장음표시 사용
321쪽
offici Sihoe natura praeseribit, ut homo homini quicunque sit, ob eam eausam qubd is homo sit, consultum velit, necesse est secundum
eadem naturam omnium utilitatem esse communem. Quod si ita est, una continemur omnes Meadem lege niriurae, idque plum licita est. eerte violare alterum naturei lege prohibemur: verum autem piimum: verum igitur extremum. Qui sic argumentetur, eum non ea uillari cecfumis praeelarum est. Sane fili. cibus, captiosis interrogationibus qui utitur , eauillatur,4 id coὰ ptiosis trium genus interrog.itionis, eum aliquid minutatim S gradatim additur aut demitur, Soritas hos
voeant, qui aceruum eiu citantino addito grano,Vitiosi. m .ines captiosum genus, ut auctore M. Tullio in Lucullo, minime in philosophia probari solet,ita in Iuri rudentia. Inuenim Chrysippe tui nitor acerui, inquit Persius . Hunc ridet Lucianus in Dialogo cui nomen cita ame, apud quem Chrysippus emptorem sic alloquitur ,ο μεγιτον,
VlsSIMA v TATION Es, ut ecce in hoe exemplo , Is cuius prostitutae sunt, leno est. Omnia autem sapientis sunt, inter omnia autem de prostitutae sunt. Ergo prostitutae sunt sapientis Leno autem est euius prostitutae sunt. Ergo sapiens est leno. 'dexemplum a Seneea, in haee ipsa verba proponitur lib. . de beneflc., Ad hiicit deinde sie illum vetant emere Dicunt enim , Nemo rem suam emit omni . autem sapientis sunt, Ergo sapiens nihil emit sic vetant mutuum sumere, quia nemo usuram pro pecunia sua pendit. Innuis merabilia sunt quae ea uillantur, eum pulcherrime , quid a nobis dicatur, intelligant. Sed aliud huius ea uillationis exemplum ex libris nostris adseramus: Expluribus causis pol si demus, possidendo, su-cipimus, lueapione domini efiicimur ergo ex pluribus causis d minium aequirimus: hoe autem extremum saltum est, praeeedentia vetissima φ. Etenim in eo est captio , quod usu capi ipsa non Ri' ii vest dominium, sed eausa dominij, adeptio per eontinuationem vitia νὴ possessionis. Superioribus unum ex iisdem libris desumptum ex emplum libet adiiceres, si eum id quod quis legauit adimit, perimere dieitur legatum , eur non eum is qui hominem legauit, hominem adimit, eur non Meum is qui Stichum legauit, homi nem adimit, cur non de eum is qui hominem legauit, Stielium adimit mi quidem primum verum est, extremum autem Liss-
322쪽
1yx Paetra I. C. eo MMENT.simum , quoniam , ut Iulianus eodem lib. 14. Digestorum, ex quo haee nostra regula suis pia ess, ait: Qui hominem legat, Stiehum adimit, extenuat quidem legatum ut videlieet Stiehum eligere legatin i qmh' tius non possit, at legatum tamen omnino non perimit . At idem Iu-s q. , de lianus ab euidenter veris, ad euidenter falsa, hoe genere eauillationis di φη λς vsus,perduxilla videtur disputationem: eum ideo quod is erum idem legatus de manumissus direct vel per fideleommissum suerit, purὸ
l. .':ζ vel ex die in obseuro praeualere libertatem dieitur. Idem esse eoili
ἔ. E ma git , Se in ea specie ficti, eum Seio legatus post Selymortem libereia 7 h. ...' eiussu est 'mis Ninutile legatum esse, quoniam certum sit Seium e ,o.ῆ de fi se moriturum sed perperama cum serui, sum se uictum Seio legasse te iata' ii statoreenseatur: ct ideo Papinianus' ab adita hereditate legatum, ea si, post mortem legatarij, libertatem Sticho dicat eompetere cuius opi- .i τὸ nionem spreto Iuliano sequendum est. Ait lex Mura Io NEs,quarti . i. in ipsis interrogationibus, ex quibus rites Stoicis familiaris tonsti---Dic ut aperte noster Seneca doeet xadhibebantur: sed ita subtiliteri ι,ε. i. caute, ut earum nodus pene inexplieabilis esset, ae ne internosce-φ epist retur quidem, si aperitissimis cinomni disputandi ratione exercitatissimis. Ex quo apparet ab euidenter veris disputationem ad ea quae euidenter salsa sunt, perductam esse hoe genere eauillationis, siue eaptionis, quod fit per Soritem qui inexplicabilis subit, is ix . a. difficile est modum imponer . quia paulatim surrepit, mon desinie nefie. serpere, ut is quemlubenter nomino,Senee pereleganter scribit .
Iulianus librosexagesima Digeforum.
Marcellus desinit debitor esse is qui nactus est ex ci pthonem iustam,nec ab aequitate naeturali abhorrentem.
Debitor Creditor Exceptio. M Wi v s regula sententiam obscure ac breuiter expo et suimus ad i. is s. nunc latius aliqv.mtotctfficilius intec-pretabimur. ia ii debitor non est,exceptione se adue si suspetentem tueri potest: retro, qui exceptionem Sae habet, non debet. Vel enim adhue debere non coepit quoniam semper ex captione se tueri potuit, ut cum Primus pecuniam quam se debere Secundo existimabat, iussu Seeundi spoponde rit Tertio,cui Secundus vel donare volebat, vel se debere filso existia see ibat: n.im potarit Primus petentem eum, cui obligatus cx stipulatu i v ivra est, exceptione doli mali summouere, idq; Iulianus lib. 6o Digesto-- arde tum ex quo bax nostra lea sumpta est disertὸ scriptum reliquiis,quae
323쪽
sententia Iuliani citatur ab Vlpiano et cepit quidem , sed pol Ei I
desiit esse obligatus, utpote adquisita exceptione, ut in eo casu, qui a id, o p .' Iuliano eodem libro proponitur ' Prim. mortis causa dediu Seeun αδψrxi daee hirographa debitorum suorum Sept iiij de Maevire is donitura ita muc, L. enim rogauit eam , ut sibi, si conualuitiet, redderet, si verbis ortua, .:4 φ y illis daret dein mortuae Primae Tertia filia heres cxtitit, Seeunda,e '' th uti rogata fuerat, dcbitoribus Primae chirograph .i dedit, conueniu- tura Tettia quae ut heres Primae,.itque inius cm liti succedens, vel ipsa chirographa , vel summam quae ex iisdcbcbatur condicit eam a Septitio . Maevio repelli posse Iulianus respondit, per exceptionem, vel pacti, S conuentionis, quasi tacito consensu vide .itur inter hos, bae defunctam Primam, quae ipsis cautioncs reddi iussit eonvenisse ne pact.
peteret vel doli mali siue quia dolo facit, qui contra' actum petit, a L f generaliter qui quod redditurus est, quod quaqua exceptione eti- έ.&gmindi potest petit 4, siue quod contra de sanciae Primae voluntatem hetes
ab ipsis petat. Ut in simili specie, quae proponituri l. auunculo. s. dedola egia de mort eau donat de in rianc sententiam citatur ab eodem Vlpiano P . ., Iuliani responsum ex lib. o. sed malim ex lib. Go Digest. Hae sunt alii, est . iustae exceptiones, ab aequitate naturali non abhorrentes, ut Mareel. .rζ Ius in hac nostrarcgula notam apud Iulianum: .im de Paulus auctor es. i. a. est exceptionem doli a Praetore propositam,ne cui dolus suus per oe 4ςd i
e itionem iuris ciuilis contra nil turalem aequitatem prout f.Sic quando i tibi de-
r .itio iuris pugn.it cum aequitate, voluntatc testatoris,per excepti 'ρε nem doliis .ili tota ea res temperatur . Sed de pacti exceptio ex aequi si, ut quatate descenidit, de hoc est quod dicitur, ideo naturalem obligationem II;
iusto pacto ipso tute tolli, quia vinctilum aequitatis, quo solo sustine patitidis, batur, contrentionis aeui itate dissoluitur': quin imo exceptiones se te
omnes ex aequit ite oriuntur: quia videlicet nonnunquam niquum'. quid reia
quod tamen alioqui accideret in actione praesertim stricti, utputa eL 'da
