장음표시 사용
201쪽
IV. Quare quum vietus Gallis deseeret de regressu c0gitare coeperunt, sed exhortatione legati statuunt in die resurrectionis Paschae eum omnibus viribus bellum in serre; quod intelligens Marcus Antonius nuntium statim vice regi hispano destinat, unde iussit
mane laeto castra Ravennam Versus erigi. Igitur, acie ex utraque parte instructa, bellum coeptum est,
praeliantibus igitur utriusque partis sortiter militibus: aliis brachia, capite aliis auferuntur, atque hinc inde nemini parcendo erudeliter oeeiduntur;
eruor inde spargitur, terra sanguine inundatur, furor artellariarum non cessat, ut terra Submergi credatur, nemo tamen ab ordine suo discedit, sed bellum omnes viriliter sustinent. Dux vero Ferrariae
antiguardiam conducens sollicitus iussit partem ar- tellariae per transversum duei, adeo quod Vires Hispanorum sunt perterritae. Unde Fabricius Columna, qui octingentis militibus antiguardiam Hi Spanorum conducebat, eoepit Gallos aggredi, sed dux Molardus cum Guaseonis coeperunt inire bellum; undique stridor et mors insequebatur, et amor et ululatus ad sidera eonvolabant. Galli vero impetum fecerunt eum hastis, ensibus ac securibus, ac magi SHispanos ab equis deturbabant, ut Gallis opus eSSet cedere. Sed Fabritius sollieitabat Hispanos, et ubi robur exemitus deficiebat, requietos loco lassorum
ponebat, et, adhortatione ipsius belli dueis, Hispani
eoegerunt Gallos retrogredi, elamantes victoriam, victoriam: et oceasio huius mali fuit quoniam Gua Moni, qui primi suerant aggredi Hispanos, ab ar- tellariis perterritos decedere a bello omni conatu tentabant, arma, balistas prostrando solum de fuga et de vita consulebant. Sed magnus magister aeeardinalis periculum castrorum videntes, GermanoSpedites ac Italos anteire coegerunt, probe bellum
202쪽
sustinendo, uti Caesar in bello thessalico. Molardus, Federieus, Baldassar, Boneta, Fabritius, Longa vallis, Gaspar, Philippus et Lutiches omnes belli duees non
cessant eum armis inimicos occidere, nec eis terga dedere, tamen ab inimicis oecisi sunt, campi erant undique repleti cadaveribus peditum maxime, et Se eundo loeo Hispani eoegerunt Gallos retrocedere. Iterum magnus magister eum aliis belli dueibus coegit Vaseo nos bellum sumere et Hispanos occidere, at Fabritius bellum sustinere non Valens nuntium
vice regi mittit ne disserat inire bellum, sibique auxilium impendere, unde repente transmisit Gigionum l)eum maxima acie et multis belli ducibus; sic renovato bello plurimi stati in ex utraque parte desiderantur. Cecidit et dominus de Foyes Mediolani gubernator eum multis aliis ducibus, cuius cadaver in atriis templi maximi apud Mediolani duces Vi
cecomites sublime super altare maius sepultum eSt,
at post Gallorum fugam anno millesimo quinge u lesimo decimo secundo Helvetici turpiter illud in
terram extraxerunt; tum anno millesimo quingentesimo decimo quinto, recuperato a Gallis Mediolano humatum est in ecclesia sanetae Marthae Mediolani ad moniales, cui ecclesiae multa suerunt per gallum regem praedia empta. At Gallealius Severi natus scuti ser, noVa aeie renovata, dux Ferrariae, Τheodorus Trivultius eum aliis ducibus belli multos ex hostibus occidentes coegerunt Hispanos retrocedere ae castra derelinquere, unde multi a duce Ferrariae capti, et ipse Vicerex saluti suae fuga con Sulere eum pauci S co actus est, quo in praelio ad triginta hominum milliaceeidisse serunt, caeteris spoliati S.
