Morborum definitiones, causaeque continentes : quibus accedit toxicologia

141쪽

RUBEOLA VULGABIS.

bus ; nec perturbata Ialetudine. SPECIES sunt, duae, SIMPLEX et CORNEA.

ORDO TERTIUS. EXANTHEMA TA.

DEFINITIO. -Rub0res ViX prominentes, figurae Variae, inaequaliter sparsi, spatiis interjectis decoloribus, in squamas, i. e. cuticulam evolutam, desituri. CL. RUBEOLA VULGARIS. DEFINITIO. Inflammatio membranae mucosae canalium spiritalium, contagio sui simili orta, semel aliquem affectura, secuturo rubore Exanthematico, a Spero, Sui generis, et in squamas desituro.

Hic morbus e catarrhi signis incipit; qualia sunt, oculi rubri et illachrymantes, sternutamenta crebra, destillatio, tussis, VOX rauca, spirandi dissicultas. Quarto die vel paulo serius, erumpunt ruboreS eXigui, conferti, vix prominentes, triduo eXaeto in squamas sursuri similes abituri. Circa finem, alvi fluxus frequenter supervenit, inflammationi membranae mucosae intestini tribuendus XCUD) ; nec raro accedunt morbi pulmonis, veluti Pneumonia, Phthisis: vel Ophthalmia. Aliquando Phlegmone hunc morbum sequitur, pure malo et foetidissimo exinde facto.

142쪽

SCAR LATINA .RUBEOLA SINE CATARRIIO A WI ANO interdum accidere memoratur; discrepat a Nub M Uulguri, quod desunt pyretia, catarrhu' ophthal ia, etSi cutis similiter omo roscit. Hinc SatiS conStat pyretiam, quae Nubeolam vi L arem comitatur, inflammatione membranae canalium spiritalium cxoriri : id est, catarrhum Spec cum radicem esse, Unde caetera mala Nubeolae Vulgaris propria enas

cuntur.

RUBEOLA NIGRA VULGARI discrepat, quod cutis non ante diem urimum aut umVum rubescere incipit, potiusve livere.

Nulcola hac forma donata, corporis habitu malo debilique inniti videtur. CLI. SCARLATΙΝΑ. DEFINITIO.-Inflammatio membranae mucosae oris, saucium et linguae, contagio sui simili accensa, et non nisi semel aliquem correptura, rubore cutis

saturrimo plerumque SecutUro. N. D. Haec desinitio omnibus Scarlatinae speciebuε satis mihi convenire videtur, quamvis haud ullam claro depingit. Haud sane nescio CULLENUM n gare cynanchen Scarlatinae 3implici subesse: quem

tamen errare manifestUm est; fauceS enim semper Plus minusve rubent, etsi non OX Ulcerentur, vel

Scarlatina θimplici tentatis. Facies multiplex Scarlatinae hanc, ni fallor, rationem accipit. Proprium est dias nulli aetati, aut corporis habitui Parcere, sed fere omneS Pariter adoriri: quinetiam, membrana oris, linguae et saucium Semper est fusprima sedes: OXinde inflammatio demum ad cuiatem serpit; id est, cutis emorescit. Hujus morbi cum aliis quibusdam commune est, quanto Vati

143쪽

dior sit aeger, quantoque corporis habitu meliori

fruatur, tanto magis cutem rubescere, tantoque minus inflammari membranam mUCOSam.

Habitu igitur bono fauces quam levissimo inflammantur, cutisque Valdo rubet: id est, Scarlutina simpleae constituitur. Habitu corporis minus felici, fauces gravius inflammantur et eXulcerantur, cute simul haud parum rubonte : id est, Scarlatina sit - inosa. Habitu malo, viribusque fractis, fauceS gravissimam ct malignam inflammationem subeunt, cutisque non nisi livores paucos hic illic dispersos ostendit: scilicet, Scarlatina est maligna. Denique, VILLANUs amrmat, fauces Unicas interdum laborare, cute non emoreScente, ob habitum coriaporis pessimum: quod malum Cynanchen mali tariam appello. Νe autem nominibus decipiamur, non oblivisci oportet, Cynanchen malimnam C Llenianam eum esse morbum, quem hodierni Scaria latinam malignum appellant. a. SIGNA SCARLATINAE SIMPLICIS Sunt Aperia, rubor oris, saucium et linguae saturior: papillae linguae plus a quo prominentes : vorandi difficultas levis aut nulla.

