum institutam diligentia mea, meisq. rationitu eruditam dimisandisacultate maiores contra tui summis a me beneficiis , atque honoribus a* Ii, pro magnitudine fusiceptarum disgnitatu pulcherrimas in urbe saepenumero leges, pro praenantia beneficiorum clarissimas ex hostiabus uictorias referre consueuerunt: tu mihi luctus
acerbis os paras pro summa copia beneficiorum
meorum, tu caedes ciuium, tu domorum incendia, tu
258쪽
tu uexationes uirginum, tu uastitatem urbis , tu genus atrocissimaestruitutis. O crudelissimum bominum genus, et ab omni penitus huma nitate d relictum. lusudio flagras eius urbis euertendae, quam nec Carthaginiensium alitissimi doli, nec
umantinorum eximiae uires , nec Graecorum
erudita, O praeclara ingenia labefactare , obficu rareq. potuerunt ζ quid citctur bipopuli rursum
diuinitus, atque inae urbes redeant insatum uetustissimae dignitatis: certe non ipsi celere tuo quid quam in me crudelius , nec quidquam magis extramescendum molituras fuit iis praedicabunt. sed ad te redeo. Temperarem ego memet mihi , cursum . sum uiolentae orationis stan reuocandam esse iudicarem tum ab odio tuo, tum ab ipsa dicendicerbitate, si que in te siensumpatriae caritatis a spicerem, aut ulla te pasto posse arbitrareescet ratam istam mentem relinquere: sid id genus est cupiditatum tuarum, ut re tinguenda in forsan rationem aliquam consequi possis , sanandarum nullam. nec te prius amisurum peruersitate istam animi puto , quam uitam amistris. Vellem reuia uisceres Atala Seruili: non exspectaremus sententiam iudicum: neque abuteremur maiestate sol tus , atque auctoritate populi sita magnitudianem tantistanti sanguine tuo statim expiauisses. nam de senatus uoluntate nihil ambigimus. modo non impediretur legibus, repente prost to su ras poenas impietatis tuae dignissimas laturus. Utinam
259쪽
minam deorum immortalium munere, iudices, mentem, atque Mimum huius intro picerentus: ne qua uobis fieret puniendi dubitatio, qui tantum scelerum ingenio conflauisset. uideretis enim me notem anhelantem tristismumgenus minarum,mentem debacchantem inaudita feritate, furentem ii credibili vaesania, sitientem cruoris urbani, praedae auidissimam , uobis, atque omnibus ferro flammarii. minitantem. Catilinam uobis dem strauimus, iudices, irritatum persaepe repullis comitialibus nullas vocum, auis agiorum corruptelasse epraetergressum; deinde nullis rationibus infrat tum ac perterritu m deperseuerantiasse um suorumdestitisse. quibus animadueneresi nepotestis , quanta semper immanitate laboraue rit ambitionis. superest nouissima pars diuisionis, grex ipse sodalium Catilinae truculentus, atque
a mens: cuius in manu non exiguam ration fuit se diximus excitandae coniurationis . Lentuli mquidem, O Cethegus, terribilia portenta nostrae ciuitatis, furiaeq. uel certi Umae populi mu ta de magnitudine sua in ipsis contionibus , mi rade dignitate imperi sui futuri palam praedi consueuerunt, tamquam si deorum immortalium concilio interfuissent . primum Lentulus in litrii
Sihllinis nescio quid perspexisse se praedicabat,
quod uiriaculi mi, atque peritissmi, L. Corn
bus , ac Cn. Piso, cunodes publicarum caerim l rum, neqsaquamprospicerepotuerunt . lucem
260쪽
'ia namque, ait, nescio quam de domo Cornelia quoi Ua iam prodituram fore, quaegloria nominis fuica manum imperium simul O complexura sit, et i m lustratura: eoq. genere uaticinii dignitatem suam dira portendi fataliter putauit: planeq. opinatur fati sui rarionem in ipsa latebra Sihilinae diuinationis, tamquam in equo Troiano, delitescere. ego uero si stam sine dubio sapientissimam mulierem fulsese iudico, uisamq. idoneam diis immortalibus, cui singularem quandam uim diuinandi concederent ruemum illam deliram penitus, ac prorsus caecam: s fuisse is firmarem, si quam spem dignitatis in hae erudelissima pelle re fuisset. si quid tamen cec is nisse uisa est, quod ad Corneliam gentem pertis
re uideretur: uim omnem illius diuinationis in u-
no L. Sylla consumptam fuisse iudicemus, cuius paullo ante res'. si sit O crudelissimam simul, O amplis ammtestatem. nec ego deos immori oles huic imperio tam infestos esse reor, neque a s
lute populi Romani tam abhorrentes, ut hominii dementissimo regnum concederent huius san tit me, atque optimae ciuitatis. Syllam profecto cm delitas uicit: at i e maximarum laudem uiri is tum, est rei militaris simmam, ac singularem glo riam consecutus est. Lentulum uero nullae uicto riae nostrae ciuitati, nullumstudium armoru, nurui praestoria uirtutis aut ingenii commendauit., quae uero non tabernae potius, aut qui non gregesi infamiam hominum Sihilinum istum principem