Huberti Giphanii a Giffen ... Tractatus de diversis regulis juris antiqui utilissimus. : Cum indice rerum ac verborum copiosissimo

21쪽

IN TIT. D. DE RE G. Iu R. postea edidit, cujus mentionem facit Metilius. Sed eum consecuti JCti magno studio

Regularum libros conscripserunt , ut jus in arcem redigerent: quorum nomina Pandectis sunt praefixa; ut Scaevolae, Gaii, Ulpiani, Pom-α i,Modestini, dcc. Sed inprimis eo nomine tur Papinianus a Cuja. ad c ν. de pactis: i Nullus,inquitJCtus est qui tot Regulas nobis consecerit,quam Papinianus, quod flammae il-- lius peritiae fuit, dcc. Scaevola quoq; Servilius multorum praecepti ut Triphonini,Pauli, &c. laudatur ut peritus conficiendarum Regul rum ad artem juris constituendam. Altera utilitas ad memoriam pertiset. Regula namq; est quasi conjeetios ait Paulus, εc multa breviter comple stitur,quq ut brevitate ingenium exer-ee ita memoriam non onerat L a. g. sted quia tari vet. μυ-αHuc pertinet quod Galenus de regulis sive aphorismis Hippocratis, ita ait:

Forma δε naviaminca, qua omnes rerum proprietates verbis brevissimis circumscribit, est illis 'utilissima, ut volunt artem brevi tempore iusicere aut docere: Et posteae hic, inquit scendi modus aphorisscs sive per regula cum ad primam admiscentum institutionem: tumas ea quaeram adulti ct eruiuti dia cerunt, retinenda, aut etiam qua ui/ oblituι fuerit in memoriam revocanda, est ψι- finxiv. Tertia utilitas est in decisionibus cau-iarum 8c in litibus. Est enim vulgaris interpretum sententia, Eum qui pro se regulam juris

habet intentionem suam fundatam habere. Duiuae

stat,

22쪽

optimum e Ipraeceptum adversm viritigatores sttitium moratores causidicos. Eodem pertinet alterum adjudices pertinens praeceptum. Eos secundum regulamyronunciare debere, visi exceptis Usis evιdenter approbetur. num. 7. D.ab ea parte. A de Probationibuι. c. decimas. extrAe rewt. bat. in s. Barsi add. l. 2. Iason. ad autb. Et qua

mulier C. de Sae Ecclesiis. Sc illud: Actorem qui contra Regulam quid adducit non esse audiendum : de quo Febn,adc. quod ad consultationem. exre. de sentent. re Iudici Sed ut utilissimum est Regulas noste: ita difficilinium eas recte conficere: Omnis enim in iure definitio periculosa est, ι omnis h. t. Cujus difficultatis ratio de causa exponitur ab Aristol. 1. Ethico rum: haec nimirum; quia jus in actionibus sive

actibus humanis, tanquam in materia versa tur;quarum actionum magna est varietas ι pro pter attributiones sive circumstantias per*narum, rerum , temporum, modorum , &c.

Et hoc est quod gitJCtus, jus in facto esse positum: hoc est, aliud atque aliud jus esse prodiversitate facti Sc casus I. 12.Si expletis fian clipo. . ad Aquic Et hinc suoque est, quod cum in hac arte nostra alia sinituris, alia facii: illa quidem, quae sunt iuris, possint; ea vero quae sunt fac ii non possint definiri, id est regulis

certis constringi & circumscribi, l. 32. mora. D. de uri L sti. rvum.sisequitur. D. deverb. obi Quod quia non attenderunt Interpp. Accursa ii ut eos vocat Zasiusiacilai fuerunt inBroca

23쪽

i. Di TIT. D. DE RE o. IUR. dicis 3c Reg. innumerabilib. comminiscendis, de quibus in . contra autem JCti veteres propter hanc difficultate, valde sibi temperarunt a definitionibus sive regulis novis introduce dis: adeo ut interdum nominatim indicent hunc aut illum aliquid geuerale constituisse,&

