장음표시 사용
371쪽
cessum siti uin vel bis: suille tempus quo es ementia regis impsum valuerit; nunc necesse esse, ut Iultitiae suus constet vigor: cumque parum ipsi commodum visum fuerit, frui beneficiis Domini Principisque sim consecuens esse, ut magno animo parique 'patientias ustineret deo itas deliistis suis poenas, quas ipsi Mors allaturae siet. Ad Mortis mentionem expauit, haud aliter quam admonstri alicuius repentinum conspeetum, adeo durum erat
illud vocabulum & concoctu dissicile. Vocatus quideme Druidis, cum de vitae futurae conditione qua d. m lΟ-cutus fuisset,effecit, ut colligeret animum , & puerilem mortis abiiceret formidinem. Sicut enim in obscurae
noctis caligine aiebat ille multae species satis formidabiles nostris sentibus offeruntur, quae neque corpus Vllum habent, neque formam aliam, quam qUae perturbata nostra imaginatio illis tribuit: ita quoque Mors, cum eam corrupto iudicio & perturbatis intuemur sensibus, horribilis nobis videtur; Si autem recto mentis v-su eam contemplemur pressius, multum de horrore illo& formidine deperdet. His aliisque verbis videbatur animum recepisse, &obfirmata ad mortem patientia, alacritatem quanta ampraeseserebat. Hoc habitu productus in publicum inter praesidiariorum militum utrinque constitutos ordines, conscendit in eum finem erectum theatrum ligneum, eam vultu ac gestibus prae se ferens hilaritatem ac frontis serenitate,qnasi ludos scenicos aut gladiato tu sipectaturus esset certamina, aliquid inde percepturus laetitiae. Nec n. minus in infami illo Circo videbatur Duce exercitus agere, quam olim Mailitiae , cum potiretur urbe. Loqui ad populi coronam volentem, monuit lictor, ne faceret,neque enim meliores plebem illarn habituram
auriculas quam corda δc animos habuisset, cum ipsi main vitae
372쪽
In vitae periculo deseruit. Hoc audito sepersedit dicere, inuocatooue fcmel atque iterum numinis istore,adrecipiendum icturias composuit cuius tanta vis fini, ut caput cum vita ei in momento oculi auferret.
P E R I O C H E. Obarchus audita morte mbiodoris, iure eum casum pronun t. Multi reges coNuemuntMassiliae, Poliarchus, Archombrotus, Tunetanu Iberus cum regina uxore. Comitas ct hostia-luas Gasiorum in tractandis peregrinis et mos Vanaealorum so recipieno hospit bin.
NEmo erat ex omni numero eorum, qui narrati nem illam de Ambiodorige supplicio capitis assecto non lubentissimo animo audiuerit, & Iudi cos in i roganda pὰna magnis evexerit laudibus. InPoliarchum omnes intenti erant oculis,probaturusne esset ille quae acta fuerant an secus λ at is vltro etiam haec verba addi dit; nullum odorem suauiorem fingi posse, quam eum qui ex Proditoris mortui exhalat cadauerer nec qui quam esse pestilentius eiuslem vita. Subiunxit his Iberorum regina: omnes , quorum praecipua sit delectatio. concitare ad seditionem populos, turbare respublicas, quaerere res nouas,taedio praesentium, odio pauperint, formidine iustitiae: eos omnes,aiebat, non mediocriter
perculsum iri supplicio tam magni perduellis. Polia chus subtristior videbatur, non quod capitu truncatus fuisset iste,qui mille mortibus dignus fuerar, sed quod tam malo usus consilio se ips- in. calamitatem illam
373쪽
., Non me fugiebat,ait clara voce, huncviri fore vitae - finem:neque vero se commissurum, ut ciues subditique I sui in posterum deridiculo haberent regem suum, eius abuterentur benignitate,& in quaestu verterent absentiam.Non negare se, quin Princeps,qui assuendo Leoninam ad vulpinam pellem regnum obtinuisset,& astu, vafritie,malis artibus aut crudelitate regale conscenderit fastigium,necesse habeat multa dissi inulare, etiam si aperte contemnatur, quod potentia eius atque domi-- natus infirmis nitatur fundamentis,instar nauigii, quod . destitutum gubernaculo ludibrium debeat fluctibus, quorum postremo rumpatur violentia. Se vero qui re- gnum suum non solΠm iustitia & armis teneat,sed & le-' - gitimae haereditatis ciccessione adeptus sit,non ultra ad- missurium aut toleraturum in Gallia, quae nullus ex aulae suae comitibus domi suae perferre ac pati volet.
