장음표시 사용
161쪽
De Terra scilicen qua Aere . Igne.
WElementis acturus, cum per breuissimas conclusiones sero omnes Mella coroligicas materias tangam, alia multa curiosa pertransennain Uducana,Marmittere opera m tium duxi, quia ipsa clamcnta in paremundi Elcimentari sontinentur. Mundus autem per me Coelum intelligitiir,4 quidquid eiusam hilli continetur; cuius partes duae sunt zActherea sciliccti H lementaris . Illa Coe-: omnes continet Ista reliqua ii quae quatuor lementis praedietis colI preIleiaduntur, sub concaua supcrficie Orbis Lunae Mus- , tum prima terra est . ideo post genςralia Mundi, ab ipsa exorciuna sumam. . Cum igitur expl*atum omnino sit, summum,omnipotenten que Deam, ni orem, Caeli, sc Terrae, visibilium . omnium,' inuissibilium, utCatholica, is orthodoxa fides testatur, oninia ea sese inmuniero, Ponderc,4 mensiar. . Sapient.GII. . ara. Mundus autem cum sit opus ipsius omnipotentis Dei, dc illum tot variis, diuersis rebus ornauerit, in quibus omnia supradicta tria, hoc cst
numerus, pondus,&mensura inueniantur & Mutica in Numeris maxime conlistat, nam ut inqLut Macrobib. I. . II.Somn. Scιρ-c. I.
tib a. Ita coniungitur numerus Musicis hamionus, ut anima cosep9mncino negare poterit Munditiis non cite music mim 'situm, ut meliuii primo libraeuaonsu.itum est , nam conti tali se in num perseissimum Musica: Diatessaron, diapente, subdia m mdcc ideo nolui sicco vestigio presterire; sicque asseram,quae sit,
dam Nam quid Mundo praestantius ut ait Ge. Apulit m Db. de dogmate Platonisi quid pulcrius, quid admirabilius, cuna habeat naturam Opillae efficientem gubernantem contincntem, secun duin Platonem. tuti ex ordine partium ac rerum , quae in C sunt, excarxundem Partium consciuui iniuQ Ordine duPOu Ot
162쪽
nis, ex multiplici diuersitate, dc reruin varietato& ex alijs ration, bus, quae afferri potant, mantino interue quibus breuitatis causta, non amplici insularius mori omittam tamen hic innuere unum tantum, quod facit ad nostium propositum, scilicet quod mundus, cum sit sphericae figurae, continet in se similitudinem, is exemplar, Mundi intellectualis archetypi,in ideae mentis diuinae, in quo non
est principium , nec finis, ut accidit sphericae gratiae. Vnde Boet. de consola lib. 3. meo ait Mundam mente gerens similique imagine formam se. Et cum in se omnia contineat, figuram capacem habere neceis,fuit sphericam,alias cum ipse continue moueatur a caelesti, ut Arist.lib. I.Metheor. aliqua locari clinquerentur vacua in aliqua
corpora sine locis, unde haec figura mundi conuenientior fuit om- malia, quod ad Eusdena glorim resin ai. sed desae avi ad particularia Dicam propterea,quod Mum vis hic element-s, materialis,& visibilis ex Helestibisi et
mentaribus constans , est complectio, Mornatus uniuersi , secundum Plinium lib. a.c. g. liamiare meis aliterdimnit in lib.de orbitim cae-kβι- contemplatione, quod scilicet sit constitutio Caeli in Terrae, Sc. quod Mundulsi ut uniuersitatis ordo, ac exornatio a Dera Micror mimi constiruta . Huncri mi. --. Mercuris me,strus
in re.commerensa abs i a Metaob magistemet e m. dum, sine mi prouidentia gubernari, agere contro quos merseto insurgunt is agi D- retractis Cicer.tib. I. O a. de flat. Beor reisllentes opinionem illorum. qui Mundum animal dixe
Propulsanzerrorenidllorum, qui asseruerunt Mund mi , sine Dei prouidentia agere Deus enim omnibus,qui omnia creauit, ' uidet, disponit, ubernat, sex media,'iammediato,ac minima, ut maiora, veluti continoa ι --io. Grae
4 Mundus unicus est, Miserat Gu.in Tiluvior non pluriesinio ins-- ut errauenim Epicurei,au ore χιgenera-ωα -.inrius vis ex quo forma Mundi rotunda est, non alterius murae, vidis, ictum in ,, ait Aristit a de Cia,e. . itin. libistae et Ideo orbis iuditur , dc eius motus circularcs sunt, tutio loco deinonstratum est
