Lexicon topographicum siculum in quo Siciliae urbes, opida, cum vetusta tum extantia montes, flumina, portus adiacentes insula ac singula loca describuntur, illustrantur. Studio et labore Viti M. Amico et Statella ... Tomus primus tertius. Pars prima

171쪽

ciliam Alphonsus delatus, Catanam aspectu suo exhilaravit; recentibusque privilegiis illius Magistratus a fecit. Tertium insuper cum fratribus Joanne, He rico,& Petro per dies ix. se videndum praebuit. Mo lem portus non levi civium emolumento jussit; ta demque, ut publica Catane sisteretur Academia, de finiens , ex molis vectigali Prosessoribus pinquia honoraria constituit.

Joannis, & Ferdinandi Catholici beneficio nostrae urbis privilegia , consuetudines, ac statuta , necnon illius Ecclesiae jura firma, ac ratha Legatorum opera decernuntur. Tunc ut tertia Soror, Panormi, α Messanae omnino compar, Catara esset, sanctum , utque suprema quoque Regni Curia, Proregis sedes , &Consularium aut ς, alternatim per annuit , in tribus hi iace in ipuis icissilet civitatibus statuerentur, Regio γε scripto decretum. Ad plures hinc menses, & aunos etiam, io servatum suisse constat, uti pubbi ea Regni Consilia ibidem indicta uberrime evi neuntia Fradinandi mortem ingentes Siciliae. tumultus excepere, qui C sana etiam majori vi erumpentes in cruentas factiones abierunt. Motus compescuit Montis Leonix Dux, Prorex, sumptaque de noxiis vi dicta, pristinam restituit tranqui Ilitatem . Caroli subinde taesaris ad ventus Regni si licitatem promovit; sub quo Catanensiu- quoque res floruere o cuium xvii. i uis infaustissimum accidit, cum ex itreato 2Gnς terribili incendio, undoeager omnis pessumdatus , in vastitatem abiit - tum e X terraemotu, quo civitas ipsa ita acervum ferme lapidem evasit. Probavere suam cives fidem ro diuturno cum Gallis pernicioso bello, aliisque periculis,. ac sisos erga Principes addictissimi audierunt; ab iis vicissim, eratiis & favoribus inunerati.Uρ autem nostrorum p

mente Diuitigoo by Corale

172쪽

mentes vestigia , qui vivimus, iugis obsequii praestare

contendimus argumenta, sic novas demereri beneficentiae tesseras speramus . De Agro sqcundi Isimo, & in Sicilia frugum, ac rei frumentariae capite, quae dici possent minora longe putantur; Planitiem enim complectitur a Catana nuncupatam , solo ex nomine celebrem , montisque AEt nae radices claudit, de quibus mira cum veterestum recensiores depraedicant.

CATARRACTIS ex Messanensibus Casalibus iaaustrum, cum Ecclesia .Ejus anno M cxcv. in Barilia-lomaei de Luce diplomate, quo S. Mariae Roccaeam ἀ- toris enumerat bona, mentionem invenio.

CATENA Acis Municipium . Ut de AciI CGena. CATTA INUM Casale olim circa S. Luciae opidi fines. Spectabat ad Joannem de Manna, ejusque haeredes sub Friderico II. CATTA FIS Casale in eadem regione, juris erat anno M cccxx. Nicolai de Paetis. Elapso seculo ad Balsamos, postremo ad Masienses dynaitas pertinet. Hodie ager est vulgo Feudum . CAVALERIS Casale sub Ramettet Opidi Archipresbytero. CAVALLARIS Acis Municipium cum Parochia S. Catharinae U. x M. nomine, ad ortum hibernum, supra maris littus in aspero, & arduo colle situm, ad passus Dc. circiter ab opido distans, incolisque non , infrequens.: CENT INEUM ex Castri Regalis Municipiis ad

aestivum solis occasum sit. pass M. recedens. Ejus Parochialis Ecclesia Dei parat Uirgini sacra antiquissima est, uti aedificii moles graeco ni ore , nigrisque ex lapidibus extructa satis ostendit. Huc S.Cathaidi incole. quod

