De usu particulae prin Thucydideo et Xenophonteo

11쪽

Caput L

De usu inflnitivi a rim particula pendentis Thuoydideo et Xenophonteo. s. De origine infinitivi cum πρί, particula

coniuncti.

Materiam omnem legem quandam logicam atque historicam respiciens digessi. Primo igitur loco infinitivum cum ut particula iunctum tractabo, deinde de indicativo, postrem de coniunctiVo optativoque disputabo. Sed antequam ad rem ipsam aggrediar nonnulla quasi prooemii loco mihi ponenda sunt. issam facio etymologiam particulae 6, de qua cum Richtero, ' Ρrausio, ' Luethio ' consentio, qui Curtium ' secuti vive comparativo προιον Ortum statuunt. Perscrutandum

nutem St, quomodo factum sit, ut Pr particula modo infinitivum, modo verbum finitum asciscoret. inuitivi Structura quoniam apud Homorum omnibus ore locis unica adhibetur, omnium conseus untiquissima habetur. Hac quaestio diu multumque luctatu ne ab iis, quiunte vis particula usum diSquirendum SuSceperunt, neglecta quod a me recoquatur, sint fortasse qui mihi opprobrio Vertant. Sed quum in animum inducere nequeam ut in priorum opinionibus acquie8cam, IIvimque

12쪽

hao disceptati in multis partibus ambigua sit, ipse

quae de rebus controVersis sentiam in lucem proferire

audeo.

Tres illi viri docti, quorum postremo loco laudavidissertationes, πριν partaculam correlationis Via coniunctionem esse actam persuasum habent. Haec hypothesis imprimis ea Graecorum praecipuequo Homeri consuetudino nititur, qua idem Vocabulum 'ut vel aliud similis notionis adverbium etiam in enuntiato primario poni solet. Sed cavendum est, ne hac geminutione ad correlationem statuendam pelliciamur. Haec enim ut agnoscatur oportet duo esse Divitiata, quae pari iure praedita inter se respondeant.' Exemplum verae correlationis est illud

Hunc Iliadis locum nec Richtor nec Luet optimum correlationis testem proforro dubitarent, quippe qui non Solum πριν-πριν cxhibeat, sed etiam negationis praesentia Luothi opinioni satisfaciat.' Sed correluti ubi est ΤΝulla alia his orbis subest uti quam haec Actio primaria non ante sucundariam perscctam ad motum Veniet. Quomodo enuntiatum certis finibus absolutum cum mera Verbi actionc infinitivo expressa correlationem inire potest Hac onim infinitivi ncti utrum re Vera perficiatur, an cogitata tantum impersecta maneat, nihil prorsus refert. Multo autem magis mihi mirum videtur, quod tros illi viri x infinitivo modo finitos provenisAe

13쪽

arbitrantur. Mihi quidem uresu um 8 πριν adverbium duas ingru Ssum esse Vi RS, quarum alteruo illa quidem prior ad infinitivum, altera admodum finitum fuerit. Itaque priore loco quaeritur, quomodo actum sit, ut ex adverbio ut particula infinitivum regens evaderet Viri illi doctissimi correlationis opinioni nimis indulgentes hanc difficultatem, quae in origine infinitivi a vi particula pendenti posita est,

subterfugorunt. Ad illud Langit: ) Nichtilos dus verbum

finitum, Ouder aucti a nomen substantivum iea luctivum), a sugur in bestimini casus sor oderauch in adverbium, bcκiehunges eis et duro praeposition uti casus ebilitote adverbiollor ausdruch utilio saehighei in sich, praediliati VerWondet u ordon quasi in confugium 808 recipiunt. Quae Vox ad intimum rei rutionem 1incleundum haud multum Vulet. I tu proprie adverbium esse atque hac significationo praeditum haud raro in Homeri carminibus Occurrerutiomo foro infitiabitur.' Quid Nonne iure miramur, quod idem vocabulum SaepiHsime apud Homerum cum infinitivo coniunctum videmus, quamquam infinitivu a praepositione sive Otione adverbiali pendens ceteroquina dictione Homorica abhorret Quomodo igitur in ipsa Ρarticula vis usus tum amplus ac multiplex explicatur ΤBurnhurdyδ infinitivum ex verbo dicendi vo sentiendi pendor statuisse Videtur, quod re Vera numquam appositum in ententiarum conexu lateat. Aliam ellipsiti Hergog statuit, qui infinitivum modo subiecti, modo

