장음표시 사용
261쪽
eancelebrarunt e num uitam eius commemorare
non est necesse, uersatam semper in obeundis si&- ldinibus, ac societate turpis orum homi um n lbilitatam, nihil in eo anguinis aucti, nihil indum lctriae Romanae, nihilsplendoris domestri, nihil uitae rugalitatis. sin te uobis, iudices, fingite dignitatem huius hominis tum florentem ampli se
mo magistatu, tum omnibus populi Amani muneribus exornata . quantu , quaesis,sanguinis ciuilis inforo, incuria redundaturum esse cred tis ἰ aut quantam uim libidinis, atque impudiciatiae per omium ciuium cubicula demanatura profecto dignitate fretus, ea, quae priuatus co cupiuisset, ne dubio consequeretur: ferretur ames in omnia: nec ullae rationes consiliorum , aut pse ris , nec ulla studia humanitatis res enarent praecipite, atque inusitatum cur1sem uetus Decrudelitatis. Cethegus , inferior nobilitare, atque i genis, uelamentia furoris cinge immanior , rania Lentuli fomio dissedere uisus esse uerum . infamam leuissimae opinionis modestiore locruendi ratio ne cointege e uelle uidetur. genus est i t men furoris, eadem. ivam con bratae diuin tionis tales hi ficelerum artifices , ambo se concitati ad euertendam re .partim a vaesanas ivaticini' commemorati , panum a noria scele rum viduitate, Catilinam ossenderuntnouis re ibus nudentem: cuius praesidio, cori lios cupia
tales suas ita iuuari posse faetissime crediderunt,
262쪽
si uiso sociorum copiosi mo sese coniunxissent. Genim in illo monstro, sicutipaulio ante tetigimus, uis exserua facetiarum,Vratio quaedam adumbrata uirtutum , facilis ad comprehendendum o
1 tum hominum tumiliaritates. Hunc igiturtilinam adepti Cethegus , ac Lentulus, O ipsi nociniis suis insignes, ad omegenu beneuolentiae subeundum deflagrare coeperunt1ad'etirabili quadam cupiditate seu diripiemiae urbis , Ru p t ae dominationis . Hae Runt , iudices, huius ve-far' facinoris abominandae faces : hi sunt crariles igniculi , quibus exarsisse Catilinae ferocem ammum, facillime credendum est. talibus initi' consociati principes nefandae coniurationis, manum exiguam des eratorum hominum , atque obscenae iuuentutis pedetenim coegerunt ; coactam, quid. vellant, edocuerunt; edo ita , pari cupiditate sic teris inflammaverunt ; in laramatam denique μ' pulerunt, ut in omnium nostrum facultates , ac uitam facillime con 'irarent. Furias istas audistis iudices, commodissimas , ac paratas non modo ad Huos commouendos in omne facinus,lierum etiam ad mortuos ex ipso erebo, mediisq. bustis excitaudos . reperti sunt i en atrocissimi sceleris retroni , quiq. immanitatem detestandae rei tum contegere uerbis, tum excusare conati sunt. L. Hortensius, uir eximia caritate reip. summisq. ornamentis praeditus est scientiae, O moderati ius, nequaquam omnia credenda esse iacita iube . .
263쪽
nautissimis hominibus facilitatem iudiciorum di ligenter esse continendam. primum Q at Catilinam in perpetua custodia senatus exstitisse; de nique numquamst e disice se a latere P. Caepionis, nobilissmi ciuis, atque integerrimum; ita ut lepide dicat, disseparationi eorum neque solem
sentem umquam , neque occidentem interuenisse. Credo equidem sapientismum hominem Homtensum, ut est innocentia singulari , summas uirtute, cuncta ipsa, quaegraui me simul, atque ornatissme complexus est, ita uera esse ,sicuti diaxerit , exi timare . sita longe graditur a sententia mea. m aero igitur de te, L. Hortensi, teq. sit flor, asque obsiecro per ipsum ius uetustillimae n frue familiaritatis: si L. Catilinam constat dies mnes omnia ciuium conficientia, siue in foro, siue in turmis agere, nunc stipatum catervis exolet rum suorum, nunc uerogladiatoriis agminitas rora uulgi palam obuolitare: si manifestum est, i ctes omnes aut in lustris scorto , aut in aritris M. Laecae ducere, uisei, tuo iudicio, non Ahorrentis a resp. caritate: quid est, quod illam obuersatum dicas inperpetua custodia atque oculis senatorum lnisi forte custodiam senatoriam uocas uel exigua moram ipsius curiae consiliis obeάdis. ab od uera pertinet ad ipsius Caepionis familiaritatem assiduam , beneuolentiam. singularem : nihil est, quod insimulationi nostraedi rogandum esse iud cetis. diximus enim superius , ingenij Catilinae miros
264쪽
miros atque occultissimos esse recesus, nec qui cognosci, seu perlustrari facillimepossent . uigent Gnim in illa clade res diuersi maepariter, continentia, et libido. nihil illo perspexi assimus ad colenda bonorum confortia; nihil follertius ad illis insidiantam nihil illius munificentia insignius; nihil auidius rapacitate: nihil acutius consilio; nihil rem ritate contemptibilius . a Jae cum ita sint; Caspionem admiratimur in tantis uiarum ambam bus errauisse me, me, inquam, fateor, iudices,
uetustissima quadam familiaritate Catilinae coniundium , persaepe delirariis', miris perplexioniabus illius, neque umqua certi quidquam in illo ingenio comprehendere potuisse . nihil igitur erit miri, si uirum integerrimum Caepionem uersutis. ymi hominis doli, atque inconstantissimi mores fefellarunt . erit itaque neque prudentiae tuae, neque grauitatis, Hortensi, candidisonam opem humanitatis tuae ,summa q. dicendi copiam fio
tibus ipsis polliceri, aut, quam bestiam irretitam
iudicio tenemus , dissolutam, atque exsultantem reip. immittere. quod te numquam commissurum fuisseiarbitrarer, nisi qui me mores , ijdem te Catilinae ne dubio fefellerunt. Soetis ostentatas u his putaUus, iudices, tum rationes periculi nostri, tum huius immanissimi sceleris atrocitatem . nams odiosenatus moigno Catilinam arsisse demo Lirauisus: si rationes uitae suae uete res , ac nouas in exercitationς taeterrisarum libidinum colloc
265쪽
tas ; si spem perficiendi sceleris homini pro quentissimo inimicitiarum; si denique locor , ac temporis opportunitates exstitisse . praetereasi rasiem quamdam ambitionis in illo fuis Aximus: si nu iam potestatem referendarum libidinum , aut H-lum paenitentiae locum :postremo si copiana lan
mera bile de peratae iuuentutis ci illo coniunctam fuissepatefecisus; et eam simulo stendimus