173쪽

,68 CEquod erat dudum Castri Regalis etiam Municipium, commigrarunt, aedemque S. Episcopo dicatam ierexere. Abest Centineum ab ora maritima MD. circiter pass. CEPHALE DIS, aliter Cephatadium, Episcopalis hodie Urbs, Straboni, Diodoro,Silio, Antonino Ptolemgo, Plinio, Melae, & Ciceroni sat nota. Et Strabo quidem Tyndaridem , Agathyrsum , Alete iam, Cephalaedium , opidula esse aifirmat; Diodorus lib. I 3. Caltellum Ce-pbaudium appellat: Himilco eum Himerensibus se C balae diuin habitantibus easti m amieitias inivit. Atque haec vetustissima, inquit Cluverius, est hujus loci memoria, id quippe accidit Olympiadis xcvi. anno primo, ante Christum Dominum cccxcvi. Idem Diodorus subinde scribit: visiboeus, expugnato Cepis a dis , Leptinem praesecit. Et paullo poste Agathocles, at sibi duo opida nermae, O GDaiadium traderentur eum eorum juridisione postulavit. Demum lib. 23. Romani olia pose naufragium cisse eoUIrum,cum cch.n sibus Cephaiadium profecti proditione id ceperunt. Sed& CiceroUerr.3. Undaritomam nobilispinam civitatem, Cepissiaritaηam, montinam, Apolloniensem Oe.pem duas esse iniquitate Decumanorum, Senatui reprqsen tat, id est Verris Praetoris avaritia 'de vexatas. Et verr. s. Sacerdotii maximi dignitate insignem depri- dicat . De origine Scanellus loquens, Chalcidensium esse opus, CepθaDdum vulgavit. At unicam in aquilonari latere, Himeram nempe, Graecam extare urbem Thucydides testatur; Graecos idcirco aut hores perperam habuisse CephaDdium adstruitur. Auria in Cephal d: Hist: Sicanis adscribit; Hinc in ejus numi L.

Matis Herculis figura in perenne huius per nosti as oras peregrinationis monumentum, insculpta videtur; pera-geavit quippe haec loca Hercules, Sicanis insulae potentibus.

174쪽

tentibus. Nomen aliunde Punicum esse Bochartus cum Isophin anno tradit; nam Cepbalad idem Punicis sonat, quod Latinis Rupes flexa, quadratque loco vocabulum, uti mox infra videbimus. Quamvis communi voto Scriptores, Graecanicum a ditione Cephas snem per Casvit, esse testantur. Hinc hodie pro tesserat Cephalos pisces opidani assumunt,& Duas luius ab hujusmodi aquatilibus, quibus pelagus abundat Cephaia Dditanus, nomen urbi obvenisse contendit . Si tum egregie indicat Faetellus ; locata quippo olim fuit, in praeruptae ac ingentis rupis vertice , quae orbicularis pene figurae veluti promontorium flectitur: in ortum. Quum autenti temporum injuria 'in exile opidum evasisset, ruinis affectum, S ascensu perditis.cile, Rogei ius Rex ad angulum rupis subjectuin, ipso in littore transsatum, Episcopi dignitate, ac templo insigni nobilitavit, quod voti reus Servatori hominum ejusque Apostolis sacrum voluit. Quet fuerit Rogerio

vovendi occasio, ex annalibus constat. Non negaverimante Suracenorum tyrannidem Episcopali sede Cephalaediis ornatam fuisse, uti Pirrus ostendit. Verum illis exactis, Messanensi Di cesi Comes 'eam addixe rat. Rogerius Rex subinde Comitis' filius opidum sadima rupis, de qua dixi, evocatis, m qnia illi,constituit, ac soli liminio ab Archiepiscopo Mesianensi Parochia impetrata , Regulares b. Augustini Canonicos e Calabria accitos, ac in extructo ad opus monasterio locatos Ecclesiae iam utatui addixit; novoque Episcobo, arae xno McxLv. ipsam Cephalcis civitatem attribuit , quae ad saeculi xii. finem usque, & subsequentis initia Pastori spo idcirco obnoxia suit. Circa hase enim te a1-pora Pculo ciealae. Januensi , Regis Corneliabulo, Co. 'licani, S. Aliphiae; Comiti Oma6edis cessit.

