Physiologia medicinalis

181쪽

SEcr. II. DE c HYLI FORΜΑ T. V. c HYLUs. 16 3 ea rocreatio et grata Secundae Valetudinis son

satio g. 283. n. 5. J reseti debent. His doniquo ac codit, quod collapsae antea intestini tunicaoper chymum tendantur, ipsaque ductus cholo- doctii 3. 291. et Pancreatici 298. ostia pa-tusa roddantur, bilisque et Pan Creati Cus humor, quorum secretio per duodeni irritation in cotoro quin augetur g3. 295. 3OO. ), tubo alimenta- rio infundi facile possint. Quia vero se crotio 'Bilis quatenus phlogistica minuit et o Xygenium,

irritabilitati conservandae Summe nece S Sarium i g. 214. n. I. auget , magnam habet in universum corpus relationem g. 296. ), Virium corporearum et mentali Um restauratio , quas dobitam sequitur digestionem, atque Universae Animalis oeconomiae Perturbatio, Perversae dige

stionis effectus , facile intelliguntiar. Suscitat chymus , recidulae indolis g. 282. , novam in tonui intestino Vitalem actionem, qua, si quantitas et qualitas positi Va et relativa g. i.) debite se habuerint, ipse Pro Parte aliqua ita mutatur, ut relate ad tubum alimentarium in dissorons reddatur g. 69.), adsimiletur. Ρars nompe aliqua in chy Ium Vertitur, Cum alia, por intestini Vires haud Superanda, in crassum

promovetur inte Stinum , e Corpore EX Cernenda.

Concurrit autem ad hanc OPerationem actio quoque triplex, modo Penit ius e XPIoranda.

. 305. Motus p e r i s t a it i c u s. l Gaudet muscularis intestini tunica g. 285. i in gigni irritabilitate organica , in omnibus plai no animalibus conspicua ). Si igitur tubus ali-l montarius, duodenum PraeciPue magi S muscu

182쪽

164 LIB. I. CAP. II. DE ALI ΜΕΝΤ. DIGESTIONE.

Iosum, e Vulnere animalis ViVi prolapsum, stimulo mechanico aut chemico lacessitur, Contractio manifesta sequitur, e StqVe ea contractilis vis tanta , ut intestinum irritatum filo quasi

Constrictum appareat, Omni Sque Cavitas dispareat ). Est autem irritabilitas intos lini tam

durabilis, ut a morte, donec adeps consistat, perque plures etiam horaS, SUPersit. Reperiuntur etiam in cadaveriBUS , acri Praeprimis veneno exstinctorum , tubi alimentarii stricturas , vol totus plane intestini canaliS angustatus apparet a . Opponitur vitalis haec contractilitas mem-Branarum , tutium alimentarium Componentissm, ductilitati; cum igitur contenta intostini,

aeres Praecipue eVoluti, ceteras Protendunt tunicas, fibrae muSCulareS me Chanica Suscitantur irritatione, contrahuntur, conservant debitumhobi intestinatis Iumen, et Promovent contenta.

Inde ergo est, quod ea, qUae irritabilitat omi minuunt, aqua caIida g. 224. , optum et alia, in Rammabilibus, musculis inimicis g. 93. g. 214. n. 3.) abundantia, natus faciant, frigus

voro golidum, clysteres aceto misti etc. tympaniticum saepe releVent abdomen bo. Chymus ergo in tubum intestinalem deIalus,mschanico SUO et chemico stimulo fibras longi iudi natos et circulareS intestini tenuis irritat,quao dein contra cicte seculiarem ponunt in plagis irritatis agitationem, Sub nomine P e r is haltici motus dudum notam. Est automigio motus in homine, inque Omnibus hostiarum classibus toties Ob SerVatUS , ut hodie nomo am-s Ilus dubitet, intestinum tenue, quousque vitalitas adeSt , VermiS 'dinStar , alias fortius, sit dobilius alias, quiete etiam saePe interposi-

183쪽

SEcae. II. DE CHYLI FORΜΑΤ. V. cΗYLUS. 165ta, moveri c). In Piscibus et amphibiis segnior

advertitur motuS.

