장음표시 사용
4쪽
ΜARCI TVLLII CICERONIS OPERA Philosophica, nuper ad fidem uetustissimoruexemplarium diligentissime recognita,quom catalogum sequens indicabit pagina.
5쪽
QUARTUS HIC ToΜVs CONTINET ΟΜ nes,qui supersunt Ciceronis Libros de Philoso. phia hoc nomine Zc ordine. Libros V. Libros V. Libros III. Libros II. Librum I. Ded III. Academicarum quaestionum libris ad Varronem missis Primipartem
Lucullum De Finibus bonorum malorum Tusculai m quaestionum' De natura Deorum De Divinatione
De Fato Somnium Scipionis quod e sex libris de Rep. superest De Legibus De Osticiis Laelium, siue de Amicitia
Catonem Maiorem,sive de Senectute De Paradoxis Stoicorum De uniuersitate α.Ciceronis de petitione Consulatus Phoenomena Aratia M.Tullio adolescente in
Libros III. Libros III. Librum I. Librum I. Librum I. Librum I. Librum I.
6쪽
PETRUS VICTOR IUS NICOLA O A R. D IN GHEL Lo S. D.
Agnum fuit ingenium M. illi,seu coeleste potius ac diuinum,quod tot optismarum artium scientiam capere,atque omnia quae percepit, summo artificio eraplicare,ac literis mandare potuerit,cum in omnem aetatem in rep.& in maximis
rebus gerendis versatus sit:quibus.n.ille temporibus quietum vacuumq3 animala magnis curis,cogitationibuscia habuit quibusq; difficultatibus,re impedime/cis obrutus non est Postcb.n.ob Brtiter gestum conitatum, oppressam sceleratoru ciuili impiam coniuratione,magna in se improbora odia concitauit,nunii cessarunt non tam ipsi usq patriae, ae cois otii hostes eum varijs artib.aggredi,donec vi,armis lae ciuitate ea expulerunt,quam ipse suis consilijs ex ipseru serro incendio la eripuerat licetq; non multo post m Mo senatuspopuliq3 consensu in patria reuocatus sit incredibili totius italiae laetitia, oc platiolu,non in tutus ab inimicoru insid ns vivere potuit,qui ipsum nitu requiescere passi sunt: ciiq3ecsenatoriis munerib.oc forensibus laborib.esset hoc tempore districtus,nunil penitus phis losophiae studium ex animo dimisit,sed quodcul vacuum tepus ab his praeclaris, gloriosisq3 laboribus nactus est,id omne in legendo aut scribendo consumpsit:constat.n. quaeda de phi iosophia eum et his teporibus scripsiste sex inu de rep.Iibros:na quin tres quom illos de Oras rore ad Q Fratre millos tunc scripserit,nemini dubium este potest sed post exortu ciuile bela
sum, ictosq3 Pompeianaru partium duces,cum Unius in potestate res p. esset, eiusd3 imperio ac Voluntate cuncta regerentur,exoptatu sibi otium nactus quavis reip.lugubre ac sunestum, miruestu multa breui tepore volumina de obseurisssimis oc difficillimis philosophiae locis, quaestionibusq3 ediderit: cum aliter ille dignitatem suam se tueri no posse cogitaret: nec se in erua ignaviaeq3 libero homine indignis dare vellet:tot in i fuere ut qui O mnem aetatem in Ioteris consumpserunt,ab omnim publica administratione se abstinuerunt non mediocri ingenio homines,acerrimo in hoc studio posito vix tot scripserint,cu laco tepore Opter Varia ocmultiplicia'hoium ingenia ab uno Socrate tanqua fonte pIures fana iliae ae diuersae disciplinae quasi rivi diductae essent,haberetq; unaquaeq; ratio suos defensores et grauissimos auctores,
Omnes eas apprime tenuit,edidicitq; Cicero,& cum ei commodum fuit,aut defendit aut op Pugnauit, quis propter obscuram re abstrusam ipsiarum reruveritatem eam maxime ronen
Probaret,quae nihilstiri,aut percipi posse affirmarer,cunctaq; quae verisimilia ellent, sectar '
tur:oportebat aut egregie a lib.ac doctrinis instructu& eruditum ee,qui re pro omnib.phis losophis, ct cotra omnes se posse subtiliter ac copiose dicere profiteretur. Stoicam vero philosophiam no paru admirabatur, Ppter grauitatem ac magniscentiam statarum credo ipsa vals de delectatus:vigebat aut ea tunc maxim nonnullisti Romani praestantiTimi ciues ea distis Plina imbuti erant:na muItitudo Epicuri ronem magis sequebatur,ut quae facilius pcipi posse te re alliceret caperetq; animos imperitorum laudibus voluptatis, tuis ea quom grauissimas sanctii limast shias quadom effunderet quae sortes et re iustos viros ei roni possent concilias re:na ita illi aduersatus est corradixitq3 Cicero,ut no male de vita re moribus eorum qui ipsiam defendebant existimaret,cu etiam quosdam habuerit Epicureos holes secum magna he nevolentia iocundissimaq; familiatitate coiianctos,qui eum oes Epicuri seias docuerat, que ipsum quom non odit,nec parcissimo tenuissimoq; victu contentu fuisse Unu repugnauit cuPropter Patrociniit voluptatis apud suae ronis ignaros male ille audiret,& ut ventri ac guttus rideditus ab aduersiariis in hoc male acciperetur:veterem aut illam Academia adeo intellecta cognitam vi habuit,ut diu tractare no dubitarit. auctores sane ipsius ac principes Socratem, Platonem, Xenocrate eoruq; auditores omnibus locis mirifice laudat, ac cuctis philosephis
Pponat. Qiro igitur pol aliquis summum ingentu Ciceronis,summiiq; philoisphiae studium no admirati consilium nam eius institutum iu latinis literis explicandi quae antea Graecistin, doctoribus ac libris pcipi poterant,quis adeo peruersus est,ac sibi ipsi comodisssi sitiis inimiscus, i laudandu esse non putet Cogitabat ipse hac quo parte ciues suos iuuare,ato eos cunctas doctrinas in latina linguam couertens no mediocri Ut erat) beneficio afficere:indignum n.ipsividebat gete illa,quae totu pene orbe armis vicisset,legibusq; temperaret,vita moreSq3 suos sine Graecis magistris excolere'regere no posse, mcl; omnibus ronibus imperarer, Graecis hominibus,ac doctoribus seruire cogi. ReIiquit igitur hcc praeclara olum philoisophiae disciplinarii quae tunc florebat, monimenta,quae nobis muItis de causis cara ee debens,
non minua aut quia cuncti illarum disciplinarum liori vetustate,vel miseris potius praeseritia a a ii
7쪽
temporibus ita perierunt,ut nihil sere aliud restet,vnde possint,si non per sed Antellus,algustati tamen,& animaduerti subtilissima illarum doctrinarum decreta acrones:nisi sorte crescimus omnia illa iudicio ac sapietium uirorum consilio neglecta re deleta esse,q, ea indigna existimarent,quae legerentur, quasi non multa et Aristotelis,que diu merito oes sunt amples ti,ac ne peiora quidem eodem fato amilla sinimam quid de Theophrasto dicedum est, qui in eadem rotae versatus omnia serme quae doctor ipsius Aristoteles eruditissime-elegantissime tractauit num cic hic et eade de causa cotemptus est,ati insitu oc squallore relictus,qui Pene totus Perijt Quae,n.pars eius restitit,ea quo*multis maculis dc peruersionibus cola est quasq; non viderimus in latinis cita scriptoribus veteres quosdam bonosq; interiisse, no/uos aut alios rudesq; invita permansisse,aut sitspicari possimus ab illis,qui ex usdem sontibus, quibus peripatetici hauserant clarissimis ingeniis praeditis ab optimisq; magistris eruditis, nihil sapiens aut acutum inuentum, di posteriores oesa veteribus sine u adiisentisse, soleat recetissima quaeq; persecta es, re absoluta maxime: Ita tamen iuniores legerat Cicero,Vt ma
ioribus illis triatoni, Aristoteli,Theophrasto semper multu tribuerit:audiuerit et studiosissi me Athenis Antiochum veteris Academiae nobilitisinum re cloquentissimum philosophurne sorte aliquis existimet ipsum ronis eius,quae nunc maxime uiget expertem aut ignaris fuisse.nulla causia est igitur,quin hi Ciceronis de Philosophia libri ab omnibus legi, semperq3 in manibus habcri debeant: nam quanta sint elegantia copiam scripti,nihil attinet dicere, cu omnes res,quas ille tractare uoluit Amper electit simis verbis expositerit,in his autem nullus orationis vel copiosae,vel elegantis ornatus desit. Quam sint aut inculta vel agrestia potius et