175쪽

Anno Mecxxm. exturbatus Aeduinus Episcopus a Friderico Caesare, insulam, suamque Ecclesiam deseruit; Rex vero Castrum & urbem sibi occupavit. Sed Romani Pontificis authoritate rursus ad primetva jura Ecclesia restituitur. Arx tamen Regiis militibus custodienda committitur Mecxxxii. donec nova Alexandri IV. constitutione Castrum idem, quod in cruvium manus devenerat, Ioanni II. Episcopo reddi-aur. Carolo Andegavensi Principe id ipsum consti tuis tum ; Sub Aragonensibus attamen Hieracii Comites Viginti millii sibi usurparunt. Franciscus enim sub Rege Petro II. se uti Cephaiaris dominum gerebat, cujus heredes, ac filii nihilo secius occuparunt ;quin &Episcopum jura Ecclesiae suae repetentem grumuis coninsecere . Quum autem Martini Regis aevo rursus ucccxcII. turbae exortae essent, ac Cepha dis hostiliter

direpta pessiim iret, statuit idem Rex, ne deinceps dynastis in potestatem cederet. Quae quidem sanctio di turna via fuit; anno enim ucccc. Joanni Abbatelli Opha is pleno jure, quod merum S mixtum vocanx imperium,suffragabatur; Mox Bernardo de Reque sens, tandemque Antonio Viginti millio ob solutos florenos N. xe in Alphousi Regis frarium illatos, io clientelam datur. Non diu tamen, quum Lucas de Zaretana Episcopus Antonio pretium reddidi siet, urbem redemi. Ad princeps templum redeo, quod hodie integrum eodem musivo ornatu, ac columnis v m. pedeν

xx. altis, ac per diametrum viii. patentibus, suffultum, cum eximiis qris campani turribus in edito loco, quale Rogerius Rex constituit, & anno ucc Lxv II. R dulphus S. RsE. Cardinalis Episcopus Albanensis consecravit, sese spectandum pr*bet. Ρorphyreticos vero

insignes sarcophagos , quos idem Princeps ad decesus

176쪽

fui, uti in diplomate ait, sigηum perpetuu- eo ρ

cuor posivit, in quorun altero juxta chorum suas contendas tui sit exuvias, Fridericus C;iae Joanne veneto Episcopo absente, Panormum per summam iniuriam, transferendos prqcepit, ac in majori qde collocavit. Equestres coetero figurg ejusdem Rogerii, ac alterius Regis conspiciuntur eximiet, ad absidis latera, qu*corem conciliant, ac sacella Pontificum opera, variis temporibus extructa ad Oinnem elegantiam assurgunt. serica demum Rogerii vestis auro intexta in sicra et o servatur, & Euphemiae Friderici Rroris Cephaias desunctae sarcophagus ostenditur. Canonici, S. . Augustini. Regulares, uti innui, ab ipso fundatore coniti. . tuti, diu sacris ossiciis, ac ministeriis in eo intendebant , sed Carolo Il. Rege volente, ac Pontificio , Clementis X. rescripto Mocxxxia Sqculares Presbyteri illis subrogantur doanne Roano Episcopo rem promo- :vente,qui duos tantum ex Regularibus invenit. De hae Eeclesia scripserunt Benedictus Pas flumine de Caran- , randinus.illi AEdes Canonicales adhqrent,&Episcopi lepalatium decentissimum; contra respondet Clericorum Seminarium, quod primum in Sicilia Fr nciscus Gon- saga Ponti sex erexit, ejusque successores ampliori schemate, de novissime Dominicus Ualguarnera nostro hae

s culo concinnius reddidit . . .

Regularium familias complures Cubaladium Avet:

Minores nempe Conventa ales, quorum cεnobium L . Antonino Patavino authore colluisse tradunt anno Miseexxv. Hic enim Ce si diis delatus, illud promovit, cupressumque propriis manibus plantavit , qua ad annos ferme ccc. viruisse dicitur. Mili aurei quo luci arborem ostendunt, adhuc superstitem , & sacru n vas . in quo sacrificium , uti perhibent, consecit. Situs est

Tom. III. X E I ejus

177쪽

ejus extra metiata ad occidentem; aeris idcirco inclementia laborat, uti Pirrus evulgat ; Ejusdem ordinis Obseruautes in S. Nicolai aede a Francisco Gon saga Episcopo Mox c. constitutos a porta maritima haud procul ; Praedicatores Fratres ab anno uti xxi. in S. Busii agro ad ii. lapidem, sub SS. Trinitatis titulo fundatos; ac in editiorem urbis locum uoxx. Hieronymi Uitalis opera traductos; Carmelitas Dei parae tutelaris auia pietis in S. Sebastiani Ecclesia anno unLxxiv. Alberto de Monaco adlaborante exceptos; S. Mari et de Mer- , cede Redemptionis Captivorum ascetas, demum S. Petri Nola sci nomine, splendide a Stephano Muniera, instituti asiecta , & Pontifice uncxxix. dotatos . - Augustinienses a Pirro memorati, duo incolebant olim,S. Mariς de Jesii extra,&Portus Salvi statim post maris portam, Mona iteria,que hodie defecerunt.Capuccinis Iv.pass. M. in edito colle Gibit manna datus eli locus, de ruo ubi de eodem , suo loco uberius. Sedet in centro S.

atharinς Monialium c nobium sub S.Benedicti regula,

quod qdificiis nobile splendet, & districtioris disciplinae speculum audit. Author Antonius Faragone Mensanensis patria , C bal editanur Episcopus dicitur α Pirro, Auria vero, quod inltaurator fuerit, affirmat. Pro puellis Virginibus parentibus destitutis Marcus Antonius Gussus domum excitavit, & S. Leonardi Ec- . clesia, quae olim s. Georgio fuit a Rogerio addicta , illis designata, congrua dote auxit. Hospitales dem uinaedes pro peregrinis, ac pro infirmis duae Cephalae dii spectantur, Francisco de Aragonia Episcopo rem sollicitante, suppetiasque una cum civibus ministrante. Cedebeat Auria S. Stephani te molii ra ab elegantia , ac edificiorum cultu, quae purgan tu n Animarum sodalitati addicta, & insigni fac a 'stri reliquiarum copia instruitur, uti idem Auria recenset. Pu-

178쪽

Publica civilia monumenta ad urbis ornatum his sa cris succedunt; Quum referiat quippe rupes teitudinis figur in , prominensque in altum veluti promontorium mari immineat , stationes idcirco in littore ad naves excipiendas a lateribus edicit, ab oppolito flatu utrinque securas. Harum una portus dicitur sub ipsiamqnibus; altera uo. pass. dissidens ab urbe in ortum, Catara vulgo appellatur ; ipsum vero caput, seu pr montorium Aorchiasapa nomen habet; ac undique tota septentrionali ora conspicuum habetur. Portis urbs aditur I v. ab occasu, septentrione, &ortu; manibus undique vallatur. Ex illis prima, Terrae nomine distincta, quς pr tenta alia instruitur, in mediterranea cives ducit, bellicisque tormentis hosti uni insultus aris cet. Altera ab Arena dicta, quod ingentem arenae vim excipiat ad littus usque, ab Osiuna Pro rege etiam appellatur, prope quam turris assurgit validissima.Temtiam a Piscatu de a Mari nuncupant, a qua Munimentum Granarii, seu S. Michaelis non disiungitur, maris fluctibus circa radices percussum . Editiori littori in ἔ-dificatum alterum Munimentum succedit . Turris: autem ac Munimenta tormentis maximis instruuntur. Hinc porta ad ortum postremat, Iudaica. a. proximo vico, ubi Judei habitabant, titulum adepta; urbis conficit gyrum, qui ex Auria pass. bis Mn. definitur. Haec. ponta a S. Antonio etiam ob proximam sacram aediculam nominatur; Prope S. Antonium vel erus ingentes ruinet conspiciuntur, OD audis antiquet, reliquie; quq quamvis in monte,ad littus emporium habere

potuit, quo merces comportarentur ab externis, civesque frumenta si se e terrae fructus in . alienas mducerent terras . t hora angustae sunt, majorique

ex parte rectae de scribuntur; illa prae aliis ad portam

l . Terrae Diuili od by Gorale

179쪽

Ierr ; duc eas, in qua veteris qdificii, ab llogerio, uti tradunt, ut Regium esset domicilium, extructi,moles conspicitur, mperium vulgo; quod a Viginti mi Iliis, dudum ejusdem possessoribus, nobilis gens de Flore

unc vi. accepit; haec vero S. Dominici ascetis concessit. opidi medium sit amplum occupat forum, quod lapideus exornat fons, copiosissimas aquas ad civiunia commodum effundens. Fons quoque e marmore i I

Majoris B i silicae area, qaem Franciscus Gi sulphus Pon

tifex jussit.

Summo Rupis vertici Arx Regia imponitur, aqua rupes ipsa Castellum appelIatur. Hqc porro intc- cessa, & praerupta quum sit onni sere ex parte, muro nihilominus vallatur, nee adiri nisi ab hiberno occasu potest, qui sane locus egregie munitur. Cisternas tra-oet arx amplissimas, de Ecclesiam S. Annet titulo insignem; crypte sub ea visuntur etiam late patentes. Ab arce haud procul altera sacra aedes Di υς Veneret dicata, circa quam antiqui opidi rudera spectantur.QuoqJovis porro templum, cuin Sacerdotii maximi dignitate Tullio memorata, eo loco steterit, sub quo arx subrigitur, de mori nomine hodie venit,scriptores gentici passim tradunt Illud columnis suffultum, quet hodie majoris Ecclesig ornamento aptantur, necno a Christianis temporibus vero Deo dicatum affirmant, Praeest arci, Regis nomine, ex Militiet Ducibus unus, cum presidiariis, urbis, & orae custodiae intendens.Uebis porro regimini Magistratus invigilat, qui in Regni Comitiis I x. profert votum , & sacram Salvatoris imaginem, sub qua ad panis escam accurrunt Cephali νisces tres, pro tessera habet. In Censu sub Carolo V.

180쪽

vissime s 42. Caput est Comarchiae, Se Militaris Themmarum Praeseeturae signa equites ejus I v. pedites a Mi. sequebantur. Aere gaudet saluberrimo; ad latitudinis gradum xxxviii. x. de longitudinis xxxvii. x:

Episcopus , cujus institutio, uti innui, antiqua memoratur ; Nicetas edim Cephalaedensis Constant in politano viii. Concilio suscribit, de Syracusano throno Cephalo Uir Episcopus subiectus a Myreo resertuna Rogerio restitutus, Jocetimus primus se offert M nasterii de Balnearia Prior, cui, ut ejusdem Regis gratiam iniret, Hugo Messi neniis Antistes Di celim designavit. Sed locetimus, ejusque successor Arduinus electi tantum dicuntur. Boso vero primus consecrati nis insignia suscepit. Qui porro ad clavum hodie sedet Josephus Castelli iuxta Pirri seriem civ. habetur, morumque eximia probitate se commendat. Ad Regni Comitia idem vocatus, inter Ecclesiasticos Hi rarchas loco viii. sedet, de Messanensi Archipr suli , uti Metropolitae suffragatur. Ad eum pleno iure C pha dis civitas spectabat. Sed ad nstra tempora, inis quit Pirrus, Episcopus e gnoscere 'otest omnes e vi Iercau far Appellation s a Curia ODaωdensi Sae eulari . Iuri Dioni. comenitimam eontra lateor exercet in hii causis, quae eoneernunt Vinualis . IIem us coram Episcopo, veI eius meario adminieri urbis ereent ur,

δοηIumatiis Episcopali camere anticantur.Ηqc Pirru illustres viros . numerant amorum pietate: Antonium Loduca Presbyterum,. qui Romae diu vixit, ibique sanctimoniae opinione coelo, uti creditur, inis fertur. De eo Cajetanus in Idea , Pirrus, Auria, de lii . Franciscum ex ordine Capuccinorum , cui mori enti Beatissima Virgo se spectandam praebuit, uti B verius