장음표시 사용
2쪽
ILuseris e Princeps, ipso cursis
mearum lectionum ad eum locu peruenissem, ubi mihi ratio veteris nouae legis,at adeo virtut disseretia auditoribus explicanda erat, adeams rem commentationes etiam Sectariorum, quas de hoc argumeto legeram, aliquanto diligentiusperpenderem,non equidemsum eorum ignorantiam, qua in alijs etiam con rouersis passim labuntur,admiratus oediactantiam immoderatam cum inscitia error . coniunctam existim, ut meruo redarguendam. Gloriantur enim valde,quas argumentum hoc pulchre ab ipsis explicatum exornatra sit, ιὸm re vera isiud maxime inuoluerint ais corruperint. mare cam aliquid videretur 4se hoe tem- pore, pro consuetudineschoia nos , publice dissutadum acturum me rem nes inutilem, negparum necessariam iudicio 7 materiam hanc ad publicam dissutationem,ua D Eo bene iu- uante, exponerem, ut se ratio doctrinae verae intelligeretur,oleuitas etiam commentitiae fabuia, qua isti reliqua fere praua dogmatasabilire conantur, a pareret. God ut consequi ρ em, in priori dis utationis partesimpliciter asserui verit ' tem; inposteriori autem examinare consitui errorem. Vbi,
3쪽
quid loquantur,ne atis explic mi, nes etiam intel&gunt,primo mihi docendum fuit: Deindefensus omnes,quorum aliquem necesse eis tam stili opinionisubiectum esse, ordinesum
persequutiu, cst ut mihi videtur, adiutore Chriso reuici. Tuo vero nomini, Ilia bissime Princeps,hanc lucubratiunculam inscribere ais dicare volui,ut, quod in primis cupiebam, vel haeratione,quando alia moisono unetis , testitu publice facerem iudicium de praeclara tua dignitate meum. nimaduerti enim hoc tempore,quo nobiscumstudiorum gratia commoraris, praeter ampli simi generis splendorem, quo familia tua evino Du,tantu te ornamentu, rectissma indolis, humanitatis, grauitatis,modestae ct reliquarum. irtutum diuinisus auctum esse,quanta in Principe,isa tuapraesertim aetate,adexemplup dicare,non mihi virium assentationis do tam virtuti debitum videtur. aes,ut fecisthactenus, animo,quemadmodum decet,erga diuinam bonitate ratissimo exercere excoleres perrexeris,nihil dubitarepossimus, quissis ad magnam di uini nominui riam expectationi, quae de Celsitudine tua apud
omnes maxima est, abunde reoonserara. Dominusproflua infinita clementia C. T. Mancrisi is donis
. indies magis ac maPF cumulet,incolu- .mems conseruet. ι
4쪽
PARS. PRIOR. Vbi eumque significatur necesse esse facere quae Lex DEI pra scribit. Vt levita
mus humanae vitae finis. Cuius legis quanta pr stantia sit atque utilitas, ex quatuor virtutibus licet colligere, quas David pulchre & breuiter ei tribuit verbis illis; Lex domini IMMAcvLATA , quoniam nihil praecipit
mali, sed peccatu omne vetat, ac punit: CONVERTENS Psalm. it.
A NiM As, quia de internis cita animi affectibus,quibus praecipue homines adhaerent Dco,constituit: T E s T IMON iv M DOMINI FIDELE, ob qudd certissime mon. strat, quid rectum sit, quid contra prauum: S A PI ENTI A M PRAEsTΑNs PA RVULIS, qua ratione nos tanquam paruulos de quibusdam rebus erudit, quae nostrucaptum superant. Quas ob caussas merito idcira Propheta; Legem,inquit, pone mihi Domine viam iustificationum tuarum, & exquiram eam semper. Et, quo- Ptam. r. modo dilexi legem tuam Domine a. Hinc per Si necdochen lex diuina nonnunquam dicitur tota religionis summa, quae non tantum praeceptis,quibus data descriptio proprio conuenit, sed etiam promissionibus, cultu, doctrina, institutis, ossiciorum gradibus &c. continetur. Vt cum ait Dominus; Non
veni solucre legem, sed adimplere. Et Apostolus: Fi- nis enim legis Christus; pro tota sumina religionis Mo- saicae rectHex potest accipi.
Ex Div INA EX AvCTORE AT-que ex sine conuenienter scripturis sanctis describi solet; diuinum decretu hominibus praescribens modum necessarium, Ut apte peruenire possint ad super naturalem beatitudinem, quae est viti-
5쪽
mia. ' 3. Similiter in eo loco,ubi praedictum erat, De syon exibit Lex de verbum Domini de Hierusalem, legem accipere debemus,non tantum pro Christi praeceptis,quq Apostoli iussi fuerunt hominibus exponere, sed etiam pro toto Christianς religionis instituto, quod Hierosolymis praedicari est coeptum. Cumq; constet,cam Christi religionem , atq; adeo legem quae de Syonexiuit, nouam fuisse, apparet etiam, quidquid Seuarii ob murmurent, loquendi consuetudinem recte obtinuisi se,ut Christianς rcligionis summa Noua l cx vocetur. Sed si differentia primum exposita fuerit veteris de nouq legis, qua ratione, iuxta descriptionem in itio positam, qu. x Vtriq; communis est, aliquid faciendum praescribunt, facile indicabimus postea, quid sit etiam inter legem veterem S nouam discrimen, nominibus his acceptis pro tota utriusq; Religionis summa. Atq; etiam inde intelligetur, qua progatiua propritarabeat gratui- ta promissio, siue oblatio gratiar per Christu, ut ad summam Christianae religionis pertinet: cuius qui de pro-ι ,. contrarin missioni S annunciationem non negamus, etiam Euan- ut Augus quoq; notauit, latine sonata,significari posse. Quanquam plerum- ciuit c. 7, ubi euangelii verbum in Scriptura ad totam rationen, Hesyonexivit, Christianae religionis accomodari solet, Vt ipsi quoquo Sectarii agnoscunt,& nos postea idoneo loco docebia
s. Porro autem virectius de toto genere iudicetur,in- telligendum cst, diuinam legem, si cius auctorem sco, pumq; praecipuum spectemus, unam atq; simplicem esisse. Est enim auctor Deus, qui,ut Propheta inquit, tan
vide D. Augustinum i tr. de bonum nunciur Voce , quae
6쪽
vet. o noualem. 3iungere in hac & in altera vita cum Deo. Vnde aposto- Ius,cum de lege veteri bc euangelica disputaret, hanc i- psam ob causam insinuauit, utramq; posse cogitari ut v nam, quoniam V Nus, inquit, est Deus,qui I VsTIFICAT Rom. 3. circumcisionem ex fide & praeputium per fidem. 6. Et si autem hoc ita se habeat ; ex alijs tamen capitibus non incommode diuina lex diuidi,&quidem varie potest. PRi Mo quidem ex parte diuersi, ut ita dicam, status sue modi,quo existit. Vt alia nimirum sit,quatenus inest in intellectu Dei, qui sapientia sua nobis qu*dam ad supernaturalem finem consequendum necessaria praescribit; alia, ut consignata literis continetur; alia, ut irradiatione quadam diuinae sapientiae in mentibus hominum imprimitur, tum per diuina dona, ut fidei, aut etiam gratiae,quatenus his illustrata mens certissime iudicat,quid sit propter supernaturalem finem necessa- , ,rib faciendum; tum per hoc ipsum certum iudicium,in quo diuinae legis ratio magis adhuc quam in donis ipsis fidei aut gratiς clucci: quoniam in actu quidem quasi essentialem, ut ita dicam,statum lex omnis habet, cum definiri soleat, rationis rectar dictamen in habitibus autem, quales fides&gratia sunt, non nisi ut in radice, aqua procedit Tationis actu,nest,neque in litteris, nisi ut in signis. 7. Et legem quidem diuinam Iitteris conscriptamense,nemo dubitat; eam autem & in mente diuina splendere, εἴ in hominum cordibus, uti dictum est, impres famesse, indicare simul videtur ille locus apud Hiere--i,. miam: DABO LEGEM MEAM in visceribus corum, &in corde eorum scribam, vel sicut Apostolus allegauit, Hebr. r. superscribam eam. Quemadmodum enim eam legem,