barbara scripta recentioru de philosephia, praeter admodum pauca,nemo est,qui nesciat ut indisgnum admodum sit tam bonas dc praeclaras res tam rudi ct inquinato sermone tractataSee. Qui aut haec volumina sisejaccurate legerit,et optimaru reru cognitione sibi inde parabit, ec cu huiuscemodi res scribere volet,facile poterit cas ornate ec grauiter pro ipsaru dignitate dictare: atq; his quidem nos,quae vix ab iniuria temporii defensa re conscruata sunt, qua pον tuimus opem praestitimus,summo studio conati sumus multas in illis maculas perpugrare, nam quaeiadiu desiderantur,qua Ela vetustate collapsa sunt,nulla r5ne potuimus in vita reuocare: Male prosccitor nobiscum actum est,u optimi omnium scriptorii optimam partem amisimus: Acciderit aut hoc quorundam praepotentium iniuria,qui odio illaru rerum dueti mma acerbitate libros qui ea complectebantur,persecuti sint,siue omnium negligentia supios rum dissicile cognitu α iudicatu est Quin suma certe usi sint stultitia illi excusati no possunt, xicum.vi.de rep. libros ut alia omittam describere possent,qui ab optimo resp. trae adae aratore omnibus congestis,qus usu Zc literis didicerat,perfecitd 5c abselute scripti fuerat,in nugis potius quibusdam describendis operam suam consumpserunt:sed sit horum finis: nem ea, quae sanari nopoliunt,vulnera,aphus resticemus. Ad te vero Ardinglielle suauissime & hos quo* libros mitto alterd amoris erga te mei non valde tame necessarium pignus: persis existin. ut arbitror quantopere te merito tuo amem ac diligam,na cum te obseruare accolere de
huerim,id qaeerat personae ac dignitatis tuae,me potius hoc facere voluisti,at hoc ipso semo per magis delectatus es:quid.n.erat nisi hoc voluisses Q te mihi tantopere dares atm adeo comodis meis inseruires quare oc te amo ita ut nihil viisi in amore suisse ardentius pute: S costo tamen,Ut et persona quam geris,& singularis tua probitas postulant. M axima quidem tua sunt,quae nunqua praedicare desina,erga me brificia:at lisc quo*ipsa tu nunci augere cellas. ea sane me tibi valde obligarunt incredibilis vero tua humanitas, senilisquNa prudelia, summum ingensu, excellens doctrina,me tibi arctioribus adhuc vinculis coniunxeruntiola vero haec simul congesta me ita captum tenent,ut semper te animo meo adfixum habeam, nec una cessem de admirabilibus tuis virtutibus,egregqsq; erga me meritis mecii ipse cogitare: qua re noli mirari,cur secundum etia hoc volume tibi miserim cum in tuo selum nomine acquies
scam. sed expedia potius squid unqua maiore studio magis te dignum eficere potuero:quod . etsi sintio si mihi arduum ac dissicile sit,conabor rame in aliqua ratione di amori erga te meta dc minimae parti tuorum meritorum videar satisfecisse.
8쪽
ster esset,nunciatum est nobis a M. Varrone,uenisse eum Roma pridie uesperi,S nisi de uia sessus eet,cootinuo ad nos uenturum fuisse. Quod quum audisse mus,nullam moram interponenda putauimus, quin uideremus hominem nobiscum 8c studiis eisdem, Scue tu state amicitis coniunctum. I taq; confestim ad euire perreximus,paulum Q quu eius uilla abessemus, ipsum ad nos ueniciem uidimus,atq; illum complexi ut mos amicorum est9 satis eum longo interuallo ad suam uillam reduximus. Hic pauca primo,atq3 ea percontantibus nobis,& si ad sorte Roma noui, Atticus omitte ista quae nec percotari nec audire sine molestia possumus,qusso,inat,& qu re potius, ecquid ipse noui. Silent enim diutius musae Varronis a solebant. Nec in istucessare,sed celare quae scribat existimo. M inime uero,inquit ille. In temperantis enim arbitror esse scribere,quod occultari uelit. Sed habeo opus magnum in manibus,quod iampridem ad hunc eum ipsum me autem dicebat I quae dam institui,quae dc sunt magna sane,& limantur a me politius. Et ego ista quidem inquam Varro iandiu expectans,non audeo tamen flagitare. Audio Di enim e Libone nostro,cuius nosti studiu Nihil enim eiusmodi celare pol