cum de Caelis sinuo fuit autem Mundus init iis temporis
163쪽
nis X. Non autem aeternus, ut quidam falso arbitrati sunt, quos, . tella D. Ambν. tot fercu. . 2.3. Mameron.d quide tepore Aequinoctii Verni, ut per Coueil.Palastissub Victore Caesareae factum ac die Dominico, ibidem probatur; quare male ait Rasonus Eui r in Santarin. c. l. resibat sciana, laudum iiiisse ciciatu: u in mense osti, id est. Septo abri, quo inlctus erant maturari melius tamen in hoc arbitrati sunt Altheae Extrauaganti Sanedrin te 'ntes creatum Is Hul id est Aprilis, ut scribitur u lib. inscrip Sepher Lematiar mole tru
Mundus itaque est quidem spiraera, cuius centrun est ipsum met via: uerti, Micaae coeuntina superficies vero ipsa primi mobilis , si-j ue Caeli stimi convexa Spluera vim solidum est, solidum autem superficiebus clauditur, superficies vero lineis rema inatur, dclinea putinis interiacet, secundi uri Ptolo sum in cosmografuid quibus vide fust. Miscellon. . ubi de Caelis actum ibit. Terra in medio Mundi ita Λ cx Acquinoctiis clare patet,
seu ex crementis dicrum, ac noctium,in ex eclypsibus lunaribus. Nec lὶon ex eo, quia in medio eius punctus cst, qui centrum terri dicitur, ad quem omnia grauia naturaliter tendunt δε tandem , quia si non esset in medio, iliquando sicliarcssent terrς propinquio res, dc apparerent,raiores. Et ipsa terra super centro suo in medio in iandi immobiliter consistit, ut David Rex inquit iam. II. Qui fundasti terram super sabilitatem Mam non1 linabitur in saeculam scoli. pila vero Terra,vna cum aqua sphaeram unicam constituit, quae in sit perfici concalia accis continetur in tanquam centrum
medio Mundi consistit frigida, ulaca est defui natura. Ex quo, si uitur, quod terra sit rotunda, ut Presemaeus in ruit ubi sup & respodii firmamenti, quasi pia iustum esse ipsam ostendit, alias nos noritas videminus dimidium Caeli, dimidia magnorunccirculorum licet ipsa in se considerata magna spatiosa sit nam qum cri
Plata.7.tr. I.c. q.d6.mi CX PtoIomaei cosmographia, quod anitatus terrae est milliariorum Romanorum 2 a Oo. . .
illius autem uinii dimensionem reseremus, ut ean destribiti Philippus ergomanis supplemento Cronicar lib. . Cuius brmalia verbat sinat sequentia: Casa Dininis humanisque rebus singulariter instriectm,cum consulatus sui fasces amet, ex Senatusconsulto ut Prisciamu in sua Cosmον Ubi scrisiita, Mensuit, emera orbem re Prudenια viros admetiri is M
164쪽
sim omnem Terram ad Praesides, Duces, ct Isaeues Pisuiuia 4 vide. scriberent, mensurarentque Terras, Aquas Nemo , Plana, Concaui, modi ses, colies It utrarium ranarremumque etiam loca nauigat au tangere deb-
rum in quodo in orbis habet Gnosiamria triSinti .i Montes famosos quadraginta. Prouincias septuagininc , iniri an
Eius etiam ainintus ori is, est trecensi vii minamima- mgirudo autem Terrae ab Australi littore Oceani, ab Acthio. pia squeadomum amissumita in ptemtione edimidio inmoresu suam longitudo praedicta in tinet quinquagies q-drimenta texuintaditonitularia. Repertimi est etiam, quod prouuusissimul Mare continet sputium uindecim si adiorum in perpendiciat, Haru alle. Stadium alitem secundi In PIιn .lι b. I. c. 2L continet octauam mille passumnia, pari , quod istic It centum vigintiquinque nostros passus. hoc est pecies sexcent cvigintiquinque, Illae Inensura octiesmultiplicat/,- i. cilicitatulle palluS ulem lim e num ex nolitas numnibus
aer me, qui est additus G graphiae Ptolamari, diuiditur in Asiam amicirem, α minorem I tu ipsa suntregiones principales, scilicet Bithynia, Galathia. Mesopotamia, Paphligonia, Hiidia, Cappado- cia, Lisia, Pamphilia, Licia, Arinenia maiol, Sc minor, Scyllua . Arabia deserta, Sc Laelix, Syria, Indi, cuin partibus ortulique ex nominatis,aed ullis adiacentibus In hac parte Minidi cui iam
asserunt esse Paradisim arrestremonstat enim N e in orient.