suopte ingenio furentem incredibili audacia ,summaq. cupiditate prodendae, ac uexandae urbis imflammatam : quid erit, iudices, quod dubitetis deliberanda patria, deq. ulciscenda crudelissimi sic teris immanitate ' nouistis enim facinus inauditum omnium hominum memoria , facinus atrox, si perbum, nefarium, perniciosum , remotissmum ab omni humanitate, lege, consuetudine: cuius cerbitatem si minus animo bene perspexistis, qua D , mecum diligenter attendite. Scelus illud, iud ces, euersionem nefarim moliebaitur amplissimae nostrae dignitatis, interitum crudelissimum fen torii ordinis , caedem communem omnium bono rum . huius sceleris libido reposita erat in diripiendis omnia ciuium factitatibus, atque opprime da urbis libertate: huic sceleri par antis taetem rimae coniugum,ac liberorum nostrorum uexati nes: in hoc scelere versalantur denique faces inferiare penatibus nostris,expilationes aedium lana uirginum Vestactum, ludius, ac maeror mi
rabilis uniuersae ciuitaris. a Me s uobis, ut sint in
266쪽
indigna atque intolerabilia uidentur: non iniquiε erit auctores horum magorum multare taeterrimis supplici's, clademq. ominium crudeli E e uisceribus resp. propulsare. Tenetis exempla maiorum, atque omniugentium auctoritate, qui semper D mas, ac singulares poenas in eo genere hominu consumendas esse putauerunt, qui rationes habuissent aut prodendae patriae , aut opprimendae publicaelibertatis . nihil igitur erit impedimento, quin audaciam crudelissimi hominis Catilinae crudelissimo generesuppliciorum expietis; ut ultionem ex ill rum cruciaribus , ac poenis capiat res'. quorum erat conflagratura manibus. nis fanctissimi impori R. cunodes, ac uindices dui imMortales nefari' uotis obstitissent. Credite,iudices, hodierno die coaesurrexisse uniuersam urbem, con stecturam ex iudicio uestro, planeq. animaduersuram, quid inpo-
serum desalute Aa, deq. facultatibus fuisspera dum sit . credite item, uim uniuersam flagitiosaeiutientutis aut hodierno Catilinae supplicio simul tam sciendam fore,aut illius liberatione laetam, atque
exsultante non multo post in omnium nostrum mniciem una cum illo celerrime consurrectura. agia
tur quidem hodierna vestra sententia desalute huius pulcherrimae atque optimae ciuitatis, de stat litate imperis Romarii, de legum incolumitate, delibertate ciuium,de pudicitia liberorum, ac coniugum uestrarum. huius enim pestis i scelus eras, ut non grassaturum per capita paucorum,sitatamquam
267쪽
PORCII . LATRONI s cuam atrocissima uis ueneni, per omne corpus um
is demanatum. quod scelus, aut quam pestem si
uindicandum esse censebitis, ut reor, et ro. M rat: putate profecto deos immortales, et in primis Capitolinum Iouem, sempiternum custodem, ac uindicem huius imperii, pro liberatis eorum templis , ac caerimonph gratias nobis amplissimas esse reddituros: putate pariter idem facturam esse curiam, pro defensa consulum uita , struataq. s natorii ordinis dignitate: putate matronas urbis,
ac libisos nostros, obseruatam pudicitiam, sunt
ces,ac cogratulantes uniuersos ad genua uestra I se obuersaturos fore: putue uirgines Vestales, a
que ipsam maiestatem amplissimi numinis,si tib
rationem suam, summa uobis laetitiacongratula turam:putate denique ciues omnes, ob retentam
uitam, ac libertatem suam,penates publicos, pro construatis focis,atque aris,parietes urbi pro taeterrimo genere uastitatis propulsato, ferme incresd bili Drusio exsultaturos: putare tandem, hodie no iudisioparatu esse uobis aut immortale dedecus, aut memoriam nominis sempiteream. multa sunt equidem in hac uita, quae turpiter, ac calamitose neglecta restitutione tamen quanda quodam modo pari ture huius uero uindicandi sceleris sipraesente facultatem neglexeritis, frustrapostea recuperandae copia quaeretis. aut hodie uobis propulsanda est e uisieribus reip. perifera uis calamis
ni : aut ipse patriae sine dubio concidendum . .
268쪽
ntrum eligendum sit,uos uideritis. Pid testis ii ii a dices humanitate tanta, ne secordia dicam, ut e M rum uitam, ac spiritum diutius in rep. commoratri qui uitae,salui'. ciuium crudeliter diatisunt jproponite uobis ante oculos,ac meditaisi lione crebra reuoluite diem illum nefarium, quo si A lus omnium ciuiu, quo facultates nonrae, quo ipsari res'. peritura fuerat: quando scilicet adspeximus bestias istas emissas carceribus per urbem omnem, per domos nostras furialiter exsultates,ipsumq. inprimis misierandi facinoris ducem, ac sincipem iiii colisim tum hoc iudicio, spe plenum , . laetitia gestientem, nunc hos ad caedem nostram , o nunc illos ad rapinam, atque inflammationem a dium deuocantem: c)niuges e complexibus nostris
, ad libidinem uictorum raptae fuissent: liberi adsuta pra de gremi'sparentum extorti, pretiosasupellex asportata: tecta co grassent ignibus: corpora cae
, si passim iacuissent: omnia denique gemitu eluse, , redundassent. haec fuisset imago misertanae urbis;
T qua urbem a maioribus nostris forentissima'acceu pisus, et, si prohibueritis, clamm atque excelleno tem''osteris nostris tradituri sumus. Per humania I tate denique uestram uos obtestor, atque objecro iu , dice inermore huius pulcherrimae,atque inuictis Dinae urbi per Ommia,quae uobis iucussissimasunt i inuita, prouidete iterum atque iterum, ne liberati amplissimis bellorupericulis, tot imminutibus malis erepti, nunc per ignauia uestram, μ
269쪽
desidi periclitemur . eripite uitam ciuium a m- feranda crudelitate: prohibete penates uesti os a' nefarib ignibus: struatepudicitiam necessitudinum uestraris a taeterriris vexationibus: liberate templia deorum a tristibus rapinis: subtrahite fortu nas putilaas ab indigna direptione: protegite magistratus uestros ab inaudita feritare: defendite denique uniuersam urbem ab hoc inusitato prosesus, O tristissimo genere calamitatis .
De sequenti oratione sic Quinctilianus
auid ἰ non Sallunius directo ad Ciceronem , in quem dicebat usus est principio, o quidem prat
, nus: Grauiter, et iniquo animo malediata tua paterer, M. Tulli.
RAVI TER, O iniquo animo maledicta G tua paterer, M. Tulli , si te scirem iudicio' magis,quam morbo ani , tulantia santi . sed quoniam in te neque modum, neque modo V-. v iam ullam animaduerto : rest ondebo tibi e ut ,si quam maledicendo uoluptatem cepsi, ea male aupdiendo amittas. Vbi querar ἐ quos implorem T. c.diripi remp. atque Maeacissimo cuique esse per
270쪽
ἐ am apud putu i . qui ita largitionibus co ruptus est, ut siest,ac fortunas suas uenales habeate an apud uos P. C. quorum auctoritas turpiissimo cuique,et sicelerarissimo ludibrio esti ubi M. Tullius leges,iudicia populi R. fendis,atque in hoc ordine ita moderatur, quasi unus reliquus ex fareitia uiri clarissimi, Scipionis Africani, ac no repticius,acciatus, acpaullo ante insitus huic urbi ciuis. An uero, M. Tulli, facta ac dicta tua obscurasunt' an non ita a pueritia uixisti, ut nihil flagitiosum corpori tuo putares, quod alteri collibuisset ' an fialitet ista immoderaram eloquentiam apud M. Pisonem non pudicitiae iactura perdidicisti/ itaque minime miradum est, si eam flagitiose uenditas, quam turpissia me parasti. Verum, ut opinor, 11 lendor domesticus tibi animos attolli uxor sacrilega, ac periuriis de libuta, filia matris pellex, tibi iucundior, atque obsequentioriquam parenti par est. domum ipsam tuam ut, O rapinis, funenam tibi ac tuis,compserasti , uidelicet ut nos commonefacias, quam conuersa sit rest. cu in ea domo habitas, homo lagiti si me,quae P. Crassi, uiri consularis, fuit. taue haec cum ita sint tamen Cicero se dicit in consilio deorum immortaliά fuisse; indemit sem huic urbi, .
ciuibusq. curiodem, absque carnificis nomine, qui ciuitatis incommota in gloriam Damponit: quasi uero non illius coniurationis caussa fuerit consul tus tuus, et iccirco re*.disiecta eo tempore, quo te eumdem habebat. Sed, ut opinor,illa te magis e 3 tollunt