장음표시 사용
21쪽
V. I. - E morbis, qui certas, & potissimum interio- arta res sedes habent, acturus, ut ordine quodam perfra tentur, initium faciam a capite, sublimi, ac nobili illa veluti arce, qua mens, ejusque facultates recondi videntur. Et protinus inter Vitia, quibus illud obnoxium est , primum se sistit dolor, ad sentiendi facultatem proprie spectans. Is generatim non una ab omnibus ratione defini- Definitio tur ; quamquam recte, ut ego arbitror, ii senti 40 re videantur, qui eum tristem fensations in eκisse Α ' ment, quam ea ratione mens percipit, ut eam σ31Drat ad partem corporis , cui ex cauisa aliqua fusexterna si e interna, dis praeter naturam in Ortur a . Speciatim ergo qui ad caput attinet, definiri poterit molesta, atque insolita quaedam gravi- Ue e. tis , punctionis, distentionis , compressionis, pul sationis , vel similis alius ingratae sensationis tO- tum caput, aut ejus partem assicientis perceptio.
22쪽
Haec autem respondent peculiari cuidam ignotae,c sensibus imperviae mutationi , quam fensorio communa vis aliqua impressit; interdum adeo validae, atque inhaerenti, & fixae, ut post etiam cesse 1 antem, aut amotam caussam doloris, quamcumque ipse tenuerit parte in , idea, sive imago superesse, atque animo obversari queat, quod in primis mu
s. II. Hinc pro ratlane istiusmodi sensationis g. I. adolor capitis vel obtusus, oc gravis est, vel lan cinans , & pungens, vel distrahens, vel premsns , vel pulsans, vel dilacerans, & sic porro. Praeterea si dolor recens sit, aut a caussis evidentibus , et Lala I nimis Violentis fiat Κ φαλαλγία ple hin. riique nominat ar, si inveteratus, & pertinacior, Imri . a si unum duntaxat capitis latus affligat,nia. ποιμία; α; demum continulis, Vel periodicus , prout
2 ra . continet iter discruciat, vel statis quibusdam linia
ris, aut temporibus accedit, aut recrudescit, dc paribus intervallis desit, aut se se remittit. Est quoque qui peculiarem locum torquet, spatioque eYiguo; quod ovi fere magnitudinem adaequet , cibis, . continetur, ct tunc odum a quibusdam appellatur, cladΠs Uero, Cum nempe intolerabile doloris genus est, dc multo minus spatium occupat, acuti veluti clavi alte defixi speciem referens . Ac quoniam hic posterior faeminas frequenter hylericas hi iterieui. Corripis, id το clazus ricus vulgo vocatur.
23쪽
partes dolor assicit, hinc aptissime dividitur in in e ternus . ternum , aut externum ; quod plurimum interest re die dignoscere. Oblervatio autem edocuit, non semper ejus caussam capiti insidere, sed quandoque aliis dissitis partibus, sed quarum consensione caput laborat. Quare, prout una, aut altera ratione dolor sit, alia hinc oritur ejus diviso, Vide licet in idiopalbidum, aut symphat;cum . Nec desunt qui, praeter hujusmodi diiserentias, alias at que alias excogitarunt pro Originis, caussarumque varietate. Hinc non inepte distingui l olet in pjoropathicum, sive primarium , deutCropathicum, si V e sympathia secundarium , in semptomaticum, 1 brigem , infam . mutorium, I anguineum, biliosum, pituit fum, ηbduma iis It is lictum, catarrhalem, arthroticum, scorbuticum , ndreum, sepochondriacum , h storicum, convulsisum,& demum ETTMULLERO duce in caldium, dc frigidum; quamquam plures ex his ad priores illas referri quodammQdo possint.1 U. Ad caussas, quae pro Yime dolorem capitis em-ciunt, redigitur quidquid partes sive interiores , propiores jsive exteriores, sentiendi facultate praeditas urget, distrahit, divellit, comprimit, erodit, aut quocumque alio modo irritat, ac laedit. Quo spectant
vehementior sanguinis motus, aut nimia copia , aut congestio, exteriorum partium, communium Velamentorum, musculorum, a pone urosium, perricranii, aut interiorum, meningum videlicet, αA a cere-
24쪽
η CAP. I. DE DOLORE cerebri vasa, dc cellularia quandoque spatiola, at
que alia receptacula disitendens ; 1 erum accumula tum, przesertim acre, aut confertim, dc repente effusum, in primis intra membranas , dc ventri culos ; inflammatio; erysipellas ; ca COChymia scor-butica, Venerea, pituitosa, arthritica, rheumati ca; acritates herpeticas, scabiosae, variolosae, de alius generis; virus Plicae polonicae, prari erit iri re puluina, aut retentum '; meta stateS variae; tumores; abscessus; ex Ostoses; tophi; caries; mala cranii ipsius conformatio; dura mater indurata, aut ossea facta; ejusdem processibus innatas
osseae squamar, aut verru Cae, durae, acutae, pungentes ; lapilli alicubi concreti ; . futurarum delectus; spasmi quicumque liberum humorum circuitum impedientes; atque Alia huiusmodi, quaecum proYime, tum remo te comprimendo ea S partes, quas nervis, atque adeo sensu pollent, aut irrita tando, dc convellendo dolorem e X citare multimo dis possunt .' Quamquam capilli in Plica polonica maxime vitientur, & in caudas horribiles Conferruminentur, non tamen huic morbo inter morbos capitis locus a nobis datuν , quia ad morbos totius corporis, & ad peculiare cachexia genus spectare nobis videtur. De Plica vero polonica e gregie. SC ipserunt multi, sed prae ceteris HERCULES
SAXONIA , T a T. do Plic. DANIEL SENNERTUS ,
T. 3. p g. 8 9. EPHEMERID. N. C. I. anu. 6. pag. 1 f. SAILLANT mem. hi foris. sur in maladie singuli μου de la Heuυo Melin lue a la faculte de Med. de Paris au prima mensos de Fedirier I 76. Sed in primis eminet Cl. VICAT, criptor recentissmus, libellus de in Plique
Poloniquc, Lausannae editus ann. I 77s. apud Franc. Gre
25쪽
ΠALLERUS ex ride, atque observationibus, complurium medicorum indubiar auctoritatis , nasci a cortice cerebri inflammato , a sanguine in cerebro effuso ; n fungosa ca-νuncula sub cranio , a grumo sAnguinis corpus friarum , ct corpus callosum camprimente; a glandula scirrhosa ad procι sum falciformem; a sanguine in ventriculum ante-ceriorem congesto ; n calculo pinealis glandula ; a scirrho cerebelli ; a duro corpore , quod cnllois corpori insidebat , a cerebr labe putrida , aut ichorosa, aut abscessu ; a sero in ventriculis stagnante , ct cum corrupto cerebro , aut cum rumore scirrhino conjuncto ; a stilo in ce, obpo latente ; a verme in cerebello ab condito', a cerebelli abscessu; a ca- motibus osseis , ct calculosis , a sanguine demum tinice per frigidum balneum in caput compulso . o' Element. Physiolog. Tom. IV. lib. X. sect. VII. g. XX.
. T. Praecipuae hare sinat catissae F. IV.), quas cadaverum diligentior a nato me pluries invenit, &historiae medicae consignavit. Non pauci tamen ex Medicis, qui fama doctrinae inclaruerunt, non dubitant, quin sanguis in finibus quoque duraemeningis in polypos interdum concrescat, circui- tui humorum obicem ponat, per Venas reditum retardet, & caussam doloris praebeat. Quod sane non valde a Vero abesse videtur, in iis praesertim , in quibus vitiata sinuum it ructura, & laxata prae ter naturam compages silc sanguinis motum lentescere sinit, ut fibrosa pars, atque ad concrescendum proclivior a reliquis secedat, paullatimque, uti ejus natura fert, compingatur. At incertum admodum putaverim, ubi ejusmodi poly pi in cadaveribus inveniuntur, an ante mortem in ipsisS eκstiterint , num vero a morte solum concreverint. Ubi ante mortem reapse existant,
26쪽
6C A P. I. D A DOLO R ECephalan tunc dJlorem secundum sinuum longitudinem, Ec irectionem protendi contendunt. A vitiis vero
hori Vc a- malae conformationis, praeserti in a durae Ma- Iecipὰ tris, ejusque appendicum Ossa duritie derivandastinacior Z non raro contumacissimas quasdam Cephalaeas , atque hemicranias periodicas, quae in ullis remediis auscultant ; suspicatus aequissimus harum rerum judex MORGAGNIUS c .
