장음표시 사용
171쪽
ri ratio inhibeatur nimis. Aestuosa contra udaque temperies siccam, , omnino et adstringentem poscit diaetam, vinum austerum ,, aqua frigida dilutum, denique quae et vim si brarum compri-- mentem firment et a sanguine lentorem ac putredinem arceant. se Balneum porro tunc frigidum idoneum est maxime. Quae con- tra humore nimio et tepore pollent, aliena sunt prorsus; se jurulenta ideo tunc vitanda sunt et tepida muliercularum sorbi- tio. Et praefat. ad ML sit. pag. 5. ,, Ad mala autem siccaeis et frigidae tempestatis praecavenda cimo et tollenda) utendum se est multa diluente, emolliente, tepida potione victuque molli. et relaxante, neque unquam ante Progredi quis debet, quam te. is pidum aliquem potum adsumserit, sive pedibus, sive equo, eundum est contra Ventos aqUilonares; at si inhorrescat aliquis inde ac febricitet, mittendus est actutum finguis, potissimum se si thoracis aut lateris dolor impetat, idque sane mox repeti de-- bet, si febris invalescat. E contrario humida tepidaque atino se sphaera relaxat nimium, Vim vasorum enervat, sanguinem de-- bito solutiorem, pituitosum, inertem facit, totumque corpus
se humi dum, hebes, languidum, sebribus lentis, putridis, in
is termittentibus longis Obnoxium. Hic ergo contraria prorsius, is diaeta atque medicina est adhibenda, quae solidas corporis partes se firmare, quae fluidorum crasin conservare, quae valide com-- pingere globulos sanguineos possint, indicantur. Potus nempe' se subausterus frigidus, generosus, victus valentior desiccans, ad
se stringens, balneum frigidum ejusque generis alia 37, Caete is rum haud parum insalubris est gelidus humidusque atmosphae
172쪽
I 6o,, rae status, multis quippe modis obest, praecipue frigidos in- ,, sinuando in corpus humores atque perspirationem inhibendo plu- rimum. Bene tunc nobis cingendum est vestibus, luculento ,, etiam foco, debitoque Vitae regimine, ab algidis vaporibus,, quantum possibile cavendum est, omnibus denique modis per- ,, spiratio est promovenda, inter quos frequens totius corporisse frictio ad ignem confert plurimum, nec non exercitatio quoti- ,, diana eaque paulo sortior 38 Sed et hic quoque ratio venis torum habenda est plurimum, atmosphaeram quippe maXimeo mutant: Boreas nimirum siccam, frigidam, ac ponderosam fa- ,, cit : Auster vero humidam, levem, atque tepidam: magnam ,, adeo vim habent loca reddendi salubria vel insalubria, et diverso,, plane modo adficiuntur incolae hoc perflante vel illo vento. - Qui frigidis ergo laeduntur et siccis, humectare, ac tepida subis inde potione fovere corpora debent, qui humidis siccare; sem se perque peculiari aeris inclementiae, Victu , regimine atque me
is dicina obsistendum est 39 . V
De variolis observatum est, iis semel tantum homines corripi i gob. Quas cum ab epidemici morbi consortio pravos mores induere et anomalas ac rebelles fieri vidissent medici, de morbo tunc temporis in corpus inducendo, ubi nullum Vel ab anni tempestate, vel ab epidemico quodam immineret periculum, cogitare coepe
4οὶ Aliquando tamen accidisse legimus , ut, qui variolis jam antea Iaboraverant , secunda vice hunc morbum paterentur. De qua re ingeniosa nobis, nec improbabilis videtur si'RENGELrI opinio , illud nonnisi sub variis Epidemiis fieri potuisse, ita ut, quem biliosa Epidemia imperante exercuissent variolae, iis sub Epidemico nervoso iterum corripi posset mutata scilicet corporis natura ejusque quae dicit
praedispositione . Pathol. II. Ob. Pug. 478.
173쪽
inserendi consuetudo. Ob has autem, quas memoravimus, rati Ones in variolarum insertione prophylaetica multas cautelas ob
servandas esse docuerunt Auctores. Ita summa cura vitandas esse insalubres aeris constitutiones, in quibus morbi maligni exanthematici aut putridi vagari cernuntur, BURSERI Us monet, quia scilicet timor est, ne pravam morborum epidemicorum aut stationariorum naturam variolae quoque sequantur, aut cum ii S complicentur temporibus autem, hyemem et ver, si ea tempora fuerint, qualia oportet, prae caeteris variolas sinceras ferre suique moris et indolis bonae tenaces testatur sTOLLI Us a J. Quoniam vero ab eo tempore, quo omnem corporis ad hune morbum proclivitatem variolis vaccinis tolli compertum est, quae
in oculationem sequi solet affectio, levis est adeo, ut morbus dici vix possit, in harum insertione non tot cautelas observandas esse inter omnes constat. Interea prudentis medici est, quas infaustas ac insalubres noverit tempestates, quantum poterit evitasse, ne sorsan mitissimum morbi genus a populari socio corrumpatur et malignum sata Paucis jam vidimus, quis sit doctrinae usus ad pleniorem morborum cognitionem, ad eorum therapiam, ad futurorum praesensionem, ad eam denique medicinae partem, quam diaeteticam recentiores vocant. Verum ne haec quidem hanc de doctrinae utilitate quaestionem absolvunt, cum ad ipsam artis historiam quam latissime pateat.