stipulatu Paliquem licet iure ciuili obligatum.& emeaci acrior eco I site hu. uentum damnari, ut Iustinianus docet . Paulus etiam ait socio, qua-uis iure ciuili sit obligatus, exceptionem dari, si solidum facere non . . e. i. Q. possit'. in mulierem quae cum heredem se esse existimaret,eon j. βς, mine decepta se in iure interrogata heredem esse responderit: dari qui pis . , dem actionem existimare plerosque, sed exceptione Sen itusconlulti . Tu adiuuari . Pomponius etiam resert debitorem pupilli, qui hos lub v i. o i . te sine tutoris auctoritate soluerit,eius ereditori, manere pupillo l: cet 1: ς ς'p' liberato a creditore obligatum, sed exe eptione ictu eri posse'. idem O. H d;- refert in specie . scribit. . idem scribit. vel sic. quod ipsum. s. de auro uersos , de argento legat. ipso iure obligatum heredem esse, veruntamen doli es i. m. mali execptioni locum nonnunquam esse Vlpianus quoque subtilita ' et' μ a te iuris obstrictum doli exceptione uti posse'. Has exceptiones qui a Euri, Λ.ctori obiicere potest, iam debere non videtur, de sano quamuis mero, 'i, sit et: stricto , civili iure obligatum se inficiari non potest, attamen tu i 'utre naturali quod aequitate sola nititur 9 solutum obligationis vincu- uq lo de liberatum esse constat: unde cum ex bono de aequo introduc an . ta
324쪽
194 Pget FABRI . C. COMMENT. sic auctore Papinianora indebiti soluti eondictio , de sit naturalis vie.ndia. Paulus ait hycasti potest, qui peeuniam loluit iure gentium indebiis
si .a si tam . In ea enim eondictione non modo indebitum solutum aeeipi . tbiui . . mus, si omnino non debeatur, id est si nullo, nee naturali nee ciuili, ζά. Γη ' nee praetorio iure debeatur: sed ri iure ei uili debitum per aliquam e L ν. s. exeeptionem perpetuam peti non possit utputa, si quod ali debetur, .... ., m soluatur aut quod alius devet, .smus Masi ipse debeat,soluerit. Ita
id.b tam accipio quod est apud Vlpianum in l. si non fuerit., .indebitum. T.de eondict. indeb. ubi etiam pauidpbst ex luliano indieat perpetua exceptionem aded parere eondictionem , ut si ereditor sputa emptor damnauerit heredem suum, ut liberet debitorem, puta venditorem inexu venditi, mox venditor, aut quaqua ex causa debitor ignorans retradiderit, vel quodeunque debitum soluerit recte 'ossit condictionet. .-'u' tanquam indebito repetere'. Ergo c& libertus, qui eum patronos adeo autε cetus est ne a se is operas petat, quod postea soluerit, exceptione pactii ὸ ζ Α'' conuenti perpetua tutus, poterit repetere': ex fideiussor qui pactus este i. qui re ne a se peeunia petatur, clina sua exeeptione tutus sit liere reus obli z,ζ', 'togatus maneat i pietamen si per imprudentiam soluerit,eondieerelam ctore etiam ipso Iuliano stipulatori poterit Quia ergo soluit, eum ium' des , re Praetorio liberatus esset,ei error peeuniam repetenti non oberitisequi s. fide enim lego in I si fideiutar in prine s.de eonditione indebiti Idemq;.. a Li. multo magis dicendum est, si cum ignoraret inutiliter se obligatum deb. fide tutar, aut si tutum exceptione numeratae peeuniae, aut solutione a reo tacta liberatum,ipse postea soluerit:rcpetitio enim ei eontra cre- siti . 'l. ditorem eompetit'. Cum autem vi p.icto,ita etiam iureiurando natu-νf. a s. in ratis obligatio tollatur, aequum est, paceti,sic etiam iuris urandi exee -- ptione tutum, quod per errorem soluit, reperere': quod in exee-ha si qui, ptione Velleiani verum est . Atque hic quidem eis non perpetuus via. .a postea demonstrabitur a certe praecipuus et secius est iustae ereepti
P eod. it. tr effli rem eum aeeipiendum elle conli illi cur debetur ex quacunque
actione, vel perseeutione in fictum honoraria, ves ciuili videlicet sit, Et a: ne ulla exceptioni perpetuae remotione . Qu.imobrcm Paulus expli-εione in s. cani cedictum de rebus auctoritat iudicum possidendis, ait ereditoreti. t. . eum esse qui exeemione perpetiarasantinoueri non possit qui ab inui-ditore, T. to possit exigerernam debitor is demum intelligitur qui etiam inuitus
ityis a 'Aigi potest .Ergo debitor esse desinit, qui exe ione potest inten.
