Diatribe in M. Porcii Catonis Uticensis vitam et mores M. P. Lindo

31쪽

ita ut, quum oratione tolli diem opus esset, id ei non defatigato sacere liceret ). Forma dicendi ejus oloquentia et doctrina repleta erat semperque apud auditores, omnis generis, magni ponderis . Infiti videbimus verbis ejus

populum vicissim excitatum et temperatum, senat ribus, magistratibus ab eo persuasum esse; milites, ducis verbis nullo modo animatos, a Catone Verosam ad misericordiam erga Victos, quam ad Virtutem contra hostes hortatos, et obedientes s f. Jam vero aderat tempus, quo dotibus, quibus

32쪽

Inda a bello stadiatorio rigae ad calonis quaestaram.

Ut jam supra diximus, bis e vitae privatae tranquiusitato abreptus est Cato rebus domesticis in rempublicam: primum ad Basilicas Porciae columnam servandam; iterum occasione, quae nune nobis enarranda est. Anno vicesimo tertio Catonis aetatis a. Chr. 72 , bellum erupit Gladiatorum, in quod prosectus erat quoque Caepio, Catonis Dater matruelis s=γ. Cujus duetus amore, eum secutus est Cato, minus, ut ain Paret, patriae caussa, quam quod cognati absentiam serre non poterat I. . Nihilominus disciplinae militaris studio et integritate morum unus omnium maxime floruit, ita ut, testanto Plutarcho ': μηδis αποδειν τού παλαιοὐ Κατωνος. ' Qui autem a L. Gellio Poplicola duco, virtutis omnibus praemiis, magna cum constantia ac modestia, se ornari non passus est; so nihil dueis laudo dignum praestitisse a mans. Non patet quamdiu Cato in exercitu degerit; quomodo porro,

33쪽

Romam redux, vitam usque ad annum 67 egerit, partim tantum notum ESt.

Ηοe tempore autem uxorem duxit Atiliam, Milii Serrani filiam, quum sponsam Lepidam ), ipsi Motellum Scipionem - postea anno 52 consulem ' - anteponentem, perdidisset. Ex illa duos habuit liberos e), Porciam filiam arium M. PO cium Catonem, qui in pugna Philippensi cecidit '. Amissa autem Lepida, magno cum dolore tum summa ira incensum fuisse Catonem, testis est Plutarchus sq), porro, loco laudato, affirmans ovin injuriam sibi a Metello Scipione illatam, versiabus Jambiela, Archilochi ad exemplum, ultum esse,

Graeci tamen satirici licentia non usum.

Quidquid est, e Plutarchi ejus vitae Capitis m

initio, sino ullo dubio patet ante annum 67 Catonem Atiliam inorem duxisse, eo tempore mariti amanti simam, Postea autem, ut insta demonstrabimus, ei infidosissimam. Nunc ad vitas illius priorem historiam revertamur. Circa annum 67 e , secundum legem, nullis no menclatoribus usus ), tribunus militaris designatus

34쪽

est Cato, in Macedoniamque missus ost ad M.

Rubrium Propraetorem ). Apud quem, exemplo

magis quam iussu, milites ad virtutem ot moder tionem animi exhortabatur, vestitu et victu nullo modo ab inserioribus se distinguens, moribus autem, verbis et ingenio summos belli duces superans; ita ut quam maxime militum amorem sibi pararet ). Gloriae autem militaris nunquam appetens, Cato ossiciis tribuni militaris perfunctus, tempus trimestre

Pergamum iter faciendo degit per quod Athe

nodorum philosophum sibi amicum conciliavit, cui etiam persuasit ut primum in Macedoniam, deinde Romam se sequeretur U). Quam ob rem, ut ait Plutarctus, sibi tantum tribuit honoris, quantum Pompejus atque Lucullus Victoriis ἔuis sibi paravi sint ). Eadem fere tempestate, amico parato, Datrem perdidit amatum, morbo in Thracia, in

ad exemplum, nomenclatoribus usus est Cato: v. cIo. pro ritur. 36. PLuet. Cat. Min. s.. PLIN. VII, 3I. Recte etiam V. Cl. DRU--Ηs testatur, , die nil ergibi sita aus ouae. 10 φ. - Lustuli., weL

