장음표시 사용
51쪽
g. Ι. Et libertas quidem ex qua etiam liberi vocantur est I. naim alis facultas ejus, quod cuique facere libet, nisi liquid a. vi
22 'tvlix lus is Statu hominum. Est autem status hominum alius Naturalis, et ..- , lilius Civilis. Naturalis est, quem a natura habent homines ; & sie
Quid Ni I. in Masculos distinguuntur, & Farminas, quorum illi,quoties de re. turalis y spectu personarum civili agitur, melioris siunt conditionis, quam sce-2μ' ut ' minae, uti videre licet ex L. a. de R. I. Hae autem melioriS prae maicin pth phis, iis, quoties agitur de damno vitando. L.=1. de Stat. homin. Quod ad βοmin. hermaphroditos attinet, isti ad eum sexum sunt reserendi, qui in illisu''UMm . praevalet, L. Io. f. Lod. In dubio ad masculinum, & sic seu dorum sint capaces. Hah n. ad mesevb. tit. de Stat. bomis. n.3. II. In Natos ph=..hii 3 & Noscendos, seu in utero adhuc existentes,qui tamen, quotiescunque
uuando de favore ipsorum agitur, projam natis habentur, L. uui in utero. 7.puibumi a1 f Εολ Modo postea α vivi nascantur, ad quod non praeci-6.ι- is 3 Vagitus requiritur, sed lassicit, si sipiritum ediderit partus, L. 1a. V. de Ober.'positam. CarpZ. P.R. C. II. des N. β) non monstrosi,
quales sunt, qui contra formam generis humani Procreati . capite U. quid es m. vitulino &c. L. r..st de Stat. homin. Status Civilis est conditio, . . ,r ςi -essitat, ut quis diversio jure communi cum alio utatur; consistit autem jus commune in jure connubiorum, testamentorum &con-2u'tuplex tractuum. Atque hic Status, de quo in h. tit. agitur, triplex est: Lois,seri z. bertatis, juSta quem homines alii liberi sunt, alii servi; C iistis, ι,-M,' ' juxta quem alii Cives, alii Peregrini; & Eumiliae, juxta quem alii Pa- sunt tres, alii Filii milias.
liber- r. Naturalis faculta Patet hinc, libertatem non ecuris natura hii in,' pr cepto esse; alioquin mutari non potuisset,& servitus introduci ;saeulta, ' sed ex ejusdemper Osone.Vid. Notat. ad . M.tit. praeced. Inde enim facultas dicitur,quia facultate aliqua homo uti potest, vel non; &sic tam moribus, quam pactis circumscribi potuit libertas. 2ασvi im- a. GJ Scil. injusta, utpote si quis a latronibus detineatur haec e- pGNμrm ni in non libertatem, sed eius tantum exercitium impedit. L. f.
52쪽
r. gut jure prohibetur. f. a. Servitus autem est constitutio r. juris gentium, qua quis dominio aIieno a. contra naturam subjicitur. g. 3. Servi autem ex eo appellati sunt, quod Imperatores r. captivos Vendere, ac per hoc servare, nec occidere
solent; qui etiam Mancipia dicti sunt, eo quod ab hostibus
r. Adit jurri Ne hoc quicquam ossicit libertati; Postquam enim-ιbpisis homines se Summae Potestati submiserunt, arbitrium quoque Supe. Det u yriori in actiones suas concesserunt, ut ita tantum quiSque possit, quantum a Superiore legibus non sit prohibitum: Quae enim legibus prohibita, ea, ut cum bonis moribus puRnantia, ne facere quidem nos Posse, credendum est. L. Filius. 1.1 f. is Condit. inuit. r. Auris gentiumJ Ratione sic. introductionis. Lψ.sf. de Is A. Puσουδο--Nam ratione approbationis etiam Juris Civilis potest diei: imo, si causiam servitutis consideres, quae est, ut homines serventur, poterit & juri naturali quodammodo adstribi: Non enim, ut inquit Cicero L. I. O c. contra naturam es, poliare eum, quem honestam est occiderer sicut & omnia, quae jure Gentium constituta, rationem aliquam, ex jure naturali dependentem, habent. Vid. Mi. adpraeced. iat. I. a. a. ConIra naturamJ i. e. contra statum naturae primaevum, seu Quom docontra naturalem facultatem, de qua diximus ad 9.praeced. Unde ap- tm paret, non illam hic destribi servitutem, quam Philosiophus L. I. Polis. seri cap.3. dicit natur 7lon, quanim. aliquiS propter desectum rationis & .hie prudentiae, alterius dominio ac directioni subjicitur, licet actu non dis ita Ziervat,qua ratione etiam Rex poterit esse Servus ἔ verum ServiIutem Legalem, quae sic. ex lege atque institutis hominum, v. gr. captivitate, ortum trahit.