e. autem lionem , ctoris alideres, quoniam ab eo inuito exigi non potest debi-- . si tor autem esse desinit intellectuae potestate iuris licet reipsa nomen hor. . iii debitoris non amittat. Nam Seneca optimus Ioeupletissimus au-ν φ cetor,qusque Iuristonsultorum nostrorum verbis lubenter utituUMari Lam et itaque benefietum linquit quamuis non debeatur fieuti quathenese. . d. im petuniae, de quibus ius ereditori non dieitur, debentur, sed non
risq;. d. exiguntur. Denique benefiei exeretionis, quae ab aequitate profici stitui, eicilem actionem Cri Iustinianus doceon exsudimus atque
325쪽
ita fit, ut ne reuera quidem debeamus , utiliter se ilicetis eum essectu eum quo plerunque vertra iuris ei uilis exaudiuntur quandoquidem exigi non fossumus. Et adeo quidem debitores esse dc sinimus, i uitam exceptionem nacti ut id debitum compensari, nobis aliam rem persequentibus,non queat. Denique Iabolenus generaliter definit,quae q.es 7 .eunque per exeeptionem perimi possunt, ea in eompensationem non inpens. venire. Ait lex, MAE vel fieri potest, ut habeat aliquo casu b. Ait lex, E CEITIONEM perpetuam, vel certe non tempora ν.hd. griam Etenim qui temporariam habet utputa pacti, ne intra certum d Maced. tempus petatur, fortalia ne dum vivet, non ideo non est debitor quia non pure debet: quin imo in diem certum debitor, utputa cum moriar adeo debitor est , ut ante diem solutum tanquam indebitum n e i. tria possit repetere Leum vel debitum iri, vel potius deberi iam eonstet. et condiaua ratione is quoque qui ea conditione debea, quam Omnino exti dra ... s. deturam aliquando eertum est, utputa si morietur, solutum interim non 4- μrepetit' ut nee is qui ita promisit, siue nauis ex Asia venerit, siue non quod indiε venerit, quia ex una eausa alterutrius solutionis origo proficis eatur delatur.
Quomodo autem pactio, quae in eertum tempus eollata est, non ma- Τ'::-gis eodictionem indueit,quam si di bitor ex ea die,id est post id tem- ζζdit. pus soluisset, ut modb diximus, ita prorsus defensio iuris, siue exce εἴ iuiuaptionis iustam causam habens, eonditionis instar obtinet, ut sei licet nu . , de interim non debeatur, interim solutum repetatur s. Quod enim sub ἡά- eonditione qua non tantum quandi, sed etiam omnino an exitura H- sit incertum est,debetur:id solutum per errorem existente quidem eo: ...ais ditione non potest repeti, sed pendente potest,quia debitum iri, eo indeb. stat h. Ergo finge pactum esse aliquem ne conueniatur donec Titi Us .hd .haeonsul fiat,ineertum tempus est .proinde non constat utrum tempora. s. condi. Ita sit, an perpetua exceptionis de sensio. perpetua enim fieri potest 'riente antequam consulatum adipiscatur Titio, quae ipso consulatum ineunte ad tempus es, Id vero incertum esse sussieit ad eausam indebiti, hoc est,ut indebitum solutum esse videatur,atq; adeo repeti pos-st: quoniam nee adhuc debetur,neque Porro debitum iri ullus alleverare possit:atque haec est sententiat. sufficit. in princ. s. de eondit i deb. Vnde etiam euenit,ut si in diem, vel sub eonditione debitor latitet antequam dies vel conditio veniat, non possint bona eius, ire, ut apud Vlpianum est quodam om=.Quid enim interere ut illes de hiis, , si is bitor quis non sit,an nondum eonveniri possit ZNam etsi non sit debi diem ator, idem dicemus. addit statim:Idem erit dieendii , et siquis h.ibe.it quide actionem,sed tale quae per exceptionem repellitur. Et similiter pi ssear. quod in die,ac multo magis quod subeonditione debetur,non eopensabitur antequa dies veniat vel cxistat c5ditio Vlpiano auctore qua i r 'a. quam dari oporteat,aliquado scilieet,hoe est quaviseertum sit extitu compens ram diem,qua dare oporteat. Caeterii quod dicimus ea per condictio nem repeti posse:quorum retinendorum nomine iusta nobis exceptiochetit, ei valde obstat responsum Pomponij:cum ait,Ex quibus causia retentione quidem habemus,petitione aute non habemus, ea si sol-
326쪽
im Pa et Ri FABRI . C. COMMENT.
