장음표시 사용
361쪽
Iudicium Paridiuestretaque muria forma. Pro his omnibus, quae ne in considerationem quidem admittere dignabatur, tam elato fuit supercilio, ut pΟ-stulare a rege auderet, ne ingrediens cum Triumpho Ruscinonem oppidum, se inter bello captos numera
O nimiam regis nostri in ign o sce ndo hostibus facilitatem. Contentus Poliarchus, hominem ad illius dedea ficoris mentionem erubuisse: non solum hanc ei gratiam fecit: sed de omnium delictorum largitus est veniam. Ignoscat mihi clementissimus rex si ausim nimiam illam improbare in victore clementiam.Si enim tunc sim tum
de eo fuisset supplicium, optimo iure punitus fuisset ob tot flagitia in rempublicam commissa, 3c satisfactum fuisset sacrosanctae iustitiae: nec ansa suppeditata posteri oribus tum ullibus. Volenti iniuriam non fieri, vetus verbum habet. Placet illud illius qui dixit summae mi- sei icordiae opus esse, maleficos & noxios quam primum
e vita tollere. Facinorosorum enim interitu hoc lucramur, ut imposterum delinquendi adimatur eis facultas,& caueatur bonis atque innocentibus, quos illi ad eorum,quos ante id tempus laeserant,numerum,uelut sitic-cidaneas hostias,erant addituri, si diutius his reipublicae carcinomatibus vivere contigisset. Nacitus igitur delictorum veniam, discessit a sacie regis sui, iisdem adobrutus sceleribus, quibus antea coΟ- pertus fueratrimitatus serpentes, qui hyberno tempore non ideo deponunt venenum, quod eo uti per rigorem& infirmitatem non possunt, sed seruant in commodiora veris tem Ora. Sic Ambiodorix, recepta libertate, ibi mox virus situm euomuit, conatus rem,qua detestabiliorem vix item istum unquam intuitum micte peiera
362쪽
Cum per Galliam iter faceret in Liguriam, accidit, ut quidam eum accederent e complicibus eius, qui Auinioni Cauarum degebant. Horum qui primuserat. et si Gallum sie natione profiteretur, Barbari tam en atq; proditoris cor intra pectoris sepimentum occultabat. Ad primum congressum eorum haec fuerunt agitata conlatia, quomodo Auinionem, nobilissimam urbem in Α in biodorigis potestatem redigerent. At proditor ille,
cum inter eos conuenisset, reuersus domum id egit, veeos,quos a sua factione non alienos nouerat, spe luculentisii morum praemiorum, quae inde percepturi essene compulsos,in suas partes traheret. Pollicentibus his operam suam, elapsis aliquot die..bus,nocte quadam positis vestibus nudus insilit in B li
danum amnem,quo natando stuperato,in alteram ripam
emergens, a coniurationis sociis excipitur A mbiodorix. vii inter ipsos conuenerat. Quod supererat noctis imis pendit visitationi sociorum, ut hos in fide conseruaret,& alios insuper sibi adiungeret. Vbi fugatis tenebris solis iubar illuxit, videns praecispuos sibi ad condictum adesse ciuium, credidit satis sibi
esse roboris,ad arripiendum ciuitatis dominatum. Dato igitur signo, cum conuocasset in forum populum, sim lat se habere a rege mandata,quae ijs expositurus esset. Scinditur in certum studia in contraria pulus: Ambiodorige enim, tanti nominis Principe intra Vrisbem conspecto, alii quidem hetabantur: alii ita mirabantur,ut vix suis ipsi credetent oculis. Orsiis igitur sermonem, ita peroravit, viij audientium, quorum non pudoris rubore sessunderentur facies,satis ostenderent, de puduisse illos, eorumque animos iam pridem infidelitatis crimine effascinatos ad omne dedecus occalluisse: ita extollebat sua homo ventosus in uniuersam Galliam merita: ita contra contemtim & contumeliose lo-
363쪽
quebatur, de Poliarcho rege, deque matre eius Timanis dra regina, ut non uno modo summorum hominum fi mam laederet & honorem. Dixerat Ambiodorix:&seditiosam viri concionem e vestigio secutus est tumultus popularis : quo abusus homo compita urbis,ipsaque adeo templa & quadrivia occupauit, praesidiisque e sua factione firmauit. Post conuersus ad statuas Poliarchi patrisque eius,eas demoliri & comminuere aggressus est, quanquam uniuersiae Galliae consensius eas posuisset, ut essent virtutum eius Min rempublicam meritorum testimonia, & ad easdem posteritati aemulandas incitamenta; indicia insuper se titudinis ciuium in Principes suos. Omnem autem ba hariem &insolentiam superabant, conuicia&probra, quibus eorum nequaquam verebantur impudentissime lacerare famam glosi m quς- . Occupatis ad hunc modum per suos Ambiodorix vicis & plateis urbis, perfidissimo cuique licentiam fecit, inuadendi eorum domos, qui firmi in fide aduersus regem perstiterant,ut eas ex oliarent,omniaq; in prydam verterent, interea dum ipse clauibus ad portas ciuitatis potitur,& Palatium occupat. Nemo unquam credidis set,tantum nefas in homines Gallos cadere potuisse, nisi qui ipsus omnia oculis arbitratus fuisset. Ferocissimos enim Thracum Scytharumque populos, qui ipsius crudelitatis mammas suxissent, ausuros talia vix crediderim , neque tam Inclementer debacchaturos fuisse in hostes suos aperto praelio victos, quam isti homines in ciues suos, immerentes, quibus eadem religio idem O Non senserat ista Praefectus oppidi,dante Ambiod .rige omnem operam, ne quid harum, quas ipse machinabatur, rerum ad illum emanaret. Videns igitur de V bis possessione actum esse,iuam insuper vitam in summor versara
364쪽
versari periculo, & futurum, ut Poliarchus amitteret ciuitatem partemque regni: Vehementer expauit. Hinc ira animos suggerente, nixus aequitate caulis quam defendebat, congregatos milites suos arma capere iubet, ipse dux eos praeit, recta contendens ad unam e portis ciuitatis. Pergunt hi, accepto imperio, Vt omneS qui resiastere ausi fuissent trucidarent: ibi populus, qui nihil minus quam pugnam expectabat, territu S audacia Praeroiarianorum,paul itim refrixit, posit: sique humi armis prae clare secum actum credidit, quod vivi ab stationibus suis dimitterentur, quas obseruare iussi fuerant, eo loco ab Ambiodorige sub seditionis initium constitini. Potitus ad hunc modum possessione v mus portae ciuitatis , ausus est Praefectus de caeteris quoque bonam spem concipere. Vocatis igitur ad se ciuibus, quotquot in fide erga regem perstare cognouerat, iisque ad virtutem commonefactis, altiora aggredi statuit. Ii autem, quorum diripiebantur fortunae & effringebantur domus, etsi initio furore aduersae partis perterriti diffugerant aut occultauerant se ; voce tamen Praefecti animati concurrebant, ut opes sitias libertatemque defenderent, quas illis adimere conabatur Tyranuus , usus nefaria proditione. Cum igitur facto concursu ad numerum non exiis gulam excreuissent,accedente amore communis patriae,
ει affectu in regem : recta sequebantur ipsum Plaesi ctum ad Palatium usque Arcis, ubi stabat Ambiodorix concionabundus, hortatus populum, Ut pro tam egregiis aulis sibi gratias referrent, sinerentque C pro communi v si mutare magi stratus urbanos & distribuere officia. His aduentu fidelium ciuium perturbati S, cum omnia plena eslciat confusione , Praefectus irrupit cum suis, protritis insanientis plebis cuneis: cumque omnes Occupasset aditus, & portae custodiam sibi vendicasset,