Romam auteth ad pontificem viderex eum illis
203쪽
paucis confugiens, credens pontifex quod Galli vie toriam prosequi deberent de fuga coepit consulere, lacrimante t0ta urbe. At victores Galli, longo proelio sessi, ac pro maiori parte vulnerati, potius perquirebant quietem ae cicatricum curationem quam Vie-t0riam pr0sequi, unde B0n0nium ingressi, plurimis eorum desideratis, lacrimando blasphemabant ae maledieebant illi qui primus castra Gallorum conduxit in oram Italiae, ubi ceciderant tot optimi belli duees ae milites. Rex autem gallus nolens in Galliam eadavera oecisorum deserri, ne Galli, iis visis, timidi fierent, in Italiam extiterunt sepulta.
I Iulius II pontifieae, et reges Romanorum, Hispaniarumque, Veneti et Helvetii ad depellendos Italia Gallos confoederationem ineunt: Mediolanum pestilentia ueratur, Gruerius Comi civibus se committit. II Galli Titini reclusi ab Helvetiis, postquam auaestium frustra eaepeetassent, ad Hastam fustiunt. III Gruerius ab Helveticis in praedam habitus. IV Delvetii Vallem tellinam depopulantur et multa loea comensis agri occupant. V Comitis Misothii mors, Trivultius omnibus suis bonis est spoliatus. VI Helvetii in Germaniam revertuntur , Episcopus Sedunensis a Vercellensibus pecunias eaetorquet. VII Lanc illotus Borromeus Dom0ssulam conventione obtinet. VIII Dornos
204쪽
sula proditione ab Helvetiis Oeeupatur. IX Maximilianus Sfortia lilius Mauri Mediolanum ingreditur. I. Die autem septima iunii MDXII pontifex Iulius II, Maximilianus rex Romanorum, rex hispanu S, Veneli et Helvetii in unum se colligentes concilium inierunt de expellendo Gallorum rege ex Italia; unde Helvetiei per civitatem tridentinam ac per Austriam
in agrum Veronensem, ac in oram Lombardiae descenderunt, ae in castris pontificis et Venetorum cum Hispanis, qui in Ravennae conssietum Supervixerant, Se asSoetarunt. Gallorum autem castra se obviam
secerunt ad loeum Pis herae, licet Ioannes Iacobus Trivullius, relictis castris, Mediolani domi suae
Sed Lanχnee, qui erant in castris Gallorum, ad uelvetiorum castra confugerunt, Secum diaetis bona bardis. Galli vero se impares iudieantes viribus inimi eis terga dantes, in Glara Abduae ad locum Pirighitoni se firmarunt, unde Omnibus in ducatu pavor ae formido non modi ea extitit, maxime in civitate Mediolani. Nam die festivitatis eorporis Christi quae dies erat, decima iunii, omnes ossiciales ac regis ministri eum plurimis Mediolanensibus civitatem Vercellarum versus aufugerunt cum mulieribus, filiis ac mobilibus, ae Aronam se eontulerunt sub dominio tunc Federici Borro mei retentam. Aufugientes etiam Mediolano cardinales multi. ad valles Ticini perventi, a grassatoribus inibi congregalis depraedati sunt, eum aliis Gallis Mediolano in Galliam confugientibus. Aufugit et Ioannes Iacobus Τrivultius eum tota eius familia ac bonis mobilibus; aufugerunt
et reliqui Mediolani primates ad populi et Germanorum furorem declinandum, tunc cum vitae
Consederatio contra Gallos et horum fuga.
205쪽
mittit. salii ad eivitatem haston insem confugiunt,
diserimine nulli bi tutus accessus existens. At Galli, eastra Germanorum declinantes, se prope Papiam
eontinuerunt, civitates omnes in maximo diserimine, Suo receSSu, relinquenteS.
Quo tempore civitas Mediolani, quae per Ioannem Baptistam Vicecomitem et Laneel lotum Borromeum regebatur, peSte laborare coepit. C0mum Vero regebatur per Ioannem Gruerium, qui, Como cum suis quadraginta militibus egredi timens, ne ab incolis in praedam daretur, se comunitati et civibus re-eommissum saeit, et omnia iuxta Comensium voluntatem agit; qui ad eius custodiam centum homines super platea assistere iuSSerunt.