l. e qui ueIimu ,repetere non polium UI Sie vero aeeipiendum est , ut quoru.. . iis ' opposita doli e ceptione retentionem,quae videlicet meri facti, i .de, ris est,hibemus,ea soluta non condicamus,sed eorum retentioneta :. -'α tum modo&possessitonem, Ait lex, ius A M. Sic iusta exe licitas nummia. l. t. .denique.s.quod vi aut ei. im. quae nititur aequitate defensionis, vi
t. IV is Cicero pro Caeeinna loquitur Iustam defensionem Imperator Neia
qui. i. de nder dixit φ. Ait lex , NEC AB QIITATE NATURALI condit in Antio RRENTEM. Cur hoe addit Mareellus nempe quia non sa-
ea, cida tis est non esse tempo ruriam, esse iustam, id est iure eivili reeeptam, ii qui legitimam exeeptionem: led naturale etiam esse necesse est, in hoercis. e. teondictionem pariat. Quae naturalis non est,quae ab aequitate naturali abhorret, non tollit naturalem oblig itionem,led ei uidem tantummodo,lie ut actione repelitat:hane exeeptione qui habet, omnino debitor esse non desiniimam non iure quidem eluili, ted naturali eerte debet,ex quo equitur,ut solutum non eondieat .Recte itaque Martianus.., 24 2 b.3 Regul tr/dit , perpetuu no esse hoc, ut qui perpetuam exeeptione de eondit habet,solutum per errore possit repetere:distinguendu enim esse intel '-- eam quae dilut ipsius gratia cum quo agitur, eam que in odium eius eui debetur eomparata est.Illa est naturalis, haec no item. Illius exemplum sumi potes, ex Senatusconsulto Velleiano de intercessionidus, . . , .... quod exceptione dat steminis pro alio intercedentibus Deile propter
vestrian sexus imbecillitate' quae exceptio cum non nascatur ex persona eius pro quo, sed a quo interceditur,ideo Ioeu habet etiam aduersus eu,euisa doli. . missi er quae iam intereesserat,postea delegata fueritina tuis in seeunda. r. promi usione intercessio est Huius aute exemplum est in Senatuston .r Lsed AE tulti Macedoniani exeeptionc perpetu i,per qua actione liberaturis euio filiosa. mutua data est pecunia,vel eius fideiussor,ob ereditorii poenardit seq. m. non quonia illu exonerare is voluerit,id est Senatustonsultu Maee-ζi I didoni anu:na quia naturalis Obligatio misci,ideo quod erit solutu, veIp. .. ab ipso prineipali reo, vel a fideiussore seu madatore,no repetetur per v sρος is condictione indebiti . Qua ratione is etia qui ius iniquu impetrauit, Liudexa non potest solutu repetere,id enim luliano putare proptere. Vlpianus, .a..' ' ait,qui superstinaturalis eaula,quear repetitionem inhibeat':deniq; ih Liuria iudice male absolutus quod sponte sua sciens,ves errore soluerit,quta ipse auctor est, lulianum repetitionem l
. . . , ψ ,'de non pol it repo ere,quia iam debere coepit ex sententia, siue
s. v. a. a bsoluatur,ideo non possit eondieme, quia natura debitor manserit .ani N/Iuravero is ac bet, quem iure gentium dare oportet, euius fidem, ι . . secuti sumus Cut idem Paulus eodem in libro definiti xvi puta qui ex IT, I aliquo contractu debet,quem qui instituitialienam fidem ut sequatur,
duobu, S eligiti Meesse est 'Ergo eui mutud data est peeunia,naturaliter de
meratione,&Paratque a stipulatione de 'erborum obligatione Paulus eodem Diuitiaco by Orale
327쪽
eodem in libro : da heres natura dcbet,quippe cuius fidem elige . . crire testator, sequi ctiam dicatur, exemplo eius qui conti.ihith. Nis stipvit soluerint pend cnte iudici O,l: cetio it ab loluti,non repctunt, non ma rest... sie o is uuam filius m. Decunia debitor, exceptione Macedoniani tutus, et
vi ante diximus Veiuna hic et t.im si nondum oluerat, i tamen ab M. pimi,. dc legatus Dei it a creditores, non utetur aduersus cum cui delegatus est exceptione:qui. n: hil in recunda promtisione fit contra Senatui do sat contuitum .Qtii ergo huiuimodi e cc'iencs babent, quae an iturali di .ζῆ aequitate abhorrcnt, licetiuit .lsiniet petitas,hi debitotes et se nisi iure .sciuili non desinunt. Manet enim naturalis obligatiori ae non tollitur 'nisi per iustam ex aequitate nazurab prosectam LX c plaonem atque nouat. hoc est quod hie Mare ullus voluit. Illud non cli omittendI:m,euciari e nonnunquam, v qui cxceptaone iusta nec ab ho rcnti a natur .ili equitate tueri se potest,quamuis debitor esse desin.il ut in hoc loco traditur attamen si soluerit , condictioncmici L indcbiti soluti non habe ita, videlicet si ex turpi caula ex qua dubitab .itur an prona illum el- seid nam in aperto nihil opus et Ict ex ecptione, sed plo iure actio de u . i'
flectet holuerat. etiamsi alter coque tu ip ex c. ii l. cceperat,quando de iureiur.
