장음표시 사용
11쪽
tegra sententia, vel in similium electione verborum, vel in diversa eorum eolloeatione eo ni ibant. Quae sunt primi generis, occurrunt rarius: qu e lacundi, frequenti sine. Has igitur, ex quibus parva sit utilitas, vel nullω, euriosis reservatas, in ultimam singulorum voluminum partem amandavi. Illas vero, quae momenti habent ac ponderis aliquid, inin quaelibet pagina exhibebit . Aliae sunt etiam lectiones , eaeque non contemnende , quae recentioribus criti eis debentur. Quamvis enim quatuor illis principibus, quos nominavi, semper adhaeream; nolim certe illorum successoribus quidquam detrahi: neisque vero pol erorum retardari alacritatem, quos ad Iaboriosam exercitati nem non imp .llat libido captandae nescio gloriolae , reducta vocula, quam priores bene consulti explos erant , aut, quam admiserant, expuncta. Re eentiorum. igitur Criticorum suspiciones collocabo . non in textu quidear, sed in commentariis: de quorum delectu jam dieendi est locus. Omnino debuerunt, quoties mecum ea de re deliberavi, versibus Horatianis personare aures meae: Iuid dem λ quid non dem λ Renuis tu, quod iubet alter. 2uod petis, id sane est invisum, aptiumque duobus. Tibi, dono inter paucos, videbor in meridie lucernam aeeenderer dum clamabit alter , nempe unus multorum , in tenebris errare se line facula . Quid ρ hie aestimat his lorica, cantilenas e trivio: iste grammatica, rus merum: ille philosophica , nugas dissiciliores. Placere omnibus si quis possit in malio quodam opere, certe in hoc, quod aggredior . nemo. Placere me studeo bonis , ut ait poeta, quam plurimis . Ad honos igitur me converto , eosque, ut de consilio a me suscepto iudicent , etiam atque etiam obtestor. Quid poteram, quod magis, ves tenuitati meae, vel communi literarum bono conveniret , quam quod institui, nihil de meo in hune delectum includere nihil, inquam , de meo ; at selectos duntaxat e doctissimorum
aetatis cuiusque ae gentis hominum lucubrationibus , illustrando Ciceroni locos utiles Z' An vero melius de lectoribus merear , si recoctas , ut sere fit, commentationes veterum ollentem, quasi novas, & domi milii natas Itaque nihil afferam, quod non prolatum sit ab idoneo & celebri auctore: neque ulla erit annotatiuncula, quae subscriptum non habeat magnum ali- qu d. n men, cujus claritas merito allicere lectorem possit. Primum inter Ciceronis interpretes loeum obtinet ASCONIUS PEDI Α-NUS , cujus vetustati datum est , ut nulla ejus pars a collectione nostra excludatur. Postrema vero aetas, itemque antecedens, innumerabiles tulic, e quibus nobilissimos selegit neque ex illis arripui omnia, sed illa tantum, quae ad rem maxime. Αderunt Victorius, Manutius, Lambinus, Gruterus, quir
Praeter Commentarium do Theol. a de Natura Deorum popularibus nostris inter Grai ita , quem olim exara i , cum libros 'Neirier
12쪽
quippe interpretis munere ipsi etiam iuncti sunt . Age caeteros , quorum sontibus nostri hortuli, probe irrigantur , appellemus jam singulos i nulla quidem aetatis, qua quisque ViXit, vel famae, qua fruitur , habita ratione. sed ordinem secuti, quem prima nominum elementa definiunt. Nicolaus ABRAMUS . Lotharingus , e societate JESU. Orationes trede.eim ex iis, quae in tertio illarum volumine leguntur , commentariis illustra. vit, eruditis quidem certe, sed ita grandibus, ut in eum vere cadat. quod ait Carolus I Ruaeus: Fuit iis bomiηibus, qui scripta veterum explanaia ruat , hoe in omni aetate familiare vitium , ut se primum, auctorem deiadestium , illuεrandos ornavdNque susceperint. Simeo BOSIUS, Lemovicum Praetor, cuius animadversiones in Epistolas ad Atticum prodierunt anno MDLXXX. suamvi/ , inquit a Graevius , malii, iique primarii in republica literaria viri, in istis epistolis iκtegritati restituendis. adhibitis omnibus ingeηii, doctriηae, indoriaeque praesidiis , et