II. Castra regis salii ad mille et dueentum milites eum plurimis tormentis Τieini morabantur sub duee Patissa: Veneti vero sub ducibus Bernardino Mon tono, Paulo PeruXino et Fraeassio. Helvetici, sub duce Mutthaeo episcopo cardinale sedunense l), numero quinque et viginti millia in suburbiis seu in leporario existebant, ibi quotidie Gallis bellum inserentes; nam Galli civitatis portas obturaverant, ac bellum sustinentes expeetabant a rege gallo auxilium duodecim mille peditum, qui per mare ad civitatem Savonae sub duce Narbonensi gallo descendebant: et Helvetici pariter expectabant opem a pontifice Iulio, sub duee Urbini eius nepote. Interim quidam Papiensis, dum Galli eardinalem de Medi eis florentinum in Galliam ducentes Padum transissent, de manibus eorum eripuit, qui post Iulium pontifex essectus, omnino accepti tanti bene fieti oblitus est. Die decima octava iunii Galli in ei vitate reclusi, ab Helvetieis ac Venetis assidue tormentorum bello crueiati, ae spe auxilii ubique frustrati de suga
il Sbeiner erat tognomen huius cardinalis pedunensis.
206쪽
si hi consulere e perunt. Τune apertis civitatis soribus, postea e lauSis, per pontem Tieini aufugiunt; qui omnes fugientes, quum essent equestris ordinis, non suerunt ab Helvetiis pedester militantibus intercepti. Quos ad civitatem hastensem perventos nequaquam insequuti sunt uelvetiei; sed Papiae morantur a civibus peeunias colligentes, qui pretio quinquaginta millia aureorum se redimere coacti sunt. Quibus cognitis, Statim Mediolanenses, inito in viridario, sive in amplissimis atriis Mediolani, ubi fratres observantiae sancti Francisci praedicando verbum Dei Mediolanensibus frustra effundunt, e0ncilio, iurarunt fidelitatem lisae ae Maximiliano Sinritae Mauri silio in Germania apud Romanorum regem degenti. Postea Matthaeus episeopus sedunensis eardinalis ae Iulii II legatus, qui omnia solus in Mediolani ducatu agebat, cui uelvetiorum et Venetorum ea Sira obtemperabant, tibicen apud nos
Como destinaxit, die viginti Iunii ut fidelitas ad
instar Mediolanensium fieret, ac Gruerius gubernator cum lota eius lamilia a Comensibus pro eaptivo eostodiretur, quem comunitas Comi cum suis salvum fieri promiserat, ipso solvente debita eum Comensibus inita. III. At Comenses transmiserunt Mediolanum Ioannem Andream Lambertensum Sacrarum eostitutionum do. eiorem a Ludovi eo gallo militem ereatum, ac Franciscum Lucinum iuris utriusque doetorem eum aliis oeto et vibus qui sidelitatem iureiurando firmarent iuxta legati mandatis, qui Comum revertentes sal Vumeonduetum retulerunt ut Gruerius et Galli eum rebus suis salvi essent, quod observatum nequaquam fuit. Nam paulo post praesto Comi fuerunt quadringenti uelvetici a cardinale Matthaeo missi,1ingentes se habere in mandatis ut Gruerium Comi
Maximilianus Ssortia a Mediolanensibus dux
salutatur. Gruerius ala Helveticis SPO-liatur.