quidem in pati ea ula seu dclicto policssor risi sit potio is S ne sidu ris 'ga
bitetur virlim ex tui pi stipui .itione qua praece steriit , an ex alia causa ondis ob Ioluerit,inre Obi cur. ni clius erit fauere repetition:,quam adueniitio ' : ἰθέIucro, uti dictu in est in l. non dLbet M torpem.
toto D t. i. -- condit. - obtur ea u.
Quoties idem sermo duas sententias exprimit, ea potis limum excipiatur,quae rei gerenda aptior cst.
z Ini di sileuitatis habet hei e regula:cui omnino similis est illa quae .ib eodem iuris auctore his vel bis tradi. tur,iasoties in actionibus aut in exceptionibus ambigua oratio est hoe est quod hic dicitur.Quoties idemiermo duas lententias exprimiccommodissimum esse id accipi,quo res de qua agitur,magis valeat,quam pereat Fream enim gi dii sententiam Ue Iulianus potissimum accipiendam esse ait,quae rei ge- Eb i. s. rendae aptior est.'nulla vero .iptior est, quam quaerem de qua agitur, hi riarim in tuto esses nitridebque Vlpianus ait,etiam in stipulationibus quo 'a s. I. ties ambigua sit oratio ,eommodillimum esse id aecipi,quo res de qua de verb. agitur,in tuto sith: ex generaliter Paulus in dubiis id semper agendum si in eiIe, vires bona fide contracta quam tutissimo loco sit . Ergo dein verborum. hae specie,eum testator heredem rOSa ΞΠ,Vt alteri Patrimonium , aut i b. d. b.
328쪽
198 PETRI DA B RQ I. C. COMMENT. facultates,aut sensum, ut peculium,imi lubstantiana, aut sortunas sitas restitueret:in ambiguo magis Vlpi.mus desueeessione senium esse di- . i. ebei.7 eit, ne intereidat fideleommissum. quamuis Martianus dubitet ,dieat- ad Trebo que voluntatis quaestionem esse. Itemque in specie l. Titia sq. I. s. ni τί de leg. 2. Modestinus respondit , non sic interpretand .im eripturam eontrahe de qua quaeratur, ut fidei commissum inutile fiat. His quae diximus, lo- .si a cus est,ctim non apparet quid actum sit Nam sane ubi est verborum pri ne i d .imbiguitas,id valet , ideoque id primum spectari oportet quod acti est, siue de illa re quaeratur,quae prinei p. iliter in obligationem dedueibituri s. tur, siue de illa quae accessionis loco est hesin ambiguis denique oratio-Ι b0 nibus Nixime sententia spectanda est eius qui eas protulit uti de fidei-
dς exb si testamento fuerint, quod in codicillis criptum erit . utrum ne futuri
l.aliena temporis de moniti alloiat, an etiam praeterit , si ante craptos eodi i ni . . . e illos quis relinqv it,quae titur: sed hoc quidem ex voluntate testatoris
si ebrii uri Interprct.ὶndum elle ait Componius . Et si oratio neque comunctio-ctionε.i.' nem, neque disiunctionem habeat , ex mente pronuntiantis vel eon
, . iuncta,vel disiuncta accipitur ut est apud Paulum V imo vero Meon- g iunctionem pro disiunctione accipimus disiunctionem pro eon- , h, . . iunctione Udem Paulus alio in loco tradit, quod factum est , ex affe-:d 'cia mone cuiusque interplexationem eapere,cum in obscuro si. g. Q lodi qui si sententia eius non apparet, inspicimus quod est verisimile , vel te-όη p g, a statorem eo gitasse, velanter eontrahentes actum esseh, ideo oratio-quisait, ' nem disiunctam prodisiuncta,eoniunctam pro coniuncta aeeipimus, ubi. hoc adeo ut ubi verba eoniuncta no sint,alterutrum factum esse sustaciati. ἡ .., Vnde eum disiunctivo modo plures eonditiones adscribuntur testa-k .eum mento, siue