35쪽

Quem gravissime aegrotare Cain apud exercitum Thessalonicas certior lactus est ). Jam supra vitissimus, quanto amore semper Batrem persecutus sit; quo facilius intolligemus, quanto dolore morbi illius nuncius ab eo acceptus sit. Qui, quam citissime omnibus relictis, duobus cum amicis, tribusque cum servis per mare procellosum, maximo cum Vitae periculo, Aenium venit. Ibidem autem, ame adventum ejus, jam Dater diem obierat supremum; uniea quoque remanebat Catoni consolatio, cognatum supremo assiciendi honore. Cujus in memoriam monumen

tum Aonii Moxit si VIII tal. constans ), haud parvi

sane pretio; cui autem non tantum tribueremus m menti , ni postea Caesar in Anticatone Est ammavi Set, eum cribro stafris cineres percolasse, auri in rogodopositi invoniundi caussa; calumnia Sane Omnis e pers verisimilitudinis, tam rebus gestis quam indolo Catonis omnino indigna, quare Plutarchus, loco la dato, jure de Caesare addit: hoe ς οὐ τὸ μονον,

Exsequiis peractis, praeclarum virtutis et pietatis orga Datrem indicium praebuit, cineres ejus Romam secum abducens quamvis in trajicendo mari, mo

36쪽

tuum secum serre, sere ex omnium sententia malum

esset omen, nec nobis affirmare licet ipsum Catonem ab omni superstitione semper liberum fuisse st). Ab exercitu tandem summo cum honore decedens, Cato, Romam redux, iterum se philosophiae atque rerum forensium studio, cum amico Athenodom, quam maximo addixit; non modo animi libidinis caussa, sed nunc sane ad ipsi reipublicae officia praestanda '. Usque ad aetatem ubi ipsi quaesturam petere licuit, summa cum diligentia leges et instituta, ad id munus Pertinentia, pernoscere conatus est, adeo ut anno 65 s', muneris jam peritissimus, quaesturam auspicatus sit.. 3 CI Ro, de Div. I, 32: . Audim C. Coponium ad invenisse Dyrrhachio; cum praetorio imperio classi Rhodiae praeesset, cumprimis hominem prudentem atque doctum: eumque dixisse, remigem quendam o quinqueremi Rhodiorum vaticinatum, madefactam iri minus XXX diebus Graeciam sanguine: rapinas Dyrrhachii, et conscensionem in naves cum fuga; fugientibusquamiserabilem respectum incendiorum soror sed Rhodiorum elassi propinquum reditum ae domum itionem dari: tum neque te ipsum non esse commotum: Mareumque Varronem, et M. Catonem, quLtum ibi erant, doctos homines, viaementer esse perterrilos: ete.

37쪽

CAPUT III.

Una cum nova dignitate suscepta, Catoni finis vitae tranquilitati impositus est, eumque inde ab hoc tempore, haud sino intervallo, turbis et rixia, quibus jam vexabatur republica, implicatum videmus. Libertatis amore, disciplinarum scientiarum et artiaum studio, honestate morum, modestia, temperantia, hisce omnibus virtutibus inde a pueritia jam enituit; quibus praeclaris naturas set indolis dotibus otiam doctrinam magnam et Vitae integritatem adjunxit Quem contra negare non licet, etiam seVeritate niamiaque rigiditate saepe incitatum fuisso; quum nulla in re sibi parcero voluntas ei esset, pariter aliorum ne minimo quidem culpae veniam dare vellet. Quippo cui jus et leges semper et pro diis essent, reipublicae autem salus omnibus temporibus solum atque unicum propositum. Quam ob rem, nihil aliud spectans, V riis opportunitatibus, nulla orga amicos indulgentia utens, omnes sera viros amplissimos, graVissimos, sibi advorsarios reddidit; imprudentia interdum magis civitati nocens quam quidem auxilium ei asserens.