in bellis Civilibus capti, servi non fiubant. , Ap
53쪽
Et quid δε illis, qui ho die in bellis .ciapiuntur Τsuomodo nasii di-
46 LIB. I. TIT. III. DE VUR. PERS.
g. . Servi autem I. aus vocuntur Ut fiunt: nascuntur
ex ancillis nostris; fiunt, aut jure gentium, id est, ex captivitate; aut jure civili, cum liber homo major viginti annis ad pretium participandum sese venundari passus est. co MMENTARIUS. USUS HODIERNUS.
Hodierna bella, quae inter Christianos geruntur, Plus, quam Civilia sunt, eum unius cor priris myst ici in Christo membra sunt Christiani: inde si Christiania Christianis capiuntur, servi amplius non fiunt, scd vel facta permutatione, vel soluto lytro, de cujus quantitate interdum initio belli conveniunt belligerantes, M. Hebreneia Carteianis dimitxuntur, Rec. IN GAnno I sp .art. 9s. Add. Hoyeritis G, ρ. r. Mil. ad Ius misit. Brunden b. tu. I 4 art. 7o. Quod tamen bella attinet eum infidelibus, v. gr. Turcis, Tarιaris dee. gesta, in illis, qui capiuntur a Chri stianis, hodienum pro Servis habentur, idque iure retorsionis, eum Christiani ab illis capti, eodem iure censeratur, vid. Rec. IN. de Auno a. g. Und uviemobLibii Drann ebe Diensebar eit. Quamvis hi apud ipsos tantum infideles sint seria vi; apud nos vero Christianos, jure merito liberis hominbus accenseanturi unis de valere Testamentum, a Christiano, in Turcia capto, ibidem conditum, non ambigo. Cons. Dia Stryk. ιιι Usu Pandect.bussire 1. tit. de Statu howin I. .
r. Aut nascunturJ Nati vita S hic medium est, quo propngatur Servitus: partus enim ventrem sequitur, pr. I. de Ingen. Non causa,
quia natura omnes homines liberi nascuntur. L, . f de F sywpr. I. de Liberi.
Hodie eum servi ς via potius glebae adscriptis comparare nonnulli solent homines proprios, die Leiberiene, vid. Me V. P. 3 Dec. 8. Quod quamvis, quod ad praedium ait inet, di servitia inde Domino praestanda, libenter admittam ; fune enim portio fundi: Mev P. I Dec. 69 N. I θ P.S. Dec. 22 . n. I. Unde&liberi, ex illis nati, eandem conditionem iequuntur, nec discedere ex praedio possunt, sino consensu Domini, Mev. P. 4. Dec. 22 In caeteris tamen liberorum hominum iure eosdem gaulere, putos hine matrimonium hodie contrahunt, ars. t t. X. de Conjug. Serv. Testamenta condunt de omnibus, quae ad praedium non pertinent. Mev. υοm Zu uua ui I AVOMeruit aer Mitreu cup I. n. 34. Et per operas suas quatenus his nihil .lecedit servi tris Domini, sibi acquirunt. Vid. Stam m. de Ser
iit flers L. 3. cap. II. Quorsum spectant verba Scbast. Erank in der Grο-nies. fol. et 4r. Dib isen fou, hel sulcbn Meleve Guter baben; obex Ieiu/n Ldionishi Q. st eo verructeu D ter anaere Hersiba et obne fines Hera n Vregus tinaeis itin Add. Spei del. in Specul 'rid. Polit. πώc Leibet u Quod ceteros attinee Servos, quos hodie conducere solemus, illi plane liberi furit homine , & tantum ex contractu locati conducti Dominis salsi ad opeias praestandas, obligantur: Inde quodcusque oui is es inter Loςσιρε cm- uductoiem, idem baie juris ini P
54쪽
LIB. I. TIT. IV DP INGENUIS. Og. s. In Servorum conditione r. nuda est diserentia in liberis autem multae; aut enim sunt Ingenui, aut Libertini.