14쪽

oblucti locum tenero existimavit, roiit modo ruat, modo ποιεῖ ex oliuntiato rimari Supplendum sit. Sod Oxollipseos figura artificiosissimo a grammaticis conficta structurae tam VetuΗtae et iam apud Homorum tam crebrae originem repetendam esse Vereor ut probandum sit. Viam, qua ad Voritatem propiu accedamu8, nobiSapori ullus insultivi Homorici usus. Etenim si logimuου

infinitivus μάχεσθαι, quum nri atque antecedente accusativi potustate utatur, notioni instructus est limitativa vel dolorminativa. Ea res Sive faculta deSignatur, qua filius patri pracstat. Melior est ut pedibus et pugnando; no diceremus: In Richiung in B u aut . Infinitivum autem imprimis directionem ad aliquam rem Significare inter omnes nunc conStat Rufio nostri loci sthnuc, ut noti qua antecedit generalis παντοίας ἀρετάοuccuSutivi ut grammaticorum termino utar limitativis πυοας et μάχεσθαι accuratius definiatur atque in puries Singulas dividatur. Eodem modo xumplum aliud I 258 ου habot oi πέρι μὲν οὐλ- ίαναιον, πέρι δ' ἐστὲ μάχεσθαι

Primo spoctu elucet infinitivum pendere o notione comparandi, quae in vocabulis desevo/ν, πέρι, ομοιος ineSt. Sed comparatio ita instituitur, ut non in uni Versum fiat, sed ad singulus tantum partes pertineat. Neque enim, ut locum superiorem explicem, omnibus in robiis

molior fuit filius patre, sed pedibus et pugnando. Hoc

loco sacere non OSSum, quin οστε particulum in Omparationem Vocem. Hanc enim e praepositione ιυς, uno

dircctionem ad aliquam rem significat, originem duxisse satis constat. Quodsi notio cum MN particula copulata toto nuntiato exprimitur, infinitivum postulari con

15쪽

Ιam transeamus ad quaestionem de particula et tu coeptam. Si graueo dicitur τουτο θενετο sivo ου θένε )r tv ii ri ενε ae, nonne eodem modo explicabinins Da War lier in Begu au das Geschehen On tWasanderem Habemu notionem comparandi quae sine dubio in ut particula inest. Illud autem τουτο θενε πριν- non in universum ponitur, sed ad aliud quiddam resertur. Prioritas, ut cum philosophi loquar, actionis primariae non est absoluta, sed relativa Limitati ac circumscriptio notionis generalis exprimitur infinitivo. Hac structura nascente duae Solum ratione patebant, aut illa quam modo nominavi τουτο τενετο πρὶν ia m

Sed ubi primum vis particulae ut originari obscurari atque in naturam conivuctioni commutari coepta est, hac duae rationes fieri non potuit, qui inter Se OmiScorentur. Ex quo factum est, ut aliorum etiam Schematum Structurae sermarentur, Velut τουτο Φενε

ri εγεσθαι. Ecco causam multiplicis infinitivi usust

Sed dico quispiam, quid Repetitionem illam oculuc

πρι apud Homerum tam crebram quomodo tu explicas Ex nostra hypothesi sequitur particulam ut imprimis membrum esse enuntiati primarii, cuius inter verba proprius ei locus debeatur. Quoniam autem eadem particula ad infinitivum quodammodo pertinet, nonne consentaneum At eam perspicuitatis causa ante infinitivum quasi ἐπαναληπτικως repeti, praesertim si longiu verborum intervallum intercedit' Quod ut luculentius domonstremuS, X mam Qxemplorum silva hoc ligamus , 54:

Fuerat, quum roianorum uxores filiaeque in pace atque otio vestimenta lavarent. Hoc temporis spatium

triplicem im modum determinatur a poeta Primo in

16쪽

universum tempus nominatur prius τυ πριν id est Tuctoritum, deinde acem tunc suisse commemoratur ἐπειρήνης), ΡοStrem arctior temporis descriptio additur πρινελθε iv ἴας Φαων). Haec tertia temporis circumscriptio primum rursu excipit atque accuratius definit: prius enim quam fuit Graecorum adventus . ullo pacto fieri potuit, ut illud π 6 ante infinitivum mitteretur, quum- quum eadem Ox paulo ante exstabat Corrolatio oro

hoc loco nihil ad rem acit. Nam hac inter u

Eententia statuis periodu quaedam existat nccessu est; hic autem nec προταm nec ἐπιδο ν habemus, sed unum enuntiatum primarium, cui infinitivu a particula πρὶν ponden aequo ac notione adverbiales is vis et εἰρηνης insertu8 St. Quo magis autem vis adverbii πριν primaria evanuit atque in naturam coniunctionis ubiit,co saepius illud antecedens adverbium missum est; poStremo niSi antecedent negatione, cui quasi adminiculoe8t, fere ion invenitur. Nonnulla accedunt ad urgumentationem OStram corroborandam. Iliado cxceptis

duobus locis, ubi ob d υς πριν Ε 218 et πριν - τοκρα φ 100 legitur, idem semper adverbium πριν untecedit; crebrius iam in Odyssea alia obvia sunt adverbia πάρος β 27 to 288 προσθεν ι 1383 in εκυι vero iam πριν- adiectivm προτερος referendum est a M). )Praeterin infinitivus post nuntiatum primarium locum habere solet excepto uno Iliadis loco Φ 100 . Ea verore ο8tram opinionem omnibus prioribu multo praeStaro

putamus, quod discrimen inter sententia affirmativas et nugativas constitutum nihil in eum cadit. Itaquc usus illo Homerious infinitivum otium iu sententiis negativis adhibendi nulla nobis negotia lacessit. 2. Infinitivi a πριν particula pendenti quae sit ratio. Sed mittamus dures de origine ac historia particulae ut expositiones ut disputationem in angustiorem

Deleg ad Richterum l. l. pag. 36, 37.

17쪽

gyrum comΡonamus. Infinitivus cum ut coniunctus apud Thucydido in ut onophontum quum nationem hi cat a quomodo Surpetur, perquiramuS Gramm ticorum recentiorum de huc rc praccepta afferre Sum Vacaneum 88 puto, quae quam sint futilia utque incortuo Pruuso' o Luelli' optime iam demonStraverunt.

Mihi quidom in tructura infinitivi intelligotida id

imprimis tonendum videtur, do qualitate actioni μου ocundaria nullum si uri iudicium, qua utrum Sit Vera an cogitata, ad rationum sentcntiuo primaria nihil valet. Distinguendum nutum ηt inter eos infinitivos, qui omni cmporum ratione orbati ad tempus Olum Sentcntia primariae detorminandum specialit, ut O qui cori per Se tempore Ou8tant.

Eandem distinctionem Focrstor in animo habuisso videtur, quum dioit: ' His do iis locis, ubi πριν cum infinitivo enuntiationis pondentis ars est, xΡOSitis eo aggrediar, in quibus ut cum infinitivo tompii notionis per coonMinnus describit ac dosinit Exemplis ullatis discrimen sucilius aerspicietur. Legimus huc. VI, 6s, οἶ- κα π , ἐκπλειν αμον ἐπέθευ Illud μὲν ἐκπλεῖ αυτο uihil aliud indicat

niου temporis patium, quo adversariorum calumniae fiebant. Infinitivus tantum abest, ut periodum cumonuntiato primari officere OsAit ut membrum sit

sententiae regentis. Propius ad similitudinem gerundii latini aceedit. Vortomus igitur hunc locum hoc modo: qui etiam aut proficiscendum ci insidiati carant. Quin otiam omni onuntiati remutis dominatu liberatu ne quasi absolutus infinitivus occurrit uti Thucydidis loe III,

ἐδέχεσθε, id est ultimam anto obsidendum adhortationem

' Ρrause l. l. ag. 6.' Lueth l. l. pag. 13.3 Foerster in priore Misc. Vrat libello pag. 17. 3 In locis hucydideis citandis utor editionibus Imm Beiseri, Classent, Stahlii, qui in paragraphorum numeris consentiunt.

18쪽

non accepistis. Infinitivus cum πριν particula coniunctus tamquam merum adverbium inter articulum o nomen

o Graccorum moro interpositus est. Etiam longius progredit illud Xenophontis 'mycn , b τῆς φ, αρξα ἀρετης virtutis ante imperium Susceptum I ectatae , quum hoc loco etiam adiectivum, quo in Thuoydidis exemplo ut sulcitur, absit. equo tamen haec dictio natura particulae σφιν abhorret. Iam Krtigor huius generis xempla seclusit, quum πρίν particulam his locis pracpositionis vi usurpatam esse dicat. unus illud detorminandi tempus actionis primariae ad rationcm limitativam, ex qua infinitivum n νιν particula pendentem ortum esse supra contendimus, acillime licet revocare. Haec sunt Vestigia Vetustioris, ut opinor, particulae vis

Divorsa est matio alteriu generi exemplorum. Amram huc. I 14l l διανοήθησε πιακουειν et ἡ πβλαβηναι. ulius hoc loco sermo est de temporis detorminutionc Actio enim enuntiati secundarii imminens ne ad offectum Veniat, actio primuria antecedat nccosse ost Lato in infinitivo aliquid condicionale namque sensus est hic obsequendum Vobis est, nisi detrimonium capere vultis. - Dictionis limitativae exempla plerumque in mera rerum gestarum narratione antecedente tempore praeterit occurrunt; alterius generis loci semper ad tempus futurum pertinent, ita ut infinitivus abcat notionem futuri exacti. Itaque omnem materiem iis disponemus, ut priore loco eos infinitivos a particulavi pendentes enumeremus, quibus in enuntiato primario antecedit tempus praeteritum, posteriore eos, quibuSantecedit tempus futurum sive Similis notio Quum Vero Τhucydides infinitivum sexagies septies Xenophon septiesci centies adhibuerit, ne exemplorum multitudinc ob-IIIamur, unumquemque Scriptorem, priorem hucydidem, po8teriorum Xenophontem, solum portractabimus Hac

' Mliger in annotat ad huc. I, 39, 2.

19쪽

3. Do usu infinitivi, πριν particula pondentis hucydideo.

Ac priuaum quidem sontentia primaria continetur tempore raeterito, aut Ori8fo, aut impcrfecto, aut prae8cnte liistorico Suepissime autocodit implex noristi

indicativus I, 9, 2; d 68, i III, 24, 2. IV, 22, 1; IV, 70, 3 IV, 3, 3 IV, 12b, 3 IV, 3b V, 38, 2;V, 4 4 VI, t l. Duobus locis IV, 101, 34 V, 4b,

infinitivus cum γε particula iunctus roserendus est ad noristi articipium. Ad oristum prope accedit illud imperfectum, quod sensu Ori8ti usurpatur in verbis