Inter caussas doloris capitis vermes etiam in ce-- b rebro nidulantes recenseri solent. At hujusmodiris capitis opinio, ut falsa , re)icitur a Cl. MORGAGMi a).ομή - JNon enim eos in cerebro reperiri posse ipse credit, nisi in illud eYtrinsecus irrenierint; neque vermibus, aut Tabacci fumo, ejusve pulveri, ut vulgo opinatur, in cranii caveam ullum patere aditum, nisi ulcere naribus, aut calvariae ossibus exesis via illuc paretur: quod utique rationi valde consentaneum videtur. Attamen postquam quorumdam illustrium naturae scrutatorum Oculi pluS, quam lyncei animalcula viventia in brutorum ce rebro, in hydati libus, aliisque visceribus detexe runt, prudentis hominis erit hac super re omne judicium cohibere , donec dies certiora protulerit.
Id unum non inficiamur, saepe narium, sto ta-Vermes in liumque sinuum cava, aliaque loca sub cute posita
27쪽
obsideri, incolique a vermibus aut illuc clanculum illapsis, aut ex ovis ibi depositis demum natis , ui
qui rodenda atrocissimum quandoque dolorem pariunt, quamcumque medelam si ernentem , nec prius desiiturum plerumque , quam foras pro die tint. In id prae ceteris incidunt mali genus, qui
variis muscarum , praecipue tabanorum, atque a-
si horum, & fortasse etiam papilionum speciebus objiciuntur, nec semper sibi vere ab ejusmodi hostibus psisunt, dum sub dio in campis, aut pratis humi prostrati, & labore fessi s omlao occupantur. Nam tunc in eorum naribus, aut circa pro-Yimas partes ab his animalculis ova, unde Vermiculi deinde eXcluduntur, aut Ver es ipsi , nain quaedam vivi para vere sunt, deponuntur, aut inspiratione intro adducuntur, ibique lGcata, atque
alta adolescunt . Ova etiam insectarum, quae in floribus deposita fuerint, flores incaute olfaciendo in nares attrahi possitiat, ibique e Xcludi. Hujus modi exempla existunt apud FER NELIUM a) , TRINCAvELLlUM b), R OLFl MCKIUM c) alio inque admirabilium observationum collectores d).
Imo quandoque evenit, ut lumbrici ipssi sursum repentes, in cava narium perveniant, ibique consistant ', doloremque capitis procreent. a tholog. I. T. cap. 7. b) l. 9. cap. IV. c) De δε lore c. d) Uideatur in primis IOHAN. AUGUST. wOHLFARTI. Observatio de vel mibus per nares excretis di Hal. Magdeb. edita ann. I 753., in qua non solum vermes ab eo visi, sed ab aliis etiam notati referuntur. Ipse enim vermes ex sinistra cauea narium senis septem is f-xaginta annorum per ocii diιum pertinaci cepha laa , is dexteri capitis lateris tumore excruciati, prseres'
sa narium per triduum continuante hamorrhagia sex rgros narrat. Prodierunt vero cum iEυamine agri ver
28쪽
mes ijusmodi ad duodeviginti, albidi omnes, qui vase
vitreo terram continente inuus , paucis diebus interjecit in erucas fit n)ras, ' duras mutati , integro mense elapso , muscas de strunt octilis subrusis , an ennis i liformibus . Vermes corpus habebant undecies interse Tum, in capite uncos binos, anguliformes, ni Vos duros , mobiles , quibu dum inter rependum pos hiorom corporis partem attrahere contendunt, csput sirmant, o que alias ita retrahunt, se
plane lateant. Vltima inte feritionis dost, esso inerat clim duobus stigmatibus , totoquo corpore pillis nigris, breUibus, par si scatebant. Auctor autem in sene hor genitos es Se existimat, quod ιco naso dormientis forte prepen denti impinuerit sua ovula musca quadam , qMA uua
muco retra Za , inque senibus frontalibus fora vermes e X cluserint . Comment. de reb. in scient. nat. & medic, gest.