sumus non te ea intermittere,sed accuratius tractare,nec de manibus unquadeponere. Illud autem mihi ante hoc tempus nunquam in mentem uenit a te
requirere.Sed nunc posteaqua sum ingressus res eas quas tecum simul didiνci,mandare monumentis,philosophiamq; ueterem illam a Socrate orta, Latinis literis illustrare,quaero quid sit cur quum multa scribas,genus hoc Praest termittas,presertim quum Sc ipse in eo excellas,& id studiu tota p ea res longe ceteris Sc studiis Sc artibus antecedat.Tum ille, Rem a me saepe deliberata& multum agitatam requiris. Ital non haesitans respondebo, sed ea dicam, quae mihi sunt in promptu,quod ista ipsa de re multum,ut dixi,& diu cogitaui. Nam quum philosophiam uiderem diligentissime Graecis literis explicaotam,existimaui si qui de nostris eius studio teneretur, si essent Graecis doctrinis eruditi,Graeca potius Q nostra lecturos: sin a Graecorum artibus 8c discio Plinis abhorrerent,ne haec quidem curaturos,quae sine eruditione Graeca inotelligi no possunt. Ita ea nolui scribere,qus nec indocti intelligere possent, nec docti legere curarent. Vides autem eadem ipse.Didicisti enim non posse nos Amafanss aut Rabirii similes esse: qui nulla arte adhibita, de rebus ante oculos positis,uulgari sermone disputant. nihil definiunt,nihil partiuntur, nihil apta interrogatione concludunt,nullam denique artem esse, nec dicendi, nec disserendi putat. Nos autem praeceptis dialecticoru, 8c oratorv.Et quo niam utramcn uim uirtutem esse nostri putansisic parentes ut legibus, uerbis
9쪽
quanquam nouis cogimur uti,quae docti,ut dixi,a Grscis petere mallent, in. docti ne a nobis quidem accipiunt,ut frustra omnis suscipiatur labor. Iam uero physica si Epicurum id est si Democritum probarem,possem scribere ita plane ut Amasanius. Quid est enim magnum,quum causas rerum efficienti um sustulerisaee corpusculorum sta enim appellat atomosJconcursione fortuita loqui Nostra tu phy sica nosti,quae contineatur ex essectione, S ex ma isteria ea quam fingit 8c sormat effestio. Adhibccla enim Geometria est, quoaniam quibusnam quisquam enunciare uerbis,aut quem ad intelligedum po terit adducere,haec ipsa deuita& moribus,& de expetendis fugiendis re hus. Illi enim simpliciter pecudis S hominis idem bonum esse censent:apud nostros enim non ignoras quae sit S quanta subtilitas. Sive enim Zenonem sequare,magnum est efficere ut quis intelligat quid sit illud veru 8c simplex honum quod non possit ab honestate seiungi. Quod bonum quaIe sit negat
omnino Epicurus sine uoluptatibus sensum mouentibus nec suspicari. Si uoxo Academia ueterem Persequamur,quam nos,ut scis probamus, quam erit illa acute explicanda nobis,u argute,quim obscure etia contra Stoicos disserendum Totum igitur illud philosophiae studium mihi quidem ipse sumo,
S ad uitae constantiam quantam possum,& ad delectationem animi, nec ul. Ium arbitror ut apud Platonem est maius aut meIius a diis datum munus homini: sed meos amicos in quibus est studium, in Graeciam mitto,id est ad
Graecos ire iubeo,ut ea a sontibus potius hauriant,quam riuulos consectenotur. Q ue autem nemo adhuc docuerat,nec erat unde studiosi scire possent, ea
quantum potui cnihil enim magnopere meorum miroo feci ut eent nota nostris. A Graecis enim peti non poterant,ac post Letri nostri occasum, ne a Latinis quidem.Et tamen in illis ueteribus nostris quae Menippum imitati no interpretati quadam hilaritate cospersimus,multa admixta ex intima philost sophia multa dicta dialectice: quae quo facilius minus docti intelligerent, tuocunditate quadam ad legendum inuitati in laudationibus,in iis ipsis antiquistatum prooemiis philosophiae,scribere uoluimus,si modo cosequuti sumus.
