Iuris ciuilis et canonici collatio, maximam afferens boni & aequi cognitionem. Explicatio L. diffamari .C. De ingen. manum. De executoribus item ultimarum uoluntatum. Per D. Ioan. Oldendorpium. Eiusdem Disputatio forensis, de iure et aequitate

51쪽

IVRIs cIVI L. ET Alioqui,cum mandantis mors diserimen ad nepotest cognitioni,alia est ratio ante coeptum iudicium. III. D scrimen itineris licit, ut uel delegatus iudex ipse, uel delegans habeat executionem dictae sententiae. IIII. Sicut periculosium est, omnes pusim causas mandari alijs, ut nullam earum rationem ordinarius iudex harubea diis nee itas nonnunquam exigit,ut viliores cotroinversias, quo magis grauiores ipsie in iduus audiat, delegethonis uiris. V. Alia ratione mouentur leges,quae delegato nuda duntaxat ministerium tribuunt:alia vero eanones, secundum

quos propter ecclesiasticis causas iurisdictio transfertur ad delegatum in ea lite. VI. I mperia ecclesiasticorum negociorum non sic pos. sunt,sicut ciuili ,dictingui. VII. cause civiles habent pecuniariam aestimationem ecclesiasticae non item. VIII. Sicut periculosum est,apud si ectum litigare iudicem is psimi res exempli fuerit,si liceat pusim omnes ex quacunq; causa recusare iudices. Magistratus. I. Fre hominum non est admittenda ad honores. At pomis contingere, praeclarum aliquem uirum sine nuptijs

procreari.

II. conueniens est barmonia,ut anima immortalis, verisbo Dei: corpus uero stagile,legibus gubernetur: latam, ilis lud,Date Deo,quae Dei sim Cr caestri, quie sunt caesi ris. Quod aure legitur in c.j. de βιrt.CI Exod. χr. Ut morte moriatur idii referas ad ciuile magistratum, accipitur proprie. sin aute ad ecclesianteum ordinem: tunc luxiua interpretari oportet Noriatur pro ex inmunicetur.

52쪽

pONTIR COLLAT 1 in υPater 8c filius. 'I. Ex legitima causa melius est admittere iudicisi, quam

iurgia inter parentes Cr liberos. Per hoc nullum in impugnat regulam, qtiae non admittit inter eos Iliciti. II. Testimonia parentum, quae nemini nocent, ac laterarim profunt liberis,admittuntur pro liberis. III. Diuersitas rerum ciuilium er ecclesiasticarum exadit diuersin ius. IIII. Sicut nulla lex ita multo minus patria potestis potest impedire pieretem,er publicis commodum. V. Mala est eonsequentia: Permittitur id parentum poα testiti, ma quadam ratione: Ergo subqciturium neri essitati.l. N on quidquid. f. de iudiei. VI. Vouere in baptifimate. quid s Obedientiam Diuino

verbo,charitatem proximo. Et,Reddite Domino, scilicet per totam uitam,tala uotu me sitis uere periuri. Caetera nee canones ρermittunt filiisl mliarm monactici uomtum Eustis parenti . xx τοῦ et ij s Cum ergo. Cr xxij.

q. q. c. q.

Potestas patria. N o minor hodie debet nobis censeri dignitis ecelasida pica,quam gentibus olim sua titulorum existimatio.Tantum id curare oportet,ut recte tractetur tam exinma Reia publicae Christianae munera. cum enim non eripiendus

sis patri,quem christus ad suam uocat *nctionenn. Diuimnum istud uin I : Honora patrem er matrem: nullo unquam modo dissoluitur.