Volum. XVII. pagin. Is 9. & seq. Non absimilem observationem habet cel. R AZOU, quae legi potest in eius Tabulis nasologicis pagis. 2s s. gallica lingua evulgatis . IIcommentariis etiam modicis , philosophicis focietatis medica Edimburgensis Tom. r. P. 3. g. editiov. Veuet. Vermes SColopendris similes, sesqui pollicem longi enaribus excreti ex fide Cl. HILII; & MONROI referuntur. Ante aliquot annos GEL METIUS, Medicus Mantuanus longe priestantissimus, qui clinicem in Nos cornio Ticinensi me duce, dum ibi eam prostebar, ex oluerat, hi storiam cephalagiar intolerabilis per tres vermiculoS eXCre
tos tandem domitae mecum communicavit. Hi autem Ver miculi, non e narium cavo prodierunt, sed ex iube Cul's
quod ad apicem nati paullatim extrorsum proruperat. Fr00 tem primum dolor torserat, deinde ad radicem nasi de SCenderat, atque tandem oborto ad apicem ejus, ut di j, tuberCulo, erumpentibus alte vermiculis, penitus evanuit . Quos Cum in vas vitreum demisisset, servassetque dies a liquos , ut metamorphosian, ut putabat, subirent, mag0 Cum animi oblectamento, utpote historiae naturalis studi Osissimus, eos in muscas quasdam nigras e majorum gen rζγquales e i os insectari solent, transformari vidit.
29쪽
I ANGELOTTI , in qua describitur sequens observatio Femina rustica cum per multum tempus diros fensisset capi/is dolores, tandemque ii adeo increvissent, ut instar mansura hinc inde discurreret, venit mi pastor pagi Neu iubem , famosum tunc inter rusti cos medicina. praeticum, qui non ita pridem e viυis excessit, magnis clamoribus opem implorans. Is statim confuctum sibi in cephalagiis
piarmicum miserctila adhibuit, quo caput vehementer con
cussum una infaustu m hospitem loco movit, eumque naribus exire compulit; quo facto immanis capitis dolor statim conquievit. Hospes autem iste erat vermis digiti medii longitudine . Ei ol. medicinal. centur. II. epist. LXXl . De vehementi hemicrania sere per aRnum Continua Clauaspastica palpebrie contractione, a verme in sinu frontali hospitante orta, quae illico post eum egressum Ces avit , mentionem facit SALII ZM ANNUS. De vermib. e narib. excussis f. s. Similem Casum auditor olim meus, nunce Iinius patria felicissimus, DAVID BUZZIUS ad me perscripsit . Laborabat vehementissima hemicrania Rusticus quidam, cui, cum multa in assum adhibuisset, excreto demum lumbrico terete e naribus, mox rediit persecta sa
Hactenus de his obscurioribus Caussis satis Re- Gussae r stat, ut eas, quae remotiores sunt, dc magis a m. to ς pertae, breviter enumeremus . Tales universim censentur suppresiae sanguinis consuetae evacuationes; i later mi si a venae sectio in iis, qui ei assue verint; ulcera incaute exsiccata ; graviditas; li quorum fermentatorum abusus; insolatio; calor ;frigus; ventus; austrinae constitutiones; repletis; cruditates primarum viarum; lenta, & difficilis, ciborum digestio: lumbrici, aliaeque vermium spe cies ventriculum , aut intestina obsidentes hypo
30쪽
ro C A P. I. DE DOLOR Echondriaca, atque hysterica affectio; odores acu- graves, nimia Ner Uorum , ut vocant, sen sibilitas ': vectio celeris per strata in arqualia viarum s tatus; casus, contusiones , & alia hujus modi.' Hanc caussam iam cognoverat BALLONIUS in 1. via P. I 62. , ut habet BONE TUS in sua epitome , capitis, inquit, dolores quidam oriuatur ex acuitate sen-aus , quemadmodum quidam facile Oncopigant , π' resolvuntur ob acutionem sensus. Diagnos .
s. IX. ln- Εκ ternas assici partes cognoscimus , si capilli
quasi rigent, & dolor solo eorum attactu , aut cutis compressione extrinsecus facta intenditur ;si rubor, aut tumor .aliquis oculis pateat, functionibus interim cerebri nihil, aut parum Omnino laesis. Contra ejus sedem intra calvariam es se indicant contiariae notae: in primi S tunc, cum dolore mens stupet, oculi caligant, aures tinniunt, aut gravius audiunt , aut strepitum quem que molestius ferunt, imo , si GALENO credimus, dolor ad oculorum usque radices porrigitur . VOX etiam subinde sine ulla alia caussa subinde intercipitur ; deglutiendi facultas laborat; musculice vicis, dc mandibulas adducentes contrahuntur, dedolent, membra contremiscunt; Caput crebra Vertigine tentatur, dc, si vehementior morbus est , Vomitus, aut vomendi conatus, oc delirium tandem accedunt. Interdum tanta est interiorum partium noxa, ut ad retinam, dc tunicam choroideam