165쪽
illo profluunt quatuo praecipuamin una, i ger, tun, E. Hi
ra Ap ca ab Occidente clauditur man Athlantices, a meridie -- ceano Acthyoprco a Septentrione mediterraneo,& ab ori Nilo. Est magna quantum continerent dilae Europae Regiones praeci, uuae sunt Mauritania; hi a Numidia Aphrica minor,in maior,
Cyreneica,Ethyopia, Aegyptiis inferioricum suis partibus singulorum, Insalis adiacentidus.1 inpia Occidente clauditiae mari Athlantaeo, a septentrione Oceano Britannico, ab Orientes nai naeotide palude, ionis, a meridie in sterraneo. Est dimidia pars Aminae ideo est inbnor alijs, secundum Cosmographos in praedicto tib.d msηdi descript e. i. Regiones in ipsa magis nonamatae sunt His ania Gallii Italia . Germania, Suetia, Grςcia, Sarmatia, Polinata, cum parti s ing
Iarum, Insulis adiacentibus fit '
is America recens mundi pars incognita antiquis Cosmographis caeonini parte ab Oceano circumdatur; detecta fuit a Christo. r. - o M A D. -ris i pa Rmones duas praecipuasio itinet emi, nouam Hispaniam . sive 'inicio; Perurias; Noua Hisbania vero habet duodecim Prouincias, usque - do cognitas. Ex parte Occidentis confinat cum Asia.
- In quinque Zonas partitur Terra rana autem sunt circuli quidam lati Caelum, aerram,veluti cingula quaedini ambientes;eX quibus duae extremae dicuntur Zonae frigidae et mediatoicum Torris da, seu adusta: Carte duae interfrigidas, utorridam,dicunmq
his media quae inwr ivpirus est su, rqin noctial3t dictae do talis vicinitatem .n intro calore torrida vocatur, ideo ioci est apta ad a. bitandum, Quin vero I tremae simi inter circiatos Alchicum,& An- aristi cum trigidae vocantur, nimio frigore laorrent, ideo parum apta similiter ad habitandum , ob caloris modici ratem, qui calor homin busiccessarius cst 'cliqua vero duae sunt omnino ic-
166쪽
o Virgil. 1 c uici Semper Sole riιbens, m torrida, semper ab igne . . Media Zona antiquitus dicebatur inhabitabilis; nostrae vero aetatis Scriptores non soluta habitabilem sed teniperatam dicunt rationibus, expcrientia, nam regiones fecunditumaein gentes cultissimae det rae simio GemmPhrys. c. 3. imos .
Sunt in mundo septem cunmta secundum Antiquos 3 se-- in uinxero Recentiores, nouemo est autem Clima maestam terii trutiet μου θη-- conclusum, quibus iurectuntur par γ' elli qui sunt lino intersecantes naturdum ab Aequat e ver sustolos mundi, nam secundum satitudine ab aequatore, Que ad tinctum viruisque Pedi. α est enimn cutu'.' parte constitvit; Aequinoctiali quippin De aequoreor irca ,est linea, quae cingens orbem per medium diuidit considerationes, de duas partes aequales facit, una versus Sepicnrmoiaem , alia versus meridicina quod autem medio Caelo aeqt oris est , dicitur latitudo mundi cum enim N ad eum circuluri adimenerit, fiunt dies no- otilb--αMs In singulis climatibus, si usitatos variation inati in pnain taperiuntur dieriti & noctium, cui sirit aequales ieria rrcs, secundum a dinem abritissimi mire tentrionem, eo sensibiliter ditarunt per virisionen dierum maximorum, - 2 vel peraciorum , dc sic a pari caperiunt 'de noctibus . t ait Mario: M. .e Q. τε incite lib. I .eri. 4s . Habct insuperem dus Ventum, qui secula diim Aristot in Meseor. . est exhalatio iaca Eterra resoluta,cum aliqua virtute caelesti com- . mposita haee aurem in Nisceribus Terrae generatur, quae en cita late-
. iraliter mouetur, de circulariter in torra λ μ - - λ strion να- deorsim totaint-- Φαώ AEM c. a. cuin enim haec ex fialatiis c fida sit &ilaca iaEristegiones transi Pr nititim frigus autem mediae restionis obuia's cani deiicit , quae ratione caloris reascendit rumis a frigore eum impetu versus
a, terram redui cittar propter calorem autem, qui sursum tendit, et uatur iterunIeXlialatio sed impedita ab alias ex laalationibust, cidii culariter, non directe mouetur cris terrae faciein. .. dAE inia vero aquatuor incipartibus, seu Cardinibus venti
167쪽
salit, qui iunt Oriens Occidens, Septentrio, dc Meridies,ab ipsis nomina recipiunt, qui Cardinales, seu maiores dicuntur, ut Sub. solanus ab oriente Austera Meridie Fauonius ab Occidenteis; Boreas a Septentrione, ut habetur in rabr.de,nund.descript c. 9. UGeogr. Ptolom quorum singuli in ternos diuiduntur , quilibet enim duos alios habet ventos codaterales, &ie duodecim a nonnullis
Subsolanus appellatus ab Oriente Aequinoctiali, ad Septentrione habet Vulturnum ad meridiem Eurum . Hi sunt calidi, icci,quia sub Sole diu morantur. Venire solent in finesnoistis,in principio diei, quia iam Aer temperatus cst.Si vero in fine dici .d principio noctis veniunt, sunt humidiores,vi crassiores, Mideo non multum salubres, in pthicipio autem dici sunt salubres, quia egrediuntii ratemperatis regionibus.Subsolanus circa aequinocitu utumni flat . Fauonius dictus ab occasu aequisioctiali, quia fouet, quae nascun- tur,tempcstatum aucthor; flans circa aequinoct uiri veris; hic liabet ad Septentrionem Circium; ad Austrum Zephirinn,qtii temperate fri a dicti,in laumidi sunt, quia sol non multum moratur in Occidente. ideo nec multum illos calefacit, nec multum desiecat. In fine diei salubres sunt, quia tunc subtiliores redduntur a soles in fine vero Nocti vi principio dici,non sic, quia veniunt ab aere nondum calciacho, unde sunt Crantores,in spissiores.
Auster a meridie appellatus, pestilens est chic ad Orientem habet
Notum, ad Occidentem Aphnicum; hi omnes calidi, tumidi sunt, quia per Mare a meridionali calore suggim trans indo vapores multos, Scinio inde nubes,in pluuias enundunt, i durant, tempestates, proces las faciunt Auster robustior est Oriente, coccidente Sole, meridie quietior , saltem in aestate . Debilitant cor pora , virtutes animales impediunt, grauitatem corpori afferunt, i opplent cerebrum poros aperiunt, appetitima deiiciunt, humores,.υ - cnaturos mouent, febres putridas generant, & calorem natu- si ratem prosternunt, auditum aggravant, caput liuinoribus replent. ψ eas a SepPentrione diastus,ad Orientem habet Aquilonem aio i . casum Corum . Hi sunt frigidi, icci ut plurimum asserunt ni- a ues, grandines, gelu aliquando salubres, corpora indurant, Oros constringunt, humores purificant robur augent, aeremicitilentem purgant. Boreas nocti ortus non durat ultra tertiam diem, noctii debilis, interditi fortior; si sequitur,cntum meridionalem fit praeparatio tempestatibus si diu perseuerent, augeantur Septentriinaale venti gignunt thusses, tremores, dolores laterum S
168쪽
pectoris, ac nettiorum causant, hiurias horripilationes, picuritidcm dc alia mala. . Supradicti omnes venti in origine calidi sent, sed a terris diuersis per quas flare. 4ransire solent, diuersas qualitates sortiuntur: .. sicuti diuersis alijs nominibus nuncupantur. Controucrtitur in- rerio res adhuc numerus ventorum Honacriis enim ait, cito ratuum quatuor, Alii O , Alii hires, de quibus videndi simi
a Nautae vero . quibus magi crcdciuium etainouam teritis in arte, propter experientiam, asserunt, esse ventos triginta duos cciri- Nnta duobus olbis regionibus,ex quibus de facto cxperti sunt Oriri solere, quibus adhaeret Medimna bisup. Unde secundum illorum sententiam formata est Py cis vulgo Enspla, seu carta nauigationis in qua annot.mtur omnes praedicti et venti, hoc sequenti modo, sed In tori a circulari, ubi oriens apparet contra Occidentem, A u- se contra Boream : sunt autem scquontes, quos appellabo ijsdem propriis nominibus communibus pro maiori intelligentia eoruna, qui nicere voluerint Pyxidem praedictam; scilicet. l
Quarta Tram verti Magistr. . 'magistr. Tram t. diaria Magisti vers. Tram.
169쪽
Siroc Leuant. Quarta Leuant vers. Siroc.
TU AM T. Est tamen aduertendum
tarta Leuant vers Grec. - nuod incentro huius rixi-Grec Leuant. . dis poni debet Magnes, cui. ilaria Grec vers. Leiranti linea Polari, ut fit in Horo Ra logus solatibus paruis . Et si Qaarta Grec vers. Tram in eodemmet lonatur ImGrin Tram L ex horamina, ni etiam Ho
Quarea Tranioni versGree rologium ibiare. Quos omnis si circulariter stritas, inuenies eodem modo , λrma positos, prout in Pyxide Nautarum ponuntiat:
Possunt fieri multa prognostica naturalimr, quae fit 1mvem tum indicent; ex supradictis Doctoribus. Et primo si Lun appareat rubicunda ratio est, quia cum exha- ' latio sit calida, dicca accedens ad naturam ignis, qui est calidua , siccus, ut suo loco dixi, facile concipit colorem rubicundum ,
sub quo colore apparet nobis Luna,propter ex lationem Historiam rubicundam interpositam. Rubedo, siuenubes rubra, cisa Me i ri Corona splenden circa Solem, ex aliqua minaese ρ ρ is . . Cum videtur nubes rubida, anteos Solis
s. Cum videntur in aestate concauae nubes. o. Cum videntur corii scationes,& audiuntur tonitrua in aestate. 7. Cum Cornua Lunae apparent eredia, lacuminata. 8. Cum videntur plures stellae hinc de volantes p aerem. s. Plumae volitantes per aerem. imoim multa: Araneae seruntiu perurem, . . . . .
ii Piuuia temperata in aestate. 1 a Frigiditas temperata in hycine. . . . . a Cum auditurionitus in montibus I . Quando canis inuoliait se pluries in terra. Is Cum Cervi singultu quodam latrare audiuiuund sepe sti
I6. Quando Ericius cIaudit foramina suae habitationis. . 17. Cum flamma in lucerna flexuose, non recte volitat.
Aliquando ab disdem exhalationibus stis vaporibus in viis ri-hus Terrae ob istis, ex quibus ventiaci tantur, oum. ndi
170쪽
loeum non inueniunt,fit Terraemotus, ut ait Plin. praeit tib. a. e. 8 PIn die enim ipsi per radios solares calefiunt,in subtiliantur,deinde per frigus nocturnum ingrossantur, ut proprietate effectus vias
utroque autem motu eXitum quaerentes, latera Terrae, de cauerna
rum concutiunt, . nam tremere fictitat, re nonnumquam etiam rumpunt saepius tamen mini in noctes. Qui quidem vap . res, si exitum non inueniant; tetram admodum illis eletiant: quam si rumpunt,ήineres,in lapides eiiciunt, omne, quod ibi continetur, absorbent, Proijciunt, ut pluries visum est eruptionibus Vesuuii, Sc alibi baepotestis Terr motum comitatur in iocis Vbi fiunt Ratio est, quia piritus isti Terrae inclus I, cum e
nenosi sint,exeuntes,aerem eorrumpunt, inficiunt,ut plurimu Dantur autem quaedam signa, ex qui biis futurus Terraemotus di prognosticari potest sicut enim exhalatio calida,& ita magna quan rate violenter manens sub TeIra non habeat viam apertam saliunde, ipsam terram Mawiin, de concutiti velut ascenda , vel ut maior ,locum occupet sic omnia ea, quae talem exhalationem Uau in in terrea Minoi mi, sunt m nostica Terraemotus, quae
multa sunt. Primo,quando aqua in Puteis fit turbida, praeter solitum. o. Si aqua putealis concipit nouum sapore,praecipue siulphureu3. Si eadem qtia putealis malum reddat odorem Ratio est, quia haec indicant, magnam esse in terra exhalationem inclusam, quae viaiar opportunam xeundi quaerit in ideo terram mouet,
Si aqua in puteis ebulliat, dc ascendat. s. sine vento repente intumestat
6. Si fiat Eelypsis laniaris & praecipuaesblatis a statio A . Si tranquillitas aeris refecta intempestiue fiat maximessivia apparentia vcntorum, qui nutasse incliti exHuic mi subterranea,
iacent quasi consopiti. g. Caligo magna Solis. s. Sol apparens sanguinei coloris. Io Magnum frigus maius solito Ratio est, quia impeditur exhalatio ex ambiente frigiditate, ne statim excat . II. Crepitantia aedificia. Ia. Nubes ten ais, o indongum porrecta. 'ra Nubes in aere apparens, quasi columna ignita et . si nebula appareat versus occasinistricta, obga 4: ita iii vesper cauosmio, - . y 3s, Aura