boraris ; nemo tamen plus opiae ad praeclaram bane νem eonsulit, nemo plares faedio Gque maculas delevit, cy' Nura dilucidavit obseurissima loca, quam Simeo Bosius, a quo nusquam Gruterus discessit . Variae igitur Boiii leati nes a me repraesentabuntur, cum editione scilicet Gruteri , in quam immu
Ioannes BUCHERIUS, I a Senatu DivIonensi Praeses , meusque In Ac demia Gallica sedatis, cui , pro diuturna animorum studiorumque conjunctione. & multis magnisque officiis, etsi debeo plurimum, nihil de illo tamen dicam quod non caeteri omnes t parem esse Critieorum sagacissimis ,
plures ab eo superatos . ipsum a nemine . Annotationes illius in Catilinarias , in Tusula uar, & in libros De natura Deorum , quascumque capiet instituti operis modus ac ratio , velim Omnes , e Gallico sermone, cujustae ludebantur angultis finibus , in Latinum translatas hic dabo , ut legantur ubicumque est Latinis pretium literis, & , dum manebit, ipsae vio
IoaehImus CAMERARIUS, Bambergensis. Ob singularcm doetrinam dictus Gerardo Ioanni Vossio, Phaeniae Germaniae ; Adriano Turnebo, Europae ornamentum ; Annotationes scripsit in omnia Tullii opera: sed . ut plurimum, si primam excipias Tusculanam, jejunas nimis. ac strigosas. Sebastianus CORRADUS , Italus; qui cum veteris Romae familias tam ne nosset, quam suam, multa in Epistolis obscura patefecit, & illuminavit ; sed maxime in libro de euris Oratoribus . Poterit etiam utiliter Iegi
ejus suaestura , sive Dialogus de quatuor ciceronibus, qui prodiit Bononiae,
anno MDLU Ioannes DAUISIUS, Anglus. His viginti annis pIeraque Ciceronis PM- Issophica edidit, operis Graeviani persectorem se professus. Verum, ut erumpat aliquando ex me vera vox, & dicam sine circuitione quod sentio, Η
miηi bomo quid praestate Quae in Graevio modestia i quam ingenuus pudor
In altero quae confidentia i aut , ne dixerim mollius , quae procacitas: Ta- Tom. a 3 inen O Ptas. ia Vir silia cxa Praef. in Epist. ad Λtticum.
13쪽
sten fateor , & libenter quidem , fuit in eo ingenium perspicax , aeutum Isolerar itaque locos aliquot feliciter explicuit. At minime serendus est, qui antiquis lectionibus e textu exterminatis, suis autem in earum loeum so niis, si diis placet, inducendis, novum velit architectλri Ciceronem : adeo ut, si qua ejus volumina secundis , tertiisve curis retractata In Iurem reis dieritis, ultima editio si etiam pessima e suscepto quasi certamine cum populari suo Richardo Bent telo, quem suarum ad Tusculanas emendationum
approbatorem amplificatoremque habuerat, uter esset in contaminandis veterum exemplaribus ficetitior.
Petrus FABER , Arvernus , Turne, auditor Lutetiar, cum esset adole stens. Reliquam aetatem exegit apud Rupellenses, Collegii praesecturam ibi adeptus, & Hebraicae linguae magisterium . Admodum seneκ, eommenta tris νu avit in libros academicos , & in orationem pro Caecina , ann MDCXI. Antonius GOPEANUS, Lusitanus. Praeclare de scienter Ciceronis quatindam tractavit : Topica prie sertim , ut hominem decebat antiqui IurIs peritia excellentem . Unus enim , communi doctoram suffragio , boe adsecuturerat, ut is poeIa elegant usi nur, , fummus philosopbus , is praestantissimur
iuris interpres haberetur. suod caelo Gallico, in quo a reneris probe institum rus fuerat, vir gratus acceptum referrὸ volebat . Hac , & longe plura de ἱllo Thuanus, lib. 0κν I. cap. 24
Ioannes Georgius GRAEVIIJS, ortu Germanus, domicilio Batavus, Trajecti ad Rhenum obiit ineunte anno MDCCHI. Quam parthus quibusdam Ciceronis adhibuit , si curam adhibuisset eandem omnibus , vix aliam sortassis operam reliquisset posteris , quam edendi commodius , quae In tomos parum habiles congessit. Verum nullam Rhetoricorum partem attigit, Philosophieorum modicam . Quid videtur in iis , quas tractae it, viam iniisse
satietati ae taedio finitimam. Voluit enim colligere annotationes diversorum omnes, easque totas. Quare necesse erat, ut multa lectoribus offerret; quae
