De perfecti coniunctivi usu potentiali apud priscos scriptores latinos

81쪽

ein ledermunn, oelcher tet mi sich mpst, stoli quo himeh eryot gen 6ird λ).F0rtasse scribendum est, cum c0dices sit mittant quom qui certassit . . . delectet Vr. 4. Denique attractione modorum coniunctivus effectus est: Tor Hec. 65 moneo et hortor, ne quoiusquam misereat, Quin spolies mutiles laceres, quemque nacta Si S.

aput tertium.

quibus rationibus priscus persecti coniunctivi sus polentialis explicandus sit.

Cur perfecti modus potentiaIis a structura condicionaIi initium ceperit.

Quoniam quae propria sunt in prisca latinitate perfecti modi potentialis exemplis omnibus excussis et explicatis, quantum in nobis quidem situm erat, inlustravimus, iam ad p0stremam eamque graviorem disputationis partem accedendum est, qua illarum prisci usu pr0prietatum aptas causas et rationes reddere conabimur. Primum quaerendum est, cur tandem ab ipsis condicionalibus enuntiatis perfecti modus potentialis principium duxerit. Casu enim id factum esse vi credi potest. Equidem eius rei rationem in interna c0gnatione positame88 censeo, quae intercedit inter universi generis hypothetici naturam et potentialis m0di proprietatom. Quin etiamt0ta dicti potentialis originem videtur duxisse a strue

t Accipit igitur ii ρbbor delectatus sit pro m0do potentiali, ita ut

priSCO moris contina clivus non tam x quom particula sit aptus, nam Perse constet.

82쪽

tura hypothetica. Nam quae non pro veris affirmantur, sed dubitatione aliqua et haesitatione proferuntur, ea Sempero condicione aliqua pendeant necesse est, sive haec in rebus externis p0sita est, sive ex ipso animo et c0nsilio loquentis est suspensa. Eam condicionem initi pro simplici vetustissim0rum hominum loquendi ratione semper verbis expressam esse credendum est. Postea autem crescente magis

magisque c0gitandi et dicendi subtilitate illa condiei in is

enuntiatis saepe non addebatur, in quibus ab audiontibus vel legentibus ex sententiarum nexu facile percipi poterat. Sed quo magis haec l0quendi proprietas in consuetudinem voniebat, e facilius fieri p0tuit, ut eiusmodi affirmationos vo iudicia cum dubitationis Π0ta l. e. coniunctivo m0do)etiam proferrentur, ubi c0ndici menti ipsius l0quentis non tam distincta obversaretur, quam lateret quasi et dormiret

in animo. Veluti dicendi i 0rmula dieat aliquis hoc foro valol: si quis hanc rem mimis diligenter se miderit, dicat. Hoc confirmari videtur eo, qu0d in prisca latinitate non

modo perfecti coniunctivus, verum etiam potentialis modus praesentis et praeteriti velut scires laut Curc. 3313 multo rarius extra hyp0thesin occurrit, quam apud inferioris aetatis scriptores. Atque etiam ex similitudin Graoci modi potentialis i. e. ptativi cum a particula coniuncti idoneum argumentum repeti potest. Constat enim a particulam licet nativa huius vocula vis nondum satis explorata sit - semper spectare ad condicionem aliquam modo verbis expressam modo mente intellegendam ). . .

De perfecti coninnetivo in nuntiatis absolutis posito.

Facilis ad explicandum est ea quaestio, cur in enuntiatis absolutis i. o. 0 hypotheticis solae formae per Sfictae, non pleniores in erim occurrant. Namque illae pro-

83쪽

pria sua natura atque origine praecipue idonea erant adfuturum potentiali modo significandum Antiquissima enim

aetatis homines propter incertam et Occultam venturi temporis rationem futura res non tamquam effectas et praeteritas mente fingebant quae vis inest in futuro exacto), sed rem simpliciter denotasse et per cogitandi modum i. e. coniunctivum modeste protulisse satis habebant. Atqui f0rma r littera fictae nimis expressam habebant rei exactae et praeteritae notionem. Ergo Sola breviores formas ad futuri modum potentialem significandum a priscis Latinis usurpata esse non 8 quod miremur.

De ratione perfecti coniunctivi in apodosi condicionali positi.

Alia rati atque in absolutis nuntiatis l0cum habet in primariis enuntiatis condicionalibus, ubi numquam exceptis tritissimis oculis ainim et ausim brevi0rem, semper pleniorem formam inveniri vidimus. Atque in hac quoque re apparet Latinae linguae subtilitas. In apod0si enim actio

verbo expressa non per se et absolute constituitur, sed vel plane vel ex parte apta est e protas eos condicione, ita ut utriusque membri actio m0d eodem fiat temp0re, modo di- VerSO, utque re consequens modo sit praeteriens, modo in statu aliqu0 manens ad has autem rationes significandas breviorum formarum vis ac natura non erat apta. Namque

eis futuri temporis momentum, ubi aliquid ad realitatem adducitur, simpliciter significatur, neque actio eis designata alius actionis tempore ullo modo est definita et circumscripta ): videi vel p0tius per optativum, quoniam . . Daei fariem aoristi optativus esse videtur. 2 Ut pers. 0niunctivus in sim, sic ne futurum quidem per 3 ctiam excepta prima sing. persona tam longo progrediebatur in signisscanda actione in futuro praetorita, quam futurum perser formatum. Nam, inquit Μadv. P. 80, neque in re, quam simul cum altera absolutum iri putamuri

84쪽

Madvig l. s. s. p. 80 Sq. Luebbertes. p. 80-95. Breviores igitur formae ab apodosi exclusae sunt a. ubi effectus vel eventus indicatur durans et in statum aliquem traductuS. b. cum ap0doseos aetio, dummodo protase0s condicio pro vera Sit concessa vel ad effectum sit adducta, tamquam celeriter et certo subsecutura cogitatur

e. cum res apodoSi expressa ita in protaseos actione est inclusa, ut simul cum hac absoluta futura sit Mad-vi p. 80 84 Luebber I p. 85, cf. Supra p. 26. Volui in Casinae v. II, 7, 1 si nunc uvendam me, meum operum luseris sui supra p. 28 forma lusim nullopa et p0ni potuit; nam illud peram ludere n0n est actio

per Se conStans, Sed est eventus fructusque actionis suspendendi ). . .

De ratione perfecti coniunctivi in protas condicionali positi.

Quae rati0nes in apodosi usurpandis formis brevioribus obstabant, ea nihil valebant in rotast. Accedebat, qu0d eae formae etiam coniugationis periphrasticae' -uru sim partes Sustinerent cf. p. 3.). Tamen ne in protas quidem Imagna est earum frequentia frequentiores sunt formae littera insignes. Atque earum in rim formarum, quibus respondent sibilantes formae, in rati0ne directa et indirecta exstant exempla fere viginti duo. Contra Drmas in sim desinentes omnino decem et septem locis inveniri vidimus. Denique verb0rum, quae brevi0re forma carent, Xemplaneque in eventu futuro rei praeteritae, quae duo genera paulo ante p. 78Jattigi, haec forma ponitur, quod ibi apertius adiuncta futuro praeteriti signisicatio est. Non L ueliberi l. S. S. i In iusmodi nuntiatis no futuri quid om indicativus per s ctus locum habet cf. p. 79 not. 2. Pro eo, quod dicimus si hoc feceris faris , magna me cura levaris, nemo dixit: si hoc feceris Iaaeic magna me cura levassis Μadv. p. 80).

85쪽

foro sunt triginta φ). Quod autem pleniores forma longo numero superant breviores, hoc e parte inde explieari p0test, quod vis et rati perfecti coniunctivi per r littoram fiet molius convenit protas condici0nem futuram continenti: nam urbi acti ibi saepe spectat ad praetori tum in futuro' velut laut Mil. 363); quae notio aliena os a formis littera s insignibus. - Sane concedendum est eius rei non semper rationem esse habitam, ita ut sermas breviores ot pleniores in eodem rationis cursu promiscue usurpatas in-Venias, . . in syngrapho quodam a Diaboli aduloseontis

parasito conscript qui exstat Asin. 751-807: erepsit 94, asserit n0 indic. 770 contra diaeeris legitur in v. 8000 806, iusserit 803 ).

Sod ad illam quam prior loco p0suimus rationem Recessit aliud quiddam, cur scaenici potissimum poetae nonnumquam pleniores formas brevioribus praeferrent. Pleniores enim, cum saepissime in dactylum vel creticum exirent, commodissimam numerorum clausulam in ompluribus versuum generibus praebebant.

An Drtuit accidit, ut apud lautum illa formao paene omnes in Versuum fine sint positae ) Atquo inveniuntur haec exempla in clausulari senarii iambici:

iusserit Asin. 803, diaeerim Trin. 755 dixerit Asin. 800 806, oireum di erit Bacch. 3l1, coeperim Trin. 95 2 septui Sane reputandum est breviorum formarum numerum aliquantum angeri futuri per s 0rmati exemplis, eum id ipsum excepta I personain semper rem condici0 ne adstrictam, numquam vero sententiam por sop0sitam signiscet: au0bber I p. 8 sqq. 2 De forma abalienarit 764 mox dieam. 3 Solius Plauti rati0nem habeo, qu0niam constat post eius aetatem magis magisque obsolevisse formas breviores ρxceptis imaei et ausim): pleniores igitur sola J0cum obtinebant. 3 omnino Plautus futuri II. st pers coniunctivi formas in ne Versiliam poner solebat Brix ad Mil. v. 328 adn. crit., et fari . . . p. 23 sq. De similibus artissetis motricis cons. Conrad Herm. X 01sqq. Bri ad Mil. v. fit, giat Zko ad Adelph. v. b. 06.

86쪽

narii trochaici dimeris Bacch. 99, duxeris rin. 692, conspexeris Asin. 78. Trin. 950, parseris ers. 72, olfeceris Men. 63, occeperim Mil. 1363 3 prioris coli septenarii iambici occeperint Asin. 90, perciderim Pers. 283. Constat pri0rem iambici septenarii partem esse col0 satis per se stans, cum hiatus et syllaba anceps in c0nfini quarti et quinti pedis sint concessa atque etiam quartus es simili numer0rum lege atque pedes finale sit adstrictus. - Exceptionis locum unum obtinet exemplum Capt. 599 Quid ais rQuid si huno omprehendi iussertim. liuisis mugis. Forma abalienarit Asin. 764), quae versus initium explet, pro

exceptione habenda non est, cum non exeat in dactylum vel creticum. Sane quaerat quispiam cur tandem balienurit Scripserit poeta, cum a metrica ratione etiam liceret abalienassit. Sed aliam ob causam hoc quidem 6e eligendi Opti n0 fuit data. Nam diserto in hac condicione: ii in quadriduo abalienarit sc inutilem siclurum praestituta est dies, qua abalienati exacta fore debet: enn sie nielit lus Gemalde in ne rhul einer Frisi Oon ier Tagen er--sser haben solite Formae ver in Sim Xeuntes exprimunt incertum quoddam futuri temporis momentum nec ex ulla alia rati0ne aptum. Ac ne futurum quidem per fictum excepta I sing. pers. in eiusmodi Sententia poni p0test: nam licet id rem in futuro perfectam significet, tamen tem pus rei perficienda non certo constituitur quare in legum potissimum condicionibus eae formae usurpantur ).i ais m. libri, supplevit O. Seyssert. 2 Praeterea uno alio loco lautino eiusmodi 0rma syncopa ficta spectat ad futurum tempus: Ρ0en. II, 1 sq. Di illum infelicent omnes, qui post hunc leni Leno ullam Veneri umquam immolari hostiam; ubi futuri exacti indicativum c0gnosco. Apud Terentium iam saepius eae formae breviatae leguntur.3 Luebbor I p. 6 Mehi die eoruIliche Vollenduno deriandiunyis also unbestimo gelassen, sonder nur die ce illi che nur dieaeitiache ollenduno tinterlies hier de Bedinothei de Seins De Geist

87쪽

g. 5.

Cur prisci scriptores perfecti modo potentiaIi raro

usi sint.

Reliquum est ut quaeramus cur mnino apud priscos scriptores non modo pleniorum Ormarum, verum etiam brevi rum usus potentialis tam angustis finibus circumscriptus sit, praesertim cum in aliis trueturis, maximo in vetando, in optando, in oratione obliqua brevi0res formas satis frequenter sint usurpatae. Qua in re sane miri aliquid inesse videtur, quoniam cum propria sibilantis forma natura p0tentialis modi rati vel maxime congruit. Sed nesci0 an huius rei causa posita sit in pr0pria prisci et vulgaris

serm0nis ratione. Nam cum Ciceroniana aetate communi grammaticorum, oratorum, hiStoricorum opera Sermo urbanus ad Graeci potissimum sermonis exemplum effingereturos ad maiorem subtilitatem perduceretur, ut universi coniunctivi, sic p0tentialis modi usus latius in dies propagabatur. Contra nativus antiquissimi sermonis vigor nondum tanto opere inclinabat in illam artificiosam elegantiam, necdum prisci 0mani, quo erant animo aperto et ingenuo, ea

quae ipsis exploratissima erant, m0desti0re quadam iudicandi Specie quasi obv0lvere studebant. Quare v. c. Quis dubitat' pro e qu0d est nemo dubitet dixisse satis habebant, cum Cicer aliquando aucta sententia vi ratoria hunc loquendi modum praeferret Quis dubitet' velut d. r. I, 2, i, parad. 6, 2. Atque - 0ndici0nalem dictionem si exceperis ne praesentis quidem p0tentialis ita valde frequentatus est ab antiquissimis script0ribus. Qui m0dus, cum in absolutis

enuntiatis occurrit, plerumque spectat ad incertum subiectum, raro ad aer jam aliquam perSOnam.

de Gesetae si e enim genere plerumque futurum per 3 ctum ponitur forder aue nur die egri te voltendet Thais he a siegensian seiner Bestimmungen, die Bedingungentes eiilichen Fintretens sin Dollio neutraluit irrelevant fur de Stan unkt de Gesetagebers.