PR. Ingenuus est is, qui statim, ut natus est, liber est: sive ex duobus ingenuis matrimonio editus est, sive ex libertinis duobus, sive ex altero libertino, & altero ingenuo. Sed & si quis ex matre nascitur libera, patre Uero servo, r. rugenuus nihilominus nascitur, quemadmodum
Dominum Servum; saltem quod modica adhue Camgatio Domino relicta in Setuum, de qua pluribus dicemus infra ad tit. 8. b. libr. S. I.
1. Nulla est disserentivi Ratione El. satus ac conditionis: sunt Dii ruae- enim omnes aeque servi, & in omnes par Domino potestas competit; ne Servi tu- non ratione ossiciorum iisdem impositorum: haec enim variare posis si sunt, utv. gr. alius sit Paedagogus, alius Procurator, alius Focarius, prout id ipsium placuerit Domino. 9 1. Iuuii ex quib. caus manum. i. 'νεiuus nihilominusJ R. Quia, quotiescunque partus ex- Ω-ndutra matrimonium susceptus, v. gr. ex contubernio Servi Matris eum libera, vel liberi cum serva, uti hic, toties sequitur matris condi. . tionem, L. a .F. de Stat. homiV. Idque partim, quia mater certa est; iis, pis, iis: pater autem hoc cassi incertus, cum eum non demonstrent justae nuptiae, de in 'ns vost is f. u. I. de Nupt. Partim, quia mater pluribus temporibus prodesse potest partui, conceptionis nimirum, gestionis & nativitatis, quam Pater. Id quod tamen quoad sutMm D qaisu. tantum propriesic dictum verum est, videlicet libertatem ', non quoad nus rdignitatem, quippe quae per matrem non propagatur. uuotiescun- 2-M, que Veroportus ex vero matrimonio susceptus, toties Patris sequitur Patris 3 conditionem: est enim Pater caput familiae, unde ejus praecipue ra. tio habenda. L. N. F. de SIat. homin. Quod tamen quoad Statum
procedit, quam quoad dignitatem & familiam. Hi ne si hodie lio. mo proprius in uxorem ducat liberam, filius ex ea natus pariter pro homine Proprio habendus, Mev. P. a. sic a a. quia verum hodie Disit jam by Cooste
55쪽
8 qui ex matre libera & incerto Patre natus et , 9uoniam vulgo conceptus est. Sufficit autem, liberam fuisse matrem r.eo tempore, quo nascitur . licet ancilla conceperit. E con. trario, si libera conceperit, deinde ancilla facta pariat, placuit eum, qui nascitur, liberum nasci: quia non debet calamitas matri S ei nocere, qui a. in ventre es. Ex his illud
quavitum est, si ancilla priegnans manum ista sit, deinde ancilla postea facta pepererit, liberum, an servum pariat 8 Et Martianus probat, liberum nasci; sufficit enim ei, qui in utero est , liberam matrem vel medio tempore habuisse, ut liber nascatur.) Quod & verum est COMMENTARIUS.
