Philippi Berterii ... Pithanôn diatribae duae. Quibus ciuilis imperii Romani notitia & ecclesiae politia illustrantur

71쪽

8 PH. BERTERII Una I birbonensi olim comprehense Iugdunum caput Galliarum. Aquitania a Gallijsseparatae. Hiθaniarum prouinciέ primum tres , postea quinque , demum septem , qua vetus minque

de pagan. sacraf. illustratur. His 'ania alter

orbis Traianniarum quinque prouincia. C A P. V.

R o o nunc postulat , ut Occidentem quoque perlustremus, ac primum Ita- liam, cuius septemdecim sunt, omnium fere consensu, prouinciae: harum octo a Consularibus reguntur, Campania, Tuscia cum Umbria,Picenum Suburbicarium , flaminia cum Piceno annonario, aemilia, Venetia,Liguria,Sicilia:a Cor rectoribus duae, Apulia cum Calabria, Lucania cum Brutijs:a Praesidibus septem,Samnium,Uale ria , Sardinia, Corsica, Rhetia prima, Rhetia se cunda , Alpes Cottiae. At Paulus Diaconus octo decim munerat. Et sane Alpes Graiae in vetericliam indice, Italiae ascribuntur; sed eas statim in Galliarum dioecesi cum. Poeninis unitig prouin ciae nomine coniunctas repcries; quod Notitia, &omnes Gallicae descriptiones confrinant:atque ita augendus non est Italicarum prouinciarum numerus. Non debuit tamen in veteri indice praetermitti. Va

72쪽

PITHA NON DIATR. I. 69Valeria; nam inter Italiae prouincias ab Arcadio,& Honorio ponitur l. vlt. C. The . qui b. equor. v concessquinscripta est ad urbis Vicarium,eique in Notitia haec subijcitur prouincia; cuius recens, opinor, institutio: nec enim Valeriae meminit AEthicus,a quo omnes sere Italis prouincit nominantur.

Silet & Pollio,cui intima Italiae prouincia incognita esse non potuit: ζ orirectorem inquit ille in Tetrico seniore) totius Italiae fecit, id est, Campaniae,

Samnij, Lucaniae, Pratiorum , e ulla, Calabria, Etruriae , atque Umbria, Ficent, Flaminiae, omnique Annonariae regionis. Haec illa vetus Italia: quam rerum maxIma To ma

posuit terris. Imo extra priscos fines Italiae Flaminia. Acro in Horat. Od. iiij.lib. iiij. -etaurusfluuius est,ri Piceni prouincia oriens, in Flaminiam decurrens,quae regio Gallia dicebatur.Gesssiam enim ab Italia diu, debat olidi Rubicon; aucta postea Italia ad Varum que, ut ex Plinio, Vibio Sequest. Seruio, & alijs notissimum est. Qua de re corruptus ubique te , gitur Lucani versus: Finis j Italiae promoto milite Varus. Scribendum cerct,stromoto timite nam clim antea de Rubicone dixisset:

Gallica certus Limes ab Ausoniis disterminat arua colonισ.

73쪽

Non frustra promotum postqa limitem addit. 'Vnum est in voteri indice Picenum, duplex in Notitia; Suburbicarium, & Annonarium: de Suburbicario agitur mi. I a. C. Theod. de indulg. debit. Annonarium Flaminiae adnexum est in Notitia; Haec nimirum regio Annonaria Pollioni,quae cum Flaminia ab eodem solebat magistratu guber-Pet nari, ut probant lapides antiqui: CvRANTE;

quuti,Flaminiae & Piceno Annonario Consularem dedimus: sed nihil fere at Correctore differt Consularis, indeque Tusciae & Vmbriae, Campaniae, Vcnetiae, Siciliae , quibus in Notitia praesunt Comisulares, in lapidi si antiqu, saepe Correctores trubuuntur. Leguaius autem in alijs inscriptionibus Iuridicum & Consularem Picenianum , quae ad Picenum Suburbicarium referri possunt: nam &. haec prouincia Consularem habuit uia ilIllyrici sex sunt prouinciae in Notitia: Praesidibus parent, Dalmatia, Pannonia prima, Noricum Moediterraneum,& Noricum Ripense: Consulari, Pula. nonia secunda: Correctori, Sauia. Septima hic desideratur Valeria, quae in Rufi bret ano, & in veteri