quam Princeps mandat literis, duplicem statum habe
7쪽
De disserentiare inteli igimus, unum inimente atq; ratione principis, cuius de cretum est,alterum in litteris,la quam in signis: sic plane lex diuina , quam Deus praescribit hominibus, non tantum in eorum cordibus superscripta diuinitus est, sed etiam &quidem prςcipue in mente diuina, cuius decretum est, sedem habet. 8. Quam rem non satis recte quidam animaduerti C. se vi dentur,qui ut diuinam legem ab sterna lege,quq est ratio dipinae sapientiae, magis distinguerent,in solis hominum mentibus,fidei vel etiam gratiae lumine illustratis, eam inesse putauerunt. Cum tamen nihilominus possint diuina &aeterna lex,quamuis in D Eo utraq; collocetur, aeque commoda ratione, atq; alia DEI attributa,distingui. Idem namq; decretum sapientiae diuinae ut creaturis ratione praeditis praescribit ea, tuae ad finem supernaturalem apte consequendum, praestanda sunt, lex diuini; utvcrblatius patet,omnibusq; creaturis modum,ut suos ad fines perueniant, necessarium praefigit,
lex aeterna, diuersa ratione nominatur.
9. . Sed est tamen frequentior,addo&utilior conside' ratio diuinae legis,ut in humanis est incntibus per fidem atq; gratiam, sicut ante expositum est, insculpta. Qua sane ratione Apostolus Euangelij legem vocat legem spiritus d vitae; sicut alias etiam legem fidei. Qui aut Aunust i Augustinus inquit, sicut lex factorum scripta fuit in ta- spuitu&bire bulis lapideis,ita lex fidei in cordibus fidelium. Et alio in soco; Quae sunt, inquit, leges DEI ab ipso D Eo scri-ith h ptae in cordibus, nisi ipsa'raetentia Spiritus sancti Z Videlicet, ipsum gratiς donu, quo Spiritus S. mentem imhabitat,leges DEI vocat, quia velut radi X continct cc tum illud fidei iudicium, quod cu nobis, quid ad supernaturalem finem requiratur, ostendit, quoniam in eo relucet
8쪽
relucet diuini decreti lumen, rationem diuinae legis
Io. Potest praeterea lex diuina diuidi pro diuersitate temporis quo promulgata est, atq, etiam pro diuersitate perfectionis, no quidem quς contingat ex parto Dei sed aliunde ut iam exponemus. Atq; hinc ea diuinarum legum differentia oritur, de qua potissimum disputare instituimus; scilicet veteris, olim per Moysen Israelitico populo promulgatae,&nouae,quae longe post, velut Lib. indeciuis emissa diuinae virtutis virga,vi Augus exponit,de Syon' 'primb,iuxta Prophetarum vaticinia, seliciter exiuit,&in uniuerso mundo per Apostolos promulgata est. Quadisserentiam Apostolus subindicans, Translato,inquit, Hebri Sacerdotio, necesse est ut legis translatio fiat. Ia. Quoniam aute costat has leges ita perfectione potissimum differre, ut non vetus noua,per quam est con- -
sumatio, sed noua vcteri, quae nihil ad perfectum adduxit, persectior sit, capita sunt ordine monstrada,quibus legis nouae praestantia potissime continetur; ut verum istarum legum discrimen in scripturis sanctis indicatum, a leuissima fab*la Sinariorum, quam postea conueli mus,discerni possit. I 2. PRIMO igitur lex noua persectior quam vetus est, quoniam statum habet longe perfectiorem. Statum
autem diuinae legis, cum in hac disputatione breuitatis ac perspicuitatis causa dico,modum intelligo,quo diuina lex in re aliqua, ut in mente, aut in literis in existit; sicut a me prius est cxpositum. Ratione igitur status perfectioris, lex noua praestantior est,quia cum post annum