Quisquis medicinae fata diligens pervolverit, miseram hominum
174쪽
sortem deplorabit, qui, cum in hoc brevi vitae curriculo tot
tantisque aegritudinibus cruciantur, a male fida arte salutem ex- speetant, ac augurum cuidam genti Valetudinis curam committunt, qui, quos sanare deberent morbos, Parum cognoscere videntur
Famque tanta ipsis medicis est opinionum dissensio, ut in simi. libus morbis dissimillima , imo opposita remedia commendata summisque encomtis celebrata legantur. Nunc enim hoc, nunc illo medicinae genere praecipue usos fuisse artis magistros discimus. Hos venam incidendam esse, refrigerantia danda, sanguinis nimios motus compescendos, nimiam vitalis principii ossicaciam
ad naturae modum reducendam esse praecipientes audimus; alios, alio tempore, quascunque aegritudines ab humorum corruptela et vitiata sanguinis crasi repetendas esse; hanc sepsin anti septicis et alexi pharmacis esse praevertendam iterum alios genus nervosum imprimis turbatae sanitatis crimine accusandum esse, ab eo spasmos concitari et motus convulsivos, unde et febres et multiplices in quibusvis humani corporis partibus turbae commodam interpretationem habent, hos autem motus incompositos haud felicius moderari , quam sedante medicina atque antispasmodica; alios denique in digestionis ossicina maXimorum malorum causam latere, hanc emesi aut catharsi expellendam esse, ab hac vero neglem, saepius non tantum quam plurima eXanthemata, Verum id ipsum, quod in morbis malignum dicitur, repetendum esse Haec cum legant in eam plerosque adducunt opinionem, ut incertam esse ac vagam hanc artem putent, quam, qui prostentur, temere nulloque consilio rem gerere, ita ut si qui graviori valetudine detenti e periculo evadant, fortunam magis, quam medicum si
lutis auctorem habere oporteat. Quae etiamsi de multis forsan
175쪽
vere praedicari possent, de omnibus illud adfirmasse temerarium judico et minime aequum. Nuna quidem in gravissimos illos veritatisque amantissimos, quorum supra mentionem secimus, scriptores ulla aut erroris aut malae fraudis suspicio cadere potest Τ Igitur ad ipsam artem haec pertinent 8 Minime; naturae haec, si qua est, imputanda culpa. Inde enim mutabilis illa medicinae lacies, cum varia sit quovis tempore hominum valetudinis ratio. Vita namque aut justo incitatior , aut languidior, ejus motus in hac illave parte sacilius turbandi, nervorum sensus vel mobilior, vel dissiculter movendus, vasoriana robin' vel auctum, vel imminutum, humores crasi aut copia a sanitatis modo deflectentes, hae aliaeve mutationes, quibus cor pus humanum ObnoXium est, prouti harum alterutra praevaleat, vulgarem quandam asseetionem inducet, suam medelam postulantem ab hac mutata mutatam et ipsam. Hanc legem epidemicam qui tenuerit, non ille medicinae sdem denegaverit imprudens, aut summos quosque de genere humano Optime meritos artis magistros com temnendos ac despiciendos esse iniquus judicaverit. Verum intacta ipsi atque integra erit HIPPOCRATIs et eorum omnium auctoritas, quicunque sola naturae quaesivere iudicia. Huius legis notitia imbutus summos ex Omnibus, quos legerit, scriptoribus fructus percipiet. A sYDENHAModiscet, quaenam phlogisticae Epidemiae natura, qui mores, quae potestas, quo pacto quibusque armis hanc adgrediatur natura et ars naturae imitatrix. Hunc sTOLL1ura docebit biliosae febris historiam et regna et remedia . Hic nupYLANDI et recentioris aevi scriptores libros perleget, ut nervosorum affectuum indolem noscat et Varium ac mutabile ingenium, quibusque auxiliis ingentes inde concitatae turbae ab artifice quam optime componantur. Hac
176쪽
doctrina duce scriptores nec male intelliget, nec interpretabituta male, probe gnarus, quas de medendi arte foverint opiniones,. sicubi his nostris temporibus minus verae videri possint, id ipsorum aetati tribuendum esse et morborum, quos viderant, ingenio