365쪽
abiecta omni mora in ipsos usque cancellos ad Ambiodorigem peruadens,apprehenso capulo gladii eius , iuusit,uti eum extemplo sibi traderet. Audacia hominis stupefactus Ambiodorix, dum haesitat: alter conuersa ad multitudinem facie, arma ponere, atque malo cauere iussit: quod si repugnare ausi fui sient, scirent, habere se permixtos turbae suos, quibus impetatum estet, ut sine discrimine omnes iugularent, qui ullo pacto resisterent. Ad hunc modum cereus ille funalis inuersus, adobruta flamma, eadem illa cera extinctus est, unde ardendi
sumserat nutrimentum.Nouus enim hic rex,in momenisto oculi amisit ciues suos: & idem ille insanientis plebis
globus, qui hactenus eum tot encomtis ornauerat, tot laudibus ad coelum evexerat, non deseruit solum duincem suum, verum etiam Praefecto prodidit, v t ipsi ciues, tradito seditionis auctore sibi de impunitate cauerent. Ita magna illa auis,quae sibi persuaserat, Leges velut aranearam telas, proselis muscis culicibusque factas esse, tot filamentis reticulatim textis se implicatam animaduertit, ut se inde extricare non potuerit. Et sane, quasi omnis hominis istius vis ac potentia in solo gladio sita esset,ita erepto hoc immobilis stetit, haud secus accorpus spoliatum anima sua, obrigescit: ita repente vidit se nomo destitutum non solum sensibus suis, sed & fide, . . amicitia,ope auxilioque plebis Aulnionensis. Degenerauerat iam magnitudo animi eius in furorem,sed tamen ille furor non potuit extinguere magna-.nimitatem eorum,qui ipsum mascule adorti fuerunt. Et . antea quidem mens ipsius rabie agitabatur, haud aliter, quam per dumos & salebrosa tesqua adacto in praeceps
Fertur equis auriga nec audit currus habenas. Adeo nullum verbum ex male conciliati hominis ore audiebatur,quo non iram Insa prouocaret numinis, ec
366쪽
conuicium faceret regi. Vnde postremo non nitit tum a furioso abera , nec inter hunc hominis furorem te capti rabiem quicquam erat distergratiae, finam ratione longioris aut breuioris durationis. idem hic. upaueaccidit. Cum enim videret, parum admodum in verbis sis este edicaciae ad conficiendam sibi salutem: reuoc
ta a male dies is lingua,& mutato genere dicendi , Deos& homines inauxuit m implorabat. uod cum frustra
fuisset, denuo ad furorem conuersus, tam Valide pugnuimpegit Pra ecto, ut repulsus,gladii eius capulum e manu dimitteret: cuius ia ictus potestatem Ambiodorix, iam ictum non per funistorium homini intentabat, confodisssetque eum haud dubie, nili p fectus vigilum interueniens , sublata alte bipenni, inque brachium eius impacha humerum eius 6 egisset, unde ei gladius e manuvi luens in terram delapsus est. Erat autem ingens clamor 5 confusio, multis Quiritium fidem implorantibus, aliis misericordiam numinis , plerisque nescientibus, quos pro hostibus quos pro amicis sequerentur,aut viri is vitam defendendam sibi sumerent. Interim Praefectus tantum ocii nactus e Mut suos collectos & a reliquis segregatos ordine constitueret, qui
deinceps semota multitudine,viam utrimque constituti munitierunt, per quam Ambiodorix in carcerem deductus eii, per duos robustos milites, qui tam firmiter ex utroque latere eum distinuerunt, ut mouere se vix ullaxatione potuerit.
Impori tanti ad hunc modum Praefecto, nemo vel verbulo sic opponere ausus est, sed cum progredienti omnes devia deccdorent in inferiorem arcis aream descendit,ad includendum firmo carceri Ambiodorigem: quod cum fecisset admouit custodes, iustas omni virum sieruare fide atque vigilantia.