Reguntur musculares intestini fibra o gangliorum tantum nervis g. 286. , unde motus Perist allicus mere organicus est, animi imperio minime gubernandus d . Ponunt tutem si-hrae duplicis ordinis triplicem fere motum: circularos irritatam intestini portionem arctant, et redditur brevior lacessita tubi alimentaris plaga fibrarum longitudinalium actione ; contractionem hanc relaxatio Sequitur , et oritur tertius quidam ex alterna hac fibrarum a tio nomotus, diagonalis quasi et Spiralis seu Iudibundus , ut adeo incitatum intestinum repere, hae contrahi, illac laxari, hic arctari et alibi innari videas. Hoc igitur motu, qui Per Plagas intestini, inde a pytoro Versus inferiora procedit,

contenta inferiora versUS Dromoventur. Sequuntur nempe Contractiones eum Ordinem , cum

partes superiores alimentarii canalis per chymum , magis adhuc disserentem , citius et po-tontius irritentur , et ipse etiam musculosus apparatus in duodeno fortior sit quam in jojuno et i leo . 285. , unde Pars Suferior active, atque inferior passive magis se habet. Non tamen omnem abeSSe Putes retrogradum motum

canti peristat ticu mJ, qui in normali otiam statu apud hominem et bestias observatur o). Arctatis enim inferioribus intestini portionibus,

contenta superiora VerSUS urgentur, quo chymus uberius subigitur , atque temΡOre longiore, ut opus omnino est, in tubo alimentario retinetur. In normali tamen statu motu S retrogradus vero peristallico motu inferior est, ut adeo

ad Parvas nonnisi plagas extendatur, nec diueontinuet. Si vero nimiae fuerint in Partibus

184쪽

166 LIB. L CAP. II. DE ALIΜΕNT. DIGESTIONE. inferioribus stricturas vol alia impedimenta, tum contenta intestini in ventriculum, Perque oeso Phagum in ipsum os repelluntur, ut in Brutis animalibus a ligato alicubi intestino Semper

accidit 1G.

Adjuvat poris tallicus motus alimentorum ulteriorem adsimilationem , dum partes tritu emollitas comminuit , heterogeneas substantiaS miscet, et cum humoribus inquilinis, quorum Se Cretionem Promovet, subigit, inque massam homogeneam vertit. Habent hic et valvulae vil-Iosae intestini tun 1cae, quibus cibi subactio adjuvatur , Suum ossiciam. Ρromovetur motu eodem

chyli ab Sorptio, ejusque per vasa et glandula SmeSaraicas iter. Est autem tubi alimentarii insignis in digostionem Qt nutritionem Vis , quod ingestorum , vix subactorum , in debilibus ostendit secessus , atqUo cach exta testatur universi corporis, apUd eos praecipue advertenda, qui Venenatam plumbi vim , Perista Itico motui peculiari modo inimicam, tulerunt g). Ex eo etiam est, quod animalia herbivora et ea, quae duriore vescuntur cibo, Iongiorem nacta sint intestinatem tubum quam carnivora 288 d. Quemadmodum musculi ab dominatos et dia- Phragma motu suo ad ventriculi faciunt functionem fg. 281. , intestinorum officia ho-Tum actione promoventur, quod, licet H a I l e-T us parum his tribuat viribus tib , quotidiana

ostendit experientia. 3 HALLER : Elein. plays. VII. P. I. P. 77. g. 34. ZIMMERMANN : do irritabilitate. -- ΗΛLLER:

185쪽

SEc T. II. DE CHYLI FORΜΑ T. V. c HYLUs. 167d, Augetur peristallicus motus ab iis, quae in gangliorum Systema eminenter agunt 3 inde est, quod apud personas hystericaS , et a magneticiS tractibus , ut aliquoties vidi, abdomen, ipsaque intestina singulari ra

tione commoVeantur.

g. 306. Cl1 emica intestini tenuis actio. Promotus in tenue intestinum chymus chemicis mutatur proprietatibus , et SeparatUr ab eo Chylus , tanquam pars animalibus humoribus analoga, Suoque modo in Sanguinis massam, cui demum adsimiletur , promovenda. Puls igitur alimentaria , in Ventriculo parata c*. 28 o. , in duodeno albo - flavidum induit colorem, et sLaliquid superfuit crudi de alim sntis , id plerum- quo resolvitur , ut jam nunc liquidum csrnas spissum et homogeneum. AUgetur albae materiae copia in jejuno , et minuitur versus il si finem , ubi mucus apparet pellucidus , nihil quo amplius de odore, colore, sapore et forma cibi,

modo omnia naturae re Spondeant, SVPerest

Acidula autem chymi indoles , quod coli. WERNER et ΕΜΜERT testantur, ea Proportione minuitur, ipsumque etiam ferrum ea ratione des- oxydatur, quo id liquidum in crassa magis descenderit intestina Haec Vero chymi mutatio per chenaicas Iiquidorum inquilinorum proprietates efficitur.

tus 285-3o3.) huic destinatus est functioni Est ergo primus entericus humor g. 286. J, qui cum muco glandularum Peyerianarum chymo

186쪽

168 LIB. I. CAP. II. DE ALIMENT. DIGESTIONE. admiscetur; diluit illo pullom alimentariam etro solvit substantias crudiores , quemadmodum alii id faciunt soro si humores g. 279. n. I.); mu'cus intestinatis, qui tutium alimentarium simul Iubricat, ut villosam tunicam a nimia tuetur irritatione , aquosas cum oleo sis subigit parti-BIS. Maximi autem momenti officia in chylo Parando ipsa praestat bilis f. 293. 296.). E Ie-ginus quidem chomicis ejus humoris actio, siquidem partes ejus constitutivae satis. notae necdum sint, exponi debite haud potest; observationes tamen et pericula, hunc in finem a va-yiis coli. physiologis instituta, Sequentia Pro

Bare Videntur.

1 Convertitur chymus in chylum Praecipue per bilem admistam. Etenim animalia, quae bilem habent acriorem et magis Derfectum, ut in brutis carnivoris est, cibum ingestum perfectius subigunt quam bestiae herbi oras. Multo etiam citi Us chy Ius paratur apud ea animalia, qtacte cystide gaudent fellea; ubi igitur bilis, essicacior ceteroquin , majore quantitate alimentario humori adfunditur , estque minus perfecta digestio in mammatibus, vesica felle a destitutis g. 292. , Ut adeo in equo grana

adsumta pro magna parte indigesta secedere Vide es mus. Cernimias praeterea chylificationem

protinus perturbari, ubi bilis secretio, vel in lubiam alimentarium excretio impeditur, et viget ea Secretio tum praecipue , ubi chymus in tenui existit intestino , quo tempore et cystic USadfunditur humor Donique accidit chyli sepa-xatio , ubi chymo , ex intestino nunc trucidati animalis exemto , hilis additur , estque tanta hujus vis, ut in temperatura etiam inferior o is sequatur Se COSSUS , tanto quidem magis , ubi

187쪽

SEc T. II. DE c HYLI FORMAT. V. c HYLUS. 169etiymus aqua prius diluitur. Secedit quippo tunc materies alba, muCO Condensato similis, acidi liberi indicia vix manifestans a).2 Exerit bilis, carbonico et hydrogenio abundans g. 293.), de S OXYdαntes in cl1ymum vires. Namque humor, ut pacilo ante dictum est , acidulam ab admista Bile hac tonus amittit indolem, ut non amplius Caerulea rufet vegetabilium pigmenta. Evolvitur sub hac operatione aer hydrogenius , et minuitur aeris in tenui intestino contenti, ut 3URINE testatur b) , oxygenium. Albumen , quod Per Oxydantem humoris gastrici vim in gelatinam vertitur 3. 28o.), per bilem iterum restituitur, ut ad seo in tonui intestino coagulabilis haec rursus appareat substantia co. Eadem ratione agit Bilis in arseriosum sanguinem , Cui Veno Samim portit indolem, adeo, ut coagulari nequeat; si vero sanguini coagulabilitas per acetum adimatur, ab addita bile coagulatur, prout acetum vicissim sanguinem cogit, per bilem dissolutum d . Ubi bilis secernitur fatua, ut apud hysochondriacos toties sit, flatus abdominales et faeisces alvinae manifestum redolent acidum. Denique bilis , cui inflammabile detractum est Prin-eipium , quaeve aeri atmos Phaerico diutius Ox-Posita fuerat, chymum haud amplius mVtat.

mus, Seque mutuo de componunt. Partes quippe constitutivae utriusqUe humoris , qua Q indole sua maxime sibi opponuntur , mutuo semet attrahere, sibique jungi debent; mα- , Nima autem viget attractio inter cholic Um principium g. 293. n. 3.) et acidum in chymo Praemva Iens , quibus in se mutuo agentibus uterque humor mutatur et de componitur. Acidum erSo

188쪽

17o LIB. I. CAP. II. DE ALIΜENT. DIGESTIONE.chymi cum bilioso jungitur principio, quod in

Tesino Sam substantiam vertitur, eque liquidis Praecipitatur, cum faecibus subinde eliminanda; TeliqUae vero utriusque liquidi Partes, Sali Va,tium Ore enterico et pancreatico COOPeriantibus, modo peculiari et nondum cognito , in chylum

vertuntur.

Μinime autem credas, omnem bilis functionem in ea tantum consistere praecipitatione, siquidem chylus arte paratus atqiae Sic Catus,

colore viridi di inflammabilitato, bilis prodat indicia, nihilque adsit do cholico principio in

humore lacteo , intra intestinum parato e). His accedit, quod biliosa substantia, quae in sapoi Bias adest, talem prodat m Utationem, quae αsolo acidi cUjus darn in fluxu repeti haud potest f) Videtur autem bilis, ut cel. TREVIRANUS autumat , aere hydrothyonico et acido prussico Praecipue agere in chymum , Si quidem aqua, iis impraegnata substantiis , album en penitus

resolvat, adeo, ut additis acidis, etiam concentratis, cogi non amplius Pos Sit, et sanguis animalium , acido Prus Si Co peremtorum , resolutus,

inque massam tenacem, Caeruleo - atram Conver

sus appareat g). Vero 'simile igitur est, quod chymus per bilem non modo des o Xydetur , et principium cholicum per acidum , in pulte alimentaria Praevalens , Praecipitetur , Verum penitus resolvatur, inque mucilaginosam vortatur substantium. Quidquid autem sit, observationi-hus Emmerti probatum est: gelatinam in ventriculo et superiors tubi intestinatis parteox alimentis parari ; tardius primo album encomparere, ac demum in ipsis iam va3is lacteis,

ductui thoracico Vicinioribus, fibrosum Princi- Pium et cruorem Produci lib.

189쪽

3, 307- Dynamica intestini tenuis actio.

Quemadmodum ipsa ventriculi actio biodynamica regitur efficientia 283J, tenue intestinum , copiosis nervis et sanguiferis vasis instructum g. 286.), specifica Vitalitate sua chymum in chylum mutat. Ipse enim eius tubi peristallicus motus irritabilitatis est effectus g. 3O5.J , et bilis , ceterique humores , qui chyli formationem adiuvant g. 3o6.), Per Vitalem secernuntur actionem. Accedit his, quod tubus alimentarius consuetas chemiae regulas minime Sequatur, ut adeo compositam ejus functionem Bioche micam quidem, non Vero Chemicam esse intolligas ). Docent autem Observationes frequentes , intestini tenuis officia ab efficientia gubernari, mechanica et .cti emica potestato Superiore : animi enim passiones et adfectus subito saepe totum id pervertunt opus , Suntque omnia , quae systematis gangliorum adficiunt

vitalitatem , nutritii humoris ossicinae inimica, quod in hysterica et hypochondriaca adfectione

190쪽

172 LIB. I. CAP. II. DE ALΙΜENT. DIGESTIONE. vel maxime videas. Si denique ad consensum et sympathiam, quαe inter alimontarium tubum et diversas partes vigent g. 242.9, reflectimuS, nullum nobis superesse potest dubium, organi ejus functionem vitalibus penitus Subjectam es SoviribuS.

Hodie adhuc dari modicos , qui ventriculum pro Olla chemica habent, suisque antacidis , anti alcatinis, absorbentibus, involventibus , inviscantibus , incidentibuS etc. etc. corrigere vitale viscus pergunt , salutaris deplorat arsi

Chy Ii proprietate S.

Omnium ergo organorum huc dum descriptorum g. 285- 3o 3.) concentu efficitur, ut e pulte alimentaria , ventriculi actione parata c6. 279- infestini tenuis energiam f. 3O4-3O7. humor Producatur albus, subsalsi, haud ingrati SαPoris , in equo, ut REUS S et EΜMERT experti sunt ) subnavi , in glaucum vergentis coloris,

et odore singulari, Semen virile aequante, Praeditus, qui chylus dicitur. Adhaeret is humor

villis intestini tanquam mucosa et albicans materies, quae dein a vasis Iacteis absorbetur, Porroque mutata, ut mox dicemus, in ductum thoracicum defertUr. Statuerunt olim, chylum Iacti esse similom recentiores vero chemici Ostenderunt, eum humorem a lacte prorsus differre , si quidem nec

saccharum nec Oleum contineat, eaque Saltem

ratione in acidam rapiatur fermentationem , qua gelatinam in se tenet a). Μagis vero congruit chylus cum sanguine , unde etiam San

guinem album nonnulli dicunt. Etenim in