Praescriptio. Nullo iure laudatur hominum discordia, quae mustos post annos excitari posset actionibus uteunque simulatis. Quare,s inter usucapionem ex praescriptionem disce d 4 nu

53쪽

16 IVRIs cIVI L. ETrias acile conciliabis nimiis ius, uanusq; comentatorum deridebis altercationes. Siquidem ius non reuocat in duabium possesionem eius,qui longisinu temporis posse, io. nem habet. Per hoc tamen non potest argui, quod lex παprobet malum fidem possessoris Iongaeui. e. Quoniam oramne. c. V igilanti. de praemptio. Possessio. Qui eommercisi Cr potestarem rei habet, potest se sitio erre no aute, qui dominim esse proprietatis non potest. Porro uolenti rem defindere,non est negandum iM. Procurator. I. Tametsi stecies secti dentur,in qua ratrum haberi poistest id, quod alicuim nomine non est actum manet tamen inconcussa iuris regula, quae dictat contrariaem. Verum quod nes ad me pertinet, neque meo nomine est gestum, nihil prodest haberi ratum. II. succedentis seculi neglictus in bonis literis, eripuit

propemodum omnem loquendi proprietatem, ut cogatur saepe promiscuis uti vocibus,quum non teneant ac mi datus. III. Q uinimo omne exceptione dilatorium,quam iudex animaduertit malicia quadam euitandi iudicis gratia opoponi:ea debet protinus reqcere,quatinuis sit prima frontes eciosa. c. Ex parte. q. de offici. lega. c. Super eo. j. de appellatio.Cr utrobiq; Abbus. Innocentius, in c. sost Heralectionem.in Dde concesse. praebend. Non enim, nisi ob maximam causam, elevandra est procuratorum usus, qui ob destnsionem ab sientium maxime innitutus est. Patria.

Armis quidem non fiunt implicandi, quorum olficium est, Dei tractare m steria: patriae tamen de fionem Oo

54쪽

PONTIF. c OLLATIO. 1mnes ex aequo fuscipere debemus,ut qua periclitate,omnibus uelut in eadem naui pernicies imm/net. Patria igitur tenemurisinguli ex animo amplecti,atq; defendere ed aulius alio modo. Poena. I. Ab una poenarum quantitate fuit incipiendum. II. Disciplina ciuisis aduersus malos omnibus modis est

retinenda.

III. Matrimonii contractus directo uel indirecto non potest ligari. Damnorum autem er deceptionis ratio haberi potest. 1111. Vbi nihil interest petentis, ibi non est ulla conceodenda actio. V. Maleficia omnibus modis secundu qualiditem puniendactunt, alias corporali, alias ecclesiastica admonitione. PatronUS. Non prae untur clerici bonis artibus imbuti,cr Divina tractantes, faciliter in iudicio personaru fili posse. Restit tio. I. E eclecta nullius detrimento contra bonam Cr aequum debet restitui. I l. subueniendum est ijs,qui pro patria pugnantes, ab hostibus capiuntur.

IIII. Pacis executio,quocans potest modo, debet pro

cedere.

Spo salia.

videsupra Poena. Sequestratio. Non debet Praetor pati ad arma peruenire eos, quos

55쪽

IVRIs cIVI G ET pote sua iurisdictione compescere.l. Aequis . in princi f. de usi uet. Sentcntia. I. causae, quae caerim te desiderant,ut de plano expediantur,processus est iudiciarius longe iustifimus. II. I ultim esse oportet sententiae diffinitionem, ut litem tollata j. f. de re iudie. SepultUra. Nos in bis,quae media sit,sine detrimeto est retine das. Sportulae. Iudicis manus oportet esse purifimas Deo ex Minioribus. Sorso

Cmnibus plane rebus solet mundus abuti quadam e

gnata caecitate.

Stipulatio. vide supra I uramentiam. Testis. I. Veritus omnibus praeferenda est amicis. II. curandum diligenter,ne quid technarum in iudicijspruatur innocentibus. III. Probandi modus certis regulis in Deciem Actorum praescribi non potest. IIII. Nulli est praecludenda probandae uerimus viis.

VI. Vide supra n .I. Testamentum.

1. Quoad feri potest, ultima uoluntas testitoris est scro

II. Testimentorum solennitas non alio tendit,quam Moccurratur stagdibus. III.

56쪽

PONTIF. c OLLATIO. III. Arbitrio boni uiri quaelibet ultima uoluntas interis pretanda,σ executioni mandanda est. Vira . sicut foenus illicitora contra bonos mores est euitanis :ita muturi utendae pecunia lacru,siccundu usum tolerabilem,alter alterum iuuare non prohibemur. Vsu capio. I. Vide supra praescriptio. II. Omnia Uucapiendi themata, oportet exigere ad normam aequitatis. III. Suscitandae litis occasione,quoad possunt Legislato

res anteuertunt.

IIII. Quod natura certum est,nos plerunq; latet. c leges dicunt,testitorem aliquid sciui C perhoe non inforant pariteribaeredem esse malafidei. Potest enim ine Aciliter ignorare testitoris conscientiam. VniuersitaS.I. Vide supra Procurator II. II. Sic eji iuransi,ne religio christiana uideatur ludus.

L. DIFFAMARI. C. DE IN

V L L A unqua lex est script piis plures habeat in natura causas,quaeq; hisce corruptis temporibus, hoc est, perporum educatis hominibus huius secuti,alioquin 'lic imi, magis conueniat, quam im . Omnibus enim modis restondet decalogo, in quo sunt axiomata Diuini iuris: N on occides: Non sis testis iniquus: Non Νraberis. Quae omnis scit diffamator,

scat instrius apparebit. Tum adeo si cauens est dif4-

57쪽

sit aggravandus. ἴ ut ficta. in s.f. de poe.

Operaeprectumi inq; facturum me existimavi,quandois quidem collutioncm iuris tracto,si lacum hunc per ratioranes boni Cr aequi,studiosis exhibeam quia non medioere iustae educationu partem cotinet,si inculcetur iuuentuti,

quam turpis sit omnibus quidem, praesertim autem chriastianis, iniuria dissumundi proximi.

DIis mari statum ingenuorum, seu eris

rore,scia malignitate quoruda, periniquum est:praesertim,quii adfirmes,diu proesidem unu at altem inter p ellatum a te uocitasse diuersam parte, ut contradictione faceret,si defensionibus suis confideret. Unis de costat,merito rectore prouinciae comori tum allegationibus tuis, sentcntiam dedisese,ne de caetero inquietudinem si stineres. Si igitur adhuc diuersa pars persevcrat in eadem obstinatione:aditus praeses prouinoctae,ab iniuria temperari praecipiet. Quo magis vim Cr potestite huius legis intelligat bro Iuris,ponenda est ob oculos facti steries,hoc modo. Titius homo Ieuioris frinae Sibo sepe ut David diis est gloriatus est in malicia, crescetem essestruum suum:

ut eo magu conditionem gisne oblatam impediret. Crescens intellecta hac distumatione,nec costius 1ibi utilius in personant

58쪽

PONTIF. c OLLATIO. si persona uam alieni Iuris: uocauit Titiis in lus, dimisturus illi iniuriaru Cr tabe finae frinula: audiedo tame,s quo Iure seruitutis uindicandae,posset contradicere avictioni. Titius mala territus conscicntia,non venit. Quare cum iteris uocatus iudicissim contempsilbet: magistratus tandem sententia dixit: de caetero Titiam ea de re in iure non esse audiendu aduersus crescentem. caeterum Titius

stibanae Dijs agit tusine sic quidem des jt suggillare nomen Crescetisadeoq; aduersus hanc impudentium progrediendum est omnibus modis. N am in uocatus I udex comae petes egitimis remedijs,pro qualitate delicti, diffamatoα rem metu poenae ab iniuria reuocabit. Videamus nuc uerba et mete huiu3 loci a liquato latius. Distarnari. In bonum aliquando partem accipitur. Augustinus de ciuitate Dei lib. iii. Romanu I inperium

tam longe lates non potuisset augeri, ex tam grandi glaria di amari. In mala uero partem frequentius reperitur curpatu,pro eo stre, quod est infitiare, siue id iure, siue iniuria fiat. Iure,c- dicimus,actione Cr sententiam inissemare. I niuria, m sceleratus aliquis dilacerat fina proximi,ductus ad hoc prauo quoda assctu, sicut hic. N amdifamare, est per diuersu3 partessima diuulgare,uiciorusem commemoratione. Hieronγmul: Si origine inquit nunquam secutus rustra infimare me cupitis. Statum ingenuorum. sic enim euenit tune temporis,caem Uti lex scriberetur,quod Titiu3 dissumasset creis scentem de stitu Cr conditione personaliuadserendo illuseruium,qum ab omnibus reputaretur liber Cr ingenuus. Semper enim bula modi sex bo nu Cr alienae filiae fudigillatores contemnunt alios, ae philautia quadam ins

niunt. Quid enim projturam id erat uani, imo di fuma

59쪽

ε, IVRIs cIVI L. ET tori, etia si dicamus crescente sera suillie, quod abseno

iustitu fuggillaret Per hoc enim uindicare extra tiri nopoterat. leis nihilo delinquitur minus hodie, cu in gramularibum rebrus aemulatione quada maculatur nome proxi mi. Nam, quum internos cognationem quandam natura coctituerit,eonsequens est,hominem homini insidiari nosses,,dicit Floretinus in IV tuim. f. de iustici.CI Iure. Seu errore seu malignitate quorundam.)Sed diis stitit ne l5go interuallo error Cr malicias Error enim nohabet eonfensumi Si per errorem. f. de iurisdiae q. f. de

iudici. Et ignorantia solet excusare delictum. l. Incinni parte. f. deiuriCT fct. Uno l. Quaecutis .c. de sera fugLRestodeo, utiqua Titius in illo potuerit errare,quod existimauerit, crescentcm esse feruium fumi: certo tamen certius,uel dimitte illi coscientiasiuit non oportere nomen etias traduci anteu,quam em admonitu I ure conuia cisset: turpifim s censeri, absentu rodere Ama. Vnde leges quos nolui sine contumacia absentem ullo grauari iudicioLAUente. f. de poenis. Quapropter Imperatores hic rectifime coniungunt errorem er dolin malum. Periniquum estosuperat iniquitate, qua praesentes

solent a delinquet ibws grauari. Nu qui adsunt,bi possunt pleruns aduerses imminentem muliciam sindere. Absens uero Dditur, perdit finam nesciens,sine ulla dest fonemon aliter,quam fi ligatus occideretur sine eausa. Quid aute erudelius Itis delinquit diffamator iniustus, occidit homine,*ratur nome,improbo udit testimonio. Praesertim. Semper quidem iniquum est ladi filiam ab sienus indestnβsed ex eircunstiniijs tamen potest mutito censeri turpius,ut siequitur.

Quum adfirmes. Et actis publicis fidem friu.

60쪽

ΡΟNTIR COLLATIO. 63 Diu Praesidem unum at alterum. Praesidis appellario gener alta est,eo quod comprehendat omnes, qui prouincias regunt1j. f. de olfici. Praesid. Vnde paulo inasorius uocat Rectorem prouinciae. Per unum autem atraque adterum Praesidem, Accursus intelligi purit successorem. sedc multa saepe annis praeessent prouinciijs,

non est ure mala, tandiu fuisse si pensam hanc dijum

tionis cognitionem. Quam ob rem haud dubie crescens quocunque in loco iniuriatorem dis amando delinquenistem deprehendit, sine mora Cr quidem iuro inuocauit ollicium iudicu uxta I iij. DM.titu. Habet inquit Pauisivi interdum impertu ex aduerm extraneos homines: si

quis in aliam manu commisierint. Quasi dicat:Delinques ubiq; in foro est compcrente. Hodie iudices seu magistratus ordinarios, uno verbo recte dixeris Praesides. Nam ad significandu quoq queo libet rectorem porrigitur,qui alicui praeest ordini.

Interpellatum a te. Hoc loco interpellare ponitur pro postulare iactitium,et inuocare ollicia iudicta. Alius fgnificat rogare quadam in tintia. Valerim lib. II i. carito rogatus, ut socios apud avunculum iuuaret:constititivultu,non acturum se restondit. Dertim deinde de saepius interpellatim in proposito perstitit. Alias interpellare est

loquentem,uel aliquid agentem interrumpere. Vnde inoterpellatores dicti sunt. Vocitasse diuersa parte,ut cotradi Mone saceret.

Duae difficultates hic negociu iacere p4punt tγroni iurii. I. Quaerii paulo instrius dicatur ectorem prouinciae diuxisse pro crescente fierentiam absolutorium: constat Tiatiuum disi amatorem fuisse uocatum ad intendendam, si quam haberet, actionem. Has hoc loco impertinens via detur