367쪽
uiterque correptos eos,qui adhuc in arce erant,ob leui talem &animorum inconstantiam , iurauit conceptis
verbis per salutem Poliarchi, se nullum dimissurum incolumem,nisii sanctissimo se singuli adstrinxissent iura mento,reddituros spolia quae rapuissent,& satisfacturos . de damno fidelibus ciuibus, quorum perfregerant do
mos & diripuerant velut in praedam concessas fortunas., Sublatus est omnium unus & idem clamor , facturOS. imperata,& errorem maiore fidelitate correcturos.Post. cum atrocitatem facti considerarent pressius, procumbentes in genua,primo Deum pacem, deinde gratiam regis exposcentes,saustissima omnia Poliarcho precati, deque obedientia inposterum prolixe polliciti, magna animorum submissione veniam a Praefecto exoraue
Nam ex omni eorum numero, qui Ambiodorigis inseditione fuerant secuti partes , nemo capite luit errΟ-Tem, praeter solum illum, qui proficiscentem in Liguriam Principem in via conuenerat, & ad tam perniciosium capiendae per proditionem Cauarum Vrbis consilium sollicitauerat. Huic enim illatum mortis supplicium hoc salti in beneficii praestitit, ne per omnem Vitam necesse haberet assiustandi animum recordatione tam detestabilissa oitii. Postea Praefectus ad omnes ciuitatis
exitus,&ad ripam vicini fluminis excubitorum statio nes disposuit, ne quis exire Vrbe posset. Sic effecit, veCiuibus redderentur omnia , quae iis a seditiosis erepta fuerant, restituit eos suis domiciliis , honoribus ac ossiciis,quibus unusquisque ante tumultum illum ciuilem
functiis gavisiusque fuisset Ordinatis ad hunc modum in ciuitate rebus, scripsit ad Timandram reginam Praefectus, ecquidnam ipsa de capto Ambiodorige seri vellet i Haec cum senatum pCO crum conuocasset, proposuit iis quaestionem Prae
368쪽
cisti: Τί ipsa quidem censebat, expectandam praesentia in iis risi i Poliarchi. Phaetisque aliter visium est, optii milia saetii iudicantibus , si quam primum pestis illa
reipublic ec medio tolleretur. Magis metuendas esse eius proditorias machinationes, tum capti tuus sit,quam si libertate frueretur. Neque enim conquieturum hominem. dum vitali hac vesceretur aura: neque iuratos eius locios , qui velut in specula constituti, m omnes es sciat intenti occasione, ad concitandos nouos in Galliae regno motus, ad si immam diligentiam quicquam reliqui facturos. Horum omnium artes, consilia, conatus in ventos ac fumum abituros , una A mbiodorigis morte. Neque citiquam veris mile vidcri, fore, Vtis a rege Teuerso. gratiam sceleris conseqtteretur, quem videret in
singillos dies se ipsi, deteriorem fieri, eu perfidia perfidiam cumulare. Postremo, alterutrum necessario faciundum: aut stipplicio capitis sine mora assciendum Ambiodotigem : aut vocandum exercitum ad custodiam ciuitatis, in qua vinctus attineretur is, quae eo solo Domine, luam manis sto esset exposita periculo, fortasse non omnes satis iniciliaerent.
De Rege uniuersos securos esse Acbere, cui magnIsolatii loco sit futuruin, si videat,hominem istum acceptis tot is ustribus beneficiis, in quem ipse tam munis, Propensius, & in ignoscendo facilis fuisse l. vltro se in id in f Ounium nouis furoribus praecipitasse, cuius aliusquam mors elle non potuerit exitu S.