diversis verbis , si tamen diversis , unum sonant; multa, quae sunt primo aspectu salsa ; multa , quae nihil momenti habent . ins qui modestiae maluit, quam judicio, vir omni laude praestans 'ne sei licet in Critieis illustriabus, si non reciperet omnia, damnasse aIiqua videretur . Quod mihi fuisset quoque tum facilius , tum jucundius et nisi fecisset sperata multorum utiliatas, ut aliquando seligere, non tantum colligere, auderem. Fianeiseus HOTOMANUS, Parisinus; de quo non pavea Historici, nam sic vocantur , Lexicographi . Perite & diligenter primam Ciceronis erist iam ad P. Iratrem, sed maxime Orationes quinque & viginti, eum Asconii fragmentis in easdem, interpretatus est. Leonardus MALA SPINA , Florentinus, eκ divini Servatoris familia, ut ipse se inscripsit. Canonicus. Prodierunt illius emendationex ac suspiciones in epistolas ar Atticum, Brutam, dc I. fratrem, anno MDLXIII. Utrum ab homine doctio prosectae sint , nemo e ius dubitet. Plurima enimvero huic fuisse cognita, vel illud argumento est, quod aliqua sibi incognita eL se lateatur. Vietcrius ingenuae. confessionis exemplum illi dederat. Ac, oisi
14쪽
mea me sallit opinio, quo quisque in Cicerone magis proseeerit, eo faelislius agnoscet . esse multa quae non intelligat . Quod velim lectores eogi. tent iterum atque iterum: qui litem interpreti , niti plana , aperta , per spueua faciat omnia, magno tumultu inserunt. Aliqua stiant in Cicerone, ut nune quidam se habet, suspecta esse , manca , depravatae , ανακολουθα, quae sanos torquere non debeant, otiosos exercere possint. Iaecibus ΜEN ARDUS, Burdigalensist cujus in priores sex orationes comis mentarii Deile caeteri omnibus , qui ad easdem spectant, palmam , te ite et Graevio , praeripiunt . Quo tempore autem vixerit Μenardus, etsi nus luam
est observatum , colligi tamen inde potest , quod se profitetur auditorem fuisse Francisci Balduini, quem obiisse conflat anno MDLXXII. Gulielmus MORE Llus, Tillianus, in agro Caletensi . Prodiit Lutetiae,
anno MDXLV. Observatiοηum in libros quinque de finibus bono, uni is malarum Commentarius, quem titulus huic Μorelio asserit, sed Pithoeus Tu nebo vindicat. Reclamant certe a a pro Μorelio viri docti. Ac mihi quidem si necesse est sententiam dicere, non videtur inesse in ea lucubratione subtilis & acuta brevitas illa, quae Turnebi propria est. Verum cuiuscum
que est auctoris hoc opus , qui neget magni pretii esse, quod Pithaeus Turnebo dignum iudieavit δΜareus Antonius ΜURETUS , gente Lemovix. Quam tersus, elegans, eoncinnusi Vix ipse Cicero magis. Annotationes ediderat ad Catilinarias,& ad Philippicas , multosque aliorum operum locos enodaverat in aureolis illis, quos consecerunt Μus, ct Gratiae , variarum lectionum libris. Pr
tium autem cum sit fragmentis omnibus viri tam diserti, prodierunt IngoI- stadii, eo mortuo, quae in PFιDfopbicorum partes aliquot cursim seripserat. Proditant nunc primum breviores & rariores quam tu velis , ejusdem no in in Rhetorica, quas Ciceroniani, quo utebatur, eκempli marginibus Ipse iueverat; ego pridem, cum Romae e ssem, deseripsi.
Ioannes PASSERATIUS , Trecensis e qui , ut erat Reg us Eloquentiae Professor, legendo in scholis Cicerone diu exercitatus , non pauca in eum congessit. Quae ad Orationes pertinebant, protulit in lucem Graevius: ego, quae ad Philosophica, studiosis non invidebo. iΛndreas PATRICIUS , Polonus . Fragmenta CIceronis diligenter colle, git, atque illa ipsa docte illustravit , & orationes item aliquot. Reducem ex Italia, ubi aetatem in literis egerat, Polonia saeris infulis honesta v It. Zacharias P EARCIUS, Anglus i qui tres de oratore libros emendavit , notisque illustravit , anno MDCCXVI. Hie vero laude dignissimus , quod facere eum bonis temperantibusque Criticis maluit, quam cum iis, qui Tullium Cantabrigiae tum decorare voluerunt . Quamvis enim Benileium suum laudibus videatur vi caelum extollere , non imitatur tamen , neque unquam verecundiae fines transit r homo exeellentis ut ingenii, sie judicii, dc a quo non, nisi magna expectes.
Di ysus PETAVIUS , Aurelianensis , e Societate IESU . Ornabunt
15쪽
Iiuae deIectum ea ,. quae olim dictaverat in tertium de O atore librum vidi ultra humanam sortem eruditus, cum dicendi artem apud Remos profiteretur . anno ΜDCIX. Vindicatas ab indigna oblivione chartas ad me trans. mi sic Franciscus Odinus , ejusdem. sodalitii , ho.no vere Petavianus , auiatiquis imbutus perinde studiῖs ac moribus ; quem juvenis ut magiitrum eolui. ; grandior habui devinctum aretissima. necessituline & habebo, semper Iaeobus PRUSTEUS , Parisinus : qui Rhetor in regio Ludovici Μagni collegio, Rhetoricos omnes libros edidit in usum Delphini. Ut is majorum gentium non est , ita. nec quintae classis : quod significat tamen Iaco4hus Gronovius; ac, per eam causam, Gallorum gentem uni versam al- latrat , Scioppia uae ferocitatis heres , non latinitatis. At , mi homo , cuiates erant Mureti ,. HOtomani , Bosii, Turnebi e Quo illa tibi Ciceronis editio,. in. qua te solus jactas ' Hau sistes saltem ex uberrimo fonte urbanitatis aliquid , ne laudatissimi parentis adeo esses dissimilis. Carolus SIGONIVS ,. Mutinensis , Romanarum antiquitatum indagatre sagax , & disertus explicator , insignia. reliquit multis consignata voluminiabus monumenta prestantis dOetrinae . Quod huc facit ; commentariola ediadit, tum in. Fragmenta, tum. usurpato nomine alieno, tu agariar ,& in epistolas ad Familiare .. Ioannes Ludovicus STREBAEUS , Remensis. Oratarem . Parti iones o a
Drias, tres de Oratore libros illustravit commentariis. bene longis & qui videantur in tironum scripti gratiam ; sed accurate tamen , & ab homine artis rhetoricae peritissimo. Adrianus TURNEBUS , Andelii ad Sequanam natus. QuIs eum laudandi erit finis, si pro suis in Ciceronem immortalibus meritis laudetur de Fulvius URSINUS , Romanus. Veteribus nummis , aliisque id genus ,.quibus Roma tum maxime abundabat , monumentis , cum is magnam elegantioris doctrinae copiam sibi parasset , multa in toto Cicerone explicuit , quae propter vetustatem ae caeteris ignorabantur iaHis igitur ad quinque illos i principes , quos. ante commemoravi ,. adjunctis ; symbolarum collatores habeo , si bene calculos subduxi , omnino triginta , . qui Iectoribus quae opus erunt , sine meo sumptu praebeant . Advocabo tamen ali quoque; sed parcius, & quasi subsidiarios. Restat , ut in di ponendis ejus operibus dicam qui1 ausus sim. Rhetoria ea ad Herennitim , quae Ciceroni abjudicat Criticorum consensus. , alii atque alii tribuit suspieio,. a Ciceronianis segregavi .. Illis erit locus aptior in P 1tremo volumine , cum aliis quibusdam, vel supposititiis,. vel, quod ad res
Ciceronis cognoscendas pertineant, in ejus societatem & quasi, samiliam receptis. Opera enim Ciceronis pollicitus, cur illud, ostendam primum quod ipsius non esse ultro fateor , & admoneo st Aut cur sormoso corpori caput praefigam non eiusdem forma: ρ Atiue hoc unum me volente mutatum est.