Da D, Done Regula. NUN c videamin definitionem regulae,

quam assert Paul. l. I. h. t. Regula est,inqui quae rem breviter enarrat in. I n qua definit. Regulae Paulina , haec sunt observanda. I. quod regula Paulus definit argumento Rhetoricae Narrationis: quae est duplex: plena sivdi copiosa,& brevis:illa dicitur Latine oratior haec. ' dicitur causae conjee io,teste Pediano,in Cic.in Verrem,de qua&L.Iχωb.apudAgellium γI. II. c. 2. Ante meritaem causeam conjicito. Selde causae conjectione Duaren. editis Pandectis o plorentinis primus explicavit cap. 46. bb.I. du'. annivers. Alterum in hac definitione Regulae quod sit observandum, est positum in his ver bis. Non ut ex regula jussumatur ed ex jure,quod . , est,regula fiat: Quibus verbis quaedam antithesis si υe contentio continetur: Nimirum haesinon ex regula jus ed ex Jure regula, quae antia thesis Interpp perturbare selet: Sed hoc genus loquendi Paulo nostro est familiare. Uideantur hi l oci praeter istum, L iar. qui non facit in kil. a. . I Aeria. σεαι. I. rade usus legat.bn verbis:νια

24쪽

GO LEGO MENA .Req. in bonis nes extra bona sint. Quarto in i r

I non dominivi D.quipotiores in pignore,Ubi nota dominus duob. eandem rem oppignerans Opponitur pignori a duobus non dominis dato, Quinto in l. o. Si arbitro D. qui satudare cogantur, in verbis quι ex causa improbat ab arbιtra probatos has improbatos probat L ιδ qui intestimento D. quι testamentura fecere poss. l. 4. D. de

gnosicendistib. Cuja. quoq; vidit has Anti theses sive contradictiones est e saepe in Paulo:adjicit& in Ulpiano. lib. 7. ebs c. a . Sed in Ulpiario non tam facile reperies. Pauli enim magis sunt propriar&insignes distinctiones l. 6. D.δε adimenaelegat. Iby.in summa D.quod vi aut clam ι. ult de cap.diminutis. & disputationes 3c solidet iuris rationes. Vult igitur hic Paulus hoc potis .

simum, Regulam sumi ex jure, sed adjicit suo

more, per Antithesin, Ius non sumi ex regula, quod tamen ei non erat propositum: sed illud, nimirum,Regulae originς esse ex di, ersis legib. in unam generalem sententiam contractis, dc judicio sive observationeJCti ex diversis velut Ibitis in unam Harmoniam, ut ait Hottona. conductio, lib. a. obsc. 18. V. g. Legibus prohibetur mulier a tutela ; Edicto praetoris a possulando: SCto Uellejano ab intercedendo. Ex his igitur variis & multis legibus JCtus unam tandem colligit regula: Foeminas a civilib. ossiciis removeri. Haec igitur verba quoad originem regularum sunt vera, eas scilicet ex jure sumi, non vero jus ex Regulis, Edictis.& SCtis: Usus autem regularum ad decidendos casus

25쪽

O IN TIT. D. DE RE G. IUR. . ' maxime legibus non comprehensos pertinet Tertium in hac definitione quod observandum est in his verbis,quasimul cum in ahquo υ nata est, redit omiumsuum: quorum haec mihi videtur esse sententia:Regulε usum non esse in iis quae specialiter aut speciali jure aut ratione sunt excepta. Haec enim verba de exceptionii bus, sive ut vulgo limitationibus, accipienda Puto cum plerisq; interpretibus: & Regulam Exceptionibus vitiari,non quidem semper,sed

in cassi non excepto. Anto. Massa tamen bb. I. de exercitataone juras,eu mque tacite secutus, ni fallor Hottom. . e. u.contendunt regulas non

vitiari exceptionibus sed declarari potius.