38쪽

Haec omnia serius ocius o narratione nostra patebunt, hoc loco pluribus non opus est; jam ergo ad Catonis quaesturam deseribendam transeamus. In quo munero jam a decessoribus atque collegis ejus dolicta permulta omnis generis commissa erant, quibus finem imponere statim summa cum dignitato et patientia molitus ost Τ). Adhuc inserioribus quidem, negligentia quaestorum caussa, nimium, in rebus ad munus pertinentibus, potestatis fuerat; nunc autem, Catono quaestore, primum non modo nomine, sed et ipsa ro, inseriores saeti sunt, quum caeterorum quaestorum licentiam continere non frustra conar tvi', quorum publico quoquo delicta reprehendebat. Res autem a Catone incepta quam maximo implicita erat. Omnibus sero invisas orant severitas et

integritas Hus: ipso Consor Q. Catulus scriba quodam a Catone jure reo facto, opera Lollii, C tonis collegae, eum in judicio absolvit. Tanta aurem nobilitate Cato his in rebus se gessit, ut quaestoris muneri ipsam consularem dignitatem --diderit '. Quo quaestore, civium quidam intersectores, quibus a Sulla facinorum praemia e publicis p cuniis data orant, partim p unias jam acceptus aer rio restituere, partim iis porro remmuare coacti sunt. si

39쪽

Caeterum permulta constantiae, et integritatis fusexempla in quaestoris munere apud Plutarchum, locis laudatis, invenimus, qui etiam affirmat eum Semper primum aerario adfuisse, ultimum autem abiisse. Quem addimus quoquo rebus publicis tractandis . a studiis nullo modo abreptum fuisse: nqui ita doctrinae cupiditate flagravit, ut ne in curia quidem dum senatus cogitur, temperaret sibi, quo minus libros Graecos loctitarot );V summa cum modestia autem amictu Iibrum celans Cujus etiam integritate et consta

tia in officio, auctae sunt sane civitatis divitiae p); dum boni ejus collamo ad munero rito fungendum

excitabantur, mali aurem continebantur, adeo ut Plutarchus dicat ', hεδίλα εν, στι τ8 πο- πλουτεῖν et πι

officiis autem perfunctus, neque res publicas ad quaesturam pertinentes curare neglexit, libris haud parvo acquisitis ad id munus pertinentibus utens ). Corruptorum illius temporis morum indicium autem praeclarum est, quod paene quaestoris dignitati r nuntiavisset, quum ipse Marcellus, amicus jam indoa pueritia ejus, ad priores reducendos in hoc munus

40쪽

abusus paratus esset e qui ipso Catone quaestore, jam fero omnes remoti erant. Hisce rebus cognitis, nobis affirmare licet, primo in munere publico, Catonem se ipso et proaVO cI rissimo dignum praestitisse; non ei autem est tribuendum, si pristini quaestoris integritas postea parum reipublicae profuerit. Ita publicis muneribus perfunctus, Cato iterum ad Vitam privatam rediit, sequenti anno 64 in Asiam Minorem profisciscens. Jam antea, moriente Batre, eum iter ad regem Deiotarum, patris amicum, sectiso, statuit Pluta chus ' , quem idem, eodem itinere Ephesum, Pom-prii salutandi caussa, so contulisso affirmat '. Quum vero PMmpeius anto annum 62 Ephesum non vid rit ', hanc rem nobis negare necesse est, praecipuΘquod hoc ipso anno Romae Cato tribuni plebis munus auspicatus est, ita ut eum una cum Pompeio

Ephesi fuisse, fieri non possit. Quo nogato, difficile

non est Verum itineris tempus invenire, quamVis ante quam quaesturam auspicaretur, eum, ut supra diXimus, hoc iter fecisse testatur Plutarchus. Profecto minime recte: nam anno 63 - , Romam redux, Cato ante