16쪽
Typographorum autem postulationi dedi, ut secundum Tullit Rhetori ea,
primus hic Ioeus esset Philosephicis , quae tamen in caeteris editionibus nonnisi postremum occupant. Cum enim sua interesse arbitrarentur, ut ab iis, quae Graevius non divulgavit , initium ducerent; nolui esse , in re satis io . vi, nimis pugnax contra homines , qui meum ad nutum in reliquis totos se fingunt & accommodant . . Quinetiam , ii quis Tullii velit scripta omnia , non primoribus, ut aiunt, labris attingere. sed habere penitus cognita, planeque perspecta , debet ea legere hoc eodem , quo disposuimus , o dine . Plurima enim occurrunt in Orationibus , nec pauca etiam lia Episto
lis , quae, nisi Philosophicis tinctiis, haud satis capias. philosophia, quae res
dicendae sint ,. docet. Rhetorica, quo modo dicendat. Rhetorem igitur de Philosophum oportet noveris, priusquam ad oratorem accedas . omni denique prologi munere videbor mihi defunctus , ubi signitiea υ ro, quae me auctoritas de impulerit ad opus ii tud suseipiendum, dc ccinfirmet in exequendo . Res igitur ita se hanet . viri non tam honoribus amplissimis , quam doctrina & sapientia florentes , in quorum disciplinam traditus est SERENlSSlΜUS DELPHINUS, ut facilius regii alumni manibus versentur Cicerouis Opera , haec novo quasi ornatu comitata prodire volue. runt; atque ut negotium ego in me reciperem , justerunt . Quidni morem geram ' neque enim ut Q itineatur id oneris , requiruntur vires ingenii ,
quas in me scio quam sint exigi e ; sed fides , ac diligentia, quas praestare si quis velit, potest.
Priusquam finem dicendi facio ,. decet honoris causa nominari scriptores illos , sive interpretes, de quibus in hac praefatione, cum breeitati consulerem , pluribus verbis dicere non licuit , scd in commentariis tamen , ut ierit Opus, apparebunt.
17쪽
De Inventione R betorica Lib. I. II. De Oratore Lib. I. II. III. Bruttis , sive De claris oratoribus.
Topica s)-ar i e Partitiones . De ηι ino Genere Oratorum.
eademicorum, Libri II. De finibus bonorum is malartisti Libri V. Tusculanarum quaestionum Libri MDe Natura Deorum Libri III.
De Dimiηatis, Libri II. Do Fato. De Legibus Libr. III. De ostiis Libri III. Cato Majον , seu de senectute,
18쪽
Pro Sext. Roscio amerino. Pro 2. Rescio Comaedo. In Q. Caecilium, Divinatio. Actio prima in Verrem. actionis Iecundae Libri HPro Μ. Fonteio.
Pro Iete Manilia. Pro A. Cluentis avito. De Lege Agraria Libri III. Pro C. Rabirio, perduellionis reo. In L. Catilinam Libri Iri
Pro P. S=lla. Pro a. Licinio arebia, Poeta. Post reditum ad suirites .
Pro Domo sua. De Haruspicum Respons . Pro Cn. Planci .
Pro P. Sexti . In Vatinium. Pro Μ. Caelio. De PVOminciis consuribus Pro L. Cornelio Balbo. D L. Calpurnium Pisonem.
19쪽
Pro T. Annio Milaue. Pro C. Rabirio Postimo. Pro M. Μarcello. Pro Q. Ligario. Pro Rege Drotaro.
Philippicae XIV. orationum fragmenta.
L.FH XIV. Epistolar. ad attieum , Aηtonium , Caesarem, Capitonem, Cute nium, Dolabellam, Plancum, Pomptium. iv atios .
DUMae ad gaintum Fratrem is ad Brutum.
Fragmenta Ciceronis. Historia Ciceronis .
20쪽
f Disserit Tullius de eloquentiae utititate , principio , progressu , abusu , fodist ,
is arte quae certis continrtur praeceptis. De ejusdem oscio, fine, materia, is partibua . De inventione . quae praecipua pars es ' is qualis esse debeat in omni eausarum constituti e , tum conjecturati , rum definitiva, tum generati. Dc eXordio , narratione , partitione , confirmatione , refutatione , conclusione , earumque omnium orationis partium variis generibuι , partibus , virtutibus ac vitiis. PausTEUs.
AEPE & multum hoc mecum cogitavi, honIne , an mali plus attulerit hominibus & civitatibus 'copia dicen. di , ac summum eloquentiae studium . Nam cum &nostrae reipublicae detrimenta considero , & maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo , non minimam video per disertissimos homines invectam ess partem incommodorum . Cum autem res a nostra me: motia propter vetustitem remotas ex literarum monumentIa repetere instituo.
Q De Arte Rhetorica, sere praescriptum alicubi tamen . D. Inventiam , n De Arret, libris omnium editionum reperimus , sed Rbιtoriea, quod re venetum e ς tum secu-