Dum in omnium ore est capite truricus Ambiod rix,dtim perfidi hominis cςde latatur omnis Iberia, clum Gelanor diadema regum capite circumfert, dum regina in eius deliciatur amplexibus: Poliarchum cupido incessit visendae dilectissimae suae Argenidis, & Ares,ombrotus perpetuis adElisam suam anhelabat susipii iis . Capto igitur proficiscendi ex Iberia in Galliam consilio,
Rex Balearicus, Gelanor,eiusque coniux Regina Iberiae se una profecturos assirmauerunt. Hi igitur omnes cum se viae dedissent, masnis itineribus pertendentes, etsi in omnibus urbibus oppidisque, qua illis
transeundum erat, exquisitis honoribus exciperentur, effuso ad summam laetitiam populo: nullo tamen loco
diuturnas traxeremoras. In hoc itinere accidit, Vt tae
dium quod e longinqua via capi solet, leniretur ludicro,
sed auditu non ingrato certamine duorum militum, contendentium inter se de hospitiorum diuersioriorumque Varietate, quam experiri coguntur ii, quibus multae
374쪽
terrae prouinciaeque percurrendae si uat: ut vulgo dici sole divinitum peret; in rive 'nullos habere hἴ lites paucos amicos. Igitur cluo illi milites qui ad exemplum Homerici illius Virilis valde nullia viderant rcgina & oppida, dc
hominum mentes cognouerant , hac ratione de laosipitiorum differentia sermocinari caeperunt. Mirabatur V-nus, linc causa moti lci regem, quod tanto tempore commoratus su isset isti terrae, cum negotia na aximi momenti, quod regni in Columitalcm con CC rnerent, nota paterentur diuturnam eius absentiam. Respondebat alter satis prudenter: non conuenire m Iimbus, ut velut instituto examine curiosius in regum inquireret consilia.
Si tamen sibi las sit, quae vellet quaeque sen tiret dicere arbitrari se regem ideo diuturniores ibi trahere voluisse moras, quod non posset a suauissima se celeriter abdicare si, ciet arcule inde ut hos itibus sius ostenderet, quanta esset Gallicae nationis in excipiendis peregrinis comitaSEc hospitalitas, qua Quidem in re isti omnes gente S suo iudicio superare viderentur. Ideo te mirari, quod rex
non diutius ibi commoratus fuerit. Miratus alter cur adeo situs commilito extolleret ciuilitatem & hospitalitate in Gallorum , ut responsiimtulit: non fingi haec, aut ni sto altius attolli gentis amabilem humanitatem, quam illic coram aliquoties expertus fuisset. Vnum quidem Omnibus t crris oriri ac luceresblcm : non autem Omnium prouinciarurn regnorum', idem esse ingeniti, nec colis Q populi mores atq; in i Olc. Omnibus autem nationibus hospitaluatis & Vrbanitatis laudem pra ripuisse videntur Galli, Ut non tantum nobilibus illa viriti, sic familiariς, cmibus ante alios studium est honestatas sed in priuatorum quoque addeS, ad coque diuersoria publica inar grauerit. Nemo domi tractatur melius quam ibi in Pana oclico, et ab omnibus mundi partibua homilies eo coniiuant. Vix intrasti,
375쪽
cum statim ad limen occurrunt, qui te salutant: seruus. materfamilias, domestici certatim te circumstant, subinde sciscitantes, si qua in re eorum velis uti opera nunc blandiuntur,arrident,iubent te hilarem esse,& obliuioni tradere tardium si quod ex itineria obortum sit imeommoditate. Semper adstat caenanti ad mensim aliquis ad omnes iocos instructus, utque fastidium leuet solitudinis, obiter narrat, qui sint mores illius gentis, quid nouarum rerum vulgatis circumferatur rumoribus.interea hospes ipse aut materfamilias adest, quae iubebit te hilarem esse,& quod apponitur boni confidere. Abeuntes complectuntur, tantoque affectu dimittunt, ac si fratres essent omnes aut propinquae cognationis.. Breuiter, dicas illic locum esse, unde non potuerunt
uelli secti Vlyssis:&scio, me non sine dolore ex huiusmodi diuersoriis, ipsiusque adeo humanitatis ossicinis distessisse, & maledixisse negotiis meis ac profici endi necessitati, quod mihi non diutius ibi commorari li-
Non negauit alter, humanitatis & hospitalitatis lauia deinter omnes populos excellere Gallos, sed amrmauit illos potius consuetudine quadam simulandi, quam affectu & beneuolentia tam promptos esse in hospites Carterum aliarum gentium consuetudinem in excipiendis peregrinis, inprimis Vandalorum, videri sibi magis generosam atque masculam. Ita ne vero ρ aiebat prior ille: miror quo pacto masculum & generosum appelles ita quod sordidum potius &inciuile dici possit. Ne autem putes me alieno in gentςm istam animo, aut odio abreptum haec dicere et ostendam tibi ad oculum, quibus illi homines soleant uti ceremoniis ac consuetudinibus in excipiendis peregrinis: nec est quod verearis, ne forte haec alii mihi parum bona fide retulerint. eum ego ipse non semel apud Vandalos diuerterim, M
376쪽
ex pertus scierim admirabilem eorum humanitatem. Neouc ran ien assis mala Crura, Onancs ubique ad eundem tractari modum, qtiae Ego vidi, ea narrabo. t rimum omnium , aduenientem nemo salutat, neve
id fiat sedulo cauerat, ne videantur ambire hospitem: id enim sordiduni & abiectum existimant, nec dignum Vandalia a se uelitate. Vbi diu inclamaueris pulsau risque ostium,& satis diu foras licteris, tandem aliquis per fenestellam ae uarii, nam in his degunt fere usque ad solstitium aestiuum profert caput, non aliter, quans etes a prospicit tus bulo, ita tamen, ut id consestim retrahere possit. Is tam im te adspectat, donec eum 1upplex rogittis,an liceat illic dii inrsari. Si non renuit aut qualiat caput, bonum lignum est: intelligis enim dari locum.
Roeantibus ubi sit stabulum , mota manu demonstrat. Illic licet tibi tuum equum tractive tuo more. Nullus enim falaridus manum admouet. Si celebrius est diuersenum, ibi famulti S commori strat stabulum, atque etiam locum equo minime commodum. Nam commodiora seruant venturis praefert i m nobilibus. Si quid causeris, statim audis. Si non placet quaere aliud diuersorium. Foenum in urbibus aegre ac praeparce Praebent, nec multo minor is vendunt quam ipsam auenam. Vbi consultum est equo, totus commigras in hypocaustum,
Cum ocreis, sarcinis, luto, ut est . num Omnibus commune. In hypocausto ex UlSoci Cas, indulscal CCOS,murassi voles indusium, velles pluuia madidas suspendes Iuxta fornacem, ipse te admoues ut sicceris. Est&aqua parata. si libCat lauare manus, sed ita munda plertitaque,
ut cibi post alia qua: renda sit aqua, qua lotionem illam abluas. Quodsi t u appuleris ad horam a meridie qua
tam , non CCenabi S tamen antc nonam, nonnunquam Sc
decimani. Nihil apparatu, nili videant omneS, Vt eadem ιν i nistretur omnibus. Itaque frequenter in idem
377쪽
hypocaustam conueniunt octoginta aut nonaginta, pedites, equites, negotiatoi es, nautae,aurigae,agricolae,pue -m,farminar, sani, aegroti. alius ibi pectit caput, alius abs tergit sudorem, alius repurgat perones aut ocreaS, alius cructat allium. Quid i mutis ibi linguarum ac personarum non minor est confusio quam olim in turri Babel.
