장음표시 사용
201쪽
di. Finis Matrimonii est augmientum gloriae divinae ex I. 28. Pan. tertiae. Actio detriminanda ex ac prori. de
aeraeos extra matrimonium : de quorum generibus , melius est siluisse iunum illud nequaquam silentio tegendum , omnes hujusmodi actus eo majorem in se claudere malitiam , quo a relis susceptione , Se educ tione magis absunt . Secundo loquitur de actibus inter conjuges ipsos, qui non habent ut finem generationem puerorum . Equidem non ut derogem aliorum auctoritati, sed ut ingenia dicam, quod sentio, fateor, numquam probari mihi potuisse sententiam illorum , qui in matrimonio duos tines admittunt; primarium unum, alterum secundarium; priamum aiunt esse susceptionem prolis , alium remedium concupiscentiae et Ego quidem in natura rationali aliivn finem praeterquam prolis hener conem non invenio. Verum quidem illud est , generando meden cono cupiscentiae; sed ex eo non oritur, debere esse finem, explere concupi. scentiam . Usus mediorum nunquam fuit sinis . Si volunt finis nomen ei adjungere, nil morer in quaestionibus verborum. Sed si nomine finis
Mundarii intelligunt , quod etiamsi non sit possibilis emeratio prolis,
aut oppolianax octae sermationi scelus , possit tamen laeus Onc
piscentiae; & actus huiusmodi idcirco non improbandos , quod sint inter conjuges, hoc illuci est, in quo errasse hujusmodi auctores puto. Ego quidem hos iatiis semper habui ut oppostos rationali naturae . Un
nam etenim internam malitiam , turpitudinemque horum adhium in non conjugatis hauriemus, nis ex eo, quod non tendunt primo, & per se ad sesceptionem sobolis , & educationem 3 Concupiscentia est natura sua motus inordin tus ex ε. Iglut 3.Velle eam per se, idem est, ac assentiri inordinationi , & perve nati naturae . Videant hujusmoeli auctores, nedum indulgere concupiscentiae , dum sit inter conjuges , improbandum non putant, si ea utantur non ut medio, sed ut fine , eo laei r digantur, ut non possint damnare praeposteram Sodomiticam libidinem, a qua nil mali fluit in Rempublicam ; ut non possint improbare scaeas conjugum ipsorum obscoenitates , quae manifesto sunt contra hinom . Quom rem etsi in Matrimonio expleatur voluptas sens bilis ; s ui potes conianere, nubat, non idcirco tamen quivis actus libidinis inter conjuges,
nec quovis tempore, vacat culpa,ex nota praeced. Trimat onem tamen eamis
habebuns hujusmodi. si id verum est , quod quorumdam Anatomicorum
animadversiones testamur, naturam scelu concepto prudenter vulvam obstruere , quo tenelli foetus inBrmatio defendatur , unde impossibilis, ut communiter animadvertitur, alter eonceptus, seu supeHoetatio ς colligi tur ex eo, tunc alium esse non posse actuum mantalium utan, nisi in
202쪽
de ex ipso ossicium petendum est. Ergo ossicium parentura est ita filios intutuere, ut Gloria divina augeatur.