Die secundo Seriusve rubor saturrimuS per faciem et co vices, atque, horis CXactiS XXIV, Per totam Summam cutem

diffusus, e 3tigmatibu3 innumeris tandem coitUris compo-Situs : triduo eXacto decessurus, et in squamas furfuri similes abiturus : porro, facies tumida, et calor ingens.

N. LI. Rite curata periculo fere Vacat: AnaSarca tamen Saepe eam eXcipit. b. SIGNA SCARLATINAE ANGINOSAE SVnt, Imrcinia Vehementior, oris, saucium et linguae dolor, Saturrimusque ΓU-bor : glutiendi dissicultas : snope amygdalarum, palati mol

144쪽

SCAR LATINA .lis et phur is exulceratio ; modo cervicis rigor usque glandulao tumefactae: spirandi dissicultas, summa cutia ardentissima ; interdum delirium :Tortio fere die, rubores, minus coituri, quam Scarlatinaesimplici tentante, hic illic passim diffusi, plerumque in

sqUamaS, at Paulo Serius, desituri: Vires simul plus minusve fractae. N. B.-AnaSarca Supervenire consuevit die circiter septimo vel octavo, post cutem deflorescentem. Sca'

latina angin a longe periculosior eSt, quam Simplei. c. SIGNA SCARLATINAE MALIGNAE Sunt Pyrcinia, amygdalarum, palati et linguae color purpureias, necnon ulcera ambitu livido cincta, crustisque Caeseis obducta, quae detersae illico renascuntur : glutiendi et spirandi dinficultas ; calor minus intentus, quam Scarlatina εimpliciet angino3a Urgentibus, et insignis virium animi atque corporis resolutio: Porro die secundo vel tertio livores hic illic inaequaliter diffusi, in squamas desituri : Serius OcyUS PerSaepe gangraenae viriumque lapSarum notiS Superventuris quales sunt petechiae, stupor, delirium, alvus animi injussu fusa, cutis gelido sudore madefacta, SingultuS asSiduus, tremor,

tendinos digito subsilire percepti.

d. SIGNA CYNANCHEs MALIGNAE non ab iis SCARLATINAE MALIGNAE propriis discrepant, nisi quod cutis nonomoroscit : morbus est periculosiSSimUS. N. B.-Inter Scarlatinam omnigenam describendam, eum Vocem, Macula , praetermiSi: non quod non satis convenit ; sed quod BATEMANUS, CUJUS ordinibus utor, eandem adhibet, ad Ordinem proprium designandum, qui Sc latinam non amplectitur.

145쪽

URTICARIA.

CLΙΙ. URTICARIA. DEFINITIO. - Partes cuticulae orbiculatae vel oblongae prominentes, apicibus albidis instructae, rubore circumdatae; nec ei Vitio absimiles, quod cute urticis violata nascitur. Morbus non pestilens. SPECIES SVnt, a. FEBRILIS ; quae his notis indicatur : scilicet, praegre88iS pyrmia, nausea, capitis dolore, dormiendi cupiditate, nec raro ipsa Syncope, cutis vitium jam definitum erumpit, interdiu evanescere, VeSperi redire solitum ; cutis simul ardet, atque Vehementer prurit; actioque ventriculi multum turbatur, praesertim cute jam deflorescere incipiente. b. EvANIDA ; scilicet, URTICARIA CHRONICA

vel diutina ; id est, per multas hebdomadas vel

menses, invicem accessura et decessura, pro ratione coeli, victus et vitae. Febris raro a deSt, nec Valetudo incommoda est. Rubor aliquanto levior medios apices circumdat.

c. PERSTANS, ab EVANIDA eo dissert, qu0d apices albidi aliquamdiu permanent, postquam rubor circumjectus evanuerit : duas tresve hebdomadas perstant; corp0reque calefacto, pruriunt. d. CONFERTA : cui apices albidi quam plurimi sunt, et hic illic coeunt, rub0re insigni circumdante,

atque pruritu asSiduo. C. SUBCUTΛΝΕΛ , nimirum, cutis non Solum prurit, Verum etiam subinde dolore et molestia quae-

146쪽

sitissimis tentatur, quales aciculis violata subit: haec signa initio unicae parti cruris aut brachii insident: dein latius patent; nec nisi hisce malis jam diu commoratis, urticaria demum erumpit, et biduum triduumve permanet. D0lor ese astrii et Spasmus

surarum crebro VeXant.

f. TUBEROSA : cui apices albidi urticariae proprii grandes et duri fiunt: vitium scilicet altius descendit, dolorem acerbum ciet, artusque motum impedit. Lumbi, semora et crura potissimum emOrescunt ; praesertim noctu ; maneque deflorescunt: partibus affectis deinde languidis atque dolentibus. CLIII. ROSEOLA.

DEFINITIO.-Pyrra ia leVis, rubores cutis c0lOris rosei, figurae Variae, non eminentes: morbus SymplomaticuS, non peStileus. SPECIES Sunt, a. AESTIVA : quae aeState fere erumpit, mimlieresque irritabiles prae aliis invadit: initio, facies et cervix, dein aliae partes rubent; Simulque pruriunt et ardent: neque non membrana faucium mucosa interdum colore roseo floret. b. AUTUMNALIS : quae autumno infantibus accidit : rubores nummos argenteos mole et figura similant ; brachia male habent; elapsisque diebus se

re septem, in Squamas abeunt. c. ANNULATA : cui rubores annulos figura reserunt.

147쪽

PURPURA.

d. INFANTILIS : cui rubores sunt admodum conserti, spatiisque min0ribus invicem disjunguntur, qUam URTICARIA AESTIVA opprimente. Tenellos jam dentientes, alvo simul abnormi, aggredi consuevit. C. VARIOLOSA : quae Dariolam comitatur; et apparet paulo antequam cutis hac emorescere coeperit : felicique indicio habetur: siquidem Dariola

hac stipata mitis esse solet, necnon periculi eXperS. f. VACCINA: quae vaccinae aecedit; non0que die post virus insitum brachium assicit; vesiculamque vaccinas propriam cingit. g. MILIARIS: quae cum miliaria sociatur: id est, cutis Desicul/S miliarianis, circumjecto colore roseo, floret: comitante pyrfinia. CLIV. PURPURA.DEFINITIO.- techias per cutem dispersae sere citra febrem, valetudine interdum fracta.

SPECIES Sunt,

G. SIMPLEX: quae indicatur languore et vultu lurido, et saepe dolore artuum, cum petechiis sociatis : pectus, brachia et crura praesertim emorescunt. Hae petEchiae livores, quos pulices mordendo cutiasserunt, haud parum simulant. Pruritus deest. b. URTICANS : quae, jam iniens URTICARIAM reseri: id est, partes exiguae cuticalac prominent, rotundae et subrubrae; at citra pruritum et ardo-

148쪽

ris sensum : biduo sere exacto, hae planae et lividae sunt; nimirum, in petechias Vertuntur. c. SENILIS : quae vetulas invadit: diuque perstat : brachio praecipue infesta. d. CONTAGIOSA : quae pelechim typhi atque aliarum febrium proprias complectitur.

e. HAEMORRHAGICA. N. B.-Quum PURPURA HAEMORRHAGICA morbus est Perquam notabilis, pluriumque medicorum summi nominis ingenium torsit et fefellit; paulo fusius ejus signa EXPOnam. PGRPURA HAEMORRHAGICA.-DEFINITIO. PC-

techias per cutem Sparsae, manu premente non eVanescentes : interdum in D iculaS conVersae: Sanguis sua Sponte apud membranas mucosas subinde quoque Ser0SaSi profusus: pyrginia nulla: vires

non Semper fractae.

SIGNA PURPURAE HAEMORRHAGICAE.