1 ι Regularum divi Ambiv. ET haec breviter de regulet definitione:Proin

ximum est ut de divisione agamus. Et prismum quidem, Regulae aliae sunt generales, sive communes, aliae sunt propriae. Communes appello, quae ad omnes articulos juris Pertinent,ut ad personas, res, actiones. Cujus generis regulae sub hoc tit. sunt plurimae: Ut, Ao omne quod licet,honestum est: Non debet alteri per alterum iniqua canditio inferes: Propriae sunt,quq ad unum juris locum pertinent,ut ad libertates , ad nuptias, ad testamenta,ad contra mas. Sed & harum rurius est subdiviso quaedam: Nam ex propriis quaedam pertinent ad unum quidem articulum, sed universum sive totum: urad omnes contractus: quaedam pertinent ad

unum

26쪽

Unum,V.G. contra Ham,ut mutuum, depositum. Sic,quaedam pertinent ad locum uniuer-

sum, de restamentis: quaedam ad ejus loci partem,ut ad acquisitionem hereditatis,ad institutionem heredis, ad legata, &c. Sic Sc communes, aliae aliis sunt, communiores & latiores. Quas, principio a communioribus simplo, prius,postea singulas ordine explicabimus in r. mustanda est &altera rhgularu diuino,qua aliae sunt Verae regulet,aliae q. Regulet.Veras voCO, ut m do definiviti eas Paulus, qua scilicet regula est generalis quaedam sententia ex plurium legum mente a JCtis animadversa. Quasi Regulam voco , simplices ac nudas JCtorum sententias. V. G. Magna negligentia est culpa.Heb; est caetera civesnesenatorib. Petitio hereditatis non datin heredi,ne 1 contra heredem. Hujus generis quasi regulae sunt innumerabiles in Pandectis. 1uminptae ex libris regularum Modestini, Pauli, Ulpiani,Marciani,&c.&subh. . videntur esse rig.

Dividunt quoq; nonnulli in prohibitivas & permissios: Sed haec divisio.

Legis magis propria est: cyjus virtus est imperare,prohibere,permittere, IV. Legis serim. P. . de legib. Possunt deniq; regulae dividi & in ve 6 teres dc recentes,Veteres voco quς sunt Ab h.ta ita inscripto de diversis regulis juris antiqui. Sic enim Iustinianus sus aetatis respectu vocat jus in libris prudentum comprehensum l. II. Si quis in conscribendo. C. is Episcop. er cleric.l. pen. C. de paniis. Cum inquit, alia sit regul uris antia qui : & in pen. C. de furtis. Cum inquit, genera-

27쪽

a IN TIT. D. DE RE G. Iu R.

sis regula ab antiquaprudentia exposita.s C de antiquam sapientiain vocat L uis. Cper quas personM. nobis acquiriti ,3c antiquam prudentiam, .2. C de constit. pecunia. Hinc & antiquae regu lae juris dicuntur,in I. ult. C. de adquireoss. ulto de heredib. insti . ct veteres regula ing. si vera Insiit de satisd Novas voco quae vulgo Brocar-dice dicuntur: de 'vibin infra.

G ord e Regularum. . UAR Tu M Praemunitionis caput de ordine regu Iarum est. Et Imp.quidem,sire Tribonianu unc ordinem Fub.h. Rest secutus, quem dc sub aliis Titti nempe or dinem non materiae, sed librorum:ut in C.temporis¬i materiae. Nain ut hujus titilli Om do sit clarior faciemus eum quinquemembre: Bc primo membro regulae continentur ΑΟ. eκ libris ad Sabinum. Secundo membro Continentus Rog. ex libris ad edictum, Verni. I. Vn debet reseqq. u ad L1y. Tertio membro sontinentur regulae ex variis prudentum libris sumptae, ut disputationum, digestorum, &c. nempe in H.ex enatib.um ad i. IOI. tibi. Mar- O membro rursus asseruntur regulae ex libris ad Edictu treputa in ii. qui vetante, sit iacις non videntur. Quinto 6c postremo rursus asseruntur ex variis libris, ut adplautium,Dig

storum, Regularum,Epistolarum: ut, ad emtituis. Fnerat quidem ante editionem Pande-ctarum Florentinarum ordo Legib-μb h. t.