Ium ut expleatur voluptas. Lex vetus indixit graves renas iis, qui in hedere ad muliciem mens atam ausissent. Quod in is est , aut dissucilem tunc esse conceptum , cum ad humorum exonerationem intenta est natura; aut non sanam ex eo scelus effbrmationem eventuram , ut
etiam in puerperio . Sitne innoxium lac indulgentium Matrimonio . 8c quae mala in insantes inducat, medicis relinquo: non enim medicum ago, ut de his rebus possim ferre sententiam. Sed neque tanti sum, uePhilosophum profitear: nisi quod, eo necessitatis jam adductus , ut de his agere debeam, hujus statua tam imperfecti quae sit periectio, pro ut via detur, expono. Inter animalia bruta seniliust, cum iam gravidae sint. m rem haud admittunt: indicio, id abhorrere naturam . Atque eo etiam id natura confirmat, quod vulgo cujusvis generis mulieres praegnationis tempore nequaquam concipiunt . Homines quoad partem inis iorem sumillimi sunt brutis. Imo haec puriorem, simplicioremque naturae instinctum retinent, eum non sint prava educatione, & perversis rerum optinionibus corrupta. Si itaque, quid natura his experimentis doceat, comsulamus, ipsa etiam monet, opus esse , ut nuptae, non cum lubet, dent Deum concupiscentiae, sed λ-t plerumque eam ametam . Com piscentia sanguinem incitat, perturbat: sanguis proinde humores omnes. Hine puto in insantes tot mala transmitti cum sanguine, infirmitatem membrorum , non bene firmam partium solidarum , totiusque corporis adhaesionem, mentis stuporem, & hujusmodi: amittit enim natura conis cupiscentiae usu vigorem . Detur autem , posse mulieres , cum gravidae sunt, iterum conciperet & id velint eo fine, ut numerua Deum cole suin , M agnoscentium augeatur . Quaenam non inde incommoda s quantur, necesse est, lactante, & insanti nutrimem una praebente matre
opus ei enim , ut lactet eum gravida est ; ac, secundo suborto simul eum primo, nutriat eadem parens juxta legem naturae. Imo illud etiam consequitur, tot simul debere velle , ac la re filios, quoties, dum g
rit uterum, Matrimonio utuntur. Nos vero id videmus, homines eos. i corrupto hujus saeculi more tradunt nutricibus fili OS, cavere, ne ea dum Iae praebent, non concubitu abstineant. Nempe tune rario passionibus libera, quoniam res alterius agitur, quidnam filiis perutile st, optume videt : prastabilius idcirco esse putant , ut mulier , quae lac prinbet , stet procul viro . In quo mihi videtur ipsa loqui natura . Eget
profecto natura suis intervallis , ut reficiat vires , ac deinde ad exercendas eas redeat. Cum lac insanti, & nutrimentum praebendum videmus,
203쪽
ique ' ' DE OFFICIIS ERGA ALIos. g s. Religionis ossiciis instructus non est, Parentis minus obire Mequit; ac perinde Matrimonium si contrahat,
D. Matrimonii sinis est augumentum Gloriae divinae. Actio
eo se omnem convertere , illuc eollocare suas vires ad rem tam sibi propriam ; ideo ipsa monet, non esse tunc concupiscentiae dandam operam . Animalia bruta , quia opportune utuntur hoc commercio, sine multa ejusdem exercitatione concipiunt ; hinc dant scelus sanos , bene valentes, di qui ad statum proprium cuique perveniunt, nisi aliquo ex. eteriori incommodo assiciantur. Quaenam dicenda de nuptis ea jam aet te, in qua natura videtur edendis partubus destitisse , ex his quae dixi. mus in notas. 4o. clarum est . Credo equidem culeumque, qui animorassionibus, & praesertim libidinibus libero rem inspiciat, non deniqueas meas cogitationes prorsus inanes visuras : imo his limitibus debere coerceri congruum usum Matrimonii , ratiora , & naturae , quae ad sb- Iam religionem creata est , accommodatum . Scio , quae nonnulli his obiicere possint: Abstinere uxore cum gravida est , cum Iac praebet infanti ad certum tempus, in menstruis, puerperio, omni deinde senectute durum esse, ne dicam impossibile, tecto eodem praesertim, ac lecto utentibus . Sed qui hoc vitae genus causa religionis ingreditur, scire debet , eatentis licere nobis uti hoc inundo , quantum ad propriam felicitatem conducat, ut in priori Parte demonstravimus. Caeterum de hujus status persectione, ac puritate ego loquor. Si in recto usu actio est imperfecta, ruid de non recto , Sc pleno libidinis dicendum 8 In lege veteri multa , quae ecundum legem non erant, permittit Deus I sed propter duritiem cordis eorum. Quapropter quid juris sit, scientibus dico, quid propter comi pii nem carnis, vel ad duritiem cordis indulgendum, prudentibus relinquo. Tribulationem tam 3 camis habebunt huius nodiς ego autem vobis pario. Dum modo id sclant quidquid ex permissione sit, purgatione deinde multa, ω igne esse luendum . Sint conjugibus semper ante oculos, quae Raphael Angelus monuit de hoc statu Tobiam. Non abs re est hic referre . Tob. 6.14. Audi me , γ osendana tibi , qai sunt, quibus praevalere potes daemonisina, hi namque, qui coniugiam ita suscipiunt, ut Deum a se, a sua mente excludant , m suae libitan; ita vacent , sicut aequus , O mulus quiabus non es intellecIus I habet potesatem daemonium super eos. Capite autem S. 4. Hortatus es Vici nem Tobias, Sara exurge, o depre emur Deum . . . Filii quippe Sanctorum sumu, non possum, ita conjungi sicut Gentes, qui ignoram Deum.
204쪽
determinanda ex fine, ideoque ex ipso ossicium oritar. Ossiacium ergo parentum est , ita initituere filios , ut Gloria divina augeatur. At qui ossicia Religionis non callet, non roteit ita filios instituere, ut Gloria divina augeatur . Ergo qui Religionis Oiliciis initrumis non est , parentis nam obire nequit ; ac perinde Matrimonium si contrahat , comtra naturam agit i)
sii Nunquam mihi vera, etiam secundum naturam , visa sunt ma trimonia, quae ab Atheis, & iis , quibus deest vera Religio , contrari huntur : Ied potius sontes infaustae passionum . & ignorantiae , ab quibus late manant, impietas, δι corruptio . Anima naturae est Religio. Ea nunquam agit, nisi ad Religionem ς nec unquam quiescet, nisi eum vendi it eo , ut impleatur in omnibus Religio . Inde etiam est , quod non habet ut licitas actiones, quae non moventur Religione ; nec probat interiori judicio conscientiae, nisi quae reseruntur ad Religionem. Quod autem attinet ad eos, qui profitentur veram Religionem , dogmata vero ejus, Sc leges probe animo perceptas non habent, ne horum quidem matrimonia sunt secundum naturam . Verum in hoc duo extrema vitanda. Unum eorum, qui eensent, non secus ac iis , qui repentino correpti periculo iam in eo sunt , ut ducant extremum spiritum, satis est in eo temporis puncto, ne denegetur sacramentalis absolutio . si prima sciant, & nuda elementa Religionis , ac peccatorum dolere se monstrent; ita conjuges cum ad matrimonium admittantur , non aliud ultra necesse esse , ut sciant. Aliud eorum, qui eam scientiae religionis profunditatem, qliae Theologo par esset, exposcunt. Ii quos natura vocat ad statum coniugalem , ad propagationem Religionis vocat, non ad indulgendum libidini, δι civilem iocietatem augendam , ut Politici re bantur Gentiles . Emo teneant religionem opus est, priusquam ineant nuptias. Nee satis, delibasse prima quaedam elementa , quae in eorum
imaginatione sint tanquam pennicillo depicta ; Sc quibus, si loco cedanti memoriaque excidant sicile, & nihil sentiente conscientia, cujusvis sal sae Religionis elementa alia subrogari possent. Qui enim fiet, ut inter sollicitudines rerum domesticarum , Sc stilporem mentis, quem serunt secum illecebra sensus, δι maritalis voluptas, tradere aliis possint ptaecepta Religionis, si non bene ante didicerint ὶ Aut qua ratione discerpti tot curis , 8c delectationibus saeculi convertent se ad percipienda ea, quae, cum liberi essent, dc sibi consisere potuissent , numquam ediscere voluerunt. Est immodicus zelus, Theologi scientiam ab jungendis matrimonio exposcere. Sed est etiam gravis quaedagi satuitas , quae mille A a a com-
205쪽
complectitue culpas, non ad illud obstringere, ut catechesm probe sciant. Probe, inquam, opus est, sciant. Neque enim, nisi ejus instinitionibus plenum , saturatumque animum ad nuptias afferant , redundare inde in fi- Iios praecepta poterunt morum . Uno hoc modo Lecundum pectus pro variis rei domesticae commutationibus, pro filiorum aetate , ingenio, tempori cuique 'aptam disciplinam adhibebit. Animae puerorum infelices, qua tam longe ab selicitate vestra digitis pravis parentum institutione, &exemplis , vestris age clamoribus Pastorum mentes somno graves excuti. m. Ut ah politicis euris, ab simi , ab aulicorum assentatione , ac se quentia elatos oculos, tumidaque capita in domos pauperum , in atria
mobilium , in quidquid ubique vestre aetatis est , deflectant: be, quibus sensibus, quo in Religionem amore irrelisios Parentes filiorum animos
imbuant, quos per vias dis vere corruptioni praedam sinant , suis aliis quando ut ipsi oculis cernant. Et de eo simul certiores eos facite: -- Ium qu iacumque prava parentum educatione in vos Venerit , in capita. eorum omne demum casurum. Neque illud valet, quod plerique conj gatorum , quo minus curent scire praecepta Religionis, causantur: quam
nempe opem administri Religionis in erudiendis eorum filiis serunt. Quam hoc si vanum , quod dicunt , ut cognoscatur: Certum est , in pueris antequam ratio evolvatur, quascumque instructiones , & praecepta depingi tantum in phantasia , veluti colores in tabulis . Deinde , cum
excitatur ratio , passiones etiam cum ea excitantur: imo hae regnant
semper in pueris; nisi quod ante usum rationis non morales, sed lotum phystae dici possunt: Nocent nihilominus etiam tunc rationi; quia usque ab infantia motae, & exercitae, pravos habitus in nobis secerunt; di eum se explicat ratio, & adhuc infirma est, facile in eam jam pra . validae dominantur. Accedit, quod ratio et si expedita, Sc libera . ne tamen motibus his dominantium passionum vim magnam, ut opus esset, ficiat, volens se subdit, & ab iis serri se patitur. Quae cum ita sint, quariarum ratione Μinistri Religionis dimidio tantum hone tot simul pueris, nee saepe, innumeras hujusmodi ideas alte educatione defixas evellare
ab animo, 3c inruginatione possimi λ Quid loci habebunt inter praejudicia,
quae longo cum parentibus usu animum obsederunt, monita pauca sacro. Tum praeceptorum Anne poterunt tam h vi tempore, quomodo cibo, este, potu, quocumque se iis offert objecto, religiose uti debeant , in eorum mentes imprimere λ ae multo magis, ut vulgo usu venit , inter plane opposta iis, quae docentur, & assidua domesticorum exempla . Ham eadem. religiosorum hominum monita, quae tam pauca sunt, praesertim si cum parentum institutionibus conserantur , teneris adhuc annis non Iicet pueris eo se conferre, ut accipiant. Cum deinde in eo sunt , ut
per aetatem id liceat, di iam se expedit ratio , passiones quoque , quae transversum eam agant, munpunt. R-t insulis in pueris natu
206쪽
qiadain levitas, maximus amor in lusus , & nugas, nullus in Religionem I & quod pejus est, quodque ex colli uetudine cum parentibus ipsis, .cum natu majoribus, minoribus oritur, ne illud quidem sciunt, quanti intersit Religio. Quo fit , ut nullum incitamentum tiant , terio saltem audiendi, quae dantur identidem salutaria praecepta . Fit interna jactura innocentiae illecebris saxuli , amore in res terrenas , plerumque impudicitiis maxime quod mentem , & ejus lacultates ad Deum amandum non assuescunt convertere, quamvis sit ossicium nimis grave usque ab ulli rationis . Generi hominum tam male instituto munus Pastorum non ad aliud plerumque valet, quam ad aspergendos aquis lustralibus, Sclevi rore cineres vitae sordibus, Fc iniquitate concretos ut 3c sepulchra etiam inquinent, δc aeternas subinde flammas subeant. utinam hare P stores propius cernerent , & ad juvenilia studia , perniciemque morum oculos convertere non dedignarentur l Quos ii sensus , cogitationesque nutriant, quam fede admissa celent, proses ' viderent. Minus tune eorum animus curis, quae nihil ad Resipionem pertinent , ageretur. Nec eorum inflata corda, quod solidum laborem Religionis au iunt, vanas sententias , salsas rationct causarentur . Quae specie tenus dissicultatem rei obtendunt, re autem vera satis monstrant , nullam eos tang- --ram publicae salutis. Mundus semper corruptus fuit, inquiunt: nomines nullius experimenti ad haec mala necessaria commoventur e vulsaria ea pila, & aebiles imaginationes rem augent. Quam vellem rem ipsi propius , & attentius cernerent ; nec turbae assentantis , quae semper eos circumstet, quae genio eorum dicta, secta aceommodat, vocibus,& na rationibus quiescerent.
Brevem hane Naturalis Iuris tractationem non eo perscripsi, quod mihi persuaserim, omnem facultatis hujus extensionem posse in ea cominprehendere . Sed ut juventus, cui l academiae nostrae, acerbo sito num quam non laudandi nominis Archiepiscopi Francisci Testae, pene iam intermortuae, nimis brevi duorum annorum curriculo Naturalium , Civialium , Canonicarumque legum Institutiones explanandae fuerant, semina quaedam veri, ac justi haberet. Illius veri , & justi , quod veluti sons in civiles omnes , canonicasque leges se effundit; eujus eae non sunt nisi explicatio uberior. Illorum deinde curae erat , ries has fusus suis quamque locis addiscere. Itaque qui bene intellexeram , quam imperfectae Institutiones hae forent, & tantum ad usum juvenum brevissimi temporis accommodatae , numquam inducere potui animum , ut eae lucem adspicerent; quamvis multis ab hine annis de scripto tradiderim. M vit tandem, ut illud sacerem , non res ipsa, quae quam indigna luce stiplane sentio ; sed quod ea demum sicilior via est, ut ex methodo qua conscriptae, ex multis quae huc illuc sunt aspersae doctrinis , suis ipsi
oculis viri doctissimi judicent, num e religione sit , nec in tanta ruu
207쪽
publicae literariae luce oblivioni anaaiidandum opus , quod dudum animo concepi, cujus tam historicum , tum scientiscum consignavi scriptis sy cimen . Opus, in quo Ontologiam , Cosmologiam , Psychologiam pem tractandam assumo; natiiri ue, & hominis imperscctione perspecta , Jequar ad persectionem ablolutam opus essent animadversis , necessitatem eorum, quae desunt, & revelata stant, eruo . Ut deinde ex cognitione virium, quae sunt in natura, quae sunt supra naturam , sed ad perfecti nem etsi non relativam , tamen abiolatam pertinent , t tum tum nain turalis, tum Divini, tum Civilis juris systema pleno alveo fluat. Scio, quae nunc scribendi, ek typis edentii cacoethes regnet ; sed ab ea sunt alienissimus . Id tantum in animo est , si non Religioni , literis hie inutile existimaveritis , ut me labori non subtraham . Vestrum itaque ingenuum judicium expecto, Viri Sapientissimi , ex hoc opere, quod ea etiam de causa impersectum , quod totius conceptae rei veluti trunca quaedam para est, ut manum deinde toti operi admoveam.