placabilem praedicatum, id est,post Euangelij promul- Isia οὐ gationem, gratia & facilius longe qu m antea, &a pluribus etiam obtineatur: in plerisq; eiusmodi statum ha-
9쪽
bet,ut etiam per gratiae habitum in eorum sit cordibus impressa. Lex autem vetus propter ceruicem duram illius populi,atque etiam quoniam illis temporibus non ita,ut modb, ad benefaciendum erat cHisa Dei manus. in paucis cum statum habebat, sed a nullis propemodum obseruata solis fere mortuisq; literis consignata erat. Sicut Christus Pharistis exprobrat i Nonne Moyses dedit vobis legem. & nemo ex vobis facit i gemiis. Cuius differentiae consideratione erigere voluit,.Corinth. 3. Apostolus suos Corinthios, cum eos verbis illis consolatione plenis compellat: manifestati quod Epistola estis Christi, ministrata a nobis & scripta non atramento, sed spiritu Dei vivi, non in tabulis lapideis sicut olim lex Moysis) sed in tabulis cordis carnalibus. sh His sententia bene illud congruit, quod Augurae p. a. stinus ait loco prius citato : sicut lex factorum id tabulis lapideis; ita legem fidei in cordibus fidolium inscriptam
esse. I 4. SECvNDo est etiam perfectior ex parte finis pronximi: Nam veteris legis cultoribus temporalia bona instituto proponebatur; siquidem terra ChananqOrum fuit illi genti ab initio promissa. Legis autem no uae unus sere scopus est regnum coelorum, quod spiritu-sibus bonis, cum in hac, tum in altera, quam expecti mus Vita, continetur. Quare Christus in exordio statim suarum concionum, Poenitentiam,inquit, agitta, ap propinquabit enim regnu m coelorum: A qua voce, tan contraFaus tam quam a capite,tota Christianae religionis summa,euan-zesto gelium RLGNI , & lex noua nominata est, quoniam ex boni. constat, quibus in nouamur de die in diem. Quemadmodum contraria ratione Augustinus legem
Marat . Marib. I August. lib. μ
10쪽
vet.o novae legis. rveterem dictam putat, quoniam promissionem habebat temporalium rerum, quibus homo vetus refici
is. Nam ut iam de Millenariorum commento,a pleri'; patribus confutato, nihil dicam quod apud Mar- MMel , cum promissio exstat; Nemo est,qui reliquerit domu, aut fratres,aut sbrores, aut patrem aut matrem,aut filios, aut agros propter me & propter Euangelium, qui non accipiet centies tantum nunc in tempore hoc,do- ' mos & fratres & sorores &e. hoc vel ad spiritualia bona,quae instar sunt omnium temporalium, etiam centies multiplicatorum, referri potest, ut Beda in commentarijs illius loci interpretatus est ; Vel si intelligaturia etiam,vialijs placuit, de commoditate temporali,quam Apostoli&alij fideles excommunicatione cum alijs Gl delibus,officio beneficentiaq; tanquam patribus&fratribus,consequuti su nt,ne ita quidem ea promissio temporalia ex instituto & pure, sicut promissiones veteriste 's,pollicetur. Mandoquidem ea commoditas ex aliena fide atq; charitate pendet, & tum consolatione spirituali,ob mutuam fidelium charitatem, tum etiam. tribulationibus multis, ut ibi Marcus dicit, admixta promittitur; idq; obiter, monstrato smul praecipuo Gne,qui est vita aeterna, neq; ullius aut regni,aut dignit tis temporalis in specie iam mentione. I6. TE RTI o, ex modo,quo impellit homines ad sui obseruationem. Hoc enim facit, non aliquo iniecto timore poenarum temporalium, qui fuit modus. seruilior atque imperfectior legis veteris, sed inprimis charitate, quae ut ait Apostolus, dissilia est in cordibus x. .
nostris per spiritum sanctum qui datus est nobis. Atique hoc quidem ob eam etiam causam teri nouae B 1 tribui-