28쪽

r RO LEGO MENA. st perturbatus. sed beneficio dc animadversione Laelii Taurelli in integrum restitutus. Iri his autem regulis explicandis ordinem materiae sequimur,ad exemplum institutionum luris: ita tamen,ut quae sunt generales regulae, primum explicentur, quae sunt pluri inae. Simile oui l praestitit olim Petrus Loriolus,&Ioan. Ramus: Sed hic brevissime: ille nimis confuse dc oinisi sis multis regulis. Nos nullam,Deo adjuvante,

brielius,& alij,uno volumine nuper edito LUgduni: & diligentissime Claud. Prataeus in libro regularum generalium juris, Lugduni ab hinc quadriennium edito.Has regulas vulgares valde reprehendit Duarenus: tuetur & defendie Matthaeusmesen becius,& in primis Matth us Gribaldus: ille in praefatione paratillorum hic in lib. de ratione studendi juris civilis cap.7 ctro seqq. Duarenus autem passim in eas invehitur is gulant . ID.deverb. ob .l. I o. plurib. d. t. adl. 2 . siliquis Une.de leg r easque vocat regulas nunc Erocardicas, nunc Quodlibeticas. Easdem dc alii reprehendunt recentiores: Ut Francis. Balduin. ιn comment. adReg. Catonianam insine: Ego,inquit, valde vereor ne Me Interproisi audacia polim, quam ars ingensos .

29쪽

- IN TIT. D. DE RE G. JUR. Iuri prudentiam prope totam corruperit; s regularum loco, multorum errorum nebulvi offuderit.

C ac. init. consit & Hottom. in Joo. Harum defensio nititur his argumentis.Primo, Quia in causis forensibus decidendis sunt util issimae:aia Menncius. Secundo, Quia ad rationes Legu alde coducut. Tertio, ia deipsiJCti veteres, in regulis conficiendis elaborarunt. visu. ἀ arro, Quia regularum cosectio ad arte perficiendam prodess ursv.d.Sed haec quidem a fumenta vera sunt de Regulis veris & veteriaus: harum autem novarum vitia sunt duo gravia. Primum: quod his regulis confundantur scientiae. Sunt enim non ex iure solo, sed etiam

aliis scientiis & artibus. Ut ex Dialecticis;Pr, vatio praesupponit habitum: ex Physicis, In Symbolizantib. sacilis est transitus: Ex Meta- physicis, Qualis causa talis essectus: A privatione ad habitum non datur regressus. ιρ . quiressi. aream D. desolutismb. I. post diem D. da lega mmissoria. Sic aiunt: Mixta sapiuntdc imitam

riatam sunt diversa,Ac proinde ab uno ad alterum nihil concluditur. LIL sconvenerit. f. pen. Ddepigno. Atilion. Incorporalia sunt individua. Ergo,inquit Hottom. tota quasi silustra H. -- minium, Ususfructus, 3c Hereditas, quia sunt res incorporales, sunt individuar quod pugnat cum universo jure, in quo certum est, tria illa

esse dividua: Dominium uel sproderebdis: Usinii uetus, qui est pars dominii, sive id in multis

30쪽

instituod heredit Sic ex Metaphysicis: Adladc potentia simul esse nequeuntssicitas dscree

tis.Institui. de actionib. Desectus potentiae imp dit actum. I .multum C. si quis alteri vel sibi. 6c, Potentia proxima actui habetur pro actu. llen.D.de test.micet,No entis nulla est qualitas.l. ynde actionib. empti. Item ex Mathematicis: Innumeris nulla est ratio I. I. g. pueritiam D. deposulando. Et,Quod est ius totius ad totum, idem est partis ad parte. t. 76 quae de tota D. de res vind. Hoc igitur vitium quo scientis consund untur, in his Brocardicis passim reperitur. Vetant autem Philosophi ut Arist tib I posteriorum Ana-bticorum,migrare, sive mutare genus scientiae: id est, Principium Physicum accommodare scientiae civili. Velut;qualis causa talis effectus. Ergo, ut,Manumissio, quae est libertatis datio,

est Juris Civilis; ita 8c Libertas erit Iuris Civilis : Et ut Usucapio & Testam intum sunt Juris Civilis,lia dc Dominium, cujus illae sunt causae acquirendi,erit Juris Civilis: Quod est absurdum l. s. D. de just. ct jure. Intelligo autem manumissionem solennem, quae olim fiebat cen- Nindicta,Testamento. Nam vulgariS manumissio est Iuris Gentium. l. . D. t. Q lemadmodum dc traditio Olim erat duplex: Civilis sive solemnis, quae proprie mancipatio dicitur;& vulgaris silve Juris gentium, qua hodie sola uti mur. g.per traditionem Instit.de rerum δυisi me.Alterum harum regularum vitium est in desectu: