장음표시 사용
311쪽
suppono, sic veritatem negando, iudex vero nulla aenta obligare potest ad nouas, ut clare conflat et alias contra ius naturi copetens reo illas decerneret: vheriu'. sequeretur, quod etiam occulta obligaretur quis fateri delicta
dinem, secundum quam ius reo se defendendi semper competit ad quascumque euadendas rinas; quin , &mea sententia multo magis ad spirituales evadendas, quam teporales , per tradita ab iisdem Doctoribuneui innae spirituales longe maioreS, & incomparabiliter magis euitandae sint, quam quaecumque corporales i
. Semper igitur tueri se posset Reus no plane conuictus maiore auctoritate aceedente s comparatum enim est hominibus a natura, ut se defendant, s a mortis fauc Bus, vel a magno dedecore vitam incolumen seruenis hinc leges oriuntur, qui bus inuasorem cum moderami-
Ne inculpatae tutelae occidere licet. Ab hac naturali multate proficisciturius aliena subripiendi, extrema famis necessitate ad id compellente, & caetera similia: Fortior itaq. ratio iure naturali radicata suadet,ut reus absq. criminiS nota veritate, quae plene probari non potest, pro viribus celare possit,ut vitam, vel famam tueatur ἱ dei de ad hoc neruosa,& urgentissima est ratio a simili r nams consanguineus ad testimoniu ferendum compelli non Potest, quando ingens aliquod dispendium timetur sa- miliae suae, ut dicitur in l. ff. de test. igitur multo magis licebit illi, qui in propria persena mortem, vel infamia labem est paliurus, veritatem occultare. 7 Nec obstat, quod iudex iuste, ac seruato iuris ordidae interroget: nam si liter praetensus reus iuste veritatem
312쪽
De Reli. Naa. IX. a stem Vterque suo utitur iure ; quod claro illustratur exemplo: iure enim compertum est licere iudici praecipere damnatorinae capitis, ne fugiat a carcere; ipse: vero obtemperare non tenetur: similiter Dominus imste iubet,ne seruus fugiat; ipse autem nisi sponte se venia' diderit sugiendo se a seruitute liberare potest ; ita in terminis huius doctrinae tenent Petrus Nauarr. de restitutione lib. 2. cap. . num. I 2. & Salsedo in praei.crimin. cap. laiy. & Arag. in a. a.quos citat,&sequitur Roder,
8 Ex his maxime notare debet viri eminentes in Religione, & etiam alii secundum grauitatem criminum; ex quibus nedum personae, ordini etiam denigratio,& detrimentum obuenire potest , Ut se numquam prindant , cum delicta non sint plene probata , sed in negatione persistant pro viribus , etiamsi a suis Pret latis
interrrogati iuridice praecipiantur dicere Veritatem , etiamsi torturae subiiciantur, quam sustinere pro Viribus debent , ut vitam , vel famam tueantur suam , svel ordinis respective, nisi secus a maioribus decretum fuerit. s Nec obstat adducere, quod confirmare mendacium iuramento sit intrinsece malum e nam reuera mendacium non potest dici, cum interrogatus respodet secum dum intentione iudicis ipsum interrogantis, qui praesemitur velle veritatem extorquere,seruato ipsi reo suo i
re: est autem suum ius ut superius dictum est seipsum . tueri pro uiribus, quo semperquisque uti poterit,si non sit plene conuictus;& sic nullum est periurium; quod tali illustratur exemplo: si quis aliquam ingrediatur domum innocenter , optimoque sine S Praelatus tamen ex
313쪽
2so De modo corrigendi Triviares. consessione talis ingressus, de quo est semiplena probatio , ipsum esset puniturus; tsic λterit cu iura meto ab . periurio, & absq. peccati labe tale ingressum absolute negare,ac tortura si opus fuerit) aequanimiter tolerare quam doctrinam amplectuntur multi aliis consimilibus adducti exemplis, ex Salone de iustitia,&iure q. ss. ariatic. 2. & ex Nauar. in cap. humanae aures 22. q. s. quare vel ubiq. militabit eadem ratio, vel nullibi ue nec enim pro libito inuertendae,vel obscurandae regulae doctrinales, praesertim ubi agitur de animarum periculo, & sal te, sed certe infallibiles, ac perpetuae stabiliendae', ac firmandae, quoad fieri poterit ; cum igitur aliquo in casu licuerit veritatem cum iuramento negare ad se tuemdum, vel sua, licebit & in om nibus aliis, ubi eadem ra- . tio desensionis militet, ut constat. Io Limitant nonnulli, quod in rebus leuioribus veritas negari potest,non obstante quouis praecepto superioris,
nisi addatur iuramentum .ir Sed ego contrarium supra docui, nempὸ non posse onogari veritate in minimis, quiano subest ratio euadendi norabile damnum, & se ipsum iure naturae tuendi.