potest.itiuae utar Iustiniani di nostrorum verbis iue ca- et ἡρεά suales,alterutram deiecisse non oberit , si modo altera post implea- redem. tur . Quamuis ergo si plures conditiones coniunctim heredis institu- ἡ . . Tritoni adiunctae sint,omnibus utpote quae unius loco haberetur pare-cond. inst. re eriptus heres debeat,attamen ex disiunctim scriptis eui volet pare . h.'; a. re poterit quaed Modestinus in manumissionibus de in verborum man. test obligationibus obtinere Scaevola pereleganter docet . Nam ex ver; in hui. Dis mentem contrahentium in dubio clielmus , idque videtur intereus. . de eontr.ilientes actum esse, haec videtur esse contrahentium affectio: . ta4. eum certum non ν errorem,aut dissensum ullum interuenisse. Nihil ditionib' autem actum videtur,aut eerte non valet quod acti est , in contrahen-
obli in ionibus, si error ac dissensus eorum qui contrahunt inter-
omnibus tenerit,in rei,de qu. principaliter agitur, eorpore'. in iis vero rebus a. s; e ' quae acemlunt principali obligationi , etiamsi non appareat quida-ctact. .m ctum sit, utpote si ambigua fortasse uel obseura sit oratio: tune id e 1. .es. O ipssur quod ei siue locatori, siue stipulatori , seu venditori notet, I iotinuus cuius in potestate fuit re integra loqui apertius, eui liberum fuit ver-:-d si a late concipere , idque veteres probarumpe ex quorum opinione
329쪽
Paulus, pactum emptioni ad positum, secundum venditorem, eontra emptorem qui legem contractu dixerat, miniisque aperte loeutus fuerat, merit binterpretatur alicubi': quod in conductore, itemque μή i. h.'in promissore similiter admitti debet, stigem obscuram dixerint: nee in prinς appareat quid inter contrahentes actum sit. Etenim imputare sibi,
suae ciue imprudentia cxpensum erres, quemqUe contrahentium oportere,quod obscure. t ambigue , quodque minus aperte loquutus fuerit,uel ipsa, .uuralis r Mio .iddocet. Viae Celsus postquam de sti bd. i. v ἰὸ pulatore vel ba fecit,si .itim subiicit de prom: si resine dem senten quid astruitium quod circi istam quaestionem valde considerm dum arbitror, is 'rine. ne ibalijs aduertitur sic sciri Nec rurtum pro milia sciendus cst, si dςvrib.
eius interclit de certis potius .asis forte aut hominibus acrite lIe Ha 'ctenus ille. Caeteium plerumque a venditore loc.ὶ tore, stiphliatore pactum interponitur , ct lex contractu dicitur : ideoque eont r. cos id quod obscurum est, exponi auctores tradunt inae res cx me quamobrem contra ea quae p. ulo ante dixi m Us, Pori 'ponius lib. id
Mutium respondeat, non quid seni erit promisIOraestimari debere, e I similia sed stipui.inti mentem spectand im esse Dicam id ea ratione fieri, T 'i quod in specie ibi proposita mens si putantis cum rei veritate omni ci aeve b no congruat, cum ipso loquendi usu, a quo mcns promissoris alie- 'hi/g na sit. Denique nona .im ibi contra promissorem ex mente stipulan. tis,quam ex re ipsa sit aestimatio. Atque hoc ita obseruatur , cum in dubio est quid senter int, quid egerint an contrahendo Pl. me intestamentis ex mente testatoris, ei titquc conluetudine contra rei vetituem
vi idem Pomponius eodem libro tr. idit aestimamus id de quo quaeritutd Haec in negotiis contrahendis Obseruratur. In actionibus au d i in . tem exere endis aliud obtinet. Nam id laidem init dicium venire so vestem. .
