Isaaci Casauboni De satyrica Graecorum poesi, & Romanorum satira libri duo : In quibus etiam poetae recensentur, qui in vtraque poesi floruerunt

251쪽

DE ROM. SATIRA L. II. 23I

monacta fuerat, tandem conquies set idem & de Satira Romana iure aliquis dixerit. nam & haec poesis

ut ait philosophus,

μεταβαλυσα, Varieque tractata a Laiatinis poetis,ubi tandem ad duas illas species fuit perducta, quas solas Fabius Quintilianus agnoscit, fine mutandi fecit. prior species est eius

Satirae, quam Lucilius inuenit, excoluere autem Horatius , Persius, Iuvenalis & multi item alij: posteriorem eximie nobilitauit M. T eretius Varro, scriptor inter togatos, sine controuersia , longe doctissimus. Omnes Satirae mutationes &diuersas formas explicare, illorum intererat, qui Latinae poeseos historiam memoria patrum ex professo tractandam susceperunt. Sed accidit fato nescio quo, ut viri eruditio simi qui de eo argumento libros

- -- . . . .

252쪽

hactenus ediderunt, susceptae prouinciae partem hanc adeo persu chorie curarent,ut & multa neces rio dicenda praetermitterent: & stacus ac res habebat,non pauca traderent. Caput vero & fons erroris ille

est: quod dum neglecta auctoritate Horatij dc Fabh, Satiram Lucilianain poesi Graecorum inuenire fatagunt,omnia' susque deque miscent, πώτη πολ- , quod ait Plato, me ἰχματα Equidem sine indignatione legere non pos

sum , quod ipsi passim assirmant: AEschylum,Sophoclem,Euripidem& similes alios Graecorum poetas, Satiras, vel ut vulgo scribunt, Satyras, composuisse. quod neque Veterum cuiquam venit in mentem dicere : & ita falsum est,ut nihil queat magis: quum Graeci homines, illi Vtique antiqui, non minus Satiras

253쪽

DE ROM. SATIRA L. II.

Romanorum, quam Graecas Kasedas semper ignorauerint. Vt igitur tantus hic &prope iam isti 'ωι ος in studiosorum animis error,funditus euellatur: uniuersam Romane Satirae historiam, quoad quidem eius fieri poterit, ut in re propter monumentorum inopiam obscurissima, breuiter asseremus : tum de disserentia Satyricae Latinorum poeseos ab eorundem Satira, deo. origine, caussa,& recta nominis huius scriptione disput

bimus: ac postremo circa naturam

illius poeseos, quae Satirae appellationem quasi propriam sibi vindicauit, nonnulla haut praeter rem considerabimus. iam ergo ad primum disputationis huius caput ac cedamus. SATIRAE apud Romanos mentio extat sane quam antiquissima. nam si Saturnios Faunorum

254쪽

α3 Is. CASAU BONI vatumque versus, & Fescenninos excipias , nullius temere Latinae poeseos antiquius nomen inuenies quam istius. Saturniorum origine primam nemo veterum tradidit, neque legem certam. Saturnium enim metrum de quo loquuntur metrici, non est: illud omnium vetustissimum: cuius lex adeo soluta fuit, ut non metrum, sed simplicem cum rhythmo cantum fuisse quidam scribant. Servius in illud: Nec non Ausonis Troia gens missa

coloni

Vesbus incomptis ludunt, riseque

soluto. id es, inquit, carminibus Saturnio metro compositis: quos ad rhythmum solum vulgares componere consueuerunt.

ut videantur huiusmodi versus aprosa abfuisse propius, quam vera poesi . nam 'bsς, etiam in soluta

255쪽

oratione habet locum: quae nihilominus si numeris careat ενυθ ρος fiet, at non ἔμμ υς: proinde ne poesis quidem. Non multo plus artis habuerunt Fescennini,ipsi quoque temere compositi ac rudeis.hςc nempe erant adhuc nascentis Romanae poeseos primordia : & quae vocari ab Aristotele e v d σματα , libro superiore obseruabamus: ubi etiam de Fescenninorum origine, Horatij Verba proferebamus: Fescennina per hunc inuenta licentia

morem,

Versibus alternis opprobria rustica fudit.

Fesceninos excepit Satira: Vt tempore posterior, ita elaborata magis,& quod ad metrorum leges attinet, perfectum iam poema. Liuius lib. vii. de ludorum scenicorum institutione agens: Caeterum, ait, parua

256쪽

hac qsoque, vifermeprincipia omnia,)oe ea ina peregrina res fuit. sine carmiane ullo ne imitandorum carmissi actu, ludiones ex Hetruria acciti, ad tibicinis modos saltantes , haud indecoros motus more Thusio dabant. imitari deinde eos iuuentus smul, inconditis inter se iocularia pandentes versibus,carpere: nec absonia voce motus erant. Accepta itaque res ,sepisseque usurpando excitata. vem naculis artificibus, quia Hister Tusio verbo ludio vocabatur, nomen histrionibus inditum qui non sicut ante Fescenniano versui similem, compositum temere ac rudem alternis iaciebant: sed impletas modis S Naas descripto iam ad tibicinem cantu, motuq. congruenti peragebant: haec Liuius in anno V. c. ccc C.

coss. C. Sulpitio Petico, C. Licinio Stolone: quando graui pestilentia urbs laborauit. conferenda autem historia haec esst de origine & pro'

257쪽

κῆς apud Romanos, cum iis quae de Graecoru poesi disputata sunt initio libri superioris. videbis propemodum omnia heic atque ibi similia. quod non ideo sic accidit, quia

Graecos Romani adhuc imitarentur. nam imitatio Graecorum tunc coepit, cum ingenio ars accessit: at

rudimenta haec poeticae ab auctore atque impellente natura proficiscebantur, sicut demonstratum est,& probat elegantissima disputatione Marcus Victorinus libro quarto. Vt

igitur teste philosopho,

ex illis iocularibus dictis quae fundi

prius temere solebant in Romanorum solennibus, Satira primum est orta. Satira haec carmen fuit,ridicula versibus intexta cotinens, quae

258쪽

inter se more antiquo iactitabant, ut mox loquitur ipse Livius. quam fuerit huiusmodi Satira diuersa a Luciliana, dicere nihil attinet. res

enim manifesta : & clarissime a guent quae deinceps dicentur. a Sa lyrica vero Graecorum tantum differebat, quantum a caetera poesi distat dramatica: cuius ne nome quidam norant tum Romani. Quemadmodu autem apud Graecos usurpationem Vt cum

philosopho loquamur, excepit in

scena dramatice, post inuentam a Thespide tragoediam, ab Epichammo Cratete comoediam: sic Satiram veterem secuta est fabularucompositio : quarum auctor primus apud Romanos Andronicus, homo & Graecus, & Graecis litcris cxcultus: qui postea ab hero WLiuio Salinatore,cuius liberos erudie-

259쪽

DE ROM. SATIRA L. II. 239

bat, manumissus, Liuius Andronicus est dictus. de hoc idem princeps historiae Romanae: Liuius post aliquot annos ab Satiris ausus est primus argumento fabulam serere. Valerius Maximus : a Satiris primus omnium poeta Liuius adfabularum argumenta glectantium animos transtulit. atque ita nullum dubium,quin uniuersam dramaticen Graecis accepta ferre debuerint Romani. quod enim in Sicilia Epicharmus, Athenis Thespis & Crates,id Romae fuit unus Andronicus: qui primus Latinis & tragoediae & comoediae componendae praebuit exemplum. Satis

constat, primam Liuium docuisse fabulam C. Clodio Caeci F. & M. Tuditano Cossanno post: Romam conditam, ut ex Attico suo scribit M. Tullius, quarto decimo &quingentesimo. unde potest intelligi

260쪽

quam lente Romanorum studia ad poeticen excoledam sint traducta. Porro fabularum compositione in uenta, refrixit initio Satira: verum hoc tantisper, dum mos obtinuit,

ut ipsi poetae suas in scena fabulas

agerent: ubi vero agendi parteis ad histriones sunt translatae, retulit in scenam ipsa iuuentus Romana risus iocosque priorum Satirarum: non quidem ut fabulas excluderet: sed ut fabulis ipsis,praesertim autem Atellanis, adiungerentur, siue inse

rerentur. quam mutationem etiam

alia deinde est secuta, cum Exodia dici coepere, quae prius erant Satirata Liuius docet clare ibide: ubi, postquam de fabulis Andronici dixiLset, & partito ossicio inter puerum ac tibicinem cantantes , & histrionem, squi poetae successit) canticuagente, hoc est ut exponit Valerius