I et Et ulterius ego absolute credo, quod ubi non habet lacum prsceptum,multo minus habebit locum iuramentum: quod non nisi pro re graui exigipotest, & grauiter peccaret PKlati, qui pro re leui illud exigere tentarent, nee sudditi illud praestare tenerentur. I3 At cum non sit subditorum distinguere de leuitate, vel grauitate rei, & in his certa, & insillibilis obseruanda si t regula ut dictum est ne contingat incautὸ errare, concludo, ut supra,quod praetensi rei, ubi non adest plena probatio, sed solum semiplena, possent semper absique
314쪽
Reli. Nam IX. a s tque peceati nota, vel periurio, veritatem cum iuramento negare, Omnemque torturam, Vel ad se, vel suum o dinem tuendum pro viribus aequanimiter tolerare, nisi maiorum auctoritas obstaret, ut saepius dixi. 1ι Vbi verb non fuerit licitum modo exposito veritate negare, quidquid varie dicat Rodericus citatis artic lis , & articulo σ. eiusdem quaestionis, F alii ante ipsum: nec etiam erit licitum verbis squivocis,& amphibol gicis, vel quibuscumque aliis artificiis id essicere: nam
Reus iuramento interrogatuS obligatur sub poenam cati mortalis respondere secundum iudicis metem iur, dice interrogantis, prouidOcent D.Tho. 2.2. q. 8 7.arta . & Caietanus ibidem,&Soto lib. Wde iusti &iur. q. I. art. 7.&alii.
Is Dixi autem & iterum dico iudicis mentem semper supponi esse quia sic debet 't reo suum ius ubique,ac
semper conseruetur, sicut & iudici suum, ita, ut suo tuore uterque licite utatur, nempe iudex iuridice, &cum iura meto interrogando, & reus absque periurio, & cutipa ubi non adest plena probatio) veritatem negando ,&sic vidi practicari per totum orbem ab omnibuS reis,& in omnibus iudiciis, ta ccclesiasticis regularibus,qui sicularibus; quod numquam sic uniuersaliter permitti deberet nulIa adhibita maiori cautione, ad eximendas ab hoc scrupulo Reorum mentes, quidquid alii propria
doceant auctoritate, contra quorum opinionem adductae rationesi ac totius orbis consuetudo me conuin
Iσ Denique compertum est apud omnes, nemine peniatus discrepante, ex cap. qualiter, & quando, &c. cum oportet.extra de accusat.quod ubi iudex iuridice non in
315쪽
2 sa De eorrigendῖ Regulares terrogat, nec seruato iuris ordine, peccat mortaliter & multo magis exigendo iuramentum,& reus in tali casu nedum celare poterit veritatem absque culpas sed p terit etiam nil penitus respondere. 17 2 Idem penitus dicendum, quando Reus dubitat, an
iuridice interrogetur, Ut docent Caiet. 2. 2. q. G . art. I. Solus desecr. memb. I. q. a. concl. 2. Adrian. quodl. 2.& alii;quin additNauari cap.18. num. 1 7. Reum peccare mortaliter, si delictum fateatur, non interrogatus iuridice.
Rationes Histrum eontra determinata insuperiori tapiresoluuntur. Cap. VIIL
sVM MARIUM. I viones aduersantes superiori sententia dissoluun
a cum infamia sola quantumcumqueprobata non seu
elat ad citandum,st interrogandum Reum,multoi minus tenetur meritatem aterire.