207쪽
Helvetii Vallem tellinam diripiunt, multa loca
gubernatorem cum suis militibus ae familia ad loea tuta conducere ut, quod credens Gruerius separavit ad reeedendum eum eis; eratque cum G puerio Richardetus gallus eius lueum tenens, vir quidem liberalis et humanus. Helvetici vero videntes Gruerium et reliquos milites super equis in soroecelesiae maioris Comi, saeto impetu, iusserunt eos ad hospitium Bonaeeursii accedere, et eoS ab equis prostrarunt ac omnibus rebus spoliarunt, ae, Sola ea mixta indutos, pro captivis Mediolanum duxerunt ubi bonis et equis spoliatis, ipsis Helveticis decem milia aureorum solutis, sere nudi, spreto Sal Vocon- duetu, pedestres ad regem suum abire coacti sunt. Igitur omnibus consiliariis,' ossicialibus, gubernatoribus ae thesaurariis regiis in Galliam reversis; 0mnes civitates, oppida ac villae tu ducatu Mediolani existentes, sub liga et Maximiliano Ssortia, in Flandria existente Mediolani duce, sidelitatem laee
IV. Quo tempore Helvetiei ligae Grixiae tueolis Vallistellinae multa damna intulere, ac Thomam Paravi ei num ea Spanen Sem, cognomento Capellum, ut se redimeret pretio mille et quinqueeentum sore-n0rum e0egerunt, et ex Trahonae villa et aliis villis usque ad locum Ardent condia mille et quinqueeentum optimi vini. Sie tota Italia primo a Gallis divitiis spoliata, eius bonis quoque Germani et Omnes Galliae Belgi eae ditari conantur. Deus misereatur noStri, noS exteris in praedam loeavit lΑger comensis magnus, undique montuosus ab Helvetieis in frusta dividitur: confoederatae ligae Grisonum Vallem tellinam ei rea montes Rhetieorum optima Vina stuentes, Clavennam , et ab oppido Mussit supra Larii lacus omnia recepere in Suam potestatem. Conisederati vero Uraniae idest Sui Z-
208쪽
geri ultra comitatum Bilingonae, Vallem Lugani, eum
plebibus Loearni, Luini, Mendrisii, Balernae pariter
in suam redegerunt potestatem. Civitas vero Comisi ne membris destituta remanet. Castra Helvetiorum ac Venet0rum in unum col- leeti ultra sumen Pudi, in ei vitate Alexandriae ab omnibus pecunias colligentes se loearunt. T0rmenta et bo in bardae Secus moenia Mediolani, ad
portam Ioviam Liga iussit a stigi, sed adhue quum nihil proficiat, qui est dies vigesimaquarta tulit, a Gallis quoque cuStoditur. V. Nicolaus eo mes Misoehii, Ioannis Iacobi Trivulti iunicus filius, post Gallorum fugam Τaurini Sabaudiae
ducis adeo morbo gallico percu SSuS est, ut per annos decem sere singulis mensibus tenderet ad mortem; omnia eiu S membra erant quasi contraeta et quasi Voce privatus, Sed medicorum cura de cimum usque annum mortem evasit et tandem mortuus est. Ad eius curam existit Petrus Merius ex
Menasii oppido Larii lacus, in medicina doctor peritissimus ac asSiduuS.Iaeobus Τ rivultius, qui inter mundi belli duces primus dicendus est, et qui omnia opera sua in Mediolani ducatu reposuerat, cuique omnia pro Spera Succedebant, omnia brevi fortuna abstulit, nam castra
Galli regis nequaquam derelinquere Voluit, sed cum eis in Galliam ad regem accessit, relinquens domum amplissimam in porta romana per eum a fundamentis extructam, Casini, Viglevant oppidaeum agri S et Slargesea, Burgum Castri novi, Florentiolam, oppidum Vespotate, Clavennam cum terra nova ibidem laeta, et eum infinitis praediis magni redditus, quae omnia Sedunensi episcopo dono tradita sunt. Uxor vero Iacobi Trivult ii nurus et ablatiei Mediolauum relinquentes Taurinum ad habitandam
Arx Mediolani adhuc a Gallis obtinetur. Mors comitis Misoetiit. Trivialtius omnibus suis bonis spoliatUS.
209쪽
cardinalia Seis dunensis a Vercellensibus P.
Vl. Helvetiei pro maiori parte in Germaniam revertentes per eivitatem Comi et per saltus Cla-xennae nullum ossendentes ad minimum usque persolverunt ad pernitiem Gallorum qui omnia in praedam ponebant.
Die trigesima tulit episeopus Sedunensis eardinalis in Germania ae tam bardia legatus, Ligae et Maximiliani Ssortiae Mediolani dueis castrorum duetor. non haeSi tu it conducere eastra ad ei vitatem
Vereellam Sabaudiae ducis; ubi, habitis ab ineolis pecuniis, diseessit, et ad pulchrum Visi evani oppidum a Ioanne Iaeobo Trivultio derelictum ad habitandum se conduxit, ex peetando Maximilianum Ssortiam Mediolani ducem, ad quem aceeSSerunt multi Mediolani ei ves ad eum Mediolanum ex Germania asS0eiandum.
VII. Laneillotius Borromeus Αronae comes inter Mediolanenses primarius a Sedunens 3 eardinale agri novariensis in gubernatorem constitutus est ad redueendum Do mossulae oppidum a Gallis tune custoditum sub potestatem sanctae ligae et Maximiliani Mediolani dueis omni conatu et sine intermissione. Unde, admonitis oppidi capitaneo et custode ἰ ut bello non expeetato nee a Gallis subsidio quoniam Galli omnes in Germaniam eonfugerant, nee SpeSerat redeundi, propter bella quae regi gallo a regibus Angliae et Hispaniae et ab archi duce Flandriae seu verius a Margarita gubernatrice indicta erant omnia Ligae ac Maximiliano Ssortiae Mediolani duet restituant. Tandem inter eos inita est conventio quaedam ut comes inducias concederet, et sortilicia restitueret ad diem deeimam et quintam augusti: prius Gallis omnibus, qui sorte erant numero ducentum, S0lutis eorum stipendiis quae a gallo regi reman Serant, oppidumque Domossulae illi eo resti-
210쪽
4 tueret, elargita quadam portione pecuniarum nonnullis incolis eius oppidi qui sub gallo rege militabant;
paetisque celebratis ac per publiea in Strumenta con- laetis, comes cum honorabili eomitiva Domussulam in pace ingressus est. Polito oppido et ab ineolis sacramento fidelitatis aecepto, abinde reeessit; dimissis nonnullis ad custodiam terrae, Vogoniam se transtulit terminum praesi xum expeetando, et suit in
mense tulit. Sed gallus capitaneus d0lore lutereeptus, quod primus extitisset qui paeta eum Italis secisset de sortiliciis restituendis, quoniam reliqui Galli, qui in sortilietis residebant post fugam Gallorum, ea sub regio nomine adhue custodiebant, uti erant sorti-lteium portae Iovis Mediolani, sortilietum Τrisii, oppidum Leuci, sortilietum Lugani et Locarni, so tilicium Novariae, civitas Brixiae, oppidum Cremae,
Ligna gi et Pischerae, mortem cum vita mutavit. De cuius morte certior laetus comes Statim Dom0ssulam
petiit, Gallosque iterum interrogavit, si paeta inita
eum deiuneto servare volebant, qui responderuntesSe Servanda, expectando tamen terminum Staiulum,
ad assumptionem videlicet Virginis. VIII. Comes vero, credens ita in corde eorum eSSe, ibidem remansit: sed quidam Martinus nomine, qui inlotum deiuneti Successerat, eum Helvetieis, set licet confoederatis Uraniae, seu Ligae de Bo se eomposuit, ut sortilietum Dom0ssulae in quo residebat, una eum sortilicio Matanellae, eis restitueret, habita ab eis certa portione peeuniarum, comitem et Italos iugaret; et in die nona auguSti cum aliquibus peditibus suae gentis Domossulam peterent, quod utique faelum est. Ae mane eius diei Martinus ipse in oppido ad se voeari Deit commissarium Domossulae de Lampugniano ae alios eiusdem oppidi, simulans describere velle bona quae per Gall0s in eo sorti-