Nefas est interim tibi quicquam petcre. Vbi iam multa est vespeia nec sperantur plures aduenturi, prodit famulus seia cx, barba cana, tonso capite, vultu toruo, sordido vestitu. Is circumactis oculis, tacitus dinumerar,
quot sint m hypocausto: quo plures adesse videt, hoc vehementius accenditur hypocaustum etiamsi Sol alioquisiit molestus aestit. Haec apud illos praecipua pars est bonae tractationis, si sudore dissiliant omnes. Si quis non adsuetiis vapori aperiat rimam fenestrae, ne praefocetur, protinus audit, Claude. Si respondeas, Non fero: audis, Quaere igitur aliud diuersori uin. Post redit ille barbatus Ganymedes, ac linteis insternit mensas, quot putat cile
satis illi numero. Sed o Deum immortalem, quam non Milesiis cana bea diceres ex antennis detracta. Destineauit enim unicuique menta conuiuas ad minimum octo. Iam quibus cst notus mos patrius accumbunt, ubi cuique libitum fuerit. Nullum enim discrimen inter pauperem de dui item, inter herum ac so mulum. Postquam accubu Erunt omnes, rursum prodit toruus ille Ganymedes, at denuo dinumerat tua dalitia: mox reversiis. apponit singulis pinacium ligneum, d cochleare ex codem argento factum, deinde cyathum vitreum,aliquanto poli panem. Cum sibi quisque per ocium purgat, dum
coquuntur pultes . Ita non minquam sedetur serme horaespacio. Tandem apponitur vinum : Deus bone quam
non fumo lum. Non aluid oportebat bibere Sophistas, tanta est subtilitas & acrimonia. Quod si quis hospcs etiam Oblata pruiatim pecunia, roget ut aliunde patetur
378쪽
aliud vini genus, primum dissumitant, sed eo vultu, quasi in ei sic ita: li urgeas, respondent: Hic diuersatilianticit Comites eu Marchiones, neque quisquam questus cis denaci, vino: si non placet quere tibi aliud diu eoorium. Solos enim nobiles si se gentis habent pro hominibus & horum insignia nunquam non ostentant. Iam igitur habent offam, quam ob ij ciant latranti stomacho: mox magna pompa vemunt disset. Primus ferme habeto Eis panis madefactas iure carnium, aut si dies est pis culentus, uri e leguminum. Deinde aliud ius: post ali . quid carnium recostarum, aut laici mentorum recalfactorum. Rursus pultis aliquid, mox aliquid solidioris cibi, donec probe domuo stomacho, apponam carnes as sas, aut pisces elixos quos non polli S omnino contern nere, sed hic parcissent&subito tollunt. Hoc pacto totum conuinium temperant, quemadmodum solentactores fabularum, qui scenis admiscent choros, ita isti
alternis miscent offas ac pulses. Curant autem Vt extremus actus sit optimus. Porro piaculum sit si quis in in tam dicat, tolle hunc discum nemo vescitur. Desidendum est usque ad prascriptum spacium, quod illi clepsydris, ut opinor,metiit intur. Tandem prodit ille barbatus, aut pando cheus ipse, minimum vestitu a famulis differens, rogat ecquid animi nobis sit. Mox adfertur vinum aliquod generosius. Amant autem eos qui bibunt largius, quum nihilo plus ibi uat ille, qui plurimum hauserit vini, quam qui minimum. Quum nonnunquam sint qui duplo plus absumant in vino, quam soluant pro conuiuio . Sed antequam finiam hoc conuiuium, diciti mirum quis si tibi strepitus, ac vocum tumultus, postquam omnes caperunt incalescere poli'. Quid rimitis surda Omnia. Adiniscent se frequenter ficti moriones quo genere hominum, quum nullum iit irragis detestandum, tamen vix credas quantopere dein Z lecten.