Tum eoo. Sunt inquam ista Varro. Nam nos in nostra urbe peregrinates,
errante: ip ta quam hospites,mi libri quasi domum deduxerunt,ut possemus
aliquando, qui,& ubi essemus,agnoscere.Tu aetatem patrie,tu dcscriptiones temporum tu sacrorum iura,tu sacerdotum,tu domesticam,tu bellicam disciplinam,tu sedem regionum,locorum,tu omnium diuinarum humanarum prerum nomina,genera,officia,causas aperuisti. Plurimum quidem Sc poetis
nostris omnino* Latinis δέ literis luminis,& uerbis attulisti,atque ipse uarium Ss elegans omni fere numero poema fecist philosophiamq; multis io' cis inchoasti ad impellendum satis,ad edocendum parum Causam aute prosthabilem tu quidem affers. Aut enim Graeca legere mallent,qui erunt eruditi, aut ne haec quidem qui illa nesciunt. Sed da mihi nunc,satis ne probas et I mouero & haec qui illa non potuerunt,& qui Graeca poterunt,non contemnant sua. Quid enim causae est cur poetas Latinos Graecis literis eruditi Iegasiphiolosophos non legant An quia delectat Ennius,Pacuuius, Accius, multi alij, qui non uerba sed uim Graecorum expresserunt poetarum et Quanto magis
philosophi delectabunt si ut illi Aeschylum,Sophoclem,Empedoclem, Eustripidem: sic hi Platonem imitentur, Aristotelem. Theophrastum Oratores
10쪽
quidem Iaudari uideo si qui e nostris Hyperidem sint aut Demosthene imi
tati. Ego autem dicam enim utres est Idum me ambitio,dum honores, ducausae dum Reipub.non solum cura,sed quaedam etiam procuratio multis officiis implicatum dc constrictum tenebat,haec incIusa habebam,ct ne obsoleoscerent renovabam quum licebat,legendo. Nunc uero S fortuns grauissimo percussus uulnere,& administratione Reipub.liberatus,doIoris medicinam
a philosophia peto,& otii oblectationem hanc honestisTmam iudico . Aut enim huic aetati hoc maxime aptum est,aut iis rebus,si quas dignas laude gesssimus hoc in primis consentaneum,aut etiam ad nostros ciues erudiendos nihil utilius: aut si haec ita non sunt,nihil aliud uideo quod agere possimus. Brutus quidem noster excellens omni genere laudis,sic philo phiam Latinis literis persequitur,nihil ut iisdem de rebus Graecia desideret, S eande quidem
sententiam sequitur quam tu. Nam Aristum Athenis audiuit aliquandiu, cuius tu fratrem Antiochum. inramobrem da quaeso te huic etiam generi litoxarum . Tum ille, I stuc quidem considerabo,nec uero sine te. Sed de teipso, quid est inqui quod audio: Quanam,inquam,de re Relictam a te ueteo irem iam,inquit,tractari autem nouam. Quid ergo inquam, Antiocho id magis licuerit nostro familiari remigrare in domum ueterem e noua, quam no his in nouam e uetere Certe enim recentissima quaeq; sunt correcta & emendata maxime,quanquam Antiochi magister Philo magnus uir, ut tu existis mas ipse,negaret in libris quod coram etiam ex ipso audiebamus duas A cademias esse,errorem eorum qui ita putarui coarguit. Est inquit ut dicis. Sed ignorare te non arbitror,quae cotra Philonem Antiochus scripsit. Imo uero dc istam,& totam ueterem Academiam aqua absumptam diu,renouaria te,nisi molestum est,uelim.Et simul assidamus,in qua,si uidetur. Sane istud quidem inquit. Sum enim admodum infirmus. Sed uideamus idem ne Atti,co placeat fieri a me quod te uelle uideo. Mihi uero ille Quid est enim quod malim,quam ex Antiocho iampridem audita recordari, S simul uidere, sa tis ne ea commode dici possit latine et Quae quum sint dicta, in conspectu
consedimus omnes.Tum Varro ita exorsus est. Socrates mihi uidetur c id quod constat inter omnes primus a rebus occultis Sc ab ipsa natura inuoIu tis,in quibus omnibus ante eum philosophi occupatifuerunt,auocauisse philosophiam,& ad uitam comunem adduxisse,ut de uirtutibus,& uitiis omnistno is de bonis rebus 5c malis quaereret:coelestia autem,uel procul ee a nostra cognitione censeret,uel si maxime cognita essent,nihil tamen ad bene uiuenodum. Hic in omnibus sere sermonibus qui ab is qui illum audierut perstrio pti inrte,copiose sunt,ita disputar,ut nihil assirmet ipse, resellat alios, nihil se scire dicat nisi idipsum,eocp praestare ceteris,quod illi quae nesciat scire se pu tent,ipse se nihil scire id unum sciat,ob eam cp re se arbitrari ab Apolline omanium sapientissimum esse die tam,quod haec esset una omnis sapientia,no a hitrari sese scire quod nesciat. Quaequum diceret constanter,ct in ea sentenotia permaneret omnis eius oratio,ium in uirtute Iaudanda, 8c in hominibus omnibus ad uirtutis studiu cohortandis cosumebatur,ut ex Socraticorum Ithris,maximel Platonis,intelligi potest. Platonis aut authoritate, qui uarious,& multiplex,& copiosus fuit,una 8c co senties duobus uocabulis philoisphis forma instituta est Academicomi& Peripateticoru,qui rebus cogruen