Hic morbus nulli aetati, neutri sexuum, nulli corporis indoli habituive parcit; adeo ut ejus causae abditae haud SecuS atque eXcitanteS, per Scurae sint: petechiae prius erumpunt, quam reliquae notarum prodeant: quibus pressis, imo vero leviter tactis, cruor emuit. Initio crura; postea, incerto tempore eXacto, femora, brachia, PectUS, dorsum et Venter, PUrPharascunt. Facies plerisque integra est. Petechiae non semper livent; sed ex lividis saepse fuscati aut flavae fiunt id quod eccli mo8i3 psirsaepe sexhibet) vel resorpta cute Vera, in VESI et tuntur. Magnitudine variant: modo tantae Sunt, ui tulices cutem momordisse videantur modo pereXiguae Sth .. Sanguis simul sua sponte apud m4mbranas mucosas

149쪽

umpit; nimirum, e gingivis, faucibus, naribus, alimenti meatu, Urinae canali sistulisque spiritalibus, effluit. Ineunte hoc morbo, plerisque signa corporis plenioris

a Sunt; nempe, pulSus arteriarum crebri et validi, dolo-ΓeSque ViSCerum atqUe artuum: neque vires antea delabi incipiunt, quam Sanguinis multum jam emuxerit. PURPURA HAEΜORRHAGICA mortem ratione multiplici infert: interdum viribus per sanguinis Cursum Conterendis : alias, strangulando, per cruorem in animae fistulas profusum : modo a post ia inferenda, ob cerebrum ipsum cruore fuso pressum: modo, febre hectica Superventura, ob cruorem fusum vitiosum futurum, habitumque corpo

ris malum.

N. B.-Quoniam hic morbus neque causas Morbuti agnoscit, nec iisdem cedit remediis, nec Signa Communia habet, petechii3 et cursu sanguinis eXCOP-tis, manifestum est, haec duo mala inter se Pro

CLV. ERYTHEMA. DEFINITIO. -ΓyreXia; rubor alicujus partis cutis plus minusve diffusus, citra tumorem, valetudine simul perturbata : m0rbus non pestilens. CAUSA CONTINENS est inflammatio cutis verae

levior. SPECIES Sunt,

a. FUGAX ; per brachia, cervicem, pectus et faciem dissusum, et cito abiturum. b. LAEVE, artubus inferioribus praesertim infestum : artus universus aequaliter rubet, et sere aqua

150쪽

intercute simul tumet: hoc malum cuticum msquamas abeunte finitur. Si seniores invadit, ad gangraenam admodum proeliVe est. c. MARGINATUM, quod artus et lumbos senum asscit. Rubor, eX una parte marginem habet durum, elatum, anseactu0Sum et rubrum ; eX altera, ambitum ostendit obscurum et vix discretum. d. PAPULATU Μ : qu0d cXhibet quasi PAPULAS rubras brachiis, pect0ri et cervici inspersas, Valetudine maXime perturbata. c. TUBERCULATUM, PAPULATO simile est nisi quod ruboribus immisceri solent tubercula; quae, septem circiter diebus eXactis, QVaneSCUnt. NODOSUM, quod 1 eminarum proprium partem eruris anticam aggreditur. Rubores sunt Ovati, ataque indurescunt et tument.

N. B. Quamvis ordinibus Villanianis utor, eos erroris haud esse immunes eXistimo. BATEMANUS non ignorat ERYTHEΜΑ atque ERYSIPELAS gradu solummodo inter se discrepare : quum tamen ERYSIPELAS BULLAS gignit, hoc ORDINI, BULLAE, SU, jecit; ERYTHEMA ORDINI, EXANTHEΜATA. CUL LENUS contra contendit utrumque BULLAS movere; quaS equidem PHLYCTAENAs vel VESICULAsnominat: id vero interesse, sobrem idiopathicant, Ot cerebri actionem turbatam, cutis ruborem antecedere, Arsipelate tentante: nullam vero febrem Erytaema comitari, nisi quam rubor ipse, id est,

inflammatio cutis verae, moVet. HaSCe Componere litos meum non eSt.