Non habebat, quid liuic procerum sententiae opponerer Regina: acquieuit igitur. Praefectus autem non mediocriter laetatus ei ubi accepit, primo quoque diosippi: cio assiciendum captiuum suum,quem ad causam dicendam vocare s aperuacaneum erat, quod nec haberet qua ratione vel negaret admissiim crimen vel palli Tet : volebat igitur omnibus modis aculeatam hanc spi-
369쪽
riam e horto suo eradicatam. Quos seditionis societas velut torrens inter tumultum abripuerat , veriti iustam Praefecti indignationem, paulisper e conspectu eius se subduxerunt, quanquam non nisi unius, qui coniuratio. nis princeps fuerat, caput sibi depoposcisset, ut eo caeterorum omniu expiaret flagitium. Sicut autem colum bae domesticae circa columbarium diu plenae formidinis volitant, donec una facto periculo ingrediatur, post se- cunda & tertia, tandem velut agmine facto maiore ir- . rumpunt frequentia quam egressὰ fuerant: ita hi sedulioli, suo ipserum iudicio & conscientia rei, prodeuntes
e latibulis suis ad reginas vix audebant accedere ν ve ianiam petituri; quae quidem, ut erant ad omnem man- siletudinem natae atque institutae, acquieverunt, cum
viderent, plus habere fulmen suum pauoris quam no- xas: nolebant enim imitari Tyrannos qui id habent in more positum, ut etiam innocentes ad poenam rapiant, ne modo noxii & malefici effugiant. Inprimis Timan- dra, Poliarchi Mater,ambabus quod dicitur veniam mrantes excepit ulnis, pIus ipsis largita Veniae, quain unquam petere ausi fuissent Enimvero Leoni, animalium
Et Parcere prostratis fit nobilis ira Leonum, - . Pugnasivum sinem cum iacet hostu habet. At lupus is turpes in aut morientibus PsEt quaecunque minor nobilitate se a M. Donec in carcere serirabatur Ambiodorix, non poterat conqueri se solum inclusiim detineri, sitne socio: habebat n. sucum, nisi forte ni agis intra se ussitata illam vanitate& stultam confidentiam,qua sibi ipsi persuadebat fieri non posse, ut a bona sua fortuna unquam destitueretur, ne in euidentissimo quidem illo periculo. Neq; sane o
370쪽
truttebat u omni fas s iis actionibus van et iactationis& ostentationis an Pullas proiicere. c uod doliis plenis , dc irimato Obturati S operculo accid re nouimus, ut humorem contentum non dimittant, ni si pil rtu sata bula aer admittatur, ob igam vacui : idem Ambiodoragi usu veniebat, vinulli de cogitatione sceleris ipsum interroganti, verbulti redderet, nisi qui vanae laudis vento, vel ficta oratione, hominem impleret, adeo inam cisiis erat superbillimus mortalium v mae gloriationis cupiditate. His enim verbis utebatur ad Iudices, quibus de caula ipsius cognoscendi & sententiam pronunciandi ius erat : Istud saltim vos nouisse confido, quod per me non steterit, quin dulcem ac desideratam patriae meae restituerim l bertatem. In praeclaris illis conatibus non animus mihi defuit, sed manu . Tandem video codendum Poliarcho, qui me silperior est, non iusticia cautis eis fati ore tintunae. De diademate regni Galliae mihi cum eo contentio est, quod quidem ipse suo capiti imponere non poterit, nullarius hoc meum acerut cibus a uisium viderit. P er :a i tiosissim us ille fuit er-l or meus, quod nimis credidi vulgo, qui se quidem iuit perditum, me autem turpissime decepit. Doceat hoc Principes viros , ne rumium fidant aurae populari, scient f istud:
Aliquando contra Iudices suos excipiebat, quanquanstex omni regno iccti fuit lent viri cordatissimi Iuris scienti isti mi: hos omnibus modis suspectos & inhabiles
facere conabatur. Quod cum non succederct, cae Dit Cora contemnere, deque iis aliene ac desultorie loqui, et linon ignoraret, vitam suam ab eorum dependere arbi-
Capitis sententiam a Iudicibus in eum latam, primus homini nimciauit Praefectus ciuium,additis his subdi Dcessu in