74쪽

indice prouinciarum non ominatur; factum id Librarij culpa: neque enim puto neglectam in Notitia prouinciam, cui Ducem praepositum inuenio: lure nimirum tertia Pannouia. Nam inter populos, quos Praesecto Illyrici Constantinus regendos dedit,cnumerat Lolimus tib j. Δακας e Teac-ους,υμ Βαλιράοις Παωναι. & Marcellinus lib. xin Valeriam, partem quondam Pannoniae, prouinciam a Diocletiano institutam, filiisque nomine illustriorem factam prodidit. Et sic recte tres ab Optato lib. ij. memorantur Pannoniae. Sunt qui candem censeant Praeualitanam,& Valeriam,quoniam coniuncta .leguntur in veteri indice, sed per- pcram : nam Praeualitana Orientis prouincia fuit;

at Valeriae Dux, in Occidentis limite constituitur;& Praeualitanam inter Daciae prouincias retulit Iustinianus Novell. xj.

In Africa sex sunt prouinciae, Carthaginensis vel Zeinitana, sola in Occidente Proconsularis; cuius ob H Episcopi & Synodi Proconsulares dicebantur in Concit. Carthagin. ἐπιλεγκταν Em--ιαχυχμάνω. Victor Tunnunensis in chronico:)oconsuti ru concini prouinciae ostica a Sacerdotes.& statim: Conditi, P umidiae Episcopi ad inritarirotonsularium Sacerdotum colum. Bylacium, ScNumidia Consulares; Tripolis, Mauritania Caesariensis, Sitifensis Praesidales. Omnes veteri hac G a

75쪽

Rusus, cui cum Notitia & veteri indice omnino conuenit: nec dissentiunt acta collati Carthag. Praesto sunt e iue de omnibus scilicetprouinciis Micanis id est,de prouincia Proc osulari,de prouincia Placensi sic enim legendum est de Numidia, δε-auritanijs Sitisensi, odi Casuriensi,sed etiame, de Tripuitana prouincia. Legebatur in veteri indice Bysantiu:similis error in Itinerario Antonini apud Varronem & Hieronymu, a doctissimis viris iam deprehensus est. Sed duas tandem aliquandosuisse Numidias, colligi potest ex Synodo Cartha

ginens quae post xij. Honorij, & viij. Theodosij

consulatum celebrata est his verbis, quibus alia etiam Africie prouincis exprimuntur: T σπο ρηταῖς E

76쪽

-- ελιηγητῆς Onesius , ex mendosa huius loci scriptura Sarianam haust prouinciam, inauditum hactenus nomen ; & Αν - αν- Proconsularem esse non vidit Balsamonis interpres, cui nimium credulus Onelius, Anthypatianam no uam rursiis finxit prouinciam. Ad extremum Iustinianus Africam, cui Vandali acerbissimum serui tutis iugum imposuerant, armis victricibus liberatam , in septem partitus est prouincias: Tingitanam,Carthaginem,quae Proconsularis antea vocabatur, Bysacium,& Tripolim Consulares; Numidiam , Mauritaniam, & Sardiniam Praesdales i. I. de ossic. Praef. prael. Afri Verum hic plerique non Tingi, sed Zeugi scribunt, quibus non assentior.

Nam quid stud est Zeugitana, in qua ut scribunt

AEthicuq & Isidorus erat Carthago, quam Proconsularis Victor Vticensis Episcopus lib. j. Fxem

reditatis diuisit. Nec dubium hercle Tingitanam, quae vigente Occidentis Imperio Hispani js attributa fuerat, Africanae dioecesi restitutam. Nam Iustinianus in L a. de ossi c. Praef. prael. Afric. ubi, dispositis militum stationibus, totius Africae aditus praecludit , septa valido iubet praesidio muniri. Φ mea ait Procopius orati vj. ιυδ ,--ν

77쪽

Septum quid sit,notum omnibuS:vociS tamen originem a septem fratribus,quod montiS nomen est, deducit Procop. lib.j.de bell. Vandal. ΣέHADtmλ

cit, Emeεα δελrους a Ptolemaeo & alijs Geographis in Tingitana constitui;de qua nihil tamen in d. l. a. quia cundem, ut conijcio, cum Mauritania Caesarienti a Iustiniano Ducem acceperat, quod in alijs quoquc prouincijs tape factum negari non potest. lam Gallia Sc Hispania, atque ipsa Omnium natiOnum victrix Italia, in potestatem ditionemque exterarum gentium venerant; atque ideo Iustinianus Tingitanam cx Hispaniae , & Sardiniam ex Italiae calamitate incolumes,ad Africam a iij ccre coactus cssi. quo etiam tempore Siciliam Thrastiae accessiste alio loco diximus. Tutius est ergo, Vt veterem in

l. i. de osc.Praef. prael. Ast. scripturam retineamus: nam si Mauritanias omnes in unam prouinciae sor mam confundi permittimus , sex tantum in illa dioecesi remanent prouinciae. Mauritanias quidem

ab initio Claudius Caesar,ut author est Dion lib.lx. in Tingit an in & Cariaricialem diuiserat: sed ubi cum Hispani js coniuncta est Tingitana, ex ea Siti

78쪽

sensem recisam arbitror ; nec temere in alia Synodo , quae etiam post consulatum Honorij XII.&Theodosj VII I. Carthaginem conuenit,Tingitana & Sitifensis eosdem habent legatos , ut ostendunt tres, his conceptae verbis subscriptio

nes: Legatus prouincia Sitifensis MDel Maurita niae Tingitanae. eoque me coniectura ducit, ut

existimem , aut nihil in Ecclesiasticae prouinciae sorma immutatum, & ab eodem Episcopo Tingitanae vel Sitifensis nomen usurpatuua, aut in Ecclesiastica politia, has prouincias semper coniunctissimas fuisse. Sedenim abolito tandem Sitifensis nomine , ad priscam diuisionem redijt Iustinianus, duasque statuit Mauritanias, Caesariensem, quam simpliciter muritaniam appellauit, & Tingit

Decem & septem Galliarum numerantur pro uinciae diex Consulares, Viennensis, Lugdunensis prima, Germania prima, Germania secunda, Bel gica prima, Belgica secunda; undeclin Praesidales, Aquitania prima, secunda, tertia seu Nouempopulania, Lugdunensis secunda, tertia, quarva quae Soponia appellatur maxima Sequanorum,Narbonensis prima, Narbonensis secunda, Alpes maritimae, Alpes Poeninae cum Graiis. A Marcellino tamen & Ruso duae tantum Lugdunenses, S una

79쪽

ue 6 PH. BERTERII Narbonensis memorantur. Verum haud longo

post tempore diuisa est Narbonensis. Extat in Concilio Aquileiensi, sub Gratiano,Valentiniano,& Theodosio, epistola ad Epii copos prouincia Viennensium , & Narbonensium primae & se cundae; fit etiam mentio de secunda Narbonensi in Concilio Taurinensi. Et haec quidem prouincia Proconsularis primum fuit, ut docet inscriptio l. .

C.ad l.Iul.de adult. Ausonius in Narbon. .Tu Galgia prima,togatι. Nominis attollas Latio CP consule sesies. Antiqui lapides: L. RANIO. V. C. Cos. CVRA--,. TORI. REI P. MEDIOLANENSIUM. CURAT. REI P. NOLANORUM. PROCOS. PROVINCIAE. NARBo- Pet. . . NENSIUM. &c. L. FABIO. CiLONI COMITI IMP.L. SEPTIMI SE vERI. PROCOS. PRO V. NARBON.

&c. simi & aliae huiusmodi inscriptiones. Nos vltimam Galliarum diuistspem sequuti, eam retulimus ex Notitia Imperij, veteri indice, & Gallicis descriptionibus, in quibus non solum prouinciae, sed ipse metropoles nominantur. Galliam autem in tres primum partes Caesar diuiserat; sed Augustus ut Strabo author cst quatuor prouincias constituit:Belgicam, Aquitanicam, Lugdunensem, & Narbonensem. Eo pertinere videtur vetus hoc

80쪽

PRO C. Praetermissa est Belgica, quia remotior,& Germaniae quae saepe a Gallijs distinguitur proxima. Certe Lugdunum Belgicae ciuitas, Germaniae caput dicitur in Itinerario Antonini : M

Lugduno capite Germaniarum , Argentoratum

. F. CCC. XXV. Septem postea fuerunt in Gallijs provinciae unde Septem prouinciarum nomen quae sic recth nominabuntur, si singulas tantum eiusdem nominis admittimus, Germania, Bulgica, Lugdunensis, Aquitania, Narbonensis, Viennetas,Alpes. Scio Vievnensem Narbonensis antiquitus panem fuisse ; malo tamen Maximam Sequanorum in Lugdunensi comprehendere,quiam quibusdam Galliae Noti's quinta adhuc Lugdunensis: appellatur. Nec recens quidem haec Septem prouinciarum est diuisio:nam Macer, qui

Antonini temporibus claruit in L 3. de ossic. adsessam diuisam fuisseGermaniam aperth testatur. Verum aucto prouinciarum numero, extincta non est,ut antea diximus, Septem prouinciarum appellatio , qua Constantinus Tyrannus uniuersam Gabliarum dioecesim intellexit. Quoniam tamen eius