Iemus dicere,de quo inter litigantes actum est: sed si quaeratur quida de C. ,
ctum sit, orationem ambigitam ex voluntaIe actoris atque sententia viae quae interpretamur, ιιαμ ut Constratinus Harmen Opul as .iit S . . stri
inre,quae principaliter in iudiciu venit,error inciderit, Conia non ut ij in vel rum caeteri: q;obligistronibus contrahendis utriusq, voluntate pio rimatque eonsensum exigimus,lt. etiam in iudiciis, quae inuito etiam reo exercentur: siue dissensum sit in re quae non principaliter petitur,quoniam inspici non posti quid res sexistimauerit quippe eum ne condemnetur, sen per id tuo de agitur conuenisses, aut e consensisse sit
negaturus. Ideoq; in iudicium id venit, non de quo actum est vi veniret, velum de quo actum non est ne veniret ε. Huc pertinet locus ille si oleae'. Demosthenis ex or .itione κοῦ σε δου ψευδη in rem αδε ιιaeum iit. dς αν η διωξ i. ταυτην δύ Aee'γώ τη τοῦ δωρον5 ληξ δηλου vis Contra Stephanum , defulsis testimoniu , oratione priore. Iurauis γο iudicaturos,
non de ιν qua rem edet, sed de 3s deruiuem euaeqιο instituta. Hane sustem necesse est actotu dictione declarari. H inter iudieia de
330쪽
contractus differentia duobus locis a Pitulo traditur, lib. 7. ad edia . - ctum , at s. ad Plautium b. Ait enim in contrahend. venditioile, ἴ' 'a ambiguum pactum eontra venditorem interpretandum este, ambi-Verb obii 4 3.im autem intentionem ita esse accipiendam, ut situ. res ictorauit: ρὶ cuius regulae prinxi in partem Const intinus Harmenopulus' ad loca. es 4 i torem et lim producit. Ait enim , - 3λαμφoολον συμφωνον
depict o CP 'ντM Πν. Vc:irrem Iratia, contra dendιtorem in locatorem accipiendum 1l. tecte. Nee obstat quod traditur in l. in lege. s. locati: nam in dubio in s icimus quod verisimile est inter conir ilientes actum citii ut anse diximus at Iuraia consultus iit hoc potius loc itorem videri volui illa. Addo quod si quis propius anim id uertctat, reperiet nullam in verbis legi cistructus a loci tore apposit: imbiguitatem inella in 'ium'. cum l. ite aut stricte sumi possint, 'ate potius ac generaliter. iccip:enda elle iuri leonicitus Alfenus ait. E idemque r.itione Cellus refert, in ili putationibus, eum
id quod idstringendae obligitioris causa adiectum non pilam ex
prelsum sit, pro pro milIOre quidem interpretationem plerunque fi-eiendam: lcaeum tamen rendum non esse, reum generaliter dictum sit eiust.ὶmen intcriit de certis potius vasis sorte) aut hominido bus ictum esse . Non obstateri .im quod .iulus in supradicto lib. c. i id Plautium scribit L Nati ibi quod in lege venditionis non aperte. 8 b. obi dictum est, in dubio provenditore ideo Paulus interpretatur quo- si'-- ni .im ex coniecturis est verisimile id inter contrahentes actum esse, ut pol.inpig. ius pignorum obpensionem ab inquilino a ceptorum ad venditorem primum pertineret, cui prioris anni pensio accederet: in obiciaris ausi uri A tem inspici solet, quod verisimilius est L. Alteram vero supradicia re scuris i. gulae partem ita recte Constantinus interpretatur, I tu φίβολοcένα - ' in αδ ροὰν uta τοῦ :ναγον Γ:ου καταβλαπτει, id est , ambgua dero a- Elio,rem actor non Dilit, actori non nocet: nam vel non .lpparet quid lenierit actor, ut puta si plures sint ei uidem nominis serui sputa plures Erotes ne apparet de quo actum sit, id est quem in iudicio petieritti . s. v It achor,actum nullina fieri condemnationem Pomponius alis, vel .i . . ' p. ret uallem,' itid actor senserit actum piosec' o sequimur actoris voluntatem quod utilius est ei qui in intentione ambigua orationes h i. si qui iussit, hoc dcbet .iecip , ut Vlphinus docet Π. Ideoque si .ictor Stichum p. .a petierit, 'e complures ei uidem nominis homines reus .ibeat, is petitus videbitur de quo actor senserit, quamuis eo .ilia in contr.ictibus d. l. inter nihl ictum videri posseti: quod i .itius Silanius a Const. intino ex- , . . a. pheatui'. Interdu tui est in iudiciis, it . etia in gerendis negotiis id e- .i s ' V cluemur, quod vi illuserite o ambigue locutus est, si videlicet '' lioqui res contr.icta tuto in loco esse non potest purpura si cum sint duae Carthagines, intra certum tempus Carthagine duri stipui.itus i. .bi est uero, verborum est ambiguitas i verumt .imen et anali tu promissor verborum de una in quam intra id tempus perueniri non potest, ego de altera co- eis, gitauero.mea potissi imata aecipietur cratcntia, quoniam gerendae rei apator est. Ita erim accipiendum csse puto quod liaca . nostra contine