die cum homine proprio contrahitur matrimonium. Vid. Notat. adiit. praeced. g. . Uari ratione pro nobili erit habendus, qui ex Patre nobili & Matre ignobili prognatus. arg. L. N. C. de Dignitat. libr. ra. CarpZ. P. S. C. v. def. a. Nili per Statuta, aut mores etiam ex linea materna nobilitas requiratur, ut laetum in Torneamentis, & adhue fieri sblet in nonnullis Cononientibus. Cons tamen Art. H. Infrum. Pae. Monas. g. rg. Quodvam Lo tempore, quo nasciturJ Patet ex his, quod, quotiescunque de statu, seu Dgiti tute partus qtueritur, toties illa IIempus attenden-ri is, dum, quod portui est utilius, sive hoc sit conceptionis, sive gestionis iis seu leti. uteri, sive natiVitatis. R. es intextu, quia calamitas Matris non de-timitate hel nocere ei, qui in ventre eis, & jura semper in favorem partus dipo q ς sponunt. Sic igitur filius, statim post nuptias natus, legitimus erit, non legitimatus: quamviS enim eXtra matrimonium sit conceptus, susscit tamen, quod in matrimonio natus, L. Nuper. II. C. de Natur. liber. Idem tene de eo, qui post divortium edituS, constante tamen
. u. ἐν a. In ventre estJ Hinc partu S gratia parcitur praegnantibus, &quo ν ' poena, vel etiam tortura differtur, usque dum Partus editus, L. Pi. gmintis. 3 f. de Parri. CL rΙ. Τ. de Stat. homin. Juramentum ta-' men regulariter non remittitur MeV. P. F. Dec. Io. Sicut nec siemst iii, in Τ per relegatio, si praeprimis in loca fiat non adeo remota, nec tempore importuno, Halin. ad I Genb. Iit. de Stat. homis. num.3. Quia
56쪽
LIB. I. TIT. V. DE LIBERTINIS. 49 g. i. Curia autem ingenuus aliqUis natus sit, non Ossi, cit et t. in scivi tute fuisse, & postea manumissum esse: si pis- sitne enim constitutum est, a. natalibus non Ossicere manumistionem. TIT. V
per quodcunque nullam damnum infertur partui, ad illud obligatur Mater. Multo minuS Vero poena capitalis, post partum editum, inferenda, sed ulterius differtur, quam vires receperit Mater. ConfCarpZ. Pr. Crimin. 9u. III. u. aa. seqq.
i. D strvitute fuis η Aliud est in servitute esse, aliud servum esse: Disserunt.
Inservitute est, qui servus quidem Aon est, pro servo tamen habetur, ', adeoque, qui de facto servus est; Nervus vero est, qui in justa detine- stabis tur servitute adeoque qui jure servus est. Sic aliud est, in libertate Velle, aliud liberum esse aliud in possestione esse, aliud pollidere. L. io.
a. NatalibusJ i. e. Ingenuitati seu nativae conditioni. Sensus 2uomodo erreo hic est: Ei, qui ingenuus natus est, licet postea falsio pro servoliatatus iit & dein manumissus, non ossicit manumissio, ut se fiat libertinus, sed manet nihilominus ingenuu S, quia non ex julta servitute sis 'manumissus pr. I. de Liber t. Ex quo colligitur: Si Majoribus alicujus Nobilitas competierit; successores vero ob iniuriam bellorum illa aliquamdiu usi non fuerint, sed postea Nobilitatis renovationem impetraverint. istam nobilitatem non pro nova, sed antiqua esse reputandam: modo tamen nihil interim admissam, quod Nobilitate aliquem reddere Pollit indignum. i. I DertiniJ Alii manumissos dicunt Libertos: horum Ue. Disserunt. ro liberos Libertinos: sed vocabula haec promiscue in ne Liberti Jure capiuntur. θ Liberis
57쪽
LIR. I. TIT. V. qui ex ι.jusfuservitute manumissi sunt; Manumissio autem est de manu datio, nam quamdiu aliquis in servitute est, manui & potestati suppositus est: & manumisiiis liberatura Domini potestate. Quae res a a. jure gentium Originem sumpsit: utpote cum jure naturali omnes liberi nascerentur, nec est et nota manumissio, cum servitus esset incognita. Sed postquam jure gentium servitus ingenuitatem invasit, sequutum est .heneficium manumissionis,& eum uno communi nomine Omncs homines appellarentur; Jure gentium tria hominum) genera esse cceperunt: taberi, & his contrarium Servi, tertium genus Libertini, qui desierant esse servi. q. I. Multis autem modis manumissio procedit; aut enim ex sacris Constitutionibus ι. inferosanctisocolossis, aut
A. ut is r. nsa servituteJ Qui enim inique detentus in servitute, ille, utut serriture manumittatur, libertus tamen non fit, sed manet ingenuus, prout di-
Itbὸritii 2 a. Aure GentiumJ Est ergo manumissio, perinde ut servitus, Ju-Cujus juris ris Gentium; nam cujus juris est actus, ii ius es etiam distractus; modi tamen, ritus ac solennitates, de quibus vid. Barnab. Brisson. de
Quomodo 1. In Sacrosiunctis EcclesiisJ i. e. in coetu Ecclesiastico, sub aspectu in Gelasia plebis & adsistentibus Christianorum Antistitibus, interveniente ta- μῆ- Τ men memoriae causa aliqua sicriptura. L r. C. de his, qui in Eccles manumiII. Cujus manumissionis exemplum Aureliis in Gallia pro valvis majoris Ecclesiae extare, testantur weliner. in Observ. Pract. Voc. Diu oitui. & Illustr. D n. Fuclis. ad Iustit. h. tit. Iuomodo a. Vindi DJ i. e. Virgula, qua lictor, jussu Magistratus, per- Vindicta Z cutiebat caput servi manumittendi, postquam eum Dominus in gyrum circumegisset, & colapho, seu rapismate, ut dicitur in Lait. C. de Emavrip. liber. dato, hunc hominem se liberum velle, do
58쪽
II . inter Amicos, aU t a. per Epistolam, aut per Testamentum, aut per aliam quamlibet Ultimam Voluntatem. Sed & aliis 3. multis modis libertas servo competere potest, qui tam ex veteribus, quam eX nostris Constitutionibus introducti sunt.