3 Iudex praeuia semiplena probatisne semper iuridice
4 verumtamen Reus etiam iuste nega t. N Opinio dicentium id implicare contradictionem, mi probant ex multis. ἄ- Refellitur superior opinio ex eorumdem opinantium doctrina. Sosiuntur qua in eontrariam adducuntur sententiam superisI. Multi
316쪽
Bὸ Reis. Tras. IX. a s 31 14 Vlti probare nituntur, quod reus praecedentibus N, indieiis sufficientibus, vel semiplena probatione,
vel sola infamia interrogatus,tenetur sub peccato moris tali dicere veritatem , etiamsi ex tali consessione certo sciat in mortem esse rapiendum,& a consessione non
posse absolui nisi delictum nePtum proponat confiteri : primo probant ex eo,quod iudex iusta praecipit ma dando sibi manifestari veritatem in iudicio, pricedentibus iam indiciis, uel semiplena probatione, uel insa et Ad hanc rationem dis luedam primo nego illa a solute quoad tertium mebrum: nempe quoad infamia nam superius probatum est ex simplici infamia, si nullum aliud adsit indicium, no posse imponi obligationem
fatendi peccatum, & merito, quia infamia sola non facit semplenam probationem s sed solum supplat uicem . accusatoris, ut dictum est supra, lateq. probatum, quod nedum infamia sola quantumcumque probata, non est sussiciens ad cogendum reum, ut ueritatem fateatur sub mortali, uel ad illum torquendum, sed neque est iusta , ciens ad iuramentum prestandum, neque ad interroga-dum, neque adcitandum: sed solum ad uiam aperiendam inquisitioni, perquam inuestigetur, an famae sit aliqua uera origo, uel aliquod indicium, quo penitus deficiente, etiam deficit, ac evanescit fama. 3 QEo uero ad alia duo membra rationis adducta, uidelicet quoad semiplanam probationem, & ad indicia a qui lantia libentius concedimus, quod iudex iustis me praecipit ueritatem sibi aperiri sub iuramento, illis indiciis, uel semiplena probatione praecedentibus. Verumtamen cum Petro, Nauarro, & Roderico , Se aliis
317쪽
a s 4 Modo corrigendi Reguiares. aliis in superiori capite adductis dico iterum,quod Reus posset non obedire illi praecepto tuta conscientia, nisi maiores, ad quos pertinet secus decernant,& uteri. suo iure utitur, iudex legitime praecipiendo, & Reus iuste
veritatem negando, ut dii um est.
1 Quod responsum nullum esse dicunt nonnulli, primo quia semper est implicatio in adiecto, quod detur bellutustum ex utraque parte,quod contingeret, si Praelato iuridice, ac legitime interrogante de crimine posset Reui illud licite celare eo uel maxime, quod ex iure, quod superiores habent ad aliquid praecipiendum euideter colligitur obligatio,qua habet subditi ad obediedum s nec potest fieri, quod subditus habeat ius ad non obedien dum,&quod illud habeat superior ad prscipiendum cahaec sint correlativa, mutuoque se consequantur, probantque intentum ex illo Pauli ad Rom. 1 3. qui resistit Potestati, Dei ordinationi resistit, &c. & ex illo Luc. io. Qui vos spernit,me spernit, S c. &ex primo Reg. cap. 8. Non te abiecerunt, sed me. o Sed non possunt haec sustinere,qui ex communi Doctoru sententia docent, qliod non tenetur quis denunciare, vel testificari c5traeit,qui no laborat infamia etiaiudice inquire te iuridice,& praecipiente,& urgente, indeq. concedentes dari specie quandam belli utrinq. iusti, dum iudex iuste testem urget, & testis iuste negat cum iuramento interrogatus: igitur, si per eos testis iu
ste urgetur cum iuramento, Ut veritatem aperiat, v
rumtamenidenuestis iuste potest veritatem celare, &negare, & datur ibi utrimque bellum iustum, ubi de alteriuS fama tantum agitur, multo magis Reus poterit veritatem no plene probatam negare, ac celare ad propriam
318쪽
De Reis. Traa. IX. λ s spriam suam defendendam famam, vel ad proprium etiadelidum damnum, cum iure naturali , caeteris paribus, unusquisque stibi magis, quam proximo teneatur: non est igitur contradictio in adiecto bellum dari ytrinq. iustum, nam contradictio ex terminis , Ut patet unicuique mediocriter philosophanti, semper est eadem ,&vbique repugnat aequaliter, ut futius docet Scotus millies. Iusterea docent,quod testis iuratus potest ceIam veritatem aliquo in casu , & nullum committit mendacium ,