epidemico, verissimae probaturae, ubi similis erit rerum conditio Nec damnandum ideo sYDENHAMUM putabit, quod et variolis et pesti medicinam antiphlogisticam fecerit, aut STOLLIUM culpan dum credet, quod tantus fuerid in emeticorum et gastricae, quam vocant, methodus laudibus celebrandis . utraque enim auXiblia petebat temporum, quibus artem faciebant, ratio, verum damnandos et culpandos quam maxime male sanos posteros optimo suo jure judicaverit, qui non ad. horum Virorum eXemplum narismram secuti sunt ducem, atque ab illa, quid prosit, quid noceat didicere, ast Sydenhanaianam et Stollianam medicinam ad tem, Pora morbosque non suos adcommodandam esse opinati sunt. Quae cum ita sint, utilissimam esse hanc rei epidemicae doc, trinam, vere praedicari posse crediderim, utpote quae et curavera sapientia medica quam aretissimo vinculo nectitur, et ab ipsa naturae observatione petita ad sdam medendi scientiam ducit.,
ingenuo homine dignam, illiberali, isti ompiricorum rationi prorsus dissimilem. Hanc legem igitur discat, quicunque salutarem aegris medicinam sacere cupiat. Hanc enim qui cognoverit, si quam fidem habeant Coi verba , non multum in arte. aberrabit. .
177쪽
CONSECTARIA CIRCA USO DOCTRINAE IN REGIONE NOSTRA .
I. I egio nostra depressa, paludosii, minus salubris. Aeris com stitutio humida plerumque, cui sive frigus, seti calor jungitur quaeque magnas ac crebras vicissitudines patitur. II. Autumnalis aeris diathesis in nostra regione praeValet. III. Hinc morbi autumnales in hac regione endemii. IV. Hujus loci natura acutis minus quam lentis et chronicis morbis respondere videtur. V. Intermittentes tertianae' et quartanae praesertim pertinaces ac
sanatu dissiciles frequentes. V. Ob temporum inconstant am morbi inconstantes saepe , in aequali tenore currentes et dissiciles judicatu, rariores manifestae cristes. Etenim ex oraculo Coo in constantibus, temporibus, si tempestive tempestiva reddantur, constantes et judicatu faciles morbi sunt, in inconstantibus autem inconstantes ct dissiciles judicatu. Hi Ocn: APh. 8. S P. III. VII. Annuae Constitutiones propter magnas et crebras temporum vicissitudines non certa quadam, aut constanti ratione sibimet invicem succedunt, sed crebrae sunt et temporum. et Epide
IN. Nullo tamen jure inutilem thde hanc Constitutionis observationem quis dixerit, quin imo ipsa incerta haec et varia tem- Porum ratio majorem requirit in observatore medico diligentiam.
178쪽
sive gastrico, aut nervoso, aut putrido vitio junctae. X. Nec rarae quoque in nostris terris subres nervosi generis di putridi.
XIII. Quapropter phlogisti cum morborum ingenium, quale GDEN- 11 1 Us descripsit, hic sere numquam observatur, atque exanthemata popularia veram inflammatoriam febrim raro sociam habent, saepius vero nervosam, aut putridam. XIV. Biliosa Constitutio, quam stationariam vidit sTOLLIUs , et nostra in regione adulta aestate et autumno primo observari solet et stationaria subinde fuisse videtur. XV. Febres gastricae ab impedita perspiratione frequentes; frequentes etiam morborum per intestina crises.
ab impedita perspiratione. Haec itaque nobis vernali praecipue et autumnali tempore, quo mutationes illae majores et cre briores esse solent, sulmina cura promoVenda eSt. XVII. Utilissima igitur et in nostris terris epidemicae hujus legis iam titia atque anni temporum et constitutionum observatio.
179쪽
Plantarum germinatio terrae stimulo promovetur. I I. Plantis verum sensum tribui posse negamus. I I I.
Distinctionem vitae organicae et animalis, cuius auctor est Cel. BIcΗΑΤ, defendimus 1 Via Sanguinis, quam vocant, Oxydationem frigore promoveri contendi.
Minus recte KANTIus , frequentiorem esse pulsum hominibus potaribus, quam regionum calidarum incolis adfirmasse nobis videtur.
180쪽
Perperam RousspAU: se Ie ne dispute done pas que la in Odsicineri ne soli utile a quelqties homines, mais te dis O'elle est sus, neste au genve humain. V v I I. Errant, qui putent, animi dotes a corporis struebara aut viribust facultatibusve proficisci, easque ex hisce intelligi atque inte pretari posse opinantur.
Animi commotiones nobis et natu les et utiles esla videntur. -