379쪽
lectentur Vandali. Illi cantu, garritu, clamore, saltataomne, pulsu faciun , ut hypocaustum videatur corruiturum,neque quisquam alterum audit loquentem. At interea videntur sibi suaviter vivere, atque illic desulendum est voleti nolenti usque ad multam noctem. Tandesul lato c.ileo, qui vix il us placet, nisi putris ac vermibus scateias,prodit ille barbatus, adferens secum pinacium c- scartu, in quo creta pinxit aliquot circulos ac semicirculos id deponit in mensam,tacitus Interim ac tristis. Charontem quempiam diceres .Qui agnosciit picturam,deponunt pecuniam: deinde alius atque alius donec expleatur pinacium. Deinde notatis qni deposuerunt,sup putat tacitus si nihil desit, annuit capite: si quid supersits 1 tasse redderer,& faciunt hoc nonnunquam. - Nemo reclamat iniquae rationi: Nam protinus audiret : Quid tu es hominis i Nihilo plus solues quam alii. aod si quis ex itinere lassus, cupiat mox a coena petere lectum: iubetur expectare donec caeteri quoque eant cubitum.Tum suus cuique nidus ostenditur, & vere nihil aliud quam cubicului tantum enim ibi lecti sunt, Mpraeterea nihil quo utaris, aut quo fruaris. Illic mundicies est eadem quae in conuiuio, lintea forte lota aure menses sex. Equi ad eandem disciplinam tractantur, ad quam homines. Quanquam non sit ubique eadem tractatio. Alicubi ciuilior, alicubi durior quam narraui: v rum in genere talis est.
Doliarchus comitatin caeteris regibus Massinam v x nit. Aduenim Legatorum regis Liguriae ad Po-
ltarchum , inter quos es exilis omnosophista.
Aneroes,summus Pontifex constituitur. Ma-
380쪽
- gnificus Poliarchi ingressus in Urbem. Nuptia Arahombroti regis Sicilia cum Elys Gallicana. Pugua naualis, in qua Lexilis depugnauit
contra hostes. Conclusio totius operis. HAc tam immani diuersorioru per Galliam Uanda liamque disteretia, & temporis fastidium & itineris tardium facile profligauerunt reges, Nicopompo,qui semper ad eum diem Poliarchum Archombrotumque secutus fuerat, eam debentes gratiam , qui effecerat, Vt tam facunda aures eorum delinirentur narratione. Sic igitur perrectum est usque ad Portum Halcidonium haud procul Massilia urbe. Agnouerunt ibi celerius solito appulsi reges, verum esse,quod prouerbio circumfertur Facundum comitem in pia vehiculi vicem prastare. Quanto autem reginarum ibi tam gratos hosipites sollicite expectantium fuerit gaudium, quantae populi acclamationes 3c applausius: alius pro me exponar, qui multo me sit disertior. Aderant sub ipsium aduentus Poliarchi templis duo oratores ab Ligurum rege,qui ei devictoria ab iberis reportata gratularentur, simulque foedus atque amicitiam peterent. Erat cum his Lexilis, inter Brachmanes longe famosissimus , qui adeo obstui Puit una videret abiregem Tunetanum, ut vix ipse sitis crederet oculis. Elisa, cuius adeo possidebat totam amor mentum, ut simustatibus locum non relinqueret i facile ignouit regi Numidae,etsi atrocissimis ab eo affecta fulcset iniuriis. Eadem ingentes agebat Iberorum reginae gratias:regem vero Balearicum laudibus ad caelum euehebat,impetrata insuper delictorum omnium Lexili v nia: quiquidem, cum uniuersa ciuitas intenta esset in omne genus ornatus Zc magnificentiae,quo Regis Sicu