nec postea deprehensa veritate a iudice putari potest periurus , nec potest pena falli plecti, etiam quod testis lagitime, Si secundum iura interrogetur, & quod tunc testis legitime, de secundum ordinem iuris dicitur interrogat i,quando iudex est copetens; & quando contra illum, contra quem interrogatur, adest infamiae docent etiam ρx Nauar. & Soto,quod testis interrogatus de occuIto crimine, quod ipse Ius notiit, potest absolute respondere nescios quia iure intelligitur, nescio ut dicam, aut nescio eo modo, quo iure debeam dicere:&asierunt, hoc verum es e,etiam, quod Prs Iatus interroget sub ps-na excoicationis, vel sub quacumq. alia poena: nec incurritur in foro conscientiae exsommunicatio: in quibus licet abeant fundamentum dilli militudinis, quia
in ultimo adductis Praelatus no tu terrogat iuridice, nec iuste praecipit: vertiin tamen tradita doctrina facit ad ye nostram, pro quanto veritatem certam, & sibi manifestam potest quis absque mendacio, vel periurio ega re,& absq. eo, quod aliqua censuram in riat rationabili de causas, puta, quia iniuste interrogatur: porro huiusmodi causa formaliter, & immidiate est de iure positivo, ut constat, licet consequenter,& virtualiter inci
319쪽
1 ys De modo corrigendi Regulares. dat ius diuinum, de non reuelando peccata occulta pri ximi cotra charitatem: sed ratio se defendedi est formaliter, & immediate de iure diuino, & naturalis quare magis licitum erit ex doctrina eorum veritatem negare, etiam, quando quis iuste , ac seruato iuris ordine interrogatur,ad se defendendums praeterea docent etiam, quod Reus no tenetur respodere ad metem iudicis qua-doqu rit de facto absque lethali culpa comisso, ut quando quis occidit inuadentem cum iusto moderamine, Otiam, quod de hoc sparsa sit famae di similiter non tene-ttir quis lateri circustantias, in quibus oriretur suspicio illum esse auctorem criminis, ut verbis gratia poteritnegare hunc esse suum pugionem, vel in tali loco fuisse tali tempore, si ex hoc praesumptio falsi criminis contra eum oriretur, ex quibus constat, quod licitum est veritatem in iudicio negare ex pr. e fatoru doctrina ad sola praesumptione, vel indicium euadendum criminis falsi, non obstante quouis prscepto,& sub qua uis pina facto, ergo multo magis licebit veritatem negare commissi criminis ad se defendendum, ubi non sola se spicio, vel solum indicium oriretur falsi criminis, sed ubi certum, &euidens damnum incurreretur, nam vis negandi non consistit in consequenti crimine falso, sed in immediata , & sormali negatione veri: ut non fuisse in tali loco, vel non esse suum pugionem, & similia. Quare, si sqiii ualens ratio, uel potior adsit negandi,semper,& in omnibus casibus militabit, nec pro libito ut superius dixi accommodandae sunt regulae doctrinales, uel rationes, sed eadem ratio idem semper efficere debet, & quando potior, & efficacior, potiori, & efficaciori modo, ut ostensum est.
320쪽
. no Ras. Tra L IX. ὶ - Reuertendoigitur ad ea, quae adducirm in contra rium dico, quod in praefatis casibus, &similibus multoties datur bellum utrinque iustum, nec implicatio in adiecto, nam iudex ad purgandam rempublicam,&ad corrigedos mores, ad malos coercendos, ad bones in officio continendos inquirere debetex munere, procedere, citare, examinare, iuramenta praestare,& omportuna tormenta adhibere Ethaec prptermittens,cum ius, ves munus exquisierit, peccaret mortaliter : hamenim sunt sui iuris,& muneris', quidquid sit, vel f quatur de testibus , & de reis, qui omnes, & singuli habent distinctissimum ius , vel non prodendi se , vel proximos, vel se de den si pro viribus etcontra quiae iura iudex rectus , & eruditus Venimo numquan debet e quare loca adducta Pauli I.& Luc. io primi Reg. 8. nullatenus sunt ad propositum,quia naileant, & intelliguntur semper de precepto iusto, e G itra quod subditus non habet oppusitum sius euadendi, ει non obediendi; ut .in proposito, & Vt constat man, festissime in addu s exemplis. 1