proficiscundi cf. IV, 78, 5 χώρει V, b, 3 et rεν, VIII, 2, 1 πεῶε , o dicendi II, 13 προηyυρευε. Sed etiam imperfecta propria haud raro occurrunt II, 6, ;VI, 7, 3 VIII, 45 s. Non minu creber St 8uS praesentis historici; cf. II, 12, 2 II, 7, 3 II, 82;VI, 4, 3. Hoc loco etiam imperfecta vol moSentia iterativa nominanda sunt IV, 4, 1 IV, 7, 4; V, 60, bota 39, , quorum in ultimo loco τον πρὶν διπωνιζε at καθιστάντα articipium praesentis cum nrticulo copulatum notionem habet iterativam. His addendus est unus locu8, ubi praeSens proprium exstat IV, 20 uti δὲ καλως,ειπε ποτέ, ἔχει ἀμφοτεροις φρυγαυπή, πριν τι - καταλαβεῖν .Νunc homini locorum qualis it indole ac natur accuratius investigemu8. Primo loco infinitivus a particula γε pendens diompia actionis primariae determinandum spectat. Hoc sine dubio usu venit, si infinitivus temporis notionem

habet ipso. Afferam IV, 7, 4 πρὶν ἡ μερα ε&αι ἐσπον. Huco verba nihil aliud significant quam ἀμ μερα mitΤagosanbruch ἐσηyυν. Simile Oxemplum occurrit IV, 2 s:

tu τυ σιτον ἐν χ ειναι σεβαλον. Quoniam autem frumenti maturitas corto anni tompore seri solet, enuntiatum illud monum motionem temporalom equi Purat,

20쪽

volui si hucydides perrexisset: π στου ἀκμήν. Cf. initium libri quarti, ubi legitur του mytrvo wένου δέρους περὶ του ἐκβολην. lam vero in nuntiat primario cxStant Oce eortum temporis spatium Significantes, nil qua Sententia a vi puteticula pendetis dirigenda est. Exempli gratia asscroo, 2b ἐνιαυτὴς ab υ διετριβη, ἔλασσο δὲ π , ἐσβαλεῖν. Quamquam negati untecedit,

nnto quam incursionem susciperent. Cf. VI, 2, , ubi ἔτη ἐπbς τριάκοντα roti8sim cohuci et cuni infinitivo. Quin etiam ud eam ventum os audacium, ut otio quodammodo locali unteiret, ut quum urticula vivpertineret. VI, 7, 3 στάδιοι πριν γονίξαι ἐκ τοῖν λει χωνος

aere μοντο οὐκ ἔλασσον ἔν πεντε. Verte: tadia autequam -- conserere OSSent, inde a prato porcurronda erant non minu quam quinque.

Hanc vero locutionem hucydido proprio adhibero

Solet, quum rom harratam SiVc narrandam curti temporum finibu circumscribere vult, tu ut terminum,pο8 quem et terminum, ante quom re facta sit, indicet. Exompli gratia nomino V1, 4, 2 πρὶν δὲ ἀναστηναι, τε νυστερον κατιν αὐτοδ υμ σαι, Πύρ ον εμφαντες Σελινοῖντακοζουσιν. τίm Selinuntis certis includitur terminis, quorum alter, expulsi colonorum egarensium πριν δὲ ἀναστηναι iam ex narratione antecedenti notus est, alter deducti coloniae annorum numero addit statuitur ἔτεσινυστερον κατιν αυτούς ἐπισα ). Ad hunc locum propoaccedit alius VIII, 4b, 1 ἐν δὲ τουτω καὶ ἔτι προτερον, Ῥὶν ἐς την υδον υ b ἀναστηνα , τάδε ἐπράσσετο Thucydideου continua rerum gestarum narratione interrupta re inin

praeteritas repetiturus initio huius episοdii, qua ostroligione a diligentia, temporis spatium acciti alius designa duobus advorbiis ἐν δὲ τουτω id ost dum expeditio Rhodia fit o καὶ ἔτι προτερον atque etiam anten). Ad-

Verbi προτερον, quum ei haud satis crepicuum 8ScVideretur, quasi intorpretamentum πρὶν ἐς τὴν νυδον ἀναστῆνα

addidit. Eodum igitur modo tempus, quo res gestae