88쪽

In secundariis sano nuntiatis paulo latius patet potentialis modi usus, quam in primariis sed ibi plerumque non tam iudicium aliquod m0desti0re et urbaniore modo effertur, quam coniunctivus positus est pro verbis auxiliaribus' sive modalibus' n0n40lum veniam diir enhet p0 testatem Donnen , sed etiam v0luntatem misen, ollen , necessitatem mussen ,

officium sollen significantibus c0nf. Plaut. Trin. 7lb Sin aliter animatus es, bene quod aget eveniat tibiihi. e. reus u in hui thun m agst, illst. De coniunctivescum particula quom

consociat adeas uebberti Stud gramm. vol. II. Praeterea conferendi sunt de relativis enuntiatis P, Q gi lil. s. S., de particulis quod et qui Aug. immer mann progr. 08nav. a. 1880.), de potentiali cum particulis potiusquam iuncto C. Bothe Quaestiones gramm ad usum l. et oer potiss. Speci. progr. Berol. a. 1881). Contra in

primariis enuntiatis ex condicione n0n suspensis quam artis terminis antiquissima aetate praesentis modus potentialis fuerit circumscriptus, exemplorum a me collectorum conspectu inlustrare in animo habui. Sed ne iusto l0ngius producatur dissertati0, 10 in aliud tempus disserendum est.

1 Vid Brix a. h. l. Cons. etiam rin. 348 ne pigeat fecisse ut p0tiu pudeat, si non feceris; , ut potius, at ginge si her: Miseni dar stdu dic urgern da8 du die Dielmeh sehumen mussi est Potentials Brix a. h. l.

89쪽

85 Argumentum.

Praefatio 1 - 7. Capit primum mrmis per s litteram ctis 8 16.

A. in enuntiatis absolutis . . condicione n0 adstrictis T - 1 l. B. in enuntiatis condici0nalibus 1 - 15. Caput alterum: De activi generis perfecti c0niunctivo littera risci et de passivi perffeti coniunctivo 15 - 77. A. De per foci logico' , 2 l. I. De sententiis abs0lutis 16 49. II. De sententiis condicionalibus 9-21. B. perfecti histori ei coniunctivo potentiali 2I- 77. . . Quaedam praemittuntur 1 - 25. . . De activi perfecti coniunctivo in primario enuntiat condicionalip 0sit 26-30. . . De activi perfecti coniunctivi usu in secundariis enuntiatis condicionalibus 30-37. I. De Drmis, quibus respondent formae s littera etae 32-33. II. De formis, quibus formae sibilantes non resp0ndent 4 - 3T. . . De coniunctivi perfecti activi usu in eis secundariis enuntiatis coti- dicionalibus, quorum primarium enuntiatum aliunde pendet 38 45. I. In enuntiat primario legitur coniunctivus 40-42. II. In enuntiat primari legitur inguitivus 42-44. g. b. Xaminantur ea exempla, qua in sententiis condicione non adstrictis occurrere videntur 4, 66. P0steri0rum seript0rum, maxime Ciceronis et CaesariS usus breviter adumbratur 66-7l. . . De perfecti deponentium et passivi generis coniunctivo potentiali

I. De exempli tu nuntiatis condicionalibus positis 2-74. II. De exemplis in enuntiatis absolutis p0 sitis 4 - 77. Caput tertium: Quibus rati0nibus priscias perfecti coniunctivi USU P0-tentialis explicandus sit P 84. g. l. Cur perfecti modus p 0tentialis a structura condicionali initium ceperit 7-78. . . De perfecti coniunctiv in enuntiatis absolutis p0sit 78-79. g. . De ratione perfecti coniunctivi in apod0si condicionali positi 79-80. . . De rati0ne perfecti coniunctivi in pr0tas condicionali positi 80-82. . . Cur prisci script0res perfecti m0do 0tentiali raro usi sint 2-84.

90쪽

Pacuv. 2 sqq. . . .. 28.

ἡ 63 . . . . 16.