clarasset. A quo veteri manumittendi ritu, originem forsan nonnul- Quid Maelibi in Germania traxit mos concedendi alicui potestatem gladium ge. V Uur standi, das mel rhUt mamen, de quo 'id. Bessi ld. Thi', Pra Z voe. in rhast Dn. Stryk. de Iur. Sevs. Diff. 7. CD. r. 11. . Dicta autem a mvidetur Vindicta, vel a Pindicando, quod servus hoc modo in liberta- Vindicta rtem vindicetur; vel a I iudicio servo, qui conjurationem Tarquinio. rum detegens, primus hoc ritu Romae ivit manumisius, teste Liv. lib. a. Add. Rosin. tu Antiqv. Rom. L. I. cap. 29. i. Inter amicos J Hoc fiebat eXtra judicium, adhibitis quinque te . Plammodostibus. L uv. f. a. C. de Lati)I. liberi. Iod. flebat intrea. Per Epistolam l. e. per Instrumentum, seu scripturam, a s. testibus lubscriptam; ab ipso vero Domino scriptam, vel subscriptam. Diso.'
uctui, modi Huc spectat ci) Hectio, seu derelictio fervi peri. Iuom doesitantis .id. l. uir. g. 3. L a. J. uui sine manum. ad liberi. per n. p. 'r' liber- Nec enim suum dicere poteit, quem aliquis pereuntem contempsit, TI, in L 2. C. de In favi. expos. ab Intolerabilis 'vitia Dominorum in servbs, de qua ad s. a. de his, qui fui vel al. Iur. dicetur se.
Quam. hodie cum iure servitutum, etiam modi manumittendi videantur . . exspiraste, quatenus tamen homines proPrii adhuc comparantiar servis. & hae fa . h0d φ.tione dimi isione indigent, eatenus etiam hi modi, excepto illo, qui in Leelesia fie. bat. quippe qui non amplius videtur usitatus, illis poterunt applicari. Ita lieet ' 'ς 'φ' ritu . qui olim interveniebant, cum quis per vindictim manumitteretur, non 'amplius observentur, ipsa tamen manumissio adhuc frequentari videtur, quoties quis eoiam magistratu liber declaratur. Confirmat id ipsum Diploma. quo Feris dinandus lil. Imp. anno I 632. Academiam Cilonientem confirmavit, quippe in quo Re hori ejusdem Aeademiae Potestas Concessa, manumissian ut quistiscunque eum, vel sine vindicta, autoritatem Dam inter uendi. Vid. H Diplo n. ap. Een. Goel:el. in Delie Academ β 32. Pari ratione etiam modus per epistolam, seu Instrumentum manumissionis, Gerni. Er*K- Brius, dimittendi homines proprio , hodie non infrequens, licet numerus testium, qui olim, non si ampIius neeessa. eius. Nee aliter se res habet in derelictione hominis proprii, nimia saevitia Do-G et ' minitendi 8
59쪽
LIB. I TIT. V. 29. a. Ser v vero a Dominis semper manumitti solent: adeo, ut vel r. in transitu manumittantur: veluti cum Praetor, aut Praeses, aut Proconlut in balneuria, vel in theatrum eant.. g. 3. Libertinorum autem status tripartitus antea fuerat. Nam qUi manumittebantur, modo majorem & justam libertatem consequebantur,& fiebant Cives Romani: modo minorem, & r. Latini ex lege Junia Norbana saebant: modo COMMENTARIUS.
Latiui Τmini in eum, aliisquent,nmillis modis, de quibus vid. Mev. vom ZUand und δε- fyrderuus der Muren, c. 3. Cont. Eyb. in οUr v. Theor. Irina. ad tit'. b. t. ubi sormulam exhibet Instrumenti manumissionis.
r. In transitu Verba haec civiliter sunt capienda, non ac si in platea. vel balneo forsan commorante Judice, manumittere licuisset, ted quod coram tribunali id non fuerit necessum, verum etiam extra judicii locum, in domo forsan ipsus Iudicis, aut alterius privari fieri potuerit. R. cst, quia manumissio est voluntariae jurisdictionis, cujus generis quae sunt, lennitatem temporis, vel loci non requirunt. L. a. pr. f. de Ollic. Procons Unde & coram Judice incompetente, imo extra territorium eXpediri Possunt. Add. CarpZ. deris. an.n Iψ.Useq. Differt autem voluntaria Drisdictio a contentio ad illa enim Ioties excrcetur, qMoties inter consentientes res regitur; haec, quoties inter litigantes; ibi Judex aditur solennitatis, vel aut horitatis gratia; hic decisionis causa: unde quae huc pertinent, praecise in judicio sint exequenda; quae illuc, etiam extra illud fieri possunt.
i. LatiniJ Tales erant, qui per epistolam, vel inter amicos manumissi suerant: ct hi plenam demum libertatem per jus aureorum annulorum consequebantui: Breviter: vivebant, ut liberi, moriebantur, ut servi, quia testamentis actioncm non habebant, A. . I. de Succos liberi. Quam conditionem cum etiam in Gallia experiantur Peregrini, quod bona eorum Rex sibi post mortem arroget, inde ab aliquibus cum his Latinis solent comparari. Vid. Voet ad Inst. h. g. v.f.
60쪽
in seriorem, & fiebant ex Lege AElia Sentia r. Dedituit. Sed quoniam dedi titiorum quidem pessima conditio jam ex multis temporibus in desuetudinem abierat; Latinorum Veronomen non frequentabatur; ideoque nostra pietas omnia augere, & in meliorem statum reducere desiderans, duabus Constitutioni b hoc emendavit, D in pristinum statum reduxit: quia& a primis urbis Romae cunabulis una atque simplex linertas competebat: id est, eadem, quam habebat manumisior: nisi quod scilicet libertinus sit, qui manumittitur, licet manumissor ingenuus sit. Et dedi titios quidem per Constitutionem nostram expulimus, quam promulgaVimus inter nostras decisiones: per quas suggerente nobisTriboniano, viro excelso, Quaestore nostro, antiqui juris altercationes placavimus. LatinoS autem .Iunianos, & Omnem, quae circa eos fuenat, observantiarn, alia constitutione per ejusdem Quaestoris suggestionem correXimus, quae inter Imperiales radiat sanctiones. Et omnes libertos nullo nec a tutis manumissi, nec domini manumittentis, nec in manumis- sionis modo discrimine habito sicut jam antea observabatur a. civitate Romana decoravimus: multis modis additis, per
quos possit libertas servis cum civitate Romana, quae sola est in praesenti, praestari. COMMENTARIUS.
r. DedititiiJ Hi erant, qui in servitute propter crimina vincit, I ut D torti aut siervilibus poenis ameeli erant, quorum bona omnia Patronis debebantur, nec unquam cives Romani fieri poterant. Vid. Heig. ad
Iusi. h. gr. Civitate Roman J Jure novo manumittens servos. Cives sublata Romanos eos renunciare debet, & ex ipsam ama missione Ius aureorum annulorum consequuntur manun illi, salvo tamen jure Patro. natus. μυ. II. c. . Non obst. L. In orbe. , . f. de Stat. homin. ubi Et is quo qjam ante Justinianum, omnes in Imperio Romano viventes, ab Antonino facti sunt Cives Romani. Res